1.
Καφέ Μίλερ
της Πίνα Μπάους (2006)
Το εμβληματικό αυτό έργο με το οποίο γνωρίσαμε την ιέρεια του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα το 1987 –και με το οποίο έμελλε να μας αποχαιρετήσει από τη σκηνή της Πειραιώς 260 το 2006 (πέθανε τρία χρόνια αργότερα)‒ κληροδότησε στη φαντασία μας την αρχετυπική πλέον εικόνα της ψιλόλιγνης γυναικείας σιλουέτας που περιφέρεται αθόρυβα, σαν απ' αλλού φερμένη, ανάμεσα σε τραπέζια και καρέκλες, προσκρούοντας επανειλημμένα στον τοίχο, καθώς αναζητά το ανέφικτο... Όπως όλοι μας.
2.
To you, the Birdie (Phèdre)
του Wooster Group (2006)
Εκστατικοί είδαμε εκείνο το καλοκαίρι πόσο θεϊκά μπορεί να λειτουργήσει το μεταμοντέρνο, όταν υπηρετείται με υπερβατική φαντασία, μέθοδο και στυλ. H Φαίδρα περιφέρεται διασωληνωμένη. Ο επιδειξιομανής Ιππόλυτος και ο παρηκμασμένος Θησέας παίζουν μπάντμιντον, με την Αφροδίτη διαιτητή να σφυρίζει τα ερωτικά φάουλ τους. Ένας κόσμος ανάλαφρος, απρόσμενος, εκεί όπου ο μύθος μετατρέπεται σε αδιάκοπο, ανορθόδοξο φλερτ. Μια εξοντωτικά δουλεμένη φόρμα, όπου οι αντιπαραθέσεις δεν γεννιούνται μεταξύ των ηρώων αλλά μεταξύ των θεατρικών ειδών, μεταξύ ποιητικού λόγου και καρτουνίστικων γκαγκς, μεταξύ μυθικών ονομάτων και ποταπών σωματικών λειτουργιών.
3.
Νόρα
της Σαουμπίνε σε σκηνοθεσία Τόμας Όστερμαγιερ (2006)
«Όταν το πρωτοδιάβασα», έλεγε σε συνεντεύξεις του ο Τόμας Όστερμάγιερ, «ήξερα ότι ήθελα να αλλάξω το τέλος». Στην παράσταση της Σαουμπίνε η Νόρα δεν εγκαταλείπει, απλώς σκοτώνει τελικά τον σύζυγό της. «Δεν ήθελα να φύγει», επανέρχεται ο σκηνοθέτης, «ήθελα να μείνει». Και το κατάφερε. Αν και τότε είχα ειρωνευτεί το κλείσιμο της παράστασης του Όστερμαγιερ, τώρα, δεκατέσσερα χρόνια μετά, ανακαλώ με τρυφερότητα εκείνη την ανάγκη του «κακού παιδιού» να «πυροβολήσει» τον Ίψεν.
4.
Κουκλόσπιτο
των Mabou Mines, σε σκηνοθεσία Λι Μπρούερ (2008)
Η Νόρα ζει σε έναν κόσμο νάνων. Για να φιλήσει τον άντρα της πρέπει να σκύψει. Οι νάνοι διατάζουν και οι γυναίκες υπακούουν, όπως τα κακομαθημένα παιδιά που κάνουν τους γονείς τους ό,τι θέλουν. Η σκηνοθετική σύλληψη αλλά και η εκτέλεση (μέσα σε ένα ασφυκτικό βικτοριανό περιβάλλον) στάθηκαν αριστουργηματικές. Αυτός ο μυθικός φεμινιστικός «ύμνος» μάς έδειξε με υποδειγματικό τρόπο πώς τα σώματα των ηθοποιών μπορούν να φέρουν εις πέρας όλη τη δραματουργία του Ίψεν αλλά και να καταθέσουν το πιο αιχμηρό πολιτικό σχόλιο.
5.
Δαιμονισμένοι
του Πέτερ Στάιν (2010)
Δεν είναι τόσο η προσέγγιση του κορυφαίου μυθιστορήματος που μας έχει μείνει στο μυαλό από την παράσταση του Στάιν όσο η απαράμιλλη διάρκειά της. Δώδεκα ώρες καρφωμένοι στις καρέκλες μας (προφανώς με αρκετά διαλείμματα), οι θεατές που καταφθάσαμε στην Πειραιώς εκείνο το πρωί και καταφέραμε κατάκοποι να μείνουμε ζωντανοί ως το βράδυ παρακολουθήσαμε μια στρωτή, ενδιαφέρουσα διασκευή του κλασικού κειμένου, αλλά, πάνω απ' όλα, βιώσαμε τη γλυκιά κούραση που μόνον ένας άθλος υπέρμετρης αυτοπειθαρχίας μπορεί να γεννήσει.
6.
Περί της εννοίας του προσώπου του Υιού του Θεού
του Ρομέο Καστελούτσι (2011)
Μια ελεγεία στην αντοχή του ανθρώπου που συνεχίζει να υπομένει και να αγαπά, απτόητος από τον αποτρόπαιο ρεαλισμό των περιττωμάτων που καλείται καθημερινά να μαζεύει, αδυνατώντας να βρει παρηγοριά στη θρησκεία αλλά μόνον ίσως στην τέχνη, ενώ ειλικρινά δεν μπορεί να μην εκτιμήσει κανείς την απόλυτη ειρωνεία που πλυμμηρίζει τη σκηνή, όταν όλα εκτυλίσσονται κάτω από το ατάραχο πρόσωπο του Ιησού, του «Σωτήρα του Κόσμου» του Αντονέλο ντα Μεσίνα, που δεσπόζει στη σκηνή, αιωνίως παρών και απών από τα ανθρώπινα μαρτύρια.
7.
Όλος ο ουρανός πάνω στη γη (Το σύνδρομο της Γουέντι)
Performance της Ανχέλικα Λίντελ (2014)
«Μπροστά στην αρρώστια και στον πόνο εγώ θέλω ν' αυνανιστώ...» Έτσι αιφνιδιαστικά βιώσαμε εκείνο το καλοκαίρι την αφοπλιστική οργή της Ισπανίδας Ερινύας, μιας μαινάδας που ονειρεύεται κτηνώδεις σεξουαλικές πράξεις, μιας πληγωμένης κόρης που μισεί τη μητέρα της γιατί «όλες οι μάνες είναι σκρόφες», μιας ερωτευμένης που βιώνει στο διηνεκές την προδοσία, μιας γυναίκας που σκάβει ασταμάτητα μέχρι να ματώσει και κλοτσάει με μένος κάθε παγιωμένη αντίληψη, κάθε καλόβολη πράξη, κάθε επίφαση ευαισθησίας.
8.
Enfant
του Μπορίς Σαρμάτς (2018)
Παιδιά πάνω στη σκηνή. Πολλά παιδιά. Επιβλητικές μηχανές χειραγώγησης –κυριολεκτικές και μεταφορικές– τα πετούν πέρα δώθε σαν άψυχες μάζες. Οι «μικροί» στα χέρια των «μεγάλων», αυτοί που ήμασταν κάποτε κι αυτοί που είμαστε τώρα, αποδέκτες ανομολόγητων ή ασυνείδητων βιαιοπραγιών αλλά και συνεχιστές τους, ανελέητοι απέναντι στα εύθραυστα όντα αυτού του πλανήτη, που τελικά ξυπνούν κι αρχίζουν να διεκδικούν τον χώρο τους, να πειραματίζονται, συνθέτοντας σταδιακά μια ορδή που παρασύρει τα πάντα. Μια σπουδή πάνω στη δυναμική του χάους και ταυτόχρονα μια αριστοτεχνικά σχεδιασμένη επίθεση στην πολιτική μας ορθότητα που κρίνει οποιουδήποτε είδους αταξινόμητη επαφή με τα παιδιά ως κολάσιμη.
9.
Of ivory and flesh - Statues also suffer
της Μαρλένε Μοντέιρο Φρέιτας (2018)
Δεν θα ξεχάσω την αίσθηση απροσμέτρητης ευφορίας που αισθάνθηκα μόλις άρχισε να ζωντανεύει μπροστά μου το αχαλίνωτο, πρωτόγνωρο, θορυβώδες σύμπαν της Φρέιτας. Ένας πληθωρικός, γκροτέσκος και συναρπαστικός χορός αγαλμάτων, πρόσωπα-μάσκες κραυγαλέας έκπληξης ή σπαραγμού, όντα που τραγουδούν ρομποτικά, που μιλούν με φράσεις από ταινίες, αναδεικνύοντας την άσβεστη, έστω και άγαρμπη πολλές φορές, επιθυμία μας για αγάπη και ελευθερία – αυτή που κινεί όλα τα πλάσματα πάνω στη γη, ναι, ακόμη και τ' αγάλματα.
10.
Αυτόχειρες Παρθένοι
της Σουζάνε Κένεντι (2019)
Οι χρόνοι και οι πολιτισμοί, το ανθρώπινο και το μη ανθρώπινο, το αρσενικό και το θηλυκό συναντιούνται επιτέλους ειρηνικά, δίχως ένταση, δίχως ναρκισσισμό, δίχως συναίσθημα: η περσινή παράσταση-installation της πρωτοπόρου Γερμανίδας μου δημιούργησε όσο ποτέ πριν την αίσθηση ότι κάπως έτσι θα είναι το θέατρο του μέλλοντος... Όταν μπούμε σε μια πολύχρωμη, πολυσυλλεκτική trance, θα συμφιλιωθούμε με τα αλλοτινά πάθη του ανθρώπινου είδους και θα γίνουμε γαλήνιοι στοχαστές της ζωής μας.
σχόλια