Η μυστηριώδης Καρδερίνα Facebook Twitter
Η Καρδερίνα, Κάρελ Φαμπρίτιους, 1654.

Η μυστηριώδης Καρδερίνα

0

Εκ πρώτης όψεως δεν μοιάζει περίπλοκος πίνακας: ένα μικρό έργο ζωγραφικής, σε ξύλο, που απεικονίζει μια καρδερίνα πάνω στο δοχείο της τροφής της μπροστά από έναν ασβεστωμένο τοίχο. Και από κάτω βρίσκεται, εμφανής με γκρίζο χρώμα, η υπογραφή του καλλιτέχνη "C Fabritius", μαζί με την ημερομηνία του έργου: 1654.


Για τους ιστορικούς της τέχνης η πληροφορία αυτή καθιστά τον πίνακα ανεκτίμητο, καθώς ο Κάρελ Φαμπρίτιους (1622-54) ήταν σημαντικός ζωγράφος του Χρυσού Αιώνα της φλαμανδικής τέχνης. Μαθήτευσε στο στούντιο του Ρέμπραντ στο Άμστερνταμ την δεκαετία του 1640, και στη συνέχεια μετακόμισε στο Ντελφτ, τη γεννέτειρα του Βερμέερ. Εκεί δυστυχώς βρήκε τραγικό θάνατο σε νεαρή ηλικία όταν σημειώθηκε έκρηξη σε πυριτιδαποθήκη που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του. 

Θεωρείται πως τα περισσότερα έργα του καταστράφηκαν επίσης τότε, και σήμερα μόνο δώδεκα περίπου έργα του αποδίδονται. Ακόμα και αυτά τα ελάχιστα δείγματα της δουλειάς του όμως έχουν κάνει τους ειδικούς να τον θεωρούν ως τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον Ρέμπραντ και τον Βερμέερ, τον οποίο πιστεύεται πως δίδαξε - αν και δεν υπάρχουν απτές αποδείξεις για τον ισχυρισμό αυτό. 

Ένα εντυπωσιακό στοιχείο της Καρδερίνας είναι η απλότητα της σύνθεσης, που αγγίζει τα όρια της αυστηρότητας. Ναι μεν το πουλί είναι αλυσοδεμένο, μια λεπτομέρεια που σε άλλους φλαμανδικούς πίνακες θα συμβόλιζε τον έρωτα που αιχμαλωτίζει, αλλά όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του είναι αναπάντεχα λιτά.

Όποια κι αν είναι όμως η σχέση του Φαμπρίτιους με τον Βερμέερ, εκείνο που έχει σημασία είναι πως η "Καρδερίνα" είναι ένας από τους πλέον αγαπητούς πίνακες της μόνιμης συλλογής του Mauritshuis στη Χάγη, ο μόνος πίνακας που τον ξεπερνάει σε δημοφιλία είναι το "Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι" του Γιοχάνες Βερμέερ. 


Επιπλέον, αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης για το ομώνυμο μυθιστόρημα της Ντόνα Τάρτ. Το μπεστ σέλλερ των 800 σελίδων που κυκλοφόρησε το 2013, έχει ως αφηγητή ένα δεκατριάχρονο αγόρι που φεύγει με τον πίνακα μέσα στο χάος που επικρατεί έπειτα από μία τρομοκρατική επίθεση στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, όπου υποτίθεται πως εκτίθετο ως μέρος προσωρινής έκθεσης έργων φλαμανδών ζωγράφων. Χάρη στο βραβευμένο με Πούλιτζερ βιβλίο της Ταρτ, η Καρδερίνα του Φαμπρίτιους είναι πλέον διασημότερη από ποτέ.

 
Ως εδώ τα πράγματα είναι απλά. Το ζήτημα όμως είναι πως όσο περισσοτερο αναλογίζεται κανείς την Καρδερίνα, και προσπαθεί να κατανοήσει το έργο μέσα στο πλαίσιο της φλαμανδικής τέχνης του 17ου αιώνα, τόσο πιο μυστηριώδης φαντάζει. Ακόμα και οι πιο απλές ερωτήσεις μοιάζουν αδύνατο να τύχουν οριστικής απάντησης. Γιατί τον ζωγράφισε ο Φαμπρίτιους; Πως είχε παρουσιαστεί αρχικά; Και τι σήμαινε, (εάν σήμαινε κάτι);  

Βέβαια αυτοί οι γρίφοι αποτελούν και μέρος της γοητείας που ασκεί η Καρδερίνα. Κάτι που γνωρίζουμε είναι πως οι καρδερίνες ήταν κατοικίδια, ήδη από την αρχαιότητα. Ο Πλίνιος για παράδειγμα αναφέρει την ικανότητα τους να εκτελούν επιδέξια κόλπα. Μπορούν να μάθουν να ανοίγουν τα δοχεία με την τροφή τους ή να σηκώνουν το νερό τους μέσα σε μικροσκοπικούς κουβάδες σε μέγεθος δαχτυλήθρας που έχουν ως λαβή μια αλυσιδίτσα. Αυτό μάλιστα ήταν και ο λόγος που από τον 16ο αιώνα στα φλαμανδικά το προσωνύμιο που αποδιδόταν στις καρδερίνες ήταν het puttertje, από την λέξη putten, που σημαίνει τραβάω νερό από το πηγάδι.  

"Πρόκειται για έξυπνα πουλιά και τραγoυδούν υπέροχα, ιδίως τα αρσενικά," εξηγεί η Έμιλι Γκόρντενκερ, διευθύντρια του Mauritshuis. "Γι' αυτό και ήταν εξαιρετικά δημοφιλή κατοικίδια." Περιστασιακά οι καρδερίνες σε περίτεχνα κλουβιά έκαναν την εμφάνιση τους σε πίνακες φλαμανδών ζωγράφων του 17 ου αιώνα, όπως ο Γκέρριτ Ντου (1613-75).


"Εκείνο όμως που είναι ασυνήθιστο στον πίνακα του Φαμπρίτιους είναι πως μοιάζει με πορτραίτο" συνεχίζει η  Γκόρντενκερ. "Πριν από τον Φαμπρίτιους συναντούσε κανείς πουλιά σε τοπία και πίνακες αυτού του είδους, όπως επίσης και νεκρά πουλιά σε νεκρές φύσεις. Το να απεικονίσει κάποιος όμως έτσι ένα πουλί είναι αποκαλυπτικό. Σε συνδυασμό μάλιστα με την τόσο ζωντανή τεχνική, προκύπτει κάτι άνευ προηγουμένου."

Η μυστηριώδης Καρδερίνα Facebook Twitter
Το Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι, έργο του Γιοχάνες Βερμέερ, 1665.
Η μυστηριώδης Καρδερίνα Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία του Κάρελ Φαμπρίτιους, λίγο πριν τον ατυχή θάνατο του.

 

Eνα εντυπωσιακό στοιχείο της Καρδερίνας είναι η απλότητα της σύνθεσης, που αγγίζει τα όρια της αυστηρότητας. Ναι μεν το πουλί είναι αλυσοδεμένο, μια λεπτομέρεια που σε άλλους φλαμανδικούς πίνακες θα συμβόλιζε τον έρωτα που αιχμαλωτίζει, αλλά όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του είναι αναπάντεχα λιτά. Το απλό δοχείο της τροφής είναι χωρίς διακοσμητικά, μονη εξαίρεση δύο ημικυκλικές ράβδοι ενώ ο τοίχος είναι τελείως άδειος, εξυπηρετώντας έτσι την δραματική διάσταση της σκιάς που προκύπτει από το φως που λούζει την σκηνή. Η Γκόρντενκερ μάλιστα το σχολιάζει λέγοντας "Δεν έχω συναντήσει ποτέ άλλοτε καλλιτέχνη που να ζωγραφίζει τόσο εύγλωττα έναν λευκό τοίχο." 

Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Mauritshuis, κάποιες φορές στην ιστορία της τέχνης στις καρδερίνες, όπως και στους πελεκάνους, αποδιδόταν μια χριστιανική σημασία. Αυτό οφειλόταν στην κόκκινη πινελιά στο κεφάλι τους, η οποία θεωρούνταν αναφορά στο αίμα του Χριστού. Εδώ όμως λείπουν άλλες αναφορές που θα ενίσχυαν μια τέτοια σύνδεση. Επίσης να πούμε πως οι θεωρίες που θέλουν τον πίνακα αυτό να είναι στην πραγματικότητα ταμπέλα καταστήματος, ίσως του βιβλιοπώλη και εμπόρου οίνου Cornelis de Putter (ως παιχνίδι με το προσωνύμιο της καρδερίνας στα φλαμανδικά) μοιάζουν μάλλον ακραίες.  

Η τεχνική ανάλυση του έργου, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2003 εν όψει της έκθεσης για τον Φαμπρίτιους στο Mauritshuis, ενέτεινε ακόμα περισσότερο τις εικασίες. Το ξύλο στο οποίο είχε ζωγραφιστεί είχε κοπεί από ένα   μεγαλύτερο κομμάτι ξύλου. Επίσης κάποτε διέθετε επίχρυση κορνίζα, η οποία είχε στερεωθεί με 10 καρφιά. Είναι πιθανό λοιπόν να αποτελούσε τμήμα επίπλου; Ίσως ήταν η πόρτα κάποιου ερμάριου που είχε τοποθετηθεί ψηλά σε τοίχο; Ή μήπως ανήκε σε κάποια άλλη κατασκευή όπως ένα "κλουβί" κάποιου ζωγραφιστού πουλιού, αντί για ζωντανό; Ίσως λειτουργούσε ως προστατευτικό κάλυμα για άλλον πίνακα ο οποίος θα ήταν ένθετος. Το πρόβλημα είναι πως πρόκειται για υποθέσεις που δεν μπορούν να στοιχειοθετηθούν σύμφωνα με την Γκόρντενκερ.

Η μυστηριώδης Καρδερίνα Facebook Twitter
Άποψη του Ντελφτ, έργο του Γιοχάνες Βερμέερ, 1660 -1661.


Τι απομένει λοιπόν; Η ζωγραφιά ενός πουλιού, το οποίο μακρόθεν φαντάζει σαν αληθινό. Αυτή η ψευδαίσθηση τελικά ίσως να είναι και το κλειδί στο αίνιγμα αυτό. Ο Φαμπρίτιους είναι πιθανόν να ζωγράφιζε μία άσκηση trompe l'oeil, ήθελε να ξεγελάσει το μάτι μας.  
"Υπάρχει ένταση" εξηγεί η Γκορντένκερ. "Από τη μία οι καρδερίνες θεωρούνταν πολύτιμες και γι' αυτό τις αιχμαλώτιζαν. Από την άλλη, υπήρχε μία ζωγραφιστή αλλά τόσο ρεαλιστική που μοιάζει έτοιμη να πετάξει μακριά."

Το πραγματικά ιδιαίτερο στοιχείο της Καρδερίνας όμως είναι ο καινοτόμος τρόπος με τον οποίο ο Φαμπρίτιους πέτυχε αυτόν τον έκπαγλο ρεαλισμό. Αν παρατηρήσετε την παχιά λωρίδα κίτρινου στην μαύρη φτερούγα της καρδερίνας θα δείτε πως ο ζωγράφος την έξυσε με την πίσω πλευρά του πινέλου του όσο η μπογιά ήταν ακόμα υγρή. Δηλαδή εργαζόταν με ένταση, γρήγορα, σε μία επίδειξη μπραβούρας η οποία ηθελημένα έρχεται στο προσκήνιο χάρη στην απλότητα της σύνθεσης.


"Δεν πρόκειται απλά για την υπογράμμιση του φτερού ή του οφθαλμού," λέει η Γκορντένκερ. "Πρόκειται για αδρές κι ελέυθερες πινελιές που έχουν πραγματική υφή. Αυτό κάνει την ψευδαίσθηση ακόμα πιο πιστευτή. Ο Φαμπρίτιους ήταν ο προάγγελος της ελευθερίας των ζωγράφων του 19ου αιώνα."


Βέβαια η ειρωνεία είναι πως μετά τον θάνατο του ο Φαμπρίτιους έπεσε σε αφάνει για περίπου δύο αιώνες. Ανακαλύφθηκε εκ νέου, μαζι με τον Βερμέερ, από έναν Γάλλο τεχνοκριτικό κατά τον 19ο αιώνα. Πιθανά η φήμη του να είχε εξαπλωθεί πέραν του Ντελφτ αν δεν είχε πεθάνει τόσο νέος. "Η Καρδερίνα είναι μία εντυπωσιακά ελκυστική εικόνα," λέει η Γκόρντενκερ. Αλλά πάντα θα αιωρείται το ερώτημα του τι θα συνέβαινε αν ο Φαμπρίτιους είχε ζωγραφίσει περισσότερα έργα. Τι άλλο θα είχε προσφέρει; Τι κατεύθυνση θα έπαιρνε;"

Πηγή: BBC Culture

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 19.12.2016

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ