Οι Kolida Babo είναι το project δύο Ελλήνων μουσικών που παίζουν πνευστά, από διαφορετικές περιοχές της χώρας − ο Σωκράτης Βότσκος είναι από την Πέλλα και ο Harris P. από την Αθήνα. Ο πρώτος τους, ομώνυμος, δίσκος που κυκλοφόρησε το 2019 από τη βρετανική ανεξάρτητη εταιρεία MIC Records πήρε διθυραμβικές κριτικές στο εξωτερικό.
«Εντελώς sui generis είναι το ομώνυμο ντεμπούτο άλμπουμ από τους Kolida Babo, ένα φολκ ντουέτο μεταξύ δύο βιρτουόζων του αρμένικου ντουντούκ, το οποίο συνοδεύεται από στοιχειωμένα ηλεκτρονικά drone και αρμένικα κρουστά», έγραψε η «Guardian», ενώ στο «Wire» έλεγαν: «Χρησιμοποιώντας τον στροβιλιζόμενο ήχο του σκάρου αναμεμειγμένο με τρανταχτά, μελαγχολικά μοιρολόγια, το ντουέτο συναρμολογεί ένα παζλ από μια παλλόμενη ηπειρώτικη τζαζ, πλαισιωμένη με ηλεκτρονικά, η οποία αναμετριέται με αναλογικές σκιές από το βαθύ παρελθόν».
Η μουσική τους ακούστηκε στο BBC6, στο NTS, στο Soho Radio, στο WorldWide FΜ, εμφανίστηκαν σε σημαντικά φεστιβάλ, συμμετείχαν στη σειρά jazz45 της Jazzman Records με ένα εξαιρετικό 7ιντσο, ενώ στην Ελλάδα ήταν σχεδόν αόρατοι. Το νέο τους άλμπουμ «Spirits of Mauronoros» που κυκλοφόρησε από τη Veego Records είναι ένα καταπληκτικό fusion παραδοσιακής μουσικής και ηλεκτρονικής τζαζ, με το οποίο ευελπιστούν να βρουν την αναγνώριση που τους αξίζει.
Οι παραδοσιακοί ήχοι της υπαίθρου συνεχίζουν να επανεμφανίζονται στα αστικά κέντρα σαν φαντάσματα που στοιχειώνουν την καθημερινή ζωή. Αυτός ο ηχητικός διάλογος μεταξύ του «μοντέρνου» και του «αρχαίου» αντιμετωπίζεται αρκετές φορές ως παράταιρος και ξεπερασμένος, αλλά κρύβει τεράστια σημασία.
«Το όνομα Κόλιντα Μπάμπο σχετίζεται με ένα έθιμο της κεντρικής Μακεδονίας, της προπαραμονής των Χριστουγέννων, που γίνεται σε όλη την περιοχή της Αλμωπίας: σε Αριδαία, Έδεσσα, Γιαννιτσά», λέει ο Σωκράτης. «Εγώ είμαι από κει, από ένα ορεινό χωριό, τον Αρχάγγελο Πέλλας. Εκείνη την ημέρα ανάβουν φωτιές σε διάφορα σημεία, γύρω από τις οποίες τραγουδούν “κόλιντα μπάμπο”, παίζουν μουσικές της περιοχής και χορεύει ο κόσμος, ενώ έχει ποτό και πανηγυριώτικη ατμόσφαιρα. «Μπάμπο» είναι η γιαγιά, και το έθιμο έχει να κάνει με την παράδοση γύρω από τα κάλαντα. Βρεθήκαμε εκεί την ημέρα που γράψαμε το πρώτο μας κομμάτι, το ομώνυμο, που μας έδωσε και το όνομα, κι ο Χάρης έχει να το λέει, γιατί ερχόμενος στην Αριδαία έβλεπε τις φωτιές παντού στον κάμπο και ήταν κάτι εντυπωσιακό».
Kolida Babo - Spirits Of Mauronoros
«Το έθιμο αυτό συνδέεται και με τον Ηρώδη, μπορεί να σημαίνει και “γιαγιά σφάζουν”», προσθέτει ο Χάρης, «είναι το χριστιανικό κομμάτι που συνδέει την παράδοση με τη γέννηση του Χριστού».
Ο Χάρης και ο Σωκράτης γνωρίστηκαν το 2011 λόγω του ντουντούκ, του ξύλινου πνευστού οργάνου από την Αρμενία που παίζουν κι οι δύο. Μπήκαν σε ένα forum στο Yahoo για να βρουν πληροφορίες και συνδέθηκαν. «Είχαμε δυσκολευτεί πάρα πολύ», λέει ο Χάρης.
«Το ντουντούκ το είχα ακούσει σε έναν δίσκο του Djivan Gasparyan με τον Michael Brook, έναν από τους πρώτους crossover δίσκους που είχα ακούσει. Δεν έβρισκα δάσκαλο στην Ελλάδα και δεν μπορούσα να μάθω μόνος μου γιατί είναι αρκετά ιδιαίτερο όργανο και έχει δυσκολίες στην εκμάθηση. Σε αυτό το Yahoo group μπαίναμε και ανταλλάσσαμε σχόλια, κι εκεί έγραψα το όνομά μου, είδε ο Σωκράτης ότι είμαι Έλληνας και μου μίλησε. Έτσι γνωριστήκαμε, κι επειδή πηγαίνω στη Θεσσαλονίκη συχνά, συναντηθήκαμε και τζαμάραμε κατευθείαν».
«Όταν ξεκινήσαμε, δεν ήμασταν καν μπάντα. Είπαμε να φτιάξουμε ένα κομμάτι επειδή συναντηθήκαμε στην Αριδαία και είχαμε στη διάθεσή μας όλα τα όργανα. Έχω ένα μικρό στούντιο εκεί και επιτόπου φτιάξαμε κάτι, χωρίς να έχουμε στόχο κυκλοφορία ή να διαμορφώσουμε κάποιον ήχο», λέει ο Σωκράτης. «Φυσικά επηρεαστήκαμε από το ντουντούκ κι από κάποιες βαλκανικές τζαζ μουσικές. Το πρώτο κομμάτι προέκυψε από συνδυασμό κυρίως των δύο ντουντούκ με το κλαρινέτο, έπειτα προσθέσαμε και ηλεκτρικό μπάσο. Ξαναβρεθήκαμε μετά από έναν χρόνο, κάναμε την ίδια περίπου διαδικασία κι έπειτα στρωθήκαμε στη δουλειά και είπαμε “ας φτιάξουμε ένα άλμπουμ”, γιατί είχε αρχίσει να διαμορφώνεται ο ήχος μας και είδαμε ότι μπορεί να βγει κάτι ολοκληρωμένο».
«Κουβαλάγαμε και ό,τι επιρροές είχαμε», συνεχίζει ο Χάρης. «Εγώ μεγάλωσα με χιπ χοπ, μετά άκουγα τριπ χοπ φουλ, και μετά διάφορα, ambient, new age, πολλά fusion, γενικά το ένα φέρνει το άλλο, οπότε ήμασταν έτοιμοι, είχαμε στο μυαλό μας τι μουσική θα έβγαινε κατά κάποιον τρόπο, συν τα παραδοσιακά. Το πώς έχει έρθει στις μέρες μας το παραδοσιακό στο προσκήνιο είναι μια μεγάλη κουβέντα. Καλώς ή κακώς, μπήκε στο παιχνίδι μαζί με την ελπίδα, την αλλαγή, τον ΣΥΡΙΖΑ.
Για τους νέους ανθρώπους μπορεί να ήταν ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ή ο Μάλαμας ή κάποιοι άλλοι καλλιτέχνες από το «έντεχνο», αλλά στη συνέχεια πολύς κόσμος πήγε εκδρομές στην επαρχία, συνάντησε πανηγύρια, μετά μέσα απ’ τα πανηγύρια άκουσε ηπειρώτικα... Έτσι άκουσα κι εγώ ηπειρώτικα, γιατί δεν είχα καμία σχέση με την Ήπειρο. Δεν ξέρω αν στις μέρες μας έχουν ανέβει όντως πολύ τα παραδοσιακά, αλλά αυτήν τη στιγμή μόνο η Σάττι το κάνει σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Και το λέω αυτό γιατί ώρες ώρες φαντάζει ότι είναι πιο πολύ επηρεασμένη από τα παραδοσιακά παρά την ποπ, χωρίς να είναι καλό ή κακό αυτό».
«Προσωπικά δεν άκουγα φανατικά παραδοσιακά και δεν ήμουν στον πυρήνα τους, δεν ήμουν συνέχεια στα πανηγύρια, δεν το ζούσα ιδιαίτερα, είχα όμως επαφή», λέει ο Σωκράτης.
Ο τίτλος του νέου άλμπουμ τους είναι «Spirits of Mauronoros», τα πνεύματα του Μαυρονόρος. Πρόκειται για ένα μυσταγωγικό μουσικό ταξίδι αφιερωμένο στο ξεχασμένο χωριό Μαυρονόρος και τους ανθρώπους του. Είναι ένα από τα πολλά χωριά στην Ελλάδα που εγκαταλείφθηκαν εντελώς, λόγω της οικονομικής κρίσης και των πολιτικών αλλαγών που αντιμετώπισε η χώρα τον περασμένο αιώνα. Η βαθιά ερήμωση της περιοχής άφησε πίσω της ερείπια που στέκουν ως μάρτυρες ενός σκληρού παρελθόντος.
Ωστόσο, οι παραδοσιακοί ήχοι της υπαίθρου συνεχίζουν να επανεμφανίζονται στα αστικά κέντρα σαν φαντάσματα που στοιχειώνουν την καθημερινή ζωή. Αυτός ο ηχητικός διάλογος μεταξύ του «μοντέρνου» και του «αρχαίου» αντιμετωπίζεται αρκετές φορές ως παράταιρος και ξεπερασμένος, αλλά κρύβει τεράστια σημασία. Μεταφέρει τον ακροατή σε έναν απροσδιόριστο χρόνο και τόπο, που στερείται κάθε πολιτισμικής και γεωπολιτικής χροιάς, αφήνοντάς τον να αναζητά και να ονειρεύεται έναν πιο ελεύθερο και αυθεντικό τρόπο ζωής.
Kolida Babo - Kolida Balkanesque
«Μας είχαν καλέσει να παίξουμε σε ένα εναλλακτικό καφενείο στο νέο Μαυρονόρος», λέει ο Χάρης, «σε ένα πολύ ωραίο μέρος που έχει φοβερή μουσική ιστορία. Παρακάτω είναι ο Παρακάλαμος, που είχε τους μεγάλους κλαριντζήδες του Πωγωνίου, με τον χαρακτηριστικό ηπειρώτικο ήχο, τα πωγωνίσια. Εκεί μάθαμε για το παλιό Μαυρονόρος, το χωριό που είχε εγκαταλειφθεί για οικονομικούς κυρίως λόγους. Μας το έδειξαν σε φωτογραφία, με τα πέτρινα αλώνια που είναι σαν εξωγήινα. Ήταν κάτι που δεν είχα ξαναδεί∙ στο ψηλότερο σημείο έχει τρία πέτρινα αλώνια όπου νομίζεις ότι θα προσεδαφιστεί ιπτάμενος δίσκος. Πάντα με επηρέαζε η ερήμωση της υπαίθρου, παρόλο που μεγάλωσα σε αστικά κέντρα και δεν είχα καμία εικόνα από αυτά τα πράγματα. Όμως είμαστε άνθρωποι και πρέπει να είμαστε μέσα στη φύση. Δεν εξιδανικεύουμε την επαρχία, ξέρουμε πολύ καλά τι είναι, αλλά βλέπεις αυτά τα μέρη και λες “τι κάνω στην Αθήνα;”. Κι ας είναι όλα ερειπωμένα».
Ο δίσκος, που κυκλοφορεί μόνο σε βινύλιο, περιέχει οχτώ συνθέσεις και θα μπορούσε να σταθεί δίπλα στις κυκλοφορίες του Ραμπί Αμπού-Χαλίλ. Η ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα κομμάτια είναι μυσταγωγική και τα ηπειρώτικα και τα μακεδονίτικα χρησιμοποιούνται ως αφετηρία για να ξεδιπλωθεί ένα τζαζ ηλεκτρονικό παραλήρημα. Οι κριτικές μέχρι στιγμής είναι ενθουσιώδεις. Όλες στο εξωτερικό. «Έχουμε πάρει πάρα πολύ καλό feedback για το άλμπουμ, και από ανθρώπους που δεν θα περιμέναμε ποτέ», λένε. «Έχουμε ήδη πολύ καλά review και ο δίσκος μόλις κυκλοφόρησε».
«Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω αυτό που κάνουμε folk experimental, jazz experimental, δεν ξέρω», λέει ο Χάρης όταν του ζητάω να χαρακτηρίσει τη μουσική τους. «Folk με την έννοια του παραδοσιακού του δικού μας, όχι του αμερικανικού. Εμάς δεν μας αφορά αυτή η αναβίωση του παραδοσιακού, δεν μας αφορά η παράδοση ως κάτι που αναβιώνει το παρελθόν ή τα ηπειρώτικα όπως τα παίζανε παλιά. Και το ντουντούκ είναι ένα όργανο που έχει χαρακτήρα και είναι παραδοσιακό, αλλά δεν καταγόμαστε από την Αρμενία».
«Εγώ ακούω πολλή τζαζ, παλιακή τζαζ, Coltrane, κλασικούς αλλά και πιο σύγχρονους, και πολλούς με πνευστά», λέει ο Σωκράτης. «Ο Tony Scott είναι μεγάλη επιρροή στη μουσική μας, στο attitude, στην ενέργεια με την οποία παίζουμε».
«Επιρροή μας εκτός από τους τζαζ μουσικούς είναι οι Αρμένηδες, ο δάσκαλός μου ο Βαχάν Γκαλστιάν, ο Γκεβόρ Νταμπαγκιάν, ο Gil Scott Heron, οι Massive Attack, ο Tricky, οι Can και Neu!, o Eno και οι Harmonia, o Jon Hassell, ο Hector Zazou, ο Τούρκος Mercan Dede που είχε κάνει δισκάρα με τον Peter Murphy, το “Dust”», προσθέτει ο Χάρης. «Τελευταία ακούω πολύ Lil Yachty, εννοείται ότι ακούω τζαζ. Ό,τι μου κινήσει το ενδιαφέρον. Shabaka Hutchings ακούγαμε λίγο πιο πριν, με τον οποίο κάνουμε πάνω κάτω το ίδιο πράγμα∙ ακούω πάρα πολλά πράγματα».
«Έχετε σκεφτεί να βάλετε κανέναν ράπερ στα κομμάτια σας;». «Φυσικά, στο καινούργιο EP που ετοιμάζουμε, επειδή έχουμε φίλους που ασχολούνται, το ένα κουπλέ θα είναι ράπερ, το άλλο κουπλέ θα είναι ο Σωκράτης με πνευστά».
«Με τι άλλο ασχολείστε, εκτός από τη μουσική; Σας δίνει μια καλλιτεχνική ελευθερία το να μη βιοπορίζεστε από τη μουσική;». «Ασχολούμαι με το κομμάτι της εκπαίδευσης», λέει ο Σωκράτης, «είμαι σε μουσικό σχολείο και διδάσκω πνευστά και σύνολα γενικά. Από κει και πέρα, έχω και ένα κουαρτέτο με το οποίο κυκλοφορώ μουσική, υπάρχουν κι άλλα projects μουσικά με τα οποία ασχολούμαι παράλληλα, είτε ως δουλειά είτε δημιουργικά, αλλά η δουλειά μου είναι περισσότερο η διδασκαλία, έτσι ώστε να δίνει χώρο στο δημιουργικό κομμάτι να αναπνέει και να μην πιεζόμαστε».
«Είναι πολύ σημαντικό να έχεις τρόπο να βιοπορίζεσαι εκτός μουσικής, γιατί σου δίνει μια καλλιτεχνική ελευθερία», λέει ο Χάρης. «Το σκέφτομαι συνέχεια αυτό, γιατί για να είσαι πετυχημένος πρέπει να είσαι σούπερ ενεργός στα social. Πιο πολύ κάνεις ποστ στα social παρά μουσική, αλλά αυτό δεν μας αφορά. Θα παρατούσα τη δουλειά μου ως μηχανικός μόνο για να κάνω μουσική για ταινίες. Δεν υπάρχουν χρήματα στη μουσική στην Ελλάδα, αν δεν είσαι όνομα που χιτάρει. Ευτυχώς έχουμε κάνει ήδη τρεις συνεργασίες με σκηνοθέτες κι έχουμε γράψει τη μουσική για δύο μεγάλου μήκους και μία μικρού μήκους ταινίες.
Kolida Babo - Exiles in Aegean
Τώρα κάναμε τη μουσική για το ντοκιμαντέρ “Λώξη”, που αφορά τη Λωξάνδρα Λούκας, την πρώτη ηθοποιό στο Εθνικό Θέατρο με σύνδρομο Ντάουν. Φέτος είχαμε διάφορες δουλειές, ευτυχώς. Ο πρώτος δίσκος μας είχε πιο μεγάλη αποδοχή εκτός Ελλάδας. Ο δίσκος είχε βγει σε αγγλική εταιρεία. Δεν καταφέραμε να τον βγάλουμε στην Ελλάδα για διάφορους λόγους. Είχε βγει σε digital κυκλοφορία, την άκουσε ένας Άγγλος και πήραμε ένα μήνυμα από το πουθενά που έλεγε “πού είναι το βινύλιο του άλμπουμ;”.
Του στείλαμε απάντηση “ξέρεις κανέναν που να ενδιαφέρεται να βγει αυτός ο δίσκος σε βινύλιο;” και μας γνώρισε τη Νικόλ Μακένζι από την MIC Records, η οποία τον άκουσε και τον έβγαλε αμέσως. ήταν και πολύ καλό timing γιατί μεσουρανούσε ο Shabaka Hutchings που κάνει κάτι παρόμοιο και γενικά ιντρίγκαρε αυτός ο “crossover” ήχος. Εμείς δεν τον ξέραμε καν τον Shabaka, οπότε μας τοποθέτησαν σε αυτόν τον ήχο. Τέλος πάντων, ο δίσκος πέρασε σχεδόν απαρατήρητος στην Ελλάδα παρότι είχε πολύ καλές κριτικές σε μεγάλα μέσα του εξωτερικού και δυστυχώς τον έφεραν σε ελάχιστα τα δισκάδικα εδώ. Υπάρχει κόσμος απο Ελλάδα που τον ψάχνει ακόμα και τώρα…».
To «Spirits of Mauronoros» των Kolida Babo κυκλοφορεί σε δίσκο βινυλίου από τη Veego Records και στις ψηφιακές πλατφόρμες.
