H Όλια Λαζαρίδου λέει το αγαπημένο της ποίημα στο LiFO.gr

H Όλια Λαζαρίδου λέει το αγαπημένο της ποίημα στο LiFO.gr Facebook Twitter
1

Η ΟΛΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ ΛΕΕΙ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ

Το χρυσάφι

Κάποτε
θα σταματήσουμε
σα μιά γαλάζια άμαξα
μέσ' στο χρυσάφι

 

δε θα μετρήσουμε τα μαύρα
άλογα
δε θά 'χουμε τίποτα ν' αθροίσουμε
δε θά 'χουμε πια τίποτα
για να μοιράσουμε

 

κρατώντας
ένα ξύλο
θα περάσουμε
μέσ' απ' τη μαύρη τρύπα
του ήλιου
που θα καίει

 

 

Το βίντεο τραβήχτηκε με ένα κινητό, στο καφέ "Τσάι", από τον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο. Συγγνώμη για την φτωχή ποιότητα της εικόνας.

 

 

__________________

Έστω και με σπασμένα φτερά

Ένα ταπεινό κρεβάτι, στρωμένο, άδειο. Ένας καθρέφτης με φωτογραφίες: ο Κάφκα, ο Μπέκετ, ο Καρούζος, ο Καβάφης, ο Ντα Βίντσι. Το στενό γραφείο με ένα πρόχειρο λαμπατέρ και στοιβαγμένα βιβλία. Ο πίνακας της Περσάκη που θυμίζει Μιρό και δίπλα η προσωπογραφία του Υδραίου προγόνου. Πιο 'κεί, ένα αρκουδάκι και στο καλοριφέρ ο Γκάρφιλντ. Είναι η γκαρσονιέρα του τελευταίου των «μεγάλων». Του Μίλτου Σαχτούρη. Έτσι όπως την άφησε όταν αρρώστησε. Εδώ και δέκα μήνες βρίσκεται σε μια κλινική για ηλικιωμένους, κοντά στο σπίτι του, στην Κυψέλη. Εκεί έμαθε ότι τιμήθηκε στα 84 του με το Ειδικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το 2003. Εκεί τον επισκέπτονται οι φίλοι του. Όπως ο σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος που παρουσιάζει απόψε στις 5.30 στη Θεσσαλονίκη, σε παράλληλο πρόγραμμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, τον «Κληρονόμο Πουλιών». Το μοναδικό ποιητικό πορτρέτο του Σαχτούρη. Μια ταινία 52', βασισμένη σε άγνωστο οπτικό υλικό, με «ζωντανές» λήψεις του από το 1979 μέχρι τον περασμένο Ιούνιο, που διάβασε ποιήματά του (Εκδ. Κέδρος), στη ραδιοφωνική εκπομπή του Μιχάλη Μήτρα. Από εκεί αρχίζει η ταινία. Και όσο προχωράει, ανεβάζει θερμοκρασία. Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό ρέκβιεμ, σαν δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, όπου μιλούν για τον ποιητή ο μελετητής του Γιάννης Δάλλας, οι ποιητές Δημήτρης Κοσμόπουλος και Γιώργος Κακουλίδης και, για πρώτη φορά, ανοίγει μια χαραμάδα στην ιδιωτική του ζωή, με τη σύντροφό του, τη «ζωγραφίνα» Γιάννα Περσάκη και τον παιδικό του φίλο, τον νευρολόγο Θάνο Κωνσταντινίδη. Ο θεατής ακούει τον Σαχτούρη να λέει «αγγίζω δίχως φόβο ηλεκτροφόρα σύρματα/ αυτά δε με αγγίζουν», και εισδύει σταδιακά στον κόσμο του. Εκεί όπου ο ήλιος είναι απελπισμένος, το φεγγάρι μαρμάρινο, οι κήποι ματωμένοι, το βιβλίο σπασμένο, η Παναγία τυφλή, τα ψάρια δαιμονισμένα και τα ήμερα πουλιά έχουν δόντια που μπορούν να σε κατασπαράξουν. Σ' αυτόν τον κόσμο, λέει ο Σαχτούρης, «... εγώ/ κληρονόμος πουλιών/ πρέπει/ έστω και με σπασμένα φτερά/ να πετάω».

Ο Μίλτος Σαχτούρης δεν ήθελε να βγει στον φακό. Το 1979, όταν ο μακαρίτης Περικλής Αθανασόπουλος του είχε πάρει μια συνέντευξη για την EPT, το συνεργείο είχε ανέβει στο κρεβάτι του για να ρυθμίσει τον φωτισμό και ο ποιητής είχε πει «ποτέ πια στο γυαλί». Ώσπου ο Ξανθόπουλος τον έπεισε, είναι και ποιητής... Ο Σαχτούρης έχει μια φυσική άνεση, μια ζεστασιά και μια αμεσότητα που σε διαπερνάει. Ο φακός του Ξανθόπουλου τη «συνέλαβε» και την κράτησε στο μοντάζ. Τόσο στο πρώτο πορτρέτο του, με τίτλο «Ο τρελός λαγός» το 1992, όσο και στα γυρίσματα που έκανε το 2002, για τον «Κληρονόμο πουλιών». Ο Σαχτούρης σε κοιτάζει με βλέμμα αθώου παιδιού που ξέρει να μιλά με τρόπο σπαρακτικό. Έπειτα κουράζεται, μια αχτίδα πανικού διατρέχει το βλέμμα του, περνά το χέρι του στο πρόσωπο για να τη διώξει, «Ωωωχ!, δεν ξέρω αν τα είπα καλά - ήμουνα λίγο κουρασμένος...». Και ξαναρχίζει: «Μη φεύγεις θηρίο/(...)/ θα σου δώσω κι άλλο αίμα να παίζεις...». Διακρίνουμε ένα χαλκαδάκι στο αυτί του. Το έβαλε στις αρχές του '90, και μ' αυτό παρέλαβε το παράσημο από τον Πρόεδρο Στεφανόπουλο. Δεν είναι τυχαίο, τελικά, ότι για τους νέους είναι «καλτ».

Στον «Τρελό λαγό» ο ποιητής αφηγείται τη ζωή του (παραλείποντας ωστόσο ότι υπήρξε συμφοιτητής του Ανδρέα Παπανδρέου και άρρωστος τζογαδόρος). Στον «Κληρονόμο πουλιών» παρουσιάζεται μέσα από τα ποιήματά του και τη ματιά άλλων. Οι δύο ταινίες (παραγωγή Παρασκήνιο) είναι συμπληρωματικές και θα άξιζε να προβληθούν η μία κοντά στην άλλη. Στον «... Λαγό» κυριαρχούσε η μορφή του Σαχτούρη και ακούγαμε τα ποιήματά του από τον Δημήτρη Λιγνάδη. Τώρα τα διαβάζει ο ίδιος. Είναι μεθυστική η φωνή του. Έχει ένα παράπονο, ένα ερωτηματικό, έναν πικρό σαρκασμό στη χροιά της. Έχει μουσικότητα, κάποιες συλλαβές τις τραβάει, κάποια σύμφωνα ακούγονται υγρά, ο ρυθμός είναι γρήγορος. Οι ποιητές της γενιάς του διάβαζαν τους στίχους τους με έναν πομπώδη τρόπο που ξενίζει το σημερινό αυτί. Ο Σαχτούρης τραβά τον ακροατή μέσα στο ποίημα. «Πάντοτε ερχόντουσαν σ' απρόβλεπτες στιγμές τα ποιήματά μου», εξηγεί. Κι όταν άλλαξαν οι εποχές; «Για μένα δεν άλλαξε τίποτα. Το όραμά μου ήταν πάντοτε το ίδιο».

Αυτό το όραμα ανιχνεύει ο Ξανθόπουλος, ακολουθώντας τη «γραμμή Σαχτούρη», ο οποίος κλείνει την ταινία, λέγοντας: «Εξακολουθώ να πιστεύω ότι δεν βοηθάει σε τίποτα η παρουσία του ποιητή στη λεγόμενη πνευματική αγορά. Το ίδιο το έργο του ποιητή είναι αυτό που θα μιλήσει. Και μάλιστα κάποτε ο Ντίλαν Τόμας, ένας ποιητής που σέβομαι βαθύτατα, σε ένα συμπόσιο διέκοψε τους ομιλητές και τρέχοντας στο παράθυρο, φώναξε: "Πάψτε, πάψτε, ακούστε τα πουλιά πόσο καλύτερα τα λένε από εμάς"».

ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ (από ΤΑ ΝΕΑ)

 

Βιβλίο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

σχόλια

1 σχόλια