O σκοτεινός λογοτεχνικός κόσμος του Γιώργου Παπαδάκη, νικητή του Κρατικού Βραβείου Μυθιστορήματος 2019

O σκοτεινός λογοτεχνικός κόσμος του Γιώργου Παπαδάκη, νικητή του Κρατικού Βραβείου Μυθιστορήματος 2019 Facebook Twitter
Όταν γράφω, δεν μπορώ να ξέρω αν η ροή των γεγονότων θα δημιουργήσει αγωνία στον αναγνώστη, γιατί δεν κάνω αστυνομική λογοτεχνία. Προφανώς και δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0



ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΕΝΑ μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε διακριτικά, χωρίς να κάνει ιδιαίτερη αίσθηση, να γνωρίσει ξαφνικά, δύο χρόνια μετά, μια έκρηξη δημοσιότητας και θαυμασμού; Ίσως γιατί καμιά φορά τα βραβεία κάνουν τη δουλειά τους, ανασύροντας παραγνωρισμένα διαμάντια ανάμεσα σε βραχείες λίστες με θηρία. Και ο Γιώργος Παπαδάκης τέτοια είχε απέναντί του, τον Πανσέληνο, τον Συμπάρδη, την Πέτσα, όταν έφτασε να διεκδικεί το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2019 (για τις εκδόσεις του 2018) με το ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα «Ο ταχυδρόμος» (Βιβλιοπωλείον της Εστίας). Και το πήρε!

Τρέξαμε οι αδιάβαστοι να το βρούμε. Για να βυθιστούμε σε έναν σκοτεινό, ανησυχητικό, παλιό κόσμο, σε ένα ορεινό χωριό της Κρήτης του 1950, παρέα με έναν περίεργο, ανατριχιαστικό φορές-φορές νεαρό άντρα, ταχυδρόμο στο επάγγελμα. Να ζήσουμε τον γάμο του με μια γυναίκα που δεν έχει δει ούτε μία φορά. Να δούμε τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα όπως ακριβώς είναι: πέτρες στον λαιμό των ανθρώπων, αγριότητα και υποκρισία. Να καταλήξουμε μαζί με τον ταχυδρόμο μας σε μια αίθουσα δικαστηρίου και να προσπαθήσουμε (δύσκολο, ομολογώ) να καταλάβουμε το φοβερό έγκλημα που έκανε. Αυτός ο καλός, ευγενικός, φιλήσυχος νέος άντρας με την πλούσια εσωτερική ζωή και την αρρωστημένη παθητικότητα.

Ο Γιώργος Παπαδάκης, γεννημένος στο Ρέθυμνο το 1959, είναι εκπαιδευτικός, εργάζεται στην Αθήνα και έχει ειδικευτεί στην τέχνη του μεσαίωνα και της πρώιμης Αναγέννησης (με μελέτες και μονογραφίες). Ο «Ταχυδρόμος» είναι το δεύτερο μυθιστόρημά του, το πρώτο, «Ιστορία μιας ανοχύρωτης νιότης», είχε κυκλοφορήσει το 1994, πάλι από την Εστία.

Ήθελα να εστιάσω σε δύο σημεία, στον φόβο που προκαλεί η ψυχική ασθένεια στις παραδοσιακές κοινωνίες, με αποτέλεσμα την απόρριψη και τον αποκλεισμό από την κοινότητα, και στη μελέτη του θανάτου. 

— Φαντάζομαι ότι ο ήρωάς σας, αυτός ο παθητικός, αδιάφορος, υποταγμένος σε συμβάσεις νέος άντρας και η πορεία του στη ζωή ήταν το κέντρο του λογοτεχνικού σας σχεδίου. Τι σας οδήγησε στον Αλέξη Δαφέρμο; Πού θέλατε να εστιάσετε;

Συνηθίζω να λέω ότι ένας συγγραφέας δεν πρέπει να αναλύει εξονυχιστικά τα έργα του, γιατί τότε αφαιρεί από τον αναγνώστη τη δυνατότητα της συνδημιουργίας, της ερμηνείας και της αίσθησης που προκύπτει από τις πράξεις των χαρακτήρων. Θέλω να πω ότι εάν γνωρίζει την πρόθεση του συγγραφέα, η αναγνωστική πράξη παύει να εδράζεται σε παρθένο έδαφος. Ωστόσο, δεν θα αποφύγω την απάντηση στην ερώτηση, η οποία τέθηκε πρώτη στη συζήτηση και συνεπώς πρέπει να σας απασχόλησε πολύ. Ήθελα να εστιάσω σε δύο σημεία, στον φόβο που προκαλεί η ψυχική ασθένεια στις παραδοσιακές κοινωνίες, με αποτέλεσμα την απόρριψη και τον αποκλεισμό από την κοινότητα, και στη μελέτη του θανάτου. Εδώ ο θάνατος δεν είναι απλώς μια επώδυνη απουσία αλλά μια λυτρωτική πράξη, την οποία εξηγεί ο ήρωας στην τελευταία σελίδα του βιβλίου. Θα διαφωνήσω, όμως, στα επίθετα «παθητικός» και «αδιάφορος». Υπάρχουν στιγμές στη διαδρομή του που αναγκάζεται να πάρει καθοριστικές αποφάσεις όσον αφορά την ανατροφή των παιδιών του. Η αδιαφορία που του προσάπτουν άλλα πρόσωπα της ιστορίας –και κυρίως στις σκηνές του δικαστηρίου– είναι γιατί βιώνει με εσωτερίκευση αυτά που του συμβαίνουν.

— Η Κρήτη του 1950 είναι ιδανικό υποστηρικτικό πλαίσιο της λογοτεχνικής σας περσόνας, με όλα αυτά τα οπισθοδρομικά ήθη. Γεννηθήκατε στο Ρέθυμνο, αλλά δεν ζείτε πια στην Κρήτη. Πώς είναι για έναν Κρητικό να αποκαλύπτει, έστω και με το δικό σας μέτρο, μια κοινωνία που κάθε άλλο παρά για νοσταλγία είναι; Βρίσκετε πως διάφορες παλιές νοοτροπίες επιζούν και σήμερα;

Και βέβαια επιζούν στις ορεινές κοινότητες! Η ειδησεογραφία από καιρού εις καιρόν αποκαλύπτει του λόγου το αληθές. Αυτά τα δύσκολα έθιμα έχουν αρχέγονες καταβολές και παρέμειναν ζωντανά για συγκεκριμένους λόγους και σε συγκεκριμένες εστίες. Η Κρήτη, όμως, δεν είναι αυτό μόνο. Η κρητική ψυχή, όπως την περιγράφει ο Καζαντζάκης, έχει πολύ δυνατά χαρακτηριστικά, πολύ ιδιαίτερα, που αφορούν κυρίως την έννοια του χρόνου και της ύλης, όπως και την αντιμετώπιση του θανάτου, την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη. Στην Κρήτη η ύλη είναι χώμα και όνειρο, αίμα και αθανασία, πάθος και συστολή, φως και σκοτάδι. Το σκοτάδι των αιμάτων συντηρεί τη συνέχεια ενός βλέμματος, τη γενεαλογία των μορφών, την αντίσταση στην ανυπαρξία. Το αίμα εκεί είναι φλόγα που δαμάζει τους αιώνες.

— Η ιστορία του Αλέξη Δαφέρμου ανατρέπει τα κλισέ περί ανδροκρατίας στην Κρήτη, το στερεότυπο του μάτσο άντρακλα και της υποταγμένης γυναίκας. Εδώ το θύμα είναι ο μαλακός, ευεπηρέαστος νέος άνδρας, και θύτες δύο γυναίκες (η μάνα του και η γυναίκα του), που αποφασίζουν για τα πάντα στη ζωή του. Πώς σας ήρθε αυτή η ενδιαφέρουσα ανατροπή;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μινωική Κρήτη ήταν εξόχως μητριαρχική. Και τη δεκαετία του '50 και τώρα, νομίζω, η γυναικεία φιγούρα παίζει σημαντικό ρόλο στην οικογένεια, αλλά όχι στην κοινωνική προφάνεια. Η σύζυγος και η μητέρα πολύ συχνά αποφασίζουν, προτρέπουν, αναδεικνύουν, ενθαρρύνουν τους άντρες. Η παρουσία τους είναι καθοριστική εντός του ιδιωτικού πλαισίου της οικογένειας. Μεγάλη ήταν η έκπληξή μου όταν είδα ότι ένας μεγάλος περιηγητής και λάτρης της Ελλάδας, ο Ζακ Λακαριέρ, κάνει αυτή την παρατήρηση στο σπουδαίο βιβλίο του «Ελληνικό Καλοκαίρι», το οποίο διάβασα στα φοιτητικά μου χρόνια. Αφιερώνει εξαιρετικές σελίδες στη γυναίκα της Κρήτης, την ίδια δεκαετία που εκτυλίσσεται η ιστορία του «Ταχυδρόμου».

O σκοτεινός λογοτεχνικός κόσμος του Γιώργου Παπαδάκη, νικητή του Κρατικού Βραβείου Μυθιστορήματος 2019 Facebook Twitter
Ασφαλώς και ένα βραβείο παρακινεί περισσότερους αναγνώστες να διαβάσουν ένα βιβλίο. Δημιουργεί όμως και αυξημένη ευθύνη στον συγγραφέα, καθώς και μεγαλύτερες προσδοκίες στους αναγνώστες για τα επόμενα βιβλία. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Το βιβλίο σας προφανώς δεν είναι ηθογραφία, είναι ένα μοντέρνο, σκληρό, ρεαλιστικό ανάγνωσμα. Μια και δεν λείπουν, όμως, οι σκηνές γαμήλιων εθίμων, έχω μια ερώτηση: υπήρχε περίπτωση ένας άντρας στην ορεινή Κρήτη το 1950 να φτάσει στον γάμο χωρίς να έχει δει καν τη νύφη;

Όχι μόνο υπήρχε περίπτωση αλλά συνέβαινε όχι σπάνια, σύμφωνα με διηγήσεις που έχω ακούσει. Αυστηροί περιορισμοί, κανόνες και ίσως πονηρές βουλήσεις της οικογένειας της νύφης, όταν αυτή είχε κάποιο ελάττωμα. Ε, ναι, την έκρυβαν και δεν ήταν λίγες οι φορές που έκαναν αυτό ακριβώς που συνέβη στους αρραβώνες του ταχυδρόμου...

— Σε μια βαθιά πουριτανική κοινωνία, η σύζυγος του Δαφέρμου μας αιφνιδιάζει με την έντονη σεξουαλικότητα με την οποία την προικίζετε ‒ απολαμβάνει το σεξ, το αποζητά, σχεδόν το επιβάλλει στον σύζυγό της. Δεν γίνεται, όμως, γι' αυτό πιο συμπαθής και ανθρώπινη. Το σεξ είναι σαν να ολοκληρώνει την αδηφάγα διάθεσή της απέναντι στον άντρα της. Γιατί της δώσατε αυτό το ενδιαφέρον χαρακτηριστικό;

Αυτό το χαρακτηριστικό είναι συμβολικό και αρχετυπικό. Αυτή η γυναίκα έχει την ορμή της γονιμότητας, είναι η αρχέγονη μήτρα της ζωής. Στη δική της περίπτωση, βέβαια, υπάρχει η αιτιολογία της στέρησης λόγω του αυστηρού περιβάλλοντος και της ηλικίας της. Δεν ξέρω αν είναι συμπαθής ή αντιπαθής, πάντως αγάπησε πραγματικά με τον τρόπο της τον Αλέξη και στο τέλος εναντιώθηκε στα τρομερά αδέρφια της.

— Η κορύφωση του βιβλίου, φυσικά, είναι ένας φόνος. Ο «άβουλος» Δαφέρμος ξεσπά. Αντιδρά σε κάτι. Πώς εξηγείτε την πράξη του; Είναι άμοιρη, λέτε, των ίδιων προκαταλήψεων και κανόνων που εγκλώβισαν και τη δική του ζωή; Μήπως στο αυτοκαταστροφικό ξέσπασμά του επαναλαμβάνει τα μυστικά και ψέματα που καθόρισαν τον γάμο και τη ζωή του; Τον καταλαβαίνετε τον Δαφέρμο, είναι προφανές, δεν τον καταδικάζετε.

Αλίμονο αν οι συγγραφείς καταδίκαζαν τους ήρωές τους! Αυτό είναι προνόμιο του αναγνώστη. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ιστορία ενός μυθιστορήματος είναι μια συνθήκη που θα επιτρέψει στον συγγραφέα να βυθιστεί στα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής. Πέρα από τα κοινωνιολογικά και ανθρωπολογικά δεδομένα του μύθου, με ενδιέφερε η ψυχογράφηση των χαρακτήρων, η κατάδυσή μου στη βαθιά περιοχή της ύπαρξής τους, όταν αυτή έρχεται αντιμέτωπη με τα ακραία διλήμματα του ανθρώπου, εκεί όπου και η σιωπή ακόμα είναι περιττή, γιατί πρωτεύει η σύγκρουση των αποφάσεων και ο χρόνος καταργείται. Πιστεύω πάντα ότι οι βασικοί ήρωες της μυθοπλασίας πρέπει να είναι σε απόκλιση από το σύμπαν, για να αφήνουν το περιθώριο στον δημιουργό να ερευνήσει τη στάση τους απέναντι στα πιο αγωνιώδη θέματα της ζωής. Υπάρχει κάποιος ήρωας της αρχαίας τραγωδίας που ήταν σε σύγκλιση με το σύμπαν; Δεν νομίζω! Ναι, με ενδιαφέρει εκείνη η περιοχή, όπου η γλώσσα πρέπει να αναμετρηθεί με το ανείπωτο. Οι λέξεις τελειώνουν και αρχίζει η άβυσσος.

— Μια και το θέμα της ψυχικής ασθένειας, των γονιδίων, παίρνει από μια στιγμή και πέρα το πάνω χέρι στο βιβλίο σας, αναρωτιέμαι μήπως ο Δαφέρμος έχει ίχνη μιας ψυχικής αρρώστιας. Εμένα, αυτός ο σιωπηλός, αντιφατικός άνθρωπος, που κατάπινε τα πάντα αλλά παρατηρούσε με ένταση τα πάντα, ήχους, σιωπές, χρώματα, φως, πάντα ιδιόρρυθμος και «ξένος», με τρόμαζε από την αρχή.

Μπορεί να τον έκανα να είναι σε απόκλιση από τα καθιερωμένα, αλλά δεν πιστεύω ότι εμφανίζει ίχνη ψυχασθένειας. Είναι ένας καλόβουλος και καλόπιστος άνθρωπος που δεν θέλει να έχει προβλήματα και δεν δημιουργεί ο ίδιος ενόχληση στους άλλους. Βέβαια, ο αναγνώστης έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να προσλάβει τους χαρακτήρες με τη δική του οπτική σήμανση και να τους αφήσει να μιλήσουν μέσα του ελεύθερα.

— Να μιλήσουμε λίγο για το ύφος, αυτόν τον απλό, λιτό, κοφτό λόγο, που φυσικά έχει και τα πετάγματά του, ακολουθώντας την εσωτερική ζωή του ήρωα. Υπάρχουν συγγραφείς, βιβλία, που έχετε αγαπήσει πολύ, που ίσως είναι οι αναφορές σας, οι «δάσκαλοί» σας στη λογοτεχνία, Έλληνες και ξένοι;

Πολύ σωστά το λέτε ότι το ύφος ακολουθεί την εσωτερική ζωή του ήρωα. Πρέπει να σας εξομολογηθώ ότι η γραφή αυτού του βιβλίου ήταν μια ευκαιρία άσκησης ύφους για μένα, δεδομένου ότι έχει πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η οποία γίνεται από έναν εγγράμματο μεν άνθρωπο, αλλά όχι λόγιο. Το ύφος, λοιπόν, έπρεπε να είναι ανάλογο με τη σύμβαση ότι κάποιος αφηγείται χωρίς αξιώσεις λογοτεχνικές. Ωστόσο, έχει μια ποιητική σχέση με τις λέξεις και όταν ζει σημαντικές στιγμές τις καταγράφει με ένταση και βάθος, χωρίς όμως να βυθίζεται σε συγκινησιακή φόρτιση. Πρόσεξα πάρα πολύ να μην υπάρχει καθόλου μελοδραματικότητα, γιατί τότε το κείμενο θα βούλιαζε, συντετριμμένο από το θέμα. Όσες φορές παρασύρθηκα, έσβηνα και έγραφα ξανά. Χρειάστηκε μεγάλη προσήλωση και ανυποχώρητη κυριαρχία στο υλικό για να μην ξεφύγει ο βασικός ήρωας. Η γλώσσα σώζει το κείμενο από την παγίδα του μελοδράματος. Γι' αυτό και η Εστία σημειώνει στο οπισθόφυλλο ότι η γλώσσα γίνεται επίσης πρωταγωνίστρια του βιβλίου.


Τώρα, για τις επιρροές μου, θα σας πω μόνο ότι η πρώτη μου επαφή με τη γραφή ήταν η ποίηση. Από μικρός και μέχρι το τέλος των φοιτητικών μου χρόνων στην Ελλάδα υπήρξα μόνο ποιητής. Αλλά όταν έφυγα στη Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές, ήρθα σε επαφή με τη γαλλική πρόζα, διάβασα πολλή γαλλική λογοτεχνία και τότε έγινε η μεταστροφή μου στο μυθιστόρημα, η οποία οφείλεται στη Μαργκερίτ Ντιράς. Δεν το έχω πει αλλού. Ο κοφτός της λόγος, οι σπαραγμένες φράσεις της, με εντυπωσίασαν. Όλοι οι συγγραφείς του λεγόμενου «nouveau roman» στη Γαλλία με επηρέασαν πολύ. Ο Aλέν Ρομπ-Γκριγιέ, η Ναταλί Σαρότ, αλλά και ο Σελίν, με το δουλεμένο ύφος ενός σχεδόν προφορικού λόγου. Δεν ξεχνώ τον εξαιρετικό Αλμπέρ Καμί. Δεν με άφησε ασυγκίνητο. Σπουδαία η γραφή και η σύλληψη στα έργα του. Όμως ο ρυθμός και η αυστηρή επιλογή των λέξεων οφείλονται οπωσδήποτε στους ποιητές που κατοικούν στη μνήμη μου.

O σκοτεινός λογοτεχνικός κόσμος του Γιώργου Παπαδάκη, νικητή του Κρατικού Βραβείου Μυθιστορήματος 2019 Facebook Twitter
Αλίμονο αν οι συγγραφείς καταδίκαζαν τους ήρωές τους! Αυτό είναι προνόμιο του αναγνώστη. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Μία από τις πολλές αρετές του βιβλίου σας είναι αυτή η συνεχής αγωνία που δημιουργείτε στον αναγνώστη για το τι τον περιμένει στην επόμενη σελίδα, τι θα γίνει, πού θα πάει αυτή η εκ πρώτης όψεως «τετριμμένη» ιστορία προξενιού στην ορεινή Κρήτη. Πρόθεσή σας ή απλώς ιδέα μιας αναγνώστριας;

Όταν γράφω, δεν μπορώ να ξέρω αν η ροή των γεγονότων θα δημιουργήσει αγωνία στον αναγνώστη, γιατί δεν κάνω αστυνομική λογοτεχνία. Προφανώς και δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση. Ήξερα όμως από την αρχή ότι θα υπάρξει αυτή η μεγάλη ανατροπή στην πλοκή και ότι θα προκαλέσει αναστάτωση στους αναγνώστες.

— Βάζετε στο τέλος τον ήρωά σας να αναφέρεται στον Καραβάτζιο, να θυμάται τους πίνακές του που έβλεπε στο βιβλίο της Ιστορίας, αλλά κι αυτά που τους έλεγε για την τέχνη της Αναγέννησης ο καθηγητής του. Είναι μια ελευθερία που παίρνει ένας μελετητής και ειδικός σαν κι εσάς στην τέχνη της Αναγέννησης ή πατάει και σε ιστορικά δεδομένα; Διδασκόταν η τέχνη της Αναγέννησης στα ελληνικά σχολεία της δεκαετίας του '40;

Είχα ακούσει ιστορίες ανθρώπων στο Ρέθυμνο για έναν καθηγητή που τους μιλούσε για τη βυζαντινή τέχνη και την Αναγέννηση, όταν ήταν μαθητές ακριβώς τη δεκαετία του '40. Τον ίδιο καθηγητή είχα κι εγώ στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην Ιστορία της Τέχνης, στο τέλος της δεκαετίας του '70 ‒ δεν θα πω το όνομά του. Αυτές οι ιστορίες με ώθησαν να γράψω τη σκηνή που αναφέρετε. Δεν είναι τυχαία. Είναι όνειρο που αναζωπυρώνει ερωτήματα για την ψυχή και τον άνθρωπο, για το φως και τις σκιές. Πάντως, λίγη σημασία δίνω στην πραγματολογική διάσταση του συγκεκριμένου θέματος. Το πραγματικό πρέπει να υποχωρεί, να αποσύρεται προς όφελος της δραματουργικής ύφανσης ενός έργου. Πιστεύω σ' αυτή την ελευθερία του λόγου που τολμά να αναδομεί και να αναπλάθει, αφήνοντας χώρο στο σύμπαν της αφήγησης να τελειοποιήσει το όνειρο.

— Είναι το δεύτερο μυθιστόρημά σας, με μεγάλη απόσταση από το πρώτο. Διδάσκετε σε σχολείο. Τι σας κράτησε τόσα χρόνια μακριά από το γράψιμο;

Δεν ήμουν καθόλου μακριά από το γράψιμο. Οι απαιτήσεις του σχολείου –δίδασκα στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών τότε– αλλά και άλλα θέματα με κράτησαν μακριά από την παρουσίαση των γραπτών μου στο κοινό. Το βιβλίο που έρχεται σε λίγο από τις ίδιες εκδόσεις γράφτηκε εν πολλοίς στη διάρκεια αυτής της περιόδου «της σιωπής», αλλά έχει εντελώς διαφορετικό ύφος και γλώσσα.

— Το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, μια χρονιά μάλιστα με πολύ γερή short list (Συμπάρδης, Πανσέληνος, Πέτσα και άλλοι), ήταν για σας μια έκπληξη, εκτός από χαρά; Αισθάνομαι ότι είναι μια δικαίωση και μια ευκαιρία να διαβαστεί από περισσότερους το βιβλίο. Εσείς τι λέτε;

Τιμώ και εκτιμώ τους συγγραφείς που περιελήφθησαν στη βραχεία λίστα. Δεν γράφω για τα βραβεία. Ήρθε. Πολλοί μου έλεγαν ότι θα διακριθεί. Δεν είχα ιδέα, δεν το έβαλα στο μυαλό μου, γιατί δεν μου αρέσουν οι διαψεύσεις. Ασφαλώς και ένα βραβείο παρακινεί περισσότερους αναγνώστες να διαβάσουν ένα βιβλίο. Δημιουργεί όμως και αυξημένη ευθύνη στον συγγραφέα, καθώς και μεγαλύτερες προσδοκίες στους αναγνώστες για τα επόμενα βιβλία.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο «Mάγος» του Τζων Φώουλς ή οι Σπέτσες ως τόπος μαγείας

Βιβλίο / Ο «Mάγος» του Τζων Φώουλς ή οι Σπέτσες ως τόπος μαγείας

Τι είναι αυτό που διατηρεί ανέπαφη τη μαγεία του θρυλικού μυθιστορήματος του Τζων Φώουλς, το οποίο ετοιμάζεται να γίνει σειρά, μετατρέποντας τις Σπέτσες και το ελληνικό καλοκαίρι σε έναν τόπο λογοτεχνικής αναφοράς;
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τζέφρι Ευγενίδης: «Ένας λογοτέχνης χρειάζεται να κρατά αποστάσεις από θέματα της επικαιρότητας»

Βιβλίο / Τζέφρι Ευγενίδης: «Ένας λογοτέχνης χρειάζεται να κρατά αποστάσεις από θέματα της επικαιρότητας»

Μια συνέντευξη με τον κορυφαίο Ελληνοαμερικανό συγγραφέα με αφορμή την επανακυκλοφορία στα ελληνικά του μυθιστορήματος «Αυτόχειρες Παρθένοι» (εκδ. Πατάκης), που τον σύστησε ως λογοτέχνη, έγινε διεθνές μπεστ σέλερ και ταινία από τη Σοφία Κόπολα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ