Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner

Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), ασπρόμαυρη φωτογραφία, 24 × 22 εκ.
0

Η Lorenza Böttner (1959-1994) ήταν μια καλλιτέχνις που είχε έντονα βιωματική, σωματική σχέση με τη μεταμόρφωση. Μεταμόρφωσε μια ζωγραφική πρακτική σε εικαστική περφόρμανς που «βγήκε» στον δρόμο και έκανε τον δημόσιο χώρο θεατρική σκηνή για μια πολιτικοποιημένη σωματική διαφορετικότητα. Η πρακτική της Böttner εν μέρει συμβαδίζει με την παράδοση των καλλιτεχνών που ζωγραφίζουν με το στόμα και το πόδι και εξασφαλίζουν τα προς το ζην ζωγραφίζοντας δημόσια. Ωστόσο, υπονόμευσε ακόμα κι αυτή την παράδοση μέσω των θεμάτων της και μιας εννοιολογικής γλώσσας που παραμέρισε την παράδοση και πραγματεύτηκε πολιτικά και σεξουαλικά ζητήματα.

Η Lorenza γεννήθηκε ως Ernst Lorenz Böttner το 1959 από οικογένεια γερμανικής καταγωγής που ζούσε στην κοινότητα Punta Arenas της Χιλής. Σε ηλικία οκτώ ετών έπαθε ηλεκτροπληξία σκαρφαλώνοντας σ’ έναν πυλώνα, με αποτέλεσμα να της ακρωτηριάσουν και τα δύο χέρια από το ύψος των ώμων. Το 1973 ο Ernst Lorenz επέστρεψε στη Γερμανία με τη μητέρα του για να υποβληθεί σε σειρά πλαστικών χειρουργικών επεμβάσεων και μετακόμισε στο Λιχτενάου, μια πόλη κοντά στο Κάσελ. Ο Böttner μεγάλωσε με την ταμπέλα του «ανάπηρου» και υπέφερε από τους ίδιους περιορισμούς και τον κοινωνικό αποκλεισμό με τα επονομαζόμενα παιδιά του Contergan, τα οποία γεννήθηκαν με μορφολογικές διαφορές λόγω της επίδρασης του συστατικού της θαλιδομίδης που λάμβαναν οι μητέρες τους κατά την κύηση.

Το διεμφυλικό αντιφρονούν σώμα της Lorenza έγινε ζωντανό πολιτικό γλυπτό, ένα διεμφυλικό-χωρίς χέρια γλυπτικό μανιφέστο.

Η Böttner, εντούτοις, αντιστάθηκε και αρνήθηκε τα προσθετικά χέρια. Επέλεξε να μετασχηματίσει την κατάστασή της αναπτύσσοντας παθιασμένο ενδιαφέρον για το κλασικό μπαλέτο, την τζαζ και τις κλακέτες, και μαθαίνοντας να ζωγραφίζει με το πόδι και το στόμα. Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών του Κάσελ, εκπονώντας μια διπλωματική με τίτλο “Behindert?” (Ανάπηρος/η;), στην οποία αμφισβητούσε την κατηγοριοποίηση των ατόμων ως αναπήρων και διερευνούσε την προέλευση της ζωγραφικής με το στόμα και το πόδι. Στο Κάσελ ξεκίνησε η διπλή διαδικασία της υποκειμενικής και καλλιτεχνικής ανακατασκευής του εαυτού της. Πρώτον, ο Lorenz αποφάσισε να χρησιμοποιεί το όνομα Lorenza, δηλώνοντας μια ανοιχτά διεμφυλική γυναικεία στάση· τα σχέδια και οι αυτοπροσωπογραφίες της Lorenza ως γυναίκας, τα γυναικεία ρούχα σχεδιασμένα για σώμα χωρίς χέρια και οι σειρές φωτογραφιών που τεκμηρίωναν αυτή τη διαδικασία μεταμόρφωσης λειτούργησαν ως βασικές αρχές μιας περφόρμανς με θέμα τη δημιουργία της υποκειμενικότητας ενός ατόμου διεμφυλικού και χωρίς χέρια (όπως παρουσιάστηκε στην περφόρμανς Αφροδίτη της Μήλου, που ανέβηκε πρώτη φορά στο Κάσελ το 1982, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε στη Νέα Υόρκη και στο Σαν Φρανσίσκο). Δεύτερον, ενώ η ιατρική ορολογία και οι μέθοδοι αναπαράστασης στοχεύουν στην αποστέρηση του κατεστραμμένου σώματος από τη σεξουαλικότητα και το φύλο του, η περφόρμανς της Lorenza προσέδιδε ερωτισμό στο διεμφυλικό και χωρίς χέρια σώμα, χορηγώντας του σεξουαλική και πολιτική δύναμη.

Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Kain Karawahn, Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), ασπρόμαυρη φωτογραφία τοποθετημένη σε χαρτόνι, εικόνα: 35,5 × 27,9 εκ. © VG Bild-Kunst, Bonn 2019

Η Lorenza συνέχισε να ταξιδεύει διαρκώς, παρουσιάζοντας εκατοντάδες περφόρμανς-πίνακες σε δημόσιους χώρους. Συνδέθηκε με το Δίκτυο Ανάπηρων Καλλιτεχνών και αγωνίστηκε για την αναγνώριση της ζωγραφικής με το στόμα και το πόδι από την επίσημη ιστορία της τέχνης και τα μουσεία. Επίσης, αντιτάχθηκε ενεργά στις διαδικασίες στέρησης της υποκειμενικότητας και της σεξουαλικότητας, στο σακάτεμα και στον ευνουχισμό που οι σύγχρονες κοινωνίες επιφυλάσσουν στη σωματική διαφορετικότητα μέσω της ομαλοποίησης. Το 1988 η Lorenza εγκαταστάθηκε στη Βαρκελώνη και το 1992 έγινε η ζωντανή ενσάρκωση της Petra, της αμφιλεγόμενης μασκότ των Παραολυμπιακών Αγώνων που σχεδίασε ο Mariscal. Πέθανε το 1994 από επιπλοκές που σχετίζονταν με τον ιό HIV.

Το διεμφυλικό αντιφρονούν σώμα της Lorenza έγινε ζωντανό πολιτικό γλυπτό, ένα διεμφυλικό-χωρίς χέρια γλυπτικό μανιφέστο. Υπερβαίνοντας την ένταξή της στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό ή στην παράδοση της φεμινιστικής περφόρμανς, η Lorenza ζωγράφιζε και χόρευε –στους δρόμους, σε χαρτί ή σε μουσαμά– διεκδικώντας το δικαίωμα να υπάρχει και να δημιουργεί μέσα σ’ ένα διεμφυλικό κορμί χωρίς χέρια.

Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (1986), ασπρόμαυρη φωτογραφία, 35,3 × 27,7 εκ.
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), ασπρόμαυρη φωτογραφία, 18 × 12,7 εκ.
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), τρεις ασπρόμαυρες φωτογραφίες τοποθετημένες σε χαρτόνι, 34,9 × 45,7 εκ. συνολικά
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (1983), μολύβι σε χαρτί, 29,8 × 20,9 εκ.
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), τρεις ασπρόμαυρες φωτογραφίες τοποθετημένες σε χαρτόνι, 34,8 × 45,5 εκ. συνολικά
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (1987), γραφίτης και παστέλ σε χαρτί, 91,3 × 63,3 εκ.
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (1985), παστέλ σε χαρτί, δεκαπέντε φύλλα ενωμένα με κολλητική ταινία, φύλλα: 23,5 × 35,5 εκ. το καθένα, περίπου 114 × 104 εκ. συνολικά
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Kain Karawahn, Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), έξι ασπρόμαυρες φωτογραφίες τοποθετημένες σε χαρτόνι, 34,7 × 49,8 εκ. συνολικά. © VG Bild-Kunst, Bonn 2019
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Lorenza Böttner, άτιτλο (χ.χ.), ασπρόμαυρη φωτογραφία, 35,5 × 27,9 εκ.
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Άρθρο για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 1992 με φωτογραφία της Lorenza ως Petra, El Observador, 4 Σεπτεμβρίου 1992
Οι ζωές και τα έργα της Lorenza Böttner Facebook Twitter
Πορτρέτα από το Studio Sepp Bär, Κάσελ (περ. 1978), δύο έγχρωμες φωτογραφίες σε ντοσιέ, φωτογραφίες: 15 × 11 εκ. η καθεμία

Μετάφραση: Χίλντα Παπαδημητρίου

Με στοιχεια από την Documenta 14

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ