Ο Richard Long στην Αθήνα Facebook Twitter

Richard Long: «Με ενδιαφέρει η ιστορία των τόπων που επισκέπτομαι για να δουλέψω»

0

Το πρώτο έργο που αντικρίζει κάποιος ακριβώς απέναντί του καθώς μπαίνει στην γκαλερί Bernier/Eliades είναι μια φωτογραφία που δείχνει τον πέτρινο κύκλο τον οποίο δημιούργησε ο Richard Long στο Οροπέδιο των Μουσών στον Όλυμπο. Πίσω από αυτόν τον κύκλο υψώνεται σκοτεινός, σαν ένας μαύρος καθρέφτης, ο ορεινός όγκος των ψηλότερων κορυφών του Ολύμπου.

Μετά ο επισκέπτης παρατηρεί γύρω του δύο ειδών έργα. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται εκείνα που είναι «ζωγραφική» με τα δάχτυλα και λάσπη, κατευθείαν πάνω στην επιφάνεια των τοίχων της γκαλερί. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα έργα σε χειροποίητο μαύρο χαρτί, που φτιάχνονται πετώντας πάνω του αραιή ιλύ (αραιή λάσπη) από τον ποταμό Έιβον.

«Θα μπορούσα να επαναλαμβάνω την κίνηση του να πετώ τη λάσπη πάνω σε μια επιφάνεια ένα εκατομμύριο φορές. Και κάθε φορά το αποτέλεσμα θα είναι διαφορετικό και εξίσου ενδιαφέρον με την πρώτη φορά», λέει ο Richard Long που γεννήθηκε το 1945 στο Μπρίστολ. «Το ίδιο ισχύει και με τους πέτρινους κύκλους που φτιάχνω στο έδαφος, στην ύπαιθρο. Η τυχαιότητα –δηλαδή αυτό που δεν μπορείς να προβλέψεις ή που δεν μπορείς να προφητεύσεις ότι θα συμβεί‒ είναι πολύ σπουδαίος παράγοντας στην παραγωγή της δουλειάς μου. Κατά κάποιον τρόπο δρω ευκαιριακά, καιροσκοπικά, σαν να ήμουν πραγματικά οπορτουνιστής».

Θα έλεγα ότι δημιούργησα μια νέα εικαστική γλώσσα, η οποία σχετίζεται με το να αποδέχεσαι μια νέα εικόνα του τοπίου. Και ήταν μια νέα εικαστική γλώσσα υπό την έννοια ότι εισήγαγε την ιδέα ότι το να περπατάς στη φύση θα μπορούσε να αποτελεί έργο τέχνης.

— Πολύ συχνά χρησιμοποιείτε στα έργα σας την υδαρή ιλύ του ποταμού Έιβον. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Είναι η λάσπη του ποταμού που διασχίζει την πόλη στην οποία γεννήθηκα. Και πρόκειται για τον ποταμό της Αγγλίας με τη δεύτερη μεγαλύτερη σε όγκο απόθεση ιλύος που προκαλείται από παλιρροιακό αίτιο, που ορίζεται δηλαδή από ένα κοσμικό φυσικό φαινόμενο. Ασχολούμαι με αυτό το υλικό επειδή είμαι ένα αγόρι του ποταμού Έιβον, ο οποίος πάντα με γοήτευε, με μάγευε.

Όταν ήμουν μικρός έπαιζα σε ένα μέρος της όχθης που πολύ παλιά χρησίμευε ως λιμάνι. Εκεί, λοιπόν, υπήρχε ένας χώρος ανοιχτός σαν αλάνα, που άλλες στιγμές ήταν καλυμμένος με νερό και άλλοτε το νερό είχε τραβηχτεί. Σήμερα, πια, υποθέτω ότι εκείνη η επαφή με το παλιρροιακό φαινόμενο ήταν η πρώτη μου αντίληψη των κοσμικών δυνάμεων που προκαλούν αυτά τα φυσικά φαινόμενα.  

Ο Richard Long στην Αθήνα Facebook Twitter
«Θα μπορούσα να επαναλαμβάνω την κίνηση του να πετώ τη λάσπη πάνω σε μια επιφάνεια ένα εκατομμύριο φορές. Και κάθε φορά το αποτέλεσμα θα είναι διαφορετικό και εξίσου ενδιαφέρον με την πρώτη φορά», λέει ο Richard Long.

— Το πρώτο πράγμα που θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί σχετικά με τις περίφημες περιηγήσεις σας στη φύση, χάρη στις οποίες γεννήθηκε η land art, θα ήταν μια σύνδεσή τους με τα προτάγματα του γαλλικού ρομαντισμού από τον Σατωβριάνδο, για παράδειγμα, ή τον Ρουσσώ. Όμως εσείς δεν συνδέετε την καλλιτεχνική πρακτική σας με τη ρομαντική καταγωγή της προβολής του εσώτερου ανθρώπινου ψυχισμού στη φύση ως εάν αυτή να ήταν ένας καθρέφτης της ψυχής. Είναι σωστό αυτό;

Ναι, είναι σωστό. Όλα όσα μόλις είπατε είναι μια πολύ διανοουμενίστικη προσέγγιση του ζητήματος. Όταν ξεκίνησα τη συγκεκριμένη καλλιτεχνική πρακτική μου, δεν είχα καν ακούσει τα ονόματα των στοχαστών και των εισηγητών του γαλλικού ρομαντισμού που μόλις αναφέρατε. Ίσως να γνώριζα μόνο τον Ρουσσώ, αλλά, και πάλι, χωρίς να έχω διαβάσει τι είχε γράψει. Εμένα, απλά, ως νεαρός καλλιτέχνης που ήμουν, μου φαινόταν πολύ καλή ιδέα να αναζητήσω αυτό που έψαχνα έξω από το ατελιέ μου, στη φύση. Πίστευα ότι το φυσικό τοπίο έχει μια φοβερή δυναμική, το ίδιο και η κλίμακά του, οι αποστάσεις που πρόσφερε για να διανύσει κάποιος και όλος ο άλλος πλούτος δυνατοτήτων που μου παρείχε για να δουλεύω.

Έτσι ξεκίνησαν οι περίπατοί μου στη φύση. Κι αυτοί είχαν να κάνουν με την τότε εποχή, δηλαδή τη δεκαετία του ’60, με την προσδοκία και την όρεξη για καινοτομία και εφευρετικότητα που τη διέκρινε, όπως επίσης και με τον μοναδικό ενθουσιασμό που τη χαρακτήριζε. Αυτά συνιστούσαν την κινητήρια δύναμη της γενιάς μου και όχι τόσο η Ιστορία της Τέχνης. Πίστευα ‒και το πιστεύαμε όλοι τότε‒ ότι θα δημιουργούσαμε μια νέα ιστορία. Ήμασταν πολύ ιδεαλιστές και πιο αισιόδοξοι.

The Music of Gravity, 2021 Facebook Twitter
The Music of Gravity, 2021

— Γιατί πιστεύετε ότι ατόνησε εκείνο το πνεύμα, με αποτέλεσμα να υπερισχύει πλέον ένας συντηρητισμός;

Μάλλον επειδή αυτό είναι το φυσιολογικό: τα πράγματα ακολουθούν μια κυματοειδή εξέλιξη. Άλλοτε η αναζήτηση του ανήκουστου βρίσκεται σε μια κορύφωσή της και άλλοτε στο ναδίρ της. Στη συνέχεια, η τέχνη έγινε πολύ πιο εμπορική. Ενώ η δική μου γενιά ή, εν πάση περιπτώσει, εγώ, από μόνος μου, ό,τι έκανα, το έκανα για τη δόξα, για τη χαρά και την έξαψη του να δημιουργείς κάτι καινούργιο και όχι για να βγάλεις χρήματα. Ωστόσο, θα υπογραμμίσω ότι χρειάστηκε να φύγω από την Αγγλία για να βρω κάποιον που θα καταλάβαινε τι ήταν αυτό που έκανα και θα το εκτιμούσε.

Παρ’ όλα αυτά, σε ένα άρθρο του 2012 που δημοσιεύτηκε στο χειμερινό τεύχος του τριμηνιαίου περιοδικού RA magazine της Royal Academy of Arts, ο συγγραφέας του Ian Warrell υποστηρίζει ότι, ξεκινώντας από τον Thomas Gainsborough και συνεχίζοντας μέσω των William Turner και John Constable, ορίζεται μια σπουδαία γενεαλογία της τοπιογραφίας ως ένα είδος τέχνης που αναπτύχθηκε κατεξοχήν στην Αγγλία και ότι η γενεαλογία αυτή καταλήγει σ’ εσάς, που της δώσατε μια νέα ώθηση.

Δεν έχω αντίρρηση ως προς το ότι είμαι πολύ Εγγλέζος ‒ δεν το αρνούμαι, όπως δεν αρνούμαι και το ότι δουλεύω στη φύση με το τοπίο. Αλλά είναι επίσης σίγουρο ότι η δική μου δουλειά δεν είναι η αναπαράσταση του τοπίου. Το να αναγνωρίζεις έναν περίπατο στη φύση ως έργο τέχνης σχετίζεται κυρίως με μια προσωπική αναμέτρηση στη διάσταση του χρόνου και σ’ εκείνη των αποστάσεων στον χώρο. Στηρίζεται δηλαδή σε μια εντελώς άλλη βάση από εκείνη των κλασικών τοπιογράφων.

A Circle for the Muses Facebook Twitter
A Circle for the Muses
Ο Richard Long στην Αθήνα Facebook Twitter
Untitled, 2014 (River Avon Mud Fingerprints on wood)

— Θα αποδεχόσασταν όμως ότι δημιουργήσατε μια άλλη τοπιογραφία;

Θα έλεγα ότι δημιούργησα μια νέα εικαστική γλώσσα, η οποία σχετίζεται με το να αποδέχεσαι μια νέα εικόνα του τοπίου. Και ήταν μια νέα εικαστική γλώσσα υπό την έννοια ότι εισήγαγε την ιδέα ότι το να περπατάς στη φύση θα μπορούσε να αποτελεί έργο τέχνης.

— Το έργο που φτιάξατε στον Όλυμπο έχει τίτλο εμπνευσμένο από τη μυθολογία των Μουσών. Νιώσατε, άραγε, σαν να τις συναντήσατε εκεί;

Συνέβη το εξής αξιοσημείωτο: καθώς έφτιαχνα εκείνον τον μεγάλο πέτρινο κύκλο στο έδαφος, στο Οροπέδιο των Μουσών, και ήμουν πάρα πολύ απορροφημένος, ένιωσα ότι κάποιος με παρακολουθούσε. Κοίταξα, λοιπόν, προς τα πίσω, πάνω από τον ώμο μου, και είδα ένα κοπάδι από ελάφια που είχε σταθεί και με παρατηρούσε. Όταν ξαναγύρισα να τα κοιτάξω, είχαν εξαφανιστεί. Αυτό το μετέφρασα ως μια επίσκεψη από τις Μούσες.

Ξέρετε, έχω δουλέψει αρκετά και στον Παρνασσό. Πήγα εκεί τέσσερις φορές και χρησιμοποίησα το υλικό που μου παρείχε με διάφορους τρόπους – εννοώ και τη μυθολογία και τη σύνδεσή του με διάφορους συμβολισμούς. Γενικά, με ενδιαφέρει η ιστορία των τόπων που επισκέπτομαι για να δουλέψω. Κι επίσης, όταν είδα στον χάρτη ότι υπάρχει ένα μέρος στον Όλυμπο που ονομάζεται «Οροπέδιο των Μουσών», το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν πως πρόκειται για εκπληκτική ονομασία.

Ο Richard Long στην Αθήνα Facebook Twitter
Untitled, 2020 (River Avon mud on handmade Indian paper)
Ο Richard Long στην Αθήνα Facebook Twitter
Untitled, 2020 (River Avon mud on handmade Indian paper)
Ο Richard Long στην Αθήνα Facebook Twitter
Gods in the Clouds and Thunder, 2020

Richard Long

Bernier/Eliades Gallery (Επταχάλκου 11, Θησείο, 210 3413935-7)

Έως 17/11

Ωράριο: Τρ.-Παρ. 10:30-18:30, Σάβ. 12:00-16:00

bernier-eliades.com

0

Γιάννης Κωνσταντινίδης

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία και Γεωλογία στη Γαλλία και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Παλαιοντολογία. Το 1992, εγκατέλειψε την επιστήμη του για να ασχοληθεί κυρίως με μεταφράσεις και επιμέλειες λογοτεχνικών κειμένων, καθώς και με την αρθρογραφία συνεργαζόμενος ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος με διάφορα έντυπα, αποκλειστικά και μόνο ποικίλης ύλης.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Ιώκο ετοίμασε ένα «έργο για έναν άνθρωπο μονάχα»

Εικαστικά / Ο Ιώκο ετοίμασε ένα «έργο για έναν άνθρωπο μονάχα» με drag και ποίηση της Μάτσης Χατζηλαζάρου

Σε μια παλιά θεατρική μάντρα της μπελ επόκ, μια βίντεο εγκατάσταση που συνδυάζει την ποίηση, τη μουσική και το drag καλεί τους θεατές σε μια άκρως προσωπική ερωτική εξομολόγηση.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Ο Κωνσταντίνος Κακανιάς δημιουργεί την οπτική ταυτότητα του 62oυ ΦΚΘ

Πολιτισμός / Ο Κωνσταντίνος Κακανιάς δημιουργεί την οπτική ταυτότητα του 62oυ Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Οι αφίσες του Φεστιβάλ είναι φέτος εκτός από στατικά πόστερ και κινούμενες και έτσι θα απολαύσουμε την κυρία Τεπενδρή να τα δίνει όλα, στις αίθουσες της διοργάνωσης, αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ