Ελένη Βαροπούλου: «Μόνο το υπερβολικό είναι αληθινό»

Ελένη Βαροπούλου: «Μόνο το υπερβολικό είναι αληθινό» Facebook Twitter
Στη στέγη του γαλλόφωνου θεάτρου, στη Νέα Υόρκη, τη δεκαετία του 1980. Φωτο: Τζένη Μαρκέτου
0

Μαγικά ταξίδια στην άκρη του κόσμου σε Κούβα, Ιαπωνία και Αμερική, συναντήσεις με πρόσωπα που έγραψαν ιστορία στο θέατρο και θεωρητικές σκέψεις ανάκατες με ποιητικές αφηγήσεις συνιστούν το σκηνικό ενός βίου που στήνει με τον δικό της ευρηματικό τρόπο η Ελένη Βαροπούλου στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Σκηνές από το θέατρο της ζωής μου που αναμένεται να κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νεφέλη.

Γνωστή για τις ρηξικέλευθες θεατρικές κριτικές της, που εισήγαγαν στην Ελλάδα μια άλλη, μοντέρνα ματιά για το θέατρο, πανεπιστημιακός και μεταφράστρια, μεταξύ άλλων, κειμένων του Βάλτερ Μπένγιαμιν, του Χάινερ Μίλερ, του Χέρμαν Μπροχ και του Μπέρτολτ Μπρεχτ, η Βαροπούλου έχει προσδώσει ένα διαφορετικό νόημα στην πρόσληψη του θεάτρου της Κεντρικής Ευρώπης στη χώρα μας.

Στην αυτοβιογραφία της συνδυάζει με τον πλέον πρωτότυπο τρόπο θεωρητικές σκέψεις με αφηγήσεις για τις συναντήσεις της με πρόσωπα που άλλαξαν την πορεία των τεχνών αλλά και της πολιτικής ή της Ιστορίας. Γι’ αυτά μιλάει αποκλειστικά στη LiFO.

— Οφείλω να ομολογήσω ότι η βιογραφία σας συνιστά μια ουσιαστική πρόταση για το είδος ως ένα ταξίδι στον μαγικό κόσμο της τέχνης και του θεάτρου. Πώς, αλήθεια, φτάσατε στην απόφαση να αφηγηθείτε με αυτόν τον τρόπο τη ζωή σας;

Χαίρομαι που από την ανάγνωση αποκόμισες την αίσθηση «ενός ταξιδιού στον μαγικό κόσμο της τέχνης και του θεάτρου». Δεν θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς, αφού η τέχνη και το θέατρο, μάλλον η αγάπη μου γι’ αυτά, με επηρεάζει τόσο, ώστε σε μεγάλο βαθμό να ζω όπως ζω.

Υπήρξε όμως και μια πρόθεση, μια επιδίωξη στο συγκεκριμένο εγχείρημα: ήθελα ο αναγνώστης και η αναγνώστρια να βρουν μέσα στο βιβλίο, πέρα από μένα την ίδια, και θέματα, ζητήματα, ερωτήματα διαχρονικά. Να συνδεθούν νοητά με δημιουργούς και έργα που κατέχουν σημαντική θέση σε διάφορους πολιτισμούς. Να λειτουργήσουν ως αποδέκτες γνώσεων για πραγματικότητες που καθόρισαν τη θεατρική και καλλιτεχνική μας συνείδηση.

Αν, λοιπόν, εξαιρέσω κάποιες πληροφορίες που εισχωρούν στο «ύφασμα» του αφηγηματικού λόγου με τη μορφή ντοκουμέντου και χρονικών προσδιορισμών, όλη η υπόλοιπη διήγηση σε πρώτο πρόσωπο αναφέρεται τελικά στην εσωτερική ζωή μου. Στο δικό μου βλέμμα, όπως πλανήθηκε πάνω σε ανθρώπους, καταστάσεις, διαπροσωπικές σχέσεις, χώρους, φυσικά τοπία και πόλεις, έργα τέχνης. Καταθέτω μια εμπειρία ζωής, κάποιες φορές μάλιστα σε μύχιο, εξομολογητικό τόνο, χωρίς να κρύβω τις συγκινήσεις μου και τα έντονα συναισθήματα. Χωρίς να επιχειρώ να πάρω αποστάσεις από τον εαυτό μου.

Σ’ αυτό το βιωματικό οδοιπορικό παραμένω συναισθηματικά εμπλεκόμενη. Δεν είμαι ποτέ αμέτοχη, αντικειμενική, επεξηγηματική, αναλυτική και δίνω στην «αυτοαναφορικότητα» αυτό το ειδικό περιεχόμενο και βάρος.

Καταθέτω μια εμπειρία ζωής, χωρίς να κρύβω τις συγκινήσεις μου και τα έντονα συναισθήματα. Χωρίς να επιχειρώ να πάρω αποστάσεις από τον εαυτό μου. Σ’ αυτό το βιωματικό οδοιπορικό παραμένω συναισθηματικά εμπλεκόμενη. Δεν είμαι ποτέ αμέτοχη, αντικειμενική, επεξηγηματική, αναλυτική και δίνω στην «αυτοαναφορικότητα» αυτό το ειδικό περιεχόμενο και βάρος.

— Πάντως, παρατηρεί κανείς μια «σκηνοθεσία» στην αφήγηση που δεν είναι ούτε αυτοαναφορική ούτε αρνητική, παρότι κριτικός η ίδια! Είναι εσκεμμένη εκ μέρους σας αυτή η κίνηση να μην είστε αρνητική ακόμα και με όσα σας πληγώνουν;

Εσκεμμένη, προγραμματισμένη προς αυτή την κατεύθυνση δεν ήταν σε καμιά περίπτωση. Ούτε και είχα δώσει συνειδητά στη «σκηνοθεσία» της ζωής μου ένα τέτοιο νόημα, πριν μου το υποδείξεις εσύ.

Διερωτώμαι, ωστόσο, μήπως η κίνηση προς τη συγκεκριμένη «σκηνοθεσία» του εαυτού μου μέσα στον κόσμο, η τάση για μια τέτοια συμπεριφορά απέναντι στα πράγματα και στον άλλον, στη Φύση, στον χρόνο, στην αρρώστια, στον θάνατο, αποκτάει τις ιδιότητες που της προσδίδεις επειδή έχω κοιτάξει εκ των υστέρων το Άλλοτε «από πολύ κοντά».

Έτσι, καθώς κατέγραφα τις ετερόκλητες αναμνήσεις, επαναφέροντας ακαριαία μπροστά μου κάθε περιστατικό, αίσθημα, εντύπωση, χροιά, έβλεπα εκ νέου ζωηρά και απτά τα πάντα, όπως φανταζόμουν ότι τα είχα ζήσει: φευγαλέες σκηνές, μάλλον όλο ένταση, τυχαιότητα, έκπληξη, μυστήριο και με τον αυθορμητισμό εκείνης της παλιάς στιγμής. Όχι φορτωμένες με τα βαρίδια διαφόρων κοινωνιολογικών, ιστορικών, πολιτικών ή ιδεολογικών τοποθετήσεων.

Ούτε κριτική διάθεση είχα ούτε στην αποδεικτική σιγουριά των γεγονότων πίστευα. Τα βιώματά μου ούτε καν σ’ εμένα την ίδια δεν θα γίνουν εξ ολοκλήρου κατανοητά. Ελπίζω μόνο ότι για μερικές σημασίες τους θα «δουλέψουν» μερικοί από όσους θα διαβάσουν το βιβλίο.

ΒΑΡΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ελένη Βαροπούλου, Σκηνές από το θέατρο της ζωής μου, Εκδόσεις Νεφέλη

— Βοηθάει, μάλλον, και η ομορφιά. Παραμένετε υποτελής της ομορφιάς ή μου φαίνεται;

Από τις ομορφιές της φύσης, των έργων τέχνης, της ποίησης αλλά και των κοινωνικών αγώνων ή εκείνων των διαπροσωπικών σχέσεων που θεώρησα καθοριστικές για μένα δεν μπόρεσα ποτέ να ξεφύγω. Ίσως φαίνομαι υποτελής της ομορφιάς. Νομίζω όμως πως είμαι απλώς δέσμια της σαγήνης της. Αν και εξαρχής είχα σταθεί απέναντι στην ιδέα του Ωραίου ψύχραιμα και απέφευγα τις παγίδες της. Την είχα προσεγγίσει από πολλές οπτικές γωνίες. Την είχα περιεργαστεί ως «τόπο» στη φιλοσοφία και την αισθητική, από τον Φαίδρο του Πλάτωνα μέχρι σήμερα.

Με τον πατέρα μου είχαμε μιλήσει για την ομορφιά στη σκέψη του Καντ. Όταν οι θεωρίες της Αισθητικής μέσα στον εικοστό αιώνα στάθηκαν με τόση δυσπιστία απέναντί της, εγώ δεν σταμάτησα να προσφεύγω σ’ αυτήν, προκειμένου να προσεγγίσω πολλά πράγματα με τη διαμεσολάβηση της, για να παρηγορηθώ. Για να με βοηθήσει σε υπαρξιακές στιγμές και κρίσιμες εμπειρίες.

Κι όμως, ήμουν εγώ που τη δεκαετία του 1990 ασχολήθηκα συστηματικά με την ασχήμια στην τέχνη. Ορισμένα από τα κείμενα εκείνης της περιόδου έχουν περιληφθεί στο βιβλίο μου Το ζωντανό θέατρο (εκδόσεις Άγρα, 2002) και εμφανίζονται κάτω από τον γενικό τίτλο Για μια φαινομενολογία του άσχημου, του αποκρουστικού και του φθαρμένου στο σύγχρονο θέατρο.

— Οπότε, ποίηση, θέατρο, εικαστικά, αυτό που ο Νίτσε φανταζόταν ως συνένωση όλων των τεχνών, δείχνει να ισχύει και στη δική σας περίπτωση, αφού ενώνονται αρμονικά στην αφήγησή σας. Είναι, όντως, έτσι;

Διαπιστώνεις σ’ αυτά που γράφω μια «αρμονική συνένωση των τεχνών». Με αφορμή την κριτική παρατήρησή σου θα ήθελα να διευκρινίσω ότι, καθώς το θέατρο συναντάει τις εικαστικές τέχνες, τον χορό, τη μουσική, την ποίηση, την αρχιτεκτονική, στο κείμενό μου η διασταύρωση των τεχνών μεταξύ τους είναι, κατά κύριο λόγο, προϊόν καθαρά συνειρμικών διαδικασιών. Όμως εκφράζει αναπόφευκτα και το πνεύμα της εποχής: από τη μια μεριά, σπουδάζοντας θεατρολογία στο Παρίσι, τη δεκαετία του 1970, συνειδητοποίησα, μαζί με άλλους ανήσυχους νέους εκείνα τα χρόνια, τι είδους ανοίγματα προς όλες τις τέχνες αλλά και τις ανθρωπιστικές επιστήμες χρειαζόμασταν προκειμένου να κατανοήσουμε τις ανάγκες της τέχνης και της κοινωνίας, να δούμε πρισματικά τα φαινόμενα, να εννοήσουμε το αίτημα για το καινούργιο.

Από την άλλη μεριά, παρακολουθώντας επί δεκαετίες τους καινούργιους δρόμους του θεάτρου, τις ατελείωτες ζυμώσεις του με τις άλλες τέχνες, τις τεχνικές και τις τεχνολογίες, το βλέμμα μου δεν θα μπορούσε να μείνει αδιάφορο απέναντι σε μια τέτοια έκρηξη, άλλοτε με τη μορφή της συνένωσης, της συνύφανσης και άλλοτε με τη μορφή της σύγκρουσης, της ανατροπής.

— Πάντως, διατρέχετε τις συναντήσεις σας και τις συνεργασίες με κορυφαία πρόσωπα του θεάτρου, όπως ο Μίλερ, ο Βασίλιεφ και ο Γκροτόφσκι, σαν να ήταν καθημερινά περιστατικά, με τον ίδιο τρόπο που καταγράφετε και το προσωπικό σας αποτύπωμα στο ελληνικό θέατρο με το Φεστιβάλ  Άργους κ.λπ.

Καταλαβαίνω πώς προκύπτει μια τέτοια εντύπωση. Στις συναντήσεις και τις συνεργασίες με όλους αυτούς που αναφέρεις η παρεμβολή ενός καθημερινού περιστατικού ή η αίσθηση της καθημερινότητας στη διήγησή μου είχαν ρόλο απελευθερωτικό. Ήταν μια σωτήρια παρακαμπτήριος για να αποφύγω όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να είχαν ο μύθος, η αίγλη, το φωτοστέφανο, η μιντιακή εικόνα στην επικοινωνία μου με τέτοια πρόσωπα. Έτσι κι αλλιώς, μου αρέσουν οι απομυθοποιήσεις. Όμως το «καθημερινό», απαλλάσσοντας τη συνάντηση και από διάφορες άλλες σκοπιμότητες, μου αποκάλυπτε απρόσμενες αλήθειες για τον άνθρωπο και τον περίγυρό του.

Ο Χάινερ Μίλερ, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, καθισμένος κατάχαμα σε ένα μισοάδειο δωμάτιο στο Ανατολικό Βερολίνο, μιλούσε μαζί μου για τη θέση της Ιστορίας στα κείμενά του, ενώ στην τσίγκινη λεκάνη δίπλα του χτυπούσαν οι σταγόνες από το ταβάνι που έσταζε.

Αυτή η εικόνα από την καθημερινότητα αυτού του σημαντικού συγγραφέα ήταν βεβαίως περισσότερο σημαδιακή και πιο αποκαλυπτική από μια οποιαδήποτε τιμητική εμφάνισή του σε μια επίσημη εκδήλωση ή σε ένα δυτικοευρωπαϊκό φεστιβάλ. Ομολογώ πως όσο περισσότερο θαύμαζα το έργο ενός δημιουργού τόσο πιο επίμονα αναζητούσα τον άνθρωπο, εφόσον ζούσε, πέρα και πίσω από την παραγωγή του.

Ελένη Βαροπούλου: «Μόνο το υπερβολικό είναι αληθινό» Facebook Twitter
Με τον σκηνοθέτη Ανατόλι Βασίλιεφ στην Τζιμπελίνα της Σικελίας, τη δεκαετία του 1980, σε μια από τις πρώτες συναντήσεις τους εκτός Ρωσίας.

— Γκορμπατσόφ και Κάστρο, δύο εντυπωσιακές ομολογουμένως συναντήσεις. Ποια από τις δύο θεωρείτε σημαντικότερη;

Και οι δύο συναντήσεις διαδραματίστηκαν την ίδια ιστορική περίοδο και χρονική στιγμή. Προηγήθηκε αυτή της Μόσχας και ύστερα από μερικούς μήνες πραγματοποιήθηκε της Αβάνας. Σημαντικότερη ήταν για μένα η συνάντηση με τον Γκορμπατσόφ. Γιατί στο Κρεμλίνο, στο Παγκόσμιο Φόρουμ για την Ειρήνη και τον Αφοπλισμό, πήρα ενεργό μέρος σε έναν πολιτικό προβληματισμό που ήταν εν θερμώ. Δίπλα σε εκατοντάδες καλλιτέχνες, επιστήμονες, ακτιβιστές απ’ όλο τον κόσμο, που είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να καταθέσουν ελεύθερα τις απόψεις τους και να συζητήσουν.

Στην Αβάνα το πλαίσιο ήταν αποκλειστικά θεατρικό και στο εντελώς δοσμένο πολιτικό κλίμα μού έλειψε ο διάλογος, η ανταλλαγή. Αλλά και οι δύο μύθοι, και αυτός του Κάστρο και εκείνος του Γκορμπατσόφ, διέφεραν πολύ. Συνάντησα τον Κάστρο όχι την ώρα της Κουβανικής Επανάστασης αλλά όταν πια ενσάρκωνε ένα καθεστώς με τη σιγουριά της απόλυτης εξουσίας που είχε περάσει από τη δοκιμασία του χρόνου. Η συνάντηση με τον Γκορμπατσόφ έγινε όταν αυτός επιχειρούσε να γράψει Ιστορία και να χτίσει τον δικό του μύθο. Ήταν η στιγμή που έπαιρνε το ρίσκο να αλλάξει με την παρέμβασή του ό,τι θεωρούσε πως ήταν αναγκαίο να μετασχηματιστεί σε εκείνη τη συγκυρία, προκειμένου ο υπαρκτός σοσιαλισμός να έχει μια προοπτική στη Σοβιετική Ένωση.

Ελένη Βαροπούλου: «Μόνο το υπερβολικό είναι αληθινό» Facebook Twitter
Στην Ταορμίνα, το 1987, ως μέλος της κριτικής επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεάτρου, μαζί με τις δύο βραβευμένες κυρίες του θεάτρου και της πολιτικής, Αριάν Μνουσκίν και Μελίνα Μερκούρη.

— Είναι, επίσης, διαρκές το παιχνίδι των μεταμορφώσεων: Οβίδιος, Γκαίτε, Μπρεχτ, ο οποίος, μέσα από το βλέμμα σας, καθίσταται εξαιρετικά άμεσος και οικείος. Σας βοήθησε αυτός ο τρόπος των διαρκών μεταμορφώσεων προσώπων και πραγμάτων ως στάση ζωής;

Προφανώς η ιδέα της μεταμόρφωσης με γοήτευε πάντα. Με ενέπνεε. Με προσανατόλιζε. Όχι μόνο λόγω της φιλοσοφικής, ανθρωπολογικής και πολιτιστικής της αξίας αλλά και επειδή έβρισκα τη θεατρικότητά της ιλιγγιώδη.

Ολόκληρο το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Άργους το 1996 ήταν διαρθρωμένο γύρω από τον άξονα των μεταμορφώσεων. Εκτός από τον Οβίδιο, στο επίκεντρο βρέθηκαν τότε ο Κάφκα, οι μεταμορφώσεις στην Οδύσσεια και οι αδελφοί Γκριμ με παραστάσεις της Μάγιας Λυμπεροπούλου, του Μιχαήλ Μαρμαρινού, του Δημήτρη Παπαϊωάννου και του Γιώργου Κουμεντάκη. Όμως και οι ίδιοι οι χώροι, τα κτίρια, τα τοπία «μεταμορφώθηκαν» χάρη σε διάφορες δράσεις, εγκαταστάσεις, περφόρμανς.

Αργότερα η Θερινή Ακαδημία του Εθνικού Θεάτρου στη Μυτιλήνη, με εργασίες και αναζητήσεις γύρω από το Recycling Renaissance, δεν ήταν παρά ένα ακόμη αφιέρωμα στην ιδέα της μεταλλαγής και μεταποίησης, ενώ είχαν προηγηθεί στις Πρέσπες οι εργασίες της Δεύτερης Θερινής Ακαδημίας με μια θεματική που αξιοποιούσε τις έννοιες «Φυσιογνωμίες, μάσκες και ζώα». Επιστρέφω σ’ εκείνο το «γίγνεσθαι» που ελλοχεύει πίσω από κάθε μεταμόρφωση, στο γίνομαι κάτι αλλιώτικο, στον διάλογο με τους άλλους συγγραφείς που καταλήγει στις μεταγραφές, σε μια δεύτερη γραφή ή στο ακούραστο αίτημα του Μπρεχτ για αλλαγή.

Από μια τέτοια σκοπιά ασφαλώς και με βοήθησε η μεταμόρφωση ως στάση ζωής. Όμως η σταδιακή καταστροφή του πλανήτη από τη βίαιη μετάβαση σε άλλες κλιματολογικές συνθήκες, από τον ανελέητο και διαρκή βιασμό της φύσης, είναι μια μεταμόρφωση που με κάνει να αγανακτώ, να φοβάμαι.   

Ελένη Βαροπούλου: «Μόνο το υπερβολικό είναι αληθινό» Facebook Twitter
Πορτρέτο στο πιάνο, Βερολίνο 2019. Φωτο: Νέλλη Τραγουστή

— Ας επανέλθουμε, λοιπόν, στις ατμόσφαιρες που καθορίζουν καίρια περιστατικά του βίου σας. Ποια ατμόσφαιρα έχει η ζωή σας μέχρι σήμερα;

Η ατμόσφαιρα δεν είναι μία. Κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, αφού στον δρόμο της ζωής μου δέχτηκα επιρροές που ήταν ανομοιογενείς, αντιθετικές, αφού συχνά βρέθηκα σε πολύ διαφορετικά κλίματα. Οι μετακινήσεις, οι πρωτοβουλίες και οι δράσεις μού έμοιαζαν χωρίς τέλος, ενώ οι συναναστροφές και η συνύπαρξη με ανθρώπους που ανήκαν σε ετερόκλητα κοινωνικά περιβάλλοντα όξυναν την κρίση μου και εμπλούτισαν τα βιώματά μου. Από την ελληνική επαρχία στις διεθνείς μεγαλουπόλεις, σε πόλεις-μεγαθήρια, και από τη μια εμπειρία, μόλις αυτή καταλάγιαζε, σε νέες εξορμήσεις.

Όμως όπου κι αν βρέθηκα είχα να παλέψω με τις εξάρσεις των συναισθημάτων μου, άλλοτε ενθουσιασμένη κι άλλοτε εξοργισμένη, συνήθως ευερέθιστη και συγκρουσιακή. Μόνον όταν έγραφα κριτικές επιστράτευα μια εσωτερική πειθαρχία και επικαλούμουν το μέτρο.

Ο Χανς-Τις Λέμαν με εξέπληξε και με συγκίνησε, όχι με μια τυπική αφιέρωση αλλά με μια μύχια διατύπωση, όταν, ολοκληρώνοντας την τριλογία του για το θέατρο, έγραψε το 2015 στην πρώτη σελίδα του συγγράμματός του Τραγωδία και δραματικό θέατρο: «Για την Ελένη Βαροπούλου, που δίδαξε στον συγγραφέα να αγαπάει την υπερβολή». Λίγο πιο κάτω έχει συμπληρώσει την αφιέρωση με τη φράση του Αντόρνο: «Μόνο το υπερβολικό είναι αληθινό».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δυο βιβλία μικρής φόρμας βάζουν το εξωφρενικό ελληνικό σύμπαν στο μικροσκόπιο

Βιβλίο / Δυο βιβλία μικρής φόρμας βάζουν το εξωφρενικό ελληνικό σύμπαν στο μικροσκόπιο

Οι εκδόσεις Νεφέλη προσφέρουν πλέον μια συνεκτική πρόταση για το τι σημαίνει μικρή φόρμα στην Ελλάδα με δυνατούς συγγραφείς: μετά τον Γιάννη Παλαβό, ξεχωρίζουν τα διηγήματα του Πάνου Τσίρου «Η μοναξιά των σκύλων» και τη νουβέλα «Φιλελλήνων» της Βίκυς Τσελεπίδου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Γιατί μιλούν όλοι για τον Όσιαν Βουόνγκ;

Βιβλίο / Γιατί μιλούν όλοι για τον Όσιαν Βουόνγκ;

Ποιος είναι ο συγγραφέας και ποιητής Όσιαν Βουόνγκ, που κέρδισε τους κριτικούς λογοτεχνίας και το βραβείο T.S. Eliot με τα αυτοβιογραφικά βιβλία του «Νυχτερινός Ουρανός με τραύματα εξόδου» και «Στη Γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι», που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Gutenberg.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LIFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ