Θεόδωρος Ράλλης: Ο ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο της δημοπρασίας του oίκου Bonhams Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Kληροδότημα Θεόδωρου Ράλλη

Θεόδωρος Ράλλης: Ο ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο της δημοπρασίας του oίκου Bonhams

0

Το 38ο Greek Sale του οίκου Bonhams, στις 19 Μαΐου, στο Παρίσι, το οποίο συμπίπτει με τον εορτασμό των 200 ετών από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, περιλαμβάνει σπουδαία έργα μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων.

Έργα του Γιάννη Μόραλη, του πιο περιζήτητου καλλιτέχνη των τελευταίων ετών, ένας Θεόφιλος από τη συλλογή του Ανδρέα Εμπειρίκου που έμεινε αφανής για περισσότερα από 50 χρόνια σε ιδιωτική συλλογή και του Νίκου Εγγονόπουλου, εμπνευσμένα από τα χρόνια της σκλαβιάς και τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, φιγουράρουν ανάμεσα σε άλλα στον κατάλογο της βραδιάς, όμως αυτό που θεωρείται ότι θα αποτελέσει την κορυφαία στιγμή της δημοπρασίας είναι το εμβληματικό και μουσειακής ποιότητας έργο του Θεόδωρου Ράλλη (1852-1909) με τίτλο Αιχμάλωτη και εκτίμηση 300.000-500.000 ευρώ, πολλαπλάσια από κάθε άλλο έργο της δημοπρασίας.

Το έργο «Αιχμάλωτη», μια ελαιογραφία που ο ζωγράφος φιλοτέχνησε το 1885, απεικονίζει μια Ελληνίδα να κοιτάζει με βλέμμα υποταγής, δεμένα τα χέρια της, ενώ λίγο πιο μακριά κάθονται οι δυο Τούρκοι που την έχουν αιχμαλωτίσει. Δεν την κοιτάζουν καν και ο ένας καπνίζει νωχελικά. Η αιχμάλωτη νέα γυναίκα με τους μεγάλους κύκλους γύρω από τα μάτια ακουμπά δίπλα σε ένα στασίδι και μπροστά σε μια μισοσβησμένη αγιογραφία της Παναγίας. Γύρω της επικρατεί μια χαοτική κατάσταση, ριγμένα ρούχα και ένα ανοιγμένο κασελάκι με ασημένια κοσμήματα.

Το έργο βγήκε ξανά σε δημοπρασία το 2007, από τον οίκο Sotheby’s στο Λονδίνο και το απέκτησε πάλι σε τιμή ρεκόρ ένας Βρετανός έμπορος.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο Παρίσι είχε το παρατσούκλι «Δον Ζουάν», ένας άνδρας με ευγένεια, αβρότητα στους τρόπους, με υπομονή και πείσμα, με αγάπη  για τις όπερες του Βάγκνερ, με αδυναμία στους ακουαρελίστες, αλλά πρωτίστως με σιδερένια θέληση και επιμονή, ώστε να γίνει αυτό που ονειρευόταν: ζωγράφος.

Ο Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909) είναι ο γνωστότερος Έλληνας ζωγράφος του 19ου αιώνα που εγκαταστάθηκε, σπούδασε και έδρασε στο Παρίσι. Καλλιτέχνης με ανελλιπή παρουσία στο επίσημο παρισινό Salon, ο Ράλλης ανέπτυξε παράλληλα διεθνή εκθεσιακή δραστηριότητα. Άντλησε τα εθνογραφικά θέματα και τις σαγηνευτικές εικόνες του από τα συστηματικά ταξίδια του στην Ελλάδα και στην Ανατολή, ενώ διατηρούσε επίσης για χρόνια ένα δεύτερο ατελιέ στο Κάιρο. Η εικαστική δημιουργία του εναρμονίζεται με το πνεύμα της παραδοσιακής ζωγραφικής που διδάχτηκε κοντά στον διάσημο Γάλλο οριενταλιστή Jean-Léon Gérôme.

Οι φωτογραφίες που διασώζουν την όψη του Θεόδωρου Ράλλη, γεννημένου στην Κωνσταντινούπολη το 1852 από εύπορη οικογένεια με χιώτικη καταγωγή, μαρτυρούν την παρακάτω περιγραφή: «Τέλειος τύπος Παρισινού, μ’ ένα καλλιτεχνικόν σκούφον αλά Ερμονβίλλ και γιλέκον από ύφασμα καφέ ανοικτόν με χρυσά περιρράμματα, κουμβωμένον έως τον λαιμόν, νεώτατος ακόμη και φυσιογνωμίας ανοικτής και ευθύμου ο κ. Ράλλης, είνε χαριτωμένος εις την συνδιάλεξήν του και αβρότατος, ομιλεί δε μετ’ ενθουσιασμού περί της Ελλάδος...»   

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο Παρίσι είχε το παρατσούκλι «Δον Ζουάν», ένας άνδρας με ευγένεια, αβρότητα στους τρόπους, με υπομονή και πείσμα, με αγάπη για τις όπερες του Βάγκνερ, με αδυναμία στους ακουαρελίστες, αλλά πρωτίστως με σιδερένια θέληση και επιμονή, ώστε να γίνει αυτό που ονειρευόταν: ζωγράφος.  

Θεόδωρος Ράλλης: Ο ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο της δημοπρασίας του oίκου Bonhams Facebook Twitter
Θεόδωρος Ράλλης, Η Αιχμάλωτη, 1885 | courtesy Bohnams Paris

Ο Θεόδωρος Ράλλης δεν έγινε μόνο αυτό που ονειρεύτηκε αλλά και ο χαρακτηριστικός Έλληνας εκπρόσωπος του οριενταλισμού, ο οποίος συνέβαλε στη δημιουργία της νεότερης καλλιτεχνικής παράδοσης στην Ελλάδα.

Ο Θεόδωρος Ράλλης έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην Κωνσταντινούπολη, ενώ όταν ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, στάλθηκε στην Αγγλία για να εκπαιδευτεί στον εμπορικό οικογενειακό οίκο «Ράλλης και Μαυρογιάννης». Αποφάσισε να εγκαταλείψει την Αγγλία και να ακολουθήσει το όραμά του να γίνει ζωγράφος, μεταβαίνοντας για σπουδές στη Γαλλία παρά την αντίθεση της οικογένειας προς την ενασχόλησή του με τη ζωγραφική, επαγγελματικά.

Ο Ράλλης τον Μάιο του 1875, παίρνει μέρος στο ετήσιο Salon του Παρισιού. Η παρουσία του εκεί είναι αδιάλειπτη και θα διακοπεί μόνο με τον θάνατό του το 1909.

Το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του παραγωγής καλύπτεται από θέματα που αντλούνται από τη λατρευτική και καθημερινή ζωή στην ελληνική επαρχία, την οποία επισκέφθηκε τον Απρίλιο του 1876, πριν από τα εγκαίνια του ετήσιου Salon του Παρισιού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα επισκέφθηκε τη Θήβα, την Αράχοβα και άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας.

Παρακινημένος και από τον φίλο του ζωγράφο Lecomte de Nouÿ, ταξίδεψε, πιθανότατα γύρω στα 1879-1880, για πρώτη φορά στην Αίγυπτο, απ' όπου άντλησε και τα θέματα των έργων που εξέθεσε το ίδιο έτος στο Salon του Παρισιού. Μετά το ταξίδι αυτό οι αναζητήσεις του νεαρού ζωγράφου προσανατολίζονται πλέον καθαρά σε θέματα που αντλούνται από τη χώρα που επισκέφθηκε. Τα οριενταλιστικά έργα χαρακτηρίζουν για χρόνια τις συμμετοχές του στο Salon του Παρισιού.

Το 1885, επιστρέφοντας σε θέματα που είχε εμπνευσθεί από την Ελλάδα, εξέθεσε στο Salon το έργο «Χριστιανή Εστιάς», για το οποίο έλαβε τιμητική διάκριση (Mention Ηonorable), ενώ στο εξής, μέχρι το 1896 περίπου, τα ελληνικά θέματα αναμειγνύονται με αυτά της Ανατολής και της Παλαιστίνης.

Θεόδωρος Ράλλης: Ένας σπουδαίος ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο που δημοπρατείται από τον οίκο Bonhams Facebook Twitter
Ο Θεόδωρος Ράλλης στο στούντιό του στο Παρίσι. Φωτο: Wikipedia

Το 1885 ο Ράλλης επισκέφθηκε το Άγιον Όρος, όπου παρέμεινε για περίπου δύο εβδομάδες για να μελετήσει τη βυζαντινή τέχνη και να παρατηρήσει τη ζωή των μοναχών. Οι καλλιτεχνικοί καρποί του ταξιδιού ήταν πλούσιοι και αποτέλεσαν σταθερή πηγή έμπνευσης για τον ζωγράφο κατά τα επόμενα χρόνια.

Από το 1890 έως το 1904 ο Ράλλης διέμενε στο Κάιρο κατά τους χειμερινούς μήνες, γεγονός που τον οδήγησε, μαζί με άλλους καλλιτέχνες −κυρίως τον P. Philippoteaux−, στην ίδρυση και οργάνωση ετήσιας καλλιτεχνικής έκθεσης, του Salon du Caire. Η συμμετοχή του στο Salon σταματά το 1906, δυο χρόνια μετά την αναχώρησή του από την Αίγυπτο.

Ο θάνατός του στη Λοζάνη τον Σεπτέμβριο του 1909 μετά από νοσηλεία στην κλινική Mont-Riant, σε ηλικία πενήντα επτά ετών, σταμάτησε την επιτυχημένη καλλιτεχνική πορεία του. Με τη διαθήκη του κληροδότησε στην Εθνική Πινακοθήκη των Αθηνών όλα τα έργα με ελληνικά θέματα που υπήρχαν στο εργαστήριό του την περίοδο του θανάτου του. Τα έργα που κληροδότησε ο Ράλλης αποτέλεσαν, μαζί με άλλα Νεοελλήνων καλλιτεχνών, μέρος της αρχικής συλλογής της πρώτης Εθνικής Πινακοθήκης.

Μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη η μητέρα του θέσπισε βραβείο στη μνήμη του, το οποίο δίνεται κατόπιν διαγωνισμού σε νέους Έλληνες καλλιτέχνες, φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών. Η απήχηση των θεμάτων του στην Ελλάδα συνεχίστηκε και μετά τον θάνατό του.

Θεόδωρος Ράλλης: Ένας σπουδαίος ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο που δημοπρατείται από τον οίκο Bonhams Facebook Twitter
Προσευχή πριν από τη θεία μετάληψη, Μέγαρα (1890). Ιδιωτική συλλογή.
Θεόδωρος Ράλλης: Ένας σπουδαίος ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο που δημοπρατείται από τον οίκο Bonhams Facebook Twitter
Το αντίδωρο, Λευκωσία, Λεβέντειος Πινακοθήκη Le Pain Bénit
Θεόδωρος Ράλλης: Ένας σπουδαίος ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο που δημοπρατείται από τον οίκο Bonhams Facebook Twitter
Η κατήχηση στο τζαμί του Αλγερίου. Ιδιωτική συλλογή.
Θεόδωρος Ράλλης: Ένας σπουδαίος ζωγράφος πίσω από το πιο ακριβό έργο που δημοπρατείται από τον οίκο Bonhams Facebook Twitter
Η λεία, πριν από το 1906, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X» το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ