Με τραβάει η αλητεία

Με τραβάει η αλητεία Facebook Twitter
0

Ο Στηβ Γιανάκος δεν χρειάζεται συστάσεις ή μάλλον χρειάζεται - δυστυχώς ακόμη και τώρα, ύστερα από περίπου 40 χρόνια πορείας στον διεθνή χώρο της συγχρονης τέχνης. Από τη μια έχει υπάρξει μια αρκετά διακριτική προσωπικότητα και, ενώ παίρνει τη δουλειά του στα σοβαρά, έχει το θάρρος να μην παίρνει πάντα τον εαυτό του τόσο στα σοβαρά. Βέβαια, από την άλλη, έχει να κάνει και με την κατάσταση της τέχνης στην Ελλάδα: ένας χώρος που δεν έδινε μέχρι τώρα σημασία στη νεότερη ιστορία του σε καλλιτέχνες που ιστορικά διαμόρφωσαν το κλίμα της έκφρασης τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάτια ερμητικά κλειστά προς αυτούς τους Ελληνες (ή Ελληνοαμερικάνους) καλλιτέχνες που «έκαναν πραγματική διαφορά» στη διεθνή σύγχρονη εικαστική έκφραση και έδειχναν προσοχή μόνο σ' ένα στενά επαρχιώτικο κλίμα της εγχώριας σκηνής ήταν η τέλεια συνταγή πάνω στην οποία μπορούσαν, μέχρι πρότινος, να δημιουργηθούν «λαϊκοί εγχώριοι ήρωες».

Ευτυχώς, τέτοιου είδους συνταγές δεν έχουν ποτέ μόνιμη υπόσταση. Γεννημένος το 1938 στη Νέα Υόρκη, ο Στηβ Γιανάκος άρχισε να εκθέτει το 1966 πάνω στη γέννηση και την ανάπτυξη της ποπ αρτ. Στη Νέα Υόρκη έχει κάνει πάνω απο εικοσιεπτά εκθέσεις παγκοσμίως σε γνωστές γκαλερί, μουσεία και ιδρύματα τέχνης όπως το Guggenheim και το PS1, την γκαλερί της Barbara Gladstone, και έχει συμμετάσχει σε δεκάδες ομαδικές με άλλους σημαντικούς αμερικανούς καλλιτέχνες. Γι' αυτόν έχει γράψει, το Σεπτέμβριο του 2004, ένας από τους πιο σημαντικούς ιστορικούς της σύγχρονης τέχνης, ο Robert Rosenblum, ότι: «Εδώ και τρεις δεκαετίες έχει, όπως ο Mel Brooks, σπρώξει στα όριά τους τις προκαταλήψεις μας. Οι εικόνες του αποτελούν εξέλιξη του δέντρου που φυτεύτηκε από τον Roy Lichtenstein, που, ας σημειωθεί, υπήρξε μεγάλος θαυμαστής της δουλειάς του Γιανάκου».

Αν υποθέσουμε πως κάποιος νεότερος καλλιτέχνης -και η αλήθεια είναι πως όσο νεότεροι είναι οι καλλιτέχνες τόσο περισσότερο επικοινωνούν με την δουλειά του Γιανάκου- θα έπρεπε να έρθει σε επαφή με το έργο του, ή θα έπρεπε να έχει πρόσβαση στα ιδρύματα και στις βιβλιοθήκες της Νέας Υόρκης ή να τον συναντήσει τυχαία στα Χανιά, όπου ο καλλιτέχνης μοιράζει τον χρόνο του με την Νέα Υόρκη, ή να προλάβει να πληροφορηθεί για τις αθηναϊκές γκαλερί και να έχει καταφέρει να δει έκθεση του Γιανάκου στην ΑΔ.

Θα μπορούσε να πιστέψει κανείς ότι ανάμεσα στις είκοσι επτά εκθέσεις του Γιανάκου ζήτημα να υπάρχει μια αναδρομική σε ένα σημαντικό μουσείο της Ελλάδας ή μια μονογραφία του καλλιτέχνη στα ελληνικά; Γεγονός που πρέπει να μας κάνει να ντρεπόμαστε όλοι εμείς, στον χώρο της τέχνης, στην Ελλάδα. Φυσικά, υπάρχουν εξαιρέσεις. Η γκαλερί ΑΔ υποστηρίζει σθεναρά το έργο του Γιανάκου τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ενώ ο Θανάσης Μουτσόπουλος έχει κάνει εκτενή αναφορά στο έργο του στην έκδοση Ποπ Αλλόκοτο.

Ο Στηβ Γιανάκος κατασκευάζει προκλητικές εικόνες στις οποίες η αφήγηση παραπέμπει στην εποχή της «αθωότητας» και σε ένα προκλητικό ερωτικό παιχνίδι από το οποίο, όμως, απουσιάζει η πραγματική βία, αλλά ταυτόχρνα δοκιμάζονται τα όρια της «οικογενειακής γαλήνης». Δανείζεται τη γλώσσα και τα σύμβολα της «κλασικής» εικονογράφησης, προσβάλλοντας το «σημαινόμενό» τους και αποδομώντας κάθε έννοια εμπιστοσύνης στο συλλεκτικό φαντασιακό. Οικειοποιείται εικόνες γνωστές σε όλους, τις οποίες με καυστικό χιουμορ και διαβολική ευφυΐα στέλνει στα άκρα. Κανείς βλέπει μπροστά του ότι μπορεί να έχει φανταστει στην πιο «αμαρτωλή στιγμή», σύμφωνα με τη συμβατική εκδοχή της σημερινής κοινωνίας. Δεν υπάρχει, όμως, καμία έννοια «πρόστυχου» ή φτηνού «προκλητικού εντυπωσιασμού». Οι τίτλοι των έργων αποτελούν συστατικό στοιχείο της δουλειάς του Γιανάκου. Είτε ενσωματώνονται στη ζωγραφική επιφάνεια είτε συνοδεύουν το έργο και πάντα με τον ίδιο κυνικό χαρακτηρα, όπως αυτός της εικόνας, καταστρέφουν ολοκληρωτικά οποιουδήποτε είδους στερόετυπο. Ο Στηβ Γιανάκος βρίσκεται στα Χανιά, όπου αυτές τις μέρες ανοίγει και η ατομική του έκθεση στην τοπική πινακοθήκη.   Είχαμε την ευχαρίστηση να ανεβάσουμε την ιδέα του αφιερώματος του έργου του Στηβ Γιανάκου στην έκθεση «Illustration LifO» στο Μουσείο Μπενάκη. Μαζί είχαμε και την τιμή να πάρουμε απαντήσεις του σε ορισμένες ερωτήσεις μας. Απαντήσεις που συνάδουν απόλυτα με τον χαρακτήρα του έργου του και μας θυμίζουν ότι όπου υπάρχει σοβαρή και στιβαρή πράξη τα πολλά λόγια περιττεύουν...

Πόσο επηρέασε το οικογενειακό περιβάλλον σου τον επαγγελματικό προσανατολισμό σου;

Ο αδελφός μου και εγώ μεγαλώσαμε στη Νέα Υόρκη. Οι γονείς μας θέλανε να γίνουμε δικηγόρος και γιατρός. Ακόμη και σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, όταν γνωρίζομαι με κάποιον σε ένα μπαρ, συστήνομαι ως χειρουργός.

Τι «πράγματα» σου έδωσε η αμερικάνικη και τι η ελληνική κουλτούρα;

(Γέλια) Το τι πήρα από την αμερικανική κουλτούρα είναι το πιο πράγμα ορατό στη δουλειά μου. Στην Ελλάδα έμαθα τα περισσότερα για την ιδιωτική μου ζωή, ξοδεύοντας χρόνο στο καφενείο με τους μάγκες.

Τι διάβαζες στην εφηβεία;

Στα δεκατρία μου ανακάλυψα τον Χένρι Μίλερ και βρέθηκα στον παράδεισο.

Πότε νομίζεις ότι ένας άνθρωπος φτάνει στη ενηλικίωση, αν το καταφέρνει ποτέ;

Δεν ξέρω, γιατί δεν μου έχει τύχει ακόμη!

Ο Roy Lichtenstein έχει υπάρξει θερμός θαυμαστής της δουλειάς σου. Ποια ήταν η σχέση σας;

Ο Roy υπήρξε ένας θαυμάσιος και πολύ γενναιόδωρος φίλος. Είχε τρομερό χιούμορ και άρεσε και στους δυο να ζωγραφίζουμε γυναίκες, αλλά με διαφορετικό τρόπο... ( γέλια)

Άρχισες να εκθέτεις στο αποκορύφωμα της ποπ αρτ. Νιώθεις ένας από τους συνδημιουργούς της;

Αγαπώ την ποπ, αλλά δεν ένιωσα ποτέ ότι ήταν αυτό που έκανα. Η ποπ δεν εμπεριέχει «κακία» και εμένα μου αρέσουν οι «αλητείες».

Πιστεύεις ότι το χιούμορ είναι κάποιου είδους επανάσταση; Πιστεύεις στην «εξουσία» του γέλιου;

Είναι το καλύτερο κομμάτι μιας στιγμής στην καθημερινή μας ζωή.

Τι σε ενοχλεί στο σύστημα των «οικογενειακών αξιών»;

Αυτήν τη στιγμή είμαι σ' ένα παραλιακό καφέ στην Κρήτη και ακούω μια «μανουλίτσα» να λέει στο παιδί της δυνατά: «Φάε, φάε φάε!».

Σκέφτηκες ποτέ τη δουλειά σου ως σεξουαλικά ερεθιστική;

Όχι, ποτέ!

Νιώθεις την Ελλάδα πατρίδα σου;

Κάθε μέρος της με τρελαίνει.

Υπάρχει κάποια ανέκδοτη ιστορία, στην οικογένειά σου η στην παιδική σου ηλικία, που υπήρξε έναυσμα για τα έργα σου;

Όταν ήμουν πολύ μικρός, θυμάμαι τον πατέρα μου να με βάζει σε μια τεράστια κατσαρόλα στο εστιατόριο που δουλεύει και να τον ακούω να γελάει πολύ δυνατά.

Τι μισείς περισσότερο στην Ελλάδα;

Τους χοντρούς και άσχημους τουρίστες.

Πώς σου φαίνεται ο χώρος της σύγχρονης τέχνης σήμερα και ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται;

Προσπαθώ να μην αφήνω το μυαλό μου να ενδιαφέρεται για ό,τι δεν με απασχολεί.

Εάν ήταν να γίνει μια τεράστια παγκόσμια καταστροφή και μπορούσες να σώσεις ένα μόνο έργο τέχνης, ποιο θα ήταν;

Μάλλον ένα πολύ σέξι έργο από έναν πολύ καλό καλλιτέχνη.

Αν σου ζητούσαν να δώσεις μια συμβουλή σ' έναν πολύ νέο καλλιτέχνη, ποια θα ήταν;

Δίνω συμβουλές μόνο όταν μπορώ να πάρω και εγώ μια σε αντάλλαγμα.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ