Στις 6 Μαΐου η μεγάλη αίθουσα του πρώτου ορόφου του Πολιτιστικού Κέντρου «Μελίνα» ανοίγει για να υποδεχθεί τον κρυπτικό, παιγνιώδη και αποκαλυπτικό μαζί, τον ποιητικό και αιώνια εφηβικό κόσμο του συγγραφέα και εικαστικού Πάνου Κουτρουμπούση (1936-2019), ενός ανθρώπου που πίστευε μέχρι το τέλος ότι η ζωή έχει ενδιαφέρον όταν τη ζεις με πολλές αμφιβολίες και μεγάλες βεβαιότητες.
Η έκθεση με τίτλο «Ο Πάνος Κουτρουμπούσης στην αγκαλιά του Κρισγιαούρτι», που διοργανώνει ο δήμος Αθηναίων μέσω του ΟΠΑΝΔΑ και επιμελείται ο Χριστόφορος Μαρίνος, δεν θα είναι μια έκθεση απλώς χρονολογική της ζωής και του έργου του. Μέσα από τα εκατοντάδες αντικείμενα και τεκμήρια της συναρπαστικής ζωής αυτής της μοναδικής περίπτωσης καλλιτέχνη που θα παρουσιαστούν θα επιχειρηθεί να φωτιστεί το πολύπτυχο του χαρακτήρα και του έργου ενός δημιουργού που παρέμεινε ανένταχτος, περιπλανώμενος ιππότης, όπως εκείνοι που συναντάμε στα νεανικά του σχέδια, ένας ξεστρατισμένος μαχητής ή προσκυνητής, όπως οι ήρωες των βιβλίων επιστημονικής φαντασίας που καταβρόχθιζε αχόρταγα, ένας αυθεντικός drifter.
«Ευτυχώς που γίνεται», μου λέει για την έκθεση στο τηλέφωνο η Κέιτ Κουτρουμπούση, εξηγώντας μου ότι ο Πάνος δεν ήθελε ποτέ να κάνει έκθεση. «Έλεγε “over my dead body”», μου λέει γελώντας, ωστόσο η ίδια αποφάσισε να δώσει σχεδόν πεντακόσια κομμάτια από την τέχνη του, που είναι πάντα φευγάτη, αταξινόμητη και άχρονη.
Σκηνές του μποέμικου βίου, νυχτερινά οράματα και όνειρα, εφιαλτικά τοπία από κηλίδες, «ρομποτικοί χοροί» εντόμων, βαμπίρ που δραπετεύουν, «αρχαίοι τραυματίες» και αστείοι σταυροφόροι, αστρόπλοια και κοσμοναύτες, πολέμαρχοι, πειρατές και ιππότες, μοναχικοί βασιλιάδες, Μαυριτανοί και Αιγύπτιοι, ο Οδυσσέας, ο Οιδίποδας και ο Πυθαγόρας, ζόμπι και μπεστιάρια με τερατόμορφα πλάσματα, δεσμώτες, τύραννοι και δικαστές, παρανοϊκοί ψυχαναλυτές και απόμαχοι ναυτικοί, ο «Νυχτερίδας» και ο «Ξένος», ο «γριφουργός» και ο Mr. Fantastic, ο Dr. Dubious και ο «Αποτυχίας», ο Pere Ubu –ο ήρωας του Alfred Jarry– που σκαρφαλώνει στον ουρανό, εικονοκλαστικές ερωτικές περιπτύξεις, ερευνητές του διαστήματος και θύματα της «εξω-επιδημιολογίας» συνοψίζουν τον κόσμο του, και καθώς τα έργα του Πάνου Κουτρουμπούση διαθέτουν βαθιά εσωτερική δύναμη και δεν έχουν ανάγκη από καθοδήγηση και επεξηγήσεις, οι θεατές καλούνται να περιηγηθούν στην έκθεση χωρίς πλοηγό-ξεναγό, ανακαλύπτοντας μόνοι τους τον άγνωστο κόσμο του Amazing Panos, ταξιδεύοντας σε διαφορετικούς χρόνους και εξωπραγματικούς χώρους, σε εικόνες που δεν έχουν ξανασυναντήσει.
Μέσα από τα εκατοντάδες αντικείμενα και τεκμήρια της συναρπαστικής ζωής του, θα επιχειρηθεί να φωτιστεί το πολύπτυχο του χαρακτήρα και του έργου ενός δημιουργού που παρέμεινε εσαεί ανένταχτος- ένας αυθεντικός drifter.
Η σύντροφος του Πάνου Κουτρουμπούση έζησε μαζί του 54 χρόνια. «Είχαμε μια καλή ζωή μαζί, είχαμε τα ίδια ενδιαφέροντα, εγώ όταν ήμουν μικρή διάβαζα κόμικς και ο Πάνος διάβαζε κόμικς όταν ήταν μικρός και ξέραμε τέσσερις γλώσσες, είχε μια σημασία αυτό, ο Πάνος δεν ήξερε τα Ουγγαρέζικα» μου λέει. Το ζευγάρι γνωρίστηκε το 1966 όταν η Κέιτ είχε έρθει στην Αθήνα, στο ζαχαροπλαστείο του Παπασπύρου. Αργότερα, όταν ο Κουτρουμπούσης βρέθηκε στο Λονδίνο, της τηλεφώνησε και άρχισε έτσι το μεγάλο και περιπετειώδες ταξίδι της κοινής τους ζωής. Ταξίδεψαν μαζί και έζησαν στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, στην Ιταλία και το Λονδίνο όπου ήταν η βάση τους για πολλά χρόνια μέχρι την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα το 1998.
Κοσμοπολίτισσα, καλλιτέχνιδα και συγγραφέας ενός μοναδικού λεξικού βοτανολογίας, με καταγωγή από την Ουγγαρία και την Ιταλία, γεννημένη στο Λονδίνο, όπου ο πατέρας της είχε εστιατόρια, η Κέιτ περιγράφει τον Κουτρουμπούση ως «άνθρωπο ντροπαλό κατά βάση, πολύ προχωρημένο στις σκέψεις τα έργα και τα γραπτά, έναν άνθρωπο με πολύ χιούμορ, επισημαίνοντας ότι υπήρχε πάντα κάτω από τις γραμμές μια σοβαρότητα. Αν και τα έργα του είναι νεανικά, υπάρχει πάντα κάτι πιο βαθύ. Είχαμε τόσες γλώσσες μεταξύ μας που μπορούσαμε να παίξουμε με πολλά πράγματα», λέει και μου θυμίζει ότι αυτό που σημάδεψε και την προσωπικότητα και τα έργα του ήταν η εκτέλεση του πάτερα του –που ήταν εισαγγελέας– στον Εμφύλιο.
Αυτή η μνήμη ήταν πάντα ανεξίτηλη και διαμόρφωσε και τον ψυχισμό ενός παιδιού που όταν αυτά συνέβησαν ήταν μόλις οκτώ ετών. «Δεν ήθελε ποτέ να το λέει» μου λέει η Κέιτ.
«Δεν ήταν καθόλου εύκολα τα πράγματα. Τα κόμικς του άνοιξαν έναν ολόκληρο κόσμο και δεν είναι τυχαίο ότι τα κόμικς και η επιστημονική φαντασία του άρεσαν περισσότερο από όλα όσα έκανε. Ήταν η δημιουργία ενός κόσμου φανταστικού, πιο ανακουφιστικού από τον πραγματικό». Η Κέιτ θα ήθελε να δει μια έκθεση όπου «να είναι τα πράγματα λίγο τρελά, να ευχαριστηθούν και οι μεγαλύτεροι και οι πιο νέοι. Μάλιστα, οι νέοι δεν ξέρουν τα σκίτσα του, τον ξέρουν περισσότερο από τα βιβλία του» λέει.
«Ο Πάνος έκανε σχέδια παντού, σε κουτιά από σπίρτα, σε μικρά χαρτιά, ακόμα και τις ιδέες του τις σκίτσαρε, είχε μια τρομερή ευχέρεια στο σχέδιο και έκανε σχέδια όπου και αν βρισκόταν. Στην έκθεση δίνω ακόμα και ένα σκίτσο που είχε κάνει νέος, όταν φοιτούσε στο Κολέγιο Αθηνών με υποτροφία. Ο Πάνος κρατούσε τα πάντα, ακόμα και ένα εισιτήριο από το τραμ στη Ρώμη όταν σπούδαζε εκεί».
«Όταν επέστρεψα από το Λονδίνο το 2001 έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο “Τι τρέχει; Οι εικόνες του Πάνου Κουτρουμπούση”, το οποίο μόλις είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Futura, με ένα εκτενές κείμενο του Θανάση Μουτσόπουλου. Για εμένα και άλλους της γενιάς μου, που μεγαλώσαμε με την ποπ/ροκ κουλτούρα και με περιοδικά όπως η “Βαβέλ” και το “Παρά Πέντε”, αυτό το βιβλίο ήταν πραγματική αποκάλυψη. Ανακαλύψαμε έναν καλλιτέχνη που δεν είχε καμία σχέση με τους άλλους της δεκαετίας του ’60 και του ’70.
Επειδή η δουλειά του είχε επιρροές από τα κόμικς, τον σουρεαλισμό, τη beat λογοτεχνία και την επιστημονική φαντασία, οι αναφορές του μας ήταν πολύ πιο οικείες. Και όντως, αν τον συγκρίνεις με άλλους καλλιτέχνες της γενιάς του, ο Πάνος ξεχώριζε, ήταν σαν τη μύγα μες το γάλα» λέει ο επιμελητής της έκθεσης Χριστόφορος Μαρίνος.
«Εγώ τον γνώρισα τότε, γύρω στο 2004, βγαίναμε για καφέ και συζητούσαμε. Ήμουν 30 χρονών και ο Πάνος 70, μας χώριζαν 40 χρόνια αλλά ήταν σαν να μιλούσα με έναν συνομήλικο. Ο Πάνος είχε ένα πολύ νεανικό ύφος, ήταν σαν παιδί, αιώνιος έφηβος. Λίγα χρόνια αργότερα άρχισαν να τον συμπεριλαμβάνουν σε κάποιες ομαδικές εκθέσεις, όπως στην “Anathena” που διοργάνωσε το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, και να τον ανακαλύπτουν οι νεότεροι επιμελητές.
Ο Πάνος ήταν αρκετά επιφυλακτικός απέναντι στον χώρο των εικαστικών, δεν θεωρούσε τον εαυτό του “επαγγελματία εικαστικό”. Θυμάμαι του είχα προτείνει να κάνουμε μαζί μια ατομική έκθεση αλλά δεν ήθελε να ασχοληθεί. Τα έφερε έτσι η μοίρα να είμαι εγώ αυτός που θα κάνει την αναδρομική του, 60 χρόνια μετά την πρώτη ατομική του στην μπουάτ Εννέα Μούσες στην Πλάκα. Η έκθεση που του ετοιμάζουμε με την Κέιτ θα είναι η πρώτη αναδρομική έκθεση του έργου του.
»Περιλαμβάνει αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, σχέδια, κολάζ, κατασκευές, αλλά και αυτοσχέδια περιοδικά. Επίσης, θα έχουμε όλα τα φιλμ 8mm που γύρισε, τα οποία ψηφιοποιήθηκαν ειδικά για την έκθεση και θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ανακαλύψαμε μάλιστα και ένα φιλμ 35mm που καταγράφει ένα πάρτι στην Παράγκα του Σίμου του Υπαρξιστή, που σημαίνει ότι αυτό το φιλμάκι γυρίστηκε πριν φύγει ο Πάνος για την Ιταλία για να σπουδάσει κινηματογράφο, το 1955-57» λέει ο Χριστόφορος Μαρίνος και τονίζει ότι ο Κουτρουμπούσης ήταν τη δεκαετία του ’60 η προσωποποίηση του «ψαγμένου τύπου», όχι όμως του «κουλτουριάρη», γιατί ο ίδιος σνόμπαρε τον διανοουμενισμό.
«Ενώ δεν ήταν πολιτικοποιημένος, δεν ανήκε δηλαδή σε κάποια παράταξη, ο Πάνος είχε βαθιά πολιτική συνείδηση, κάτι που βγαίνει και στη δουλειά του, με την επίθεση που ασκεί στον καταναλωτισμό και την παρωδία τυράννων όπως ο Χίτλερ».
Facebook Twitter 
Facebook Twitter «Δεν είχα συγγραφική εκπαίδευση, ποτέ δεν μελέτησα αυτά που διάβαζα, δεν ήμουν φιλολογοτέχνης. Δεν είχα διαβάσει καν τους κλασικούς· ο μόνος συγγραφέας που μπορώ να πω ότι με έχει επηρεάσει βαθιά είναι ο Κάφκα. Έχω διαβάσει και Ντοστογιέφσκι, αλλά ελληνικά ελάχιστα», έχει πει στον Μ. Hulot στη LiFO, σε μια συναρπαστική αφήγηση της ζωής του.
«Ενώ είχε επιρροές από καλλιτέχνες της γενιάς του ’30, όπως ήταν ο Κόντογλου, ο Εγγονόπουλος και ο Εμπειρίκος, ο ίδιος δεν προσπάθησε να βρει ένα κέντρο, ίσα ίσα τον ενδιέφερε να έχει μια αποκεντρωμένη πορεία, μια αποκεντρωμένη ζωή, και αναφέρομαι στο γνωστό κείμενο του Ζήσιμου Λορεντζάτου για το χαμένο κέντρο», λέει ο Χριστόφορος Μαρίνος.
«Αν και συναναστράφηκε τον Φασιανό και τον Ακριθάκη στο ξεκίνημά τους, ο Πάνος ακολούθησε συνειδητά μια υπόγεια πορεία, αδιαφορώντας επιδεικτικά για τη βαριά κληρονομιά της Γενιάς του ’30 και το αίτημα της “ελληνικότητας”. Προσπαθούσε να δραπετεύσει από αυτό και ήταν συνεπής σε αυτό που πρέσβευε από την αρχή μέχρι το τέλος, μέχρι να φύγει από τη ζωή. Ήταν ένας αυθεντικός αντεργκράουντ καλλιτέχνης, ο οποίος άφησε το τυχαίο να κυβερνήσει την τέχνη του και την καλλιτεχνική του πορεία».
Αυτή η έκθεση απευθύνεται πρωτίστως σε ένα νεανικό κοινό. Ένας νέος σήμερα μπορεί να ανακαλύψει τις αναφορές του Κουτρουμπούση και να πλουτίσει τις γνώσεις του, γιατί στη δουλειά του συναντάμε ένα εκπληκτικό κοκτέιλ αναφορών, πολύ πλούσιο, από πολλά και διαφορετικά πεδία, μια παρέλαση όλων των πρωτοποριακών ρευμάτων και προσωπικοτήτων του 20ού αιώνα.
«Θα ήθελα να σημειώσω ότι πέμπτο τεύχος του περιοδικού "Charley", που κυκλοφόρησε το 2007, παρουσίασε 100 καλλιτέχνες οι οποίοι παραμένουν απομονωμένοι και ξεχασμένοι, παρά το οραματικό τους έργο» λέει ο Χριστόφορος Μαρίνος. «Ένας από αυτούς τους καλλιτέχνες –ο μόνος Έλληνας– ήταν και ο Πάνος. Το γεγονός ότι συγκαταλέγεται στους “περιθωριοποιημένους της σύγχρονης τέχνης” τον δικαιώνει και τον αδικεί ταυτόχρονα. Τον δικαιώνει γιατί ο Πάνος δεν ήταν ένας τυπικός καλλιτέχνης, πόσο μάλλον ένας “ζωγράφος” με το δικό του εργαστήριο, μια γκαλερί να τον εκπροσωπεί και με τακτική παρουσία σε εκθέσεις.
»Ο Πάνος έκανε έργα απρογραμμάτιστα και οπουδήποτε: σχεδίαζε, σκηνοθετούσε, φωτογράφιζε ή έφτιαχνε κατασκευές και αυτοσχέδια περιοδικά για το κέφι του, γιατί έτσι σκότωνε τον χρόνο. Από την άλλη, εξετάζοντας σήμερα το εικαστικό του έργο, συνειδητοποιείς ότι ο χαρακτηρισμός του "παρία της σύγχρονης τέχνης" τον αδικεί, αφού δεν ανταποκρίνεται στη συνεισφορά και στην κληρονομιά του.
»Ταλαντούχοι Έλληνες καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς, όπως ο Γιάννης Βαρελάς και ο Διονύσης Καβαλλιεράτος, είναι άξιοι συνεχιστές του έργου του Πάνου, ενός έργου που αντλεί έμπνευση από την ποπ κουλτούρα, τον σουρεαλισμό, τα κόμικς, τη μουσική, τον κινηματογράφο και την επιστημονική φαντασία, μεταξύ άλλων. Ενός έργου με στοιχεία σλάπστικ χιούμορ, σαρκασμού και σάτιρας, τα οποία συνδυάζονται με μια οραματική διάθεση και με την αναζήτηση μιας “άλλης” πραγματικότητας. Τον αδικεί επίσης γιατί ο Πάνος ήταν μπροστά από την εποχή του και από τους λίγους Έλληνες καλλιτέχνες που ήταν απόλυτα συγχρονισμένοι με τους ξένους συναδέλφους τους: ίδια διαβάσματα και ακούσματα, ίδιες αναφορές και εμμονές».
Ο κόσμος του Πάνου Κουτρουμπούση είναι πολύ γοητευτικός. Θα έχουμε την τύχη να δούμε στην έκθεση ένα ντοκιμαντέρ για εκείνον που έχει σκηνοθετήσει ο παραγωγός Ηρακλής Μαυροειδής, μια συνέντευξη από τη δεκαετία του ’90, που δεν έχει προβληθεί μέχρι σήμερα και είχε μείνει αμοντάριστο. Τώρα γίνεται η επεξεργασία του για να προβληθεί στην έκθεση. Επίσης, σε ένα μόνιτορ θα παίζουν οι καλλιτεχνικές φωτογραφίες του και σε ένα άλλο τα 12 φιλμάκια του, όλα ανέκδοτο υλικό.
«Μπορεί ο Πάνος να υποτιμούσε τη συμμετοχή του ως βοηθός σκηνοθέτη σε εμπορικές ταινίες της δεκαετίας του ’60, ωστόσο η εικονογραφία και οι ήρωες αυτών των έργων φαίνεται πως, συνειδητά ή ασύνειδα, τροφοδότησαν τη σαρκαστική του ματιά και κατ’ επέκταση την εικαστική του δουλειά. Το γύρισμα μιας επικής χολιγουντιανής ταινίας για τους 300 ηρωικούς πολεμιστές του Λεωνίδα στη Λίμνη της Βουλιαγμένης έχει μια έντονα αναχρονιστική και παραδοξολογική διάσταση, την οποία συναντάμε σε πολλά έργα του, όπως για παράδειγμα σε ένα σχέδιο του 1960, όπου ένα σύγχρονο μαχητικό αεροσκάφος βομβαρδίζει ένα μεσαιωνικό κάστρο που υπερασπίζεται ένας γενναίος –αλλά ανήμπορος να αντισταθεί– ιππότης. Με αντίστοιχους αναχρονισμούς φλερτάρει όταν βάζει τον beat ποιητή Σπύρο Μεϊμάρη να υποδύεται τον Χίτλερ στην Αθήνα του 1967 ή όταν ο ίδιος προσωπογραφείται σε ένα σχέδιο-κολάζ ως περιπλανώμενος ιππότης».
Facebook Twitter 
Facebook Twitter Λίγα λόγια για τον Πάνο Κουτρουμπούση
Ο Πάνος Κουτρουμπούσης (1936-2019) ήταν συγγραφέας και εικαστικός. Γεννήθηκε στη Λιβαδειά και μεγάλωσε στην Αθήνα. Τη διετία 1952-54, μαθητής ακόμη στο Κολλέγιο Αθηνών, συμμετείχε στις δράσεις των Ελλήνων Υπαρξιστών στην Παράγκα του Σίμου. Σπούδασε σκηνοθεσία στο Centro Sperimentale di Cinematografia στη Ρώμη (1955-1957).
Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1958 με ένα ποίημά του στο περιοδικό «Αθηναϊκά Γράμματα». Μετά τις σπουδές του στην Ιταλία, επιστρέφει στην Αθήνα και εργάζεται σε ελληνικές και ξένες ταινίες ως βοηθός σκηνοθέτη, ενώ παράλληλα γυρίζει και τα δικά του φιλμ. Καρπός αυτών των πειραματισμών είναι το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ «Από μπουζούκια σε μπουζούκια» (1961-62) και μια σειρά φιλμ 8mm υπερρεαλιστικού χιούμορ, κάποια από τα οποία προβλήθηκαν στο Notting Hill Independent Film Show (Mercury Theatre, Λονδίνο, 1965).
Υπήρξε προσωπικός φίλος του Γιώργου Μακρή και του Σπύρου Μεϊμάρη και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Πάλι» (1963-66). Στις 17 Απριλίου 1963, με τον Δημήτρη Πουλικάκο, πραγματοποιεί στην μπουάτ Συμπόσιο το happening «Δοκιμαστικοί Σωλήνες, ήτοι ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς». Την ίδια χρονιά, με την παρότρυνση του Αλέκου Φασιανού, γράφτηκε στη Beaux Arts του Παρισιού, χωρίς όμως να την παρακολουθήσει. Το 1968 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου δούλεψε στην εικονογράφηση βιβλίων επιστημονικής φαντασίας. Το 1978 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Denise Harvey το πρώτο του βιβλίο, «Εν αγκαλιά de Κρισγιαούρτι y otros Ταχυδράματα y Historias Περίεργες» (επανέκδοση: Απόπειρα 1987, 2020).
Από το 1979 έως το 1982 εργάζεται στο ελληνικό τμήμα του BBC. Την περίοδο που ζει με τη σύζυγό του, Κέιτ, στο εξωτερικό (Παρίσι, Νέα Υόρκη, Ουάσινγκτον), δημοσιεύονται γραπτά του και σχέδια στα περιοδικά «New Worlds», «Oz», «IT», «Greek Gazette», «London Magazine», στην εφημερίδα «Guardian» και στο γαλλικό «Plexus». Δημοσίευσε διηγήματα και ιστορίες σε πολλά ελληνικά περιοδικά, εφημερίδες και fanzines, μεταξύ των οποίων «Σήμα», «Τραμ», «Τρύπα», «Τα Νέα», «Ελευθεροτυπία», «Βαβέλ», «Ταχυδρόμος» και «Αντί».
Το λογοτεχνικό έργο του Κουτρουμπούση είναι ένα μείγμα υπερρεαλισμού, λαϊκής αφήγησης και λεξιπλασίας με επιρροές από τα κόμικς, την επιστημονική φαντασία και τη beat λογοτεχνία. Εξέδωσε επίσης τις συλλογές διηγημάτων «Στον Θάλαμο του Μυθογράφφ» (Απόπειρα 1992, 2020), «Η Ταβέρνα του Ζολά» (Ιστός 1997), «Το Κεντράκι του Ταρζάν και άλλα παραμύθια» (Γαβριηλίδης 2005), τη δίγλωσση ποιητική συλλογή «Η εποχή των ανακαλύψεων» (Futura 2002) και ένα βιβλίο με δύο non-fiction κείμενα, το «Εικόνες στην άμμο & Ο Μπάροουζ στην Ουάσινγκτον» (Γαβριηλίδης 2005).
Το εικαστικό του έργο περιλαμβάνει σχέδια, κολάζ, φωτογραφίες, κατασκευές και εικονογραφήσεις για εξώφυλλα βιβλίων, περιοδικών και δίσκων. Τον Απρίλιο του 1959 δημοσιεύει ένα σχέδιό του στο πρώτο τεύχος του περιοδικού «Κούρος» του Λεωνίδα Χρηστάκη. Το 1962 πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση με ακουαρέλες στην μπουάτ «Εννέα Μούσες» στην Πλάκα και ακολούθησαν άλλες δύο ατομικές εκθέσεις, στην Κοπεγχάγη (Galleri 13, 1965) και στο Λονδίνο (Jordan Gallery, 1974). Το 1965 συμμετείχε με σχέδια στη «2η Διεθνή Έκθεση Αντικειμενικής Ποίησης και Ζωγραφικής», στην Κοπεγχάγη. Όσο ζούσε στο Λονδίνο, έλαβε μέρος σε δύο ομαδικές εκθέσεις: «Images from Science-Fiction and Fantasy» (Portal Gallery, 1970) και «Aaargh!» (ICA, 1970).
Το 2000 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Futura το βιβλίο «Τι τρέχει; Οι εικόνες του Πάνου Κουτρουμπούση» (κριτική παρουσίαση: Θανάσης Μουτσόπουλος), το οποίο συγκεντρώνει ένα μεγάλο μέρος του εικαστικού του έργου. Το 2006 συμμετείχε στην ομαδική έκθεση «Anathena» (επιμ. Μαρίνα Φωκίδη και Μαρίνα Γιώτη), που διοργάνωσε το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ. Τo 2007 το έργο του περιλαμβάνεται στο 5ο τεύχος του περιοδικού «Charley» (επιμ. Maurizio Cattelan, Massimiliano Gioni, Ali Subotnick). Ήταν ένας από τους συμμετέχοντες στο «Marathon Marathon Project» (επιμ. Hans Ulrich Obrist και Νάντια Αργυροπούλου), που έλαβε χώρα στο Μουσείο της Ακρόπολης το 2010. Το 2012 συμμετείχε στην έκθεση «Το αθηναϊκό underground 1964-1983», που επιμελήθηκε ο Θανάσης Μουτσόπουλος στο CAMP - Contemporary Art Meeting Point. Το 2015 συμμετείχε στην έκθεση «Αμετρία» στο Μουσείο Μπενάκη/Πειραιώς 138, σε διοργάνωση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter Πάνος Κουτρουμπούσης - Φωνές από το Υπόγειο
Πληροφορίες:
«Ο Πάνος Κουτρουμπούσης στην αγκαλιά του Κρισγιαούρτι» - Αναδρομική έκθεση
Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» Δήμου Αθηναίων
Εγκαίνια: Παρασκευή 6 Μαΐου, 17:00-21:00
Διάρκεια: 6 Μαΐου - 5 Ιουνίου 2022
Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος
Διοργάνωση: Δήμος Αθηναίων / ΟΠΑΝΔΑ
Με την υποστήριξη του Ανδρέα Μελά και των εκδόσεων Απόπειρα
