Λάτρευα την Καίτη Χωματά για μια παράξενη, καλτ ασπρόμαυρη ταινία στην οποία πρωταγωνιστούσε: το «Σκιές στην Άμμο». Είχε γυριστεί τo 1970 σε μια Νάξο έρημη και εξιδανικευμένη, με εικόνες καλοκαιριού που σχεδόν ταυτίζονται με τις παιδικές μου αναμνήσεις από το νησί που μεγάλωσα. Το σενάριο ήταν του Ιάκωβου Καμπανέλη και η σκηνοθεσία (μετρημένη και επαρκής) του άντρα της, ηθοποιού Βασίλη Μαυρομάτη.
Η ιστορία (αν θυμάμαι καλά) ακολουθεί μια σπείρα αρχαιοκαπήλων, και η Καίτη είναι το κορίτσι του αρχαιοκάπηλου. Απομονωμένοι σε μια αμμουδιά, στην καλύβα ενός μάλλον λοξού ψαρά που τους φέρνει νερό και τρόφιμα (του Μιχάλη Βιολάρη), ζουν μια ζωή που ενώ πήγαινε να γίνει αστυνομική κλίνει περισσότερο στο soft core. Η πλοκή δεν έχει ιδιαίτερο βάρος, όσο ο ασύλληπτος ερωτισμός της γυναίκας αυτής που τραγουδούσε με την κυριολεκτικά βελούδινη φωνή της επτά τραγούδια του Σπανού (τα κορυφαία του για μένα: Η Μπαλάντα της Καίτης, Μια αγάπη για το καλοκαίρι, Γιατί να 'ρθείς κλπ).
Το σκηνικό είχε όλα όσα κάνουν το ελληνικό καλοκαίρι ακαταμάχητο: φεγγάρι και καλαμιές, νυχτερινό σεξ στην άμμο, καβούρια που τρως στη θάλασσα καταμεσήμερο, βαρκάδες, έρημες παραλίες... Η εικόνα έμοιαζε ασημένια, με την ασπρόμαυρη ποιότητα της Φίνος εκείνης της εποχής, το μοντάζ του Ντίνου Κατσουρίδη ήταν κι αυτό μουσικό -σα μπαλάντα.
Με άκουσε ο Πατσιφάς και με σύστησε στον Σπανό. Ζητούσε μια φωνή άφθαρτη, τελείως φρέσκια, για να πει το είδος που είχε φέρει απ' το Παρίσι: το Νέο Κύμα, τη Nouvelle Vague. Μ' άκουσε, ενθουσιάστηκε, κι αυτό ήταν όλο
Την ξεχώριζα την Καίτη, γι' αυτό και ήταν από τις ελάχιστες του είδους της που φιλοξενήσαμε στη LiFO, σε μια συνέντευξη για το πρώτο τεύχος του LiFO/Αύγουστος 2008. Ήταν μια σπουδαία φωνή, (σαν φωνή που φέρνει από μακρυά ο αέρας) και γι' αυτό, όχι τυχαία, θεωρείται η ηγερία του νέου κύματος.
Αναδημοσιεύουμε την παλιά της συνέντευξη στη LiFO, σαν ένα μικρό αντίο.
Tραγουδάω από σύμπτωση
«Έγινα τραγουδίστρια από καθαρή τύχη. Και σύμπτωση. Από μια αποβολή που μου έδωσαν απ' το σχολείο» μου λέει η κ. Χωματά, την ώρα που η κόρη της ψάχνει να βρει μια καλοκαιρινή φωτογραφία στα άλμπουμ και ο μπόμπιρας εγγονός της μου δείχνει χοροπηδώντας τη θήκη απ' τα γυαλιά του. «Πήγα στα ταλέντα - στον Οικονομίδη τότε, στη ραδιοφωνία στο Ζάππειο. Ανέβηκα να τραγουδήσω για να κάνουμε πλάκα κι από ‘κει και πέρα ξεκίνησαν όλα. Με άκουσε ο Πατσιφάς και με σύστησε στον Σπανό. Ζητούσε μια φωνή άφθαρτη, τελείως φρέσκια, για να πει το είδος που είχε φέρει απ' το Παρίσι: το Νέο Κύμα, τη Nouvelle Vague. Μ' άκουσε, ενθουσιάστηκε, κι αυτό ήταν όλο».
Η ατμόσφαιρα οικογενειακή. Η Καίτη Χωματά που συναντώ είναι μια γιαγιά με τέσσερα εγγόνια. «Θα ήθελα περισσότερα» μου λέει με παράπονο, «αλλά το έχω πάρει πια απόφαση ότι δεν θα κάνουν άλλα. Είναι δύσκολες εποχές για παιδιά, ειδικά για αγόρια!». Σχολιάζει την εξαφάνιση της Καλομοίρας: «Πολύ λυπήθηκα που δεν θα γυρίσει, γιατί ήταν ένα πολύ αγαπητό παιδί. Πολύ τη συμπαθούσα. Έμπαινε μέσα στην καρδιά σου αυτό το κορίτσι. Πικράθηκε. Της επέβαλαν να πει τραγούδια που μπορεί να μην ήθελε να πει».
— Δεν ήταν πάντα έτσι; Εσείς δεν έχετε πει κάποιο τραγούδι που δεν σας άρεσε;
Όχι κανένα! Δεν μας συνέβη ποτέ εμάς αυτό που γίνεται τώρα. Μπορεί να μην είχαμε τη μεγάλη ποικιλία να διαλέξουμε, αλλά υπήρχαν άνθρωποι που ήξεραν και διάλεγαν σωστά για μας - ο Πατσιφάς και ο Σπανός. Δεν έχω πει ούτε ένα τραγούδι που δεν ήθελα. Δεν ξέρω αν έτυχε, αλλά ακόμα κι όταν δεν ήταν σίγουροι ότι κάποιο κομμάτι θα «αποδώσει» στο κοινό, δεν ήταν λάθος επιλογή. Ο Πατσιφάς θεωρώ ότι ήταν η πιο μεγάλη μορφή στο ελληνικό τραγούδι. Αυτό που δεν υπάρχει σήμερα.
Μια σκηνή από το «Σκιές στην άμμο»
— Τι ήταν αυτό που έκανε διαχρονικά τα τραγούδια του Νέου Κύματος;
Νομίζω ότι ήταν ένα μείγμα από πολλά πράγματα. Βασίστηκαν πολύ στην απλότητα, στο στίχο, απευθύνθηκαν στον πολύ κόσμο, παρόλο που τα χαρακτήριζαν «ποιοτικά τραγούδια». Πιστεύω ότι η ποιότητα δεν απέχει πολύ από αυτό που λέμε «μαζική διασκέδαση». Τραγουδήσαμε ποίηση, στίχους ποιητών που τους βγάλαμε στην επικαιρότητα. Δεν μιλάω φυσικά για Ρίτσο και Σεφέρη - τραγουδήσαμε πολλούς ποιητές, οι οποίοι ήταν άγνωστοι στο μεγάλο κοινό και τους κάναμε γνωστούς. Ήταν κομμάτια που βασίστηκαν στην απλή μελωδία που έμπαινε κατευθείαν στην καρδιά των παιδιών. Υπήρχε τότε και το πολιτικό τραγούδι επειδή αντιδρούσαμε στα γεγονότα που ζούσαμε - κι όχι μόνο στην Ελλάδα, παγκοσμίως. Τώρα είναι μια άλλη εποχή, που δίνει άλλου είδους ερεθίσματα. Τα γεγονότα μπορεί να υπάρχουν, αλλά δεν απασχολούν τους νέους με τον ίδιο τρόπο. Δεν τους ενδιαφέρουν τα ίδια πράγματα, τίποτα δεν τους εντυπωσιάζει. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που αντιδρούν σε όσα συμβαίνουν γύρω τους. Ενώ τότε ήταν το 90%, σήμερα είναι το 20%.
— Νοσταλγείτε ποτέ εκείνα τα χρόνια;
Μπα! Δεν νοσταλγώ τίποτα. Υπάρχουν πολλές στιγμές που μπορώ να θυμηθώ, αλλά προτιμώ να ζω στο σήμερα. Όλη αυτή η εποχή ήταν έντονη γενικώς. Δεν μπορείς να σταθείς σε κάτι συγκεκριμένο. Και μπορώ να θυμηθώ μόνο χαρές. Ήμουν πιτσιρίκα, ζούσα τη ζωή μου, έκανα αυτό που ήθελα, δεν πόνταρα ούτε στο πώς θα γεμίσω την τσέπη μου. Έκανα αυτό που αγαπούσε. Παντρεύτηκα πολύ νωρίς άλλωστε και είχα πάντα το σπίτι μου και τα παιδιά μου. Και να σου πω την αλήθεια, δεν το είδα ποτέ το τραγούδι ως επάγγελμα. Το ‘βλεπα ως χόμπι. Δεν έγινα ποτέ επαγγελματίας τραγουδίστρια, ήμουνα πάντα μια ερασιτέχνης. Με την ακριβή έννοια της λέξης. Ήταν τόσο απλή η ζωή μου... Το μόνο που μου έμεινε ως απολογισμός είναι η αγάπη που έχω εισπράξει απ' τον κόσμο. Γιατί από λεφτά να μην το συζητάμε. Εμείς δεν πήραμε ποτέ λεφτά.
— Ρεπερτόριο αλλάξατε ποτέ;
Βεβαίως και έχω τραγουδήσει κι άλλα πράγματα. Στα μαγαζιά. Και τραγούδια άλλων και λαϊκό τραγούδι. Μόνο ποιοτικό όμως, όχι αυτό που λέμε «σκυλέ». Τσιτσάνη, Βαμβακάρη, Καλδάρα - έχουν γράψει αριστουργήματα όλοι αυτοί.
— Πότε ηχογραφήσατε τον τελευταίο δίσκο σας;
Το 1988. Τραγούδησα Αλέκο Χρυσοβέργη. Δεν με ήθελαν σε αυτό το στυλ, με είχαν συνδέσει με μία εποχή και με έναν άλλο ήχο, με έβλεπαν ως ερωτική τραγουδίστρια περισσότερο. Έχω πει και λαϊκό τραγούδι πάντως, και ζεϊμπέκικο του Μαμαγκάκη σε μια ταινία, κι άλλους λαϊκούς. Δεν έχω πει μόνο μπαλάντες.
— Έχετε πρωταγωνιστήσει και σε μια ταινία.
Μόνο σε μία, κι ας έχουν την εντύπωση ότι έχω παίξει σε περισσότερες. Στο Σκιές στην Άμμο, που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Μαυρομάτης. Είχα την εντύπωση ότι δεν την ξέρει ο κόσμος, αλλά οι περισσότεροι που μου μιλάνε με ρωτάνε γι' αυτή, άρα έχουν δει κάτι. Τη μεταδίδει αρκετά συχνά η ΕΡΤ. Γυρίστηκε το 1969 κι είναι καλοκαιρινή ιστορία με μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Ήταν σε σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με μουσική του Γιάννη Σπανού κι έπαιζε κι ο Μιχάλης Βιολάρης. Εκεί πρωτακούστηκαν το «Βάρκα χωρίς πανιά», το «Μακρυμαλλούσα κοπελιά», «η Μπαλάντα της Καίτης»... Βγήκαν πολλά τραγούδια από αυτή την ταινία.
— Σας έχει πλησιάσει κανένας νέος δημιουργός να σας δώσει τραγούδια του;
Όχι.
— Θα σας ενδιέφερε να συνεργαστείτε με κάποιον από διαφορετικό χώρο;
Δεν ξέρω αν θα το έκανα. Αν αποφασίσω να το κάνω ποτέ, θα πρέπει αυτό που θα ακούσω να είναι, αν όχι καλύτερο, τουλάχιστον ισάξιο με αυτά που έχω τραγουδήσει. Αλλιώς, γιατί να το κάνω; Έχω γράψει μια ιστορία με αυτά τα τραγούδια και δεν θα ήθελα να το χαλάσω όλο αυτό. Δεν θα το κάνω. Άσε, καλά είμαι κι έτσι.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 24.10.2010
σχόλια