«Βεβήλωση» της Δ. Πατρικαράκου: Μια σπάνια μαρτυρία σεξουαλικής κακοποίησης στους κόλπους της οικογένειας

«Βεβήλωση» της Δ. Πατρικαράκου: Μια σπάνια μαρτυρία σεξουαλικής κακοποίησης στους κόλπους της οικογένειας Facebook Twitter
Δ. Πατρικαράκου
0

«Είναι αργά, είμαι στο κρεβάτι μου, αλλά δεν με έχει πάρει ακόμα ο ύπνος. Ακούω βήματα. Όπως πάντα, εύχομαι να μην καταλήξουν εδώ. Καταλήγουν όμως... Κάνω πως κοιμάμαι. Αυτό κάνω πάντα... Αρχίζει να με χαϊδεύει στην πλάτη. Ξέρει ότι μ' αρέσει το μασάζ... Η λέξη "μασάζ" ήταν από τις πρώτες που έμαθα ως παιδί... Έτσι πρέπει να ξεκίνησε κι εκείνος, εκμεταλλευόμενος αυτήν την παιδική μου αδυναμία... Το χέρι του περνάει βιαστικά από τον ποπό μου και ξεκινάει να με χαϊδεύει στους μηρούς... Το χέρι του είναι στο κουτάκι μου. Το σιχαίνομαι αυτό που συμβαίνει. Γιατί δεν καταλαβαίνει ότι δε θέλω; Βγάζω ήχους, υποκρινόμενη την κοιμισμένη, μουγκρητά δυσαρέσκειας που ξέρω ότι δείχνουν ξεκάθαρα ότι δυσανασχετώ. Αλλά δεν σταματάει»...

Οι παραπάνω φράσεις δεν προέρχονται από μυθιστόρημα. Είναι αντλημένες από το βιβλίο της Δήμητρας Πατρικαράκου «Βεβήλωση» (εκδ. Αρμός, 2014), μια εξαιρετικά σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα επώνυμη μαρτυρία γύρω από ένα φαινόμενο πολύ πιο συχνό απ' ό,τι μας βολεύει να πιστεύουμε: τη σεξουαλική κακοποίηση μέσα στους κόλπους της οικογένειας, ένα από τα ισχυρότερα, ακόμα και στις μέρες μας, ταμπού.

Αξίζει να σημειώσει κανείς πως η μαρτυρία της Πατρικαράκου προηγήθηκε του κινήματος #MeToo κι επιπλέον έχει αρκετά κοινά στοιχεία με το σκάνδαλο που συγκλονίζει τώρα τη Γαλλία με επίκεντρο τον διάσημο και μέχρι πρότινος πανίσχυρο πολιτικό επιστήμονα Ολιβιέ Ντιαμέλ (σ.σ η κόρη του Μπερνάρ Κουσνέρ και προγονή του Ντιαμέλ, Καμίγ Κουσνέρ, εγκαλεί τον τελευταίο μέσω του βιβλίου της "Lafamiliagrande" για αιμομιξία, με θύμα τον δίδυμο αδελφό της όταν ήταν έφηβος).

Το έγκλημα της σεξουαλικής κακοποίησης όταν δημοσιευόταν το βιβλίο της είχε παραγραφεί. Όσο πάντως η ίδια διερευνούσε το ενδεχόμενο να στραφεί δικαστικά εναντίον του πατριού της, η αντιμετώπιση που της επιφυλάχθηκε από γυναίκα εισαγγελέα, σε ανθρώπινο επίπεδο και μόνο, ήταν, όπως γράφει, αποκαρδιωτική.

Η 43χρονη σήμερα Πατρικαράκου χρειάστηκε δύο χρόνια ψυχοθεραπείας για να παραδεχθεί ότι η συμπεριφορά του πατριού της ήταν εγκληματική. Όπως γράφει στη «Βεβήλωση», οι επισκέψεις του στο δωμάτιό της γίνονταν με τέτοια συχνότητα, ώστε αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της παιδικής κι εφηβικής της ζωής.

Για καιρό η ίδια υποτιμούσε τη σοβαρότητα της κατάστασης. Αρνούνταν να πιστέψει ότι ο άνθρωπος με τον οποίο μεγάλωσε και αγαπούσε σαν πατέρα «ήταν τόσο σκάρτος». Κι ενώ οι ειδικοί υποστηρίζουν πως τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης παραλύουν από ντροπή, εκείνη «ποτέ δε με λυπήθηκα» ισχυρίζεται, «ποτέ δεν ντράπηκα, ποτέ δεν ένιωσα ότι μπορεί να έφταιξα εγώ». Η οργή, πάντως, δεν έλεγε να κοπάσει μέσα της. Καρπός αυτής της οργής υπήρξε το βιβλίο της. Και μαζί, καρπός της φιλοδοξίας της να πάψει ο κόσμος να φοράει παρωπίδες, ν' ανοίξουν κι άλλα θύματα το στόμα τους.

Έχουμε την εντύπωση ότι τέτοια εγκλήματα δεν συμβαίνουν σε καθωσπρέπει σπίτια. Νομίζουμε πως αφορούν οικογένειες κοινωνικά περιθωριοποιημένες, τσακισμένες από κάθε λογής προβλήματα –εξαρτήσεων από ουσίες, ανέχειας, αμορφωσιάς– και ότι διαπράττονται από πλάσματα σαλεμένα ή από ανθρωπόμορφα τέρατα.

Διαβάζοντας κανείς τη «Βεβήλωση», βλέπει αυτά τα στερεότυπα ν' ανατρέπονται. Η Πατρικαράκου μεγάλωσε μεταξύ Νέου Ψυχικού και Διονύσου, φοίτησε σε ακριβό ιδιωτικό σχολείο, κι όσο εξαρτιόταν από τους δικούς της δεν στερήθηκε τίποτε. Ο δε πατριός της, στον αντίποδα του κλασικού βίαιου άντρα, έδειχνε να τη νοιάζεται ειλικρινά.

«Πόσο πιο εύκολα θα ήταν τα πράγματα, τα συναισθήματα και οι αποφάσεις, αν οι "κακοί" ήταν όπως στις χολιγουντιανές ταινίες δράσης» διαβάζουμε. «Ήμουν μικρό παιδί όταν τον πρωτογνώρισα, κι εκείνος με το κέφι του, τη ζωντάνια του και το χρόνο που μου διέθεσε με κέρδισε».

Ωστόσο, με το που μπήκε στην εφηβεία, ο έλεγχος που της ασκούσε ο συγκεκριμένος άνθρωπος φάνταζε στα μάτια της υπέρμετρος, ασφυκτικός. Κάπως έτσι, ομολογεί, μπήκαν ψύλλοι στ' αυτιά της κι άρχισε να σιγοβράζει μέσα της η σπίθα της επανάστασης. Τότε μόνο τόλμησε να εκμυστηρευτεί στη μητέρα της τι συνέβαινε από τα έντεκα ως τα δεκαεπτά της στο δωμάτιό της, με την ελπίδα ότι στο πρόσωπό της θα βρει έναν πολύτιμο σύμμαχο.

Όπως αποδείχτηκε, μετά το πρώτο σοκ κι αφού ο πατριός ομολόγησε την ενοχή του, ανύποπτος ότι μαγνητοφωνούνται τα λόγια του, η μητέρα της Πατρικαράκου, μολονότι είχε δύο μικρότερες κόρες ακόμη, κατέφυγε από ανασφάλεια στον ρόλο της απατημένης συζύγου, έχωσε το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι, και όλη η οικογένεια συνέχισε να πορεύεται σαν να μην είχε μεσολαβήσει το παραμικρό...

Όπως φαίνεται από τη «Βεβήλωση», η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει και ώθησε την Πατρικαράκου να δημοσιοποιήσει το 2014 την ιστορία της ήταν οικονομικής φύσεως. Έχοντας κατ' επανάληψιν εξυπηρετήσει τους δικούς της, μπαίνοντας εγγυήτρια στα δάνεια που ζητούσαν για τις χρεοκοπημένες πια επιχειρήσεις τους, βρέθηκε να χρωστάει στις τράπεζες 1,5 εκατ. ευρώ. Τι κι αν η ίδια, μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές της, σταδιοδρόμησε μ' επιτυχία ως σύμβουλος επιχειρήσεων; Δεν μπορεί ν' αποκτήσει τίποτε στ' όνομά της, γιατί θα κατασχεθεί. «Αυτή είναι άλλη μια κακοποίηση που συνεχίζεται ακόμα και δεν μπορώ να κάνω απολύτως τίποτε για να τη σταματήσω. Πονάει πολύ».

Το ουρλιαχτό της Πατρικαράκου, με το οποίο ξεμπροστιάζεται δημόσια η οικογένειά της, πέραν όλων των άλλων, θα μπορούσε να εκληφθεί και ως πράξη εκδίκησης. Το έγκλημα της σεξουαλικής κακοποίησης όταν δημοσιευόταν το βιβλίο της είχε παραγραφεί. Όσο, πάντως, η ίδια διερευνούσε το ενδεχόμενο να στραφεί δικαστικά εναντίον του πατριού της, η αντιμετώπιση που της επιφυλάχθηκε από γυναίκα εισαγγελέα, σε ανθρώπινο επίπεδο και μόνο, ήταν, όπως γράφει, αποκαρδιωτική.

Μαρτυρία που διαβάζεται απνευστί, ικανή να προκαλέσει πολύ έντονα συναισθήματα, η «Βεβήλωση» συνοδεύεται από δύο κατατοπιστικά επίμετρα: του συγγραφέα και μεταφραστή Λύο Καλοβυρνά, με την ιδιότητα του συμβούλου ψυχικής υγείας, και της δικηγόρου Νίνας Αγγελοπούλου η οποία δίνει μια εικόνα του ισχύοντος νομικού πλαισίου για την προστασία των παιδιών που θυματοποιούνται, καθώς κι όσων μένει να γίνουν ακόμα σε επίπεδο εκπαίδευσης, πληροφόρησης και συντονισμού των αρμόδιων υπηρεσιών.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν από την έκδοση του βιβλίου της Πατρικαράκου, σε αντίθεση μ' ό,τι συνέβη στο εξωτερικό, ο δημόσιος λόγος στην Ελλάδα για τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων –αλλά και ενηλίκων– ήταν σχεδόν ανύπαρκτος. Η πρόσφατη καταγγελία, εν τούτοις, της Σοφίας Μπεκατώρου για τον βιασμό της όσο ήταν νεαρή προπονούμενη από παράγοντα της ομοσπονδίας ιστιοπλοΐας, σπάει κι άλλο το τείχος της σιωπής.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βουβό κύμα: Ο παράγοντας της ψυχικής υγείας στην πανδημία

Βίβιαν Στεργίου / Βουβό κύμα: Ο παράγοντας της ψυχικής υγείας στην πανδημία

Η ψυχική υγεία υποτιμάται, κάθε φορά που τα μέτρα αλλάζουν αιφνιδιαστικά, λες και η χώρα συμμετέχει σε κάποιο πείραμα για την ικανότητα προσαρμογής μας στις αιφνίδιες μεταβολές δεδομένων.
ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT