Μετά την κλοπή του από το Λούβρο, ο πίνακας του Leonardo Da VinciΔύο έμεινε άφαντος δύο ολόκληρα χρόνια. Οι εξήντα Γάλλοι επιθεωρητές που ανέλαβαν την υπόθεση δεν κατάφεραν να βρουν το παραμικρό ίχνος του, παρά μόνο τα δακτυλικά αποτυπώματα που είχε αφήσει ο δράστης, ο τριαντάχρονος Ιταλός Vincenzo Peruggia, μπογιατζής στο επάγγελμα, επομένως και "λίγο καλλιτέχνης" όπως ισχυρίστηκε και ο ίδιος. Ο Peruggia δεν δυσκολεύτηκε καθόλου ν' αφαιρέσει το έργο.
«Η αίθουσα ήταν άδεια και η Τζοκόντα μου χαμογελούσε. Ήμουν απολύτως αποφασισμένος να την κλέψω. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο ξεκρέμασα τον πίνακα από τον τοίχο. Αφαίρεσα το κάδρο και πήγα να το αφήσω κάτω από μία σκάλα που ήξερα καλά. Επαναλαμβάνω πως χρειάστηκα μόνο λίγα λεπτά για να πραγματοποιήσω την κλοπή μου. Μετά από λίγο, επέστρεψα στην αίθουσα όπου βρισκόταν η Τζοκόντα. Πήρα τότε τον πίνακα και τον έκρυψα κάτω από την ποδιά μου. Έφυγα χωρίς να με υποψιαστεί κανείς». Πράγματι, δεν έγειρε υποψίες γιατί δεν ήταν άγνωστος στο Λούβρο. Γνώριζε καλά τις συνθήκες φύλαξης των έργων γιατί είχε τύχει να τοποθετήσει μέχρι και προστατευτικό τζάμι μπροστά στην ίδια την Τζοκόντα.
Ο δράστης ήταν ο τριαντάχρονος Ιταλός Vincenzo Peruggia, μπογιατζής στο επάγγελμα, επομένως και "λίγο καλλιτέχνης" όπως ισχυρίστηκε και ο ίδιος.
Για πολύ καιρό δεν έκανε καμιά ενέργεια για να ξεφορτωθεί τον πίνακα. Τυλιγμένο σε κόκκινο βελούδο, το φύλαγε κάτω από το κρεβάτι του. Όσο το είχε κρυμμένο, η αστυνομία έχανε την ώρα της στρέφοντας τις υποψίες της κατά του ποιητή Guillaume Apollinaire που για κακή του τύχη συνδεόταν φιλικά με έναν Βέλγο απατεώνα που λυμαινόταν τις αίθουσες του Λούβρου, αρπάζοντας (ή "πηγαίνοντας για ψώνια", όπως έλεγε) διάφορα αντικείμενα. Κάποια αφρικανικά αγαλματίδια που είχαν πέσει με αυτόν τον τρόπο στα χέρια του Apollinaire και του Picasso, είχαν επισπεύσει την κυβιστική εξέλιξη του τελευταίου. Όταν άρχισε να σφίγγει ο κλοιός, οι δυο τους κατευθήνθηκαν προς το Σηκουάνα όπου γυρνόφερναν ένα ολόκληρο βράδυ με την πρόθεση να τα ξεφορτωθούν. Τελικά τα παρέδωσαν στην αστυνομία. Ο Picasso αφέθηκε ελεύθερος, όχι όμως και ο Apollinaire που συνελήφθη για παράνομη κατοχή κλοπιμαίων και φυλακίστηκε για λίγο.
Τα στοιχεία που πήρε η ιταλική αστυνομία από τον Vincenzo Peruggia.
Ο πραγματικός υπαίτιος της κλοπής της Τζοκόντας ανακαλύφθηκε πολύ αργότερα όταν έβγαλε τον πίνακα από κάτω απ' το κρεβάτι του για να τον πάει στην Ιταλία. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι ενήργησε για πατριωτικούς λόγους, για να επιστραφεί ο πίνακας στη χώρα του (απ' όπου τον είχε βγάλει ωστόσο ο ίδιος ο Da Vinci για να τον πουλήσει στο Γάλλο Βασιλιά Francois 1er), αλλά φαίνεται πως τελικά οι ωφελιμιστικοί λόγοι υπερίσχυσαν των συναισθηματικών γιατί κατέληξε ν' απευθύνθεί με κάποια δόση αφέλειας σε έναν αντικέρ της Φλωρεντίας που προσφερόταν μέσω αγγελίας ν' αγοράσει οτιδήποτε σχετικό με την τέχνη. Ο αντικέρ ήταν γνώστης, και παρ' όλο που αιφνιδιάστηκε από μία προσφορά που θεώρησε εντελώς αστεία, δέχτηκε να ακολουθήσει τον Peruggia στο ξενοδοχείο του για να δει αυτήν την περίφημη Τζοκόντα που για 500.000 φράγκα θα μπορούσε να γίνει δική του. Ο Alfred Geri δεν άργησε όμως να βεβαιωθεί όταν παραμέρισε το κόκκινο βελουδένιο κάλυμμα ότι βρισκόταν πράγματι μπροστά στο ένα και μοναδικό έργο του Leonardo Da Vinci (δεν είχε αναδειχθεί ακόμη τότε κάτω από τη μουντζούρα της μία δίδυμη, αν και πολύ λιγότερο μυστηριώδης Μόνα Λίζα στο Μουσείο του Πράντο).
Το εξώφυλλο της εφημερίδας Le Petit Parisien με την είδηση της κλοπής του πίνακα : "Ο διάσημος πίνακας του Leonardo Da Vinci "La Joconde" εξαφανίστηκε από το Μουσείο του Λούβρου. Πως και από πότε, δεν ξέρουμε. Μας μένει το κάδρο". Πάνω δεξιά η αναπαράσταση της κλοπής από τον Vincenzo Peruggia.
Οι δύο πανομοιότυπες φωτογραφίες που επέτρεψαν την ακριβή ταυτοποίηση του πίνακα. Η μία λήψη -CLICHÉ BRAUN et Cie- έγινε στο Λούβρου πριν την κλοπή, και η άλλη -CLICHÉ-A.-BROGI- στην Galleria degli Uffizi στη Φλωρεντία το Δεκέμβρη του 1913.
Οι περιπλανήσεις της Τζοκόντα στις φτωχικές γειτονιές. Από αριστερά προς τα δεξιά : La Cite du Heron στο Παρίσι, το ξενοδοχείο Tripoli στη Φλωρεντία (το δωμάτιο σημειώνεται με ένα σταυρό), το εργατικό δωμάτιο και η αποθήκη στο Παρίσι όπου η Τζοκόντα "διέμεινε" κρυμμένη δύο χρόνια.
Δύο πίνακες που σχετίζονται με την υπόθεση της κλοπής της Τζοκόντα, ο ένας του Louis Beroud (Mona Lisa au Louvre, 1911) και ο άλλος του Sir William Nicholson (Return of the Mona Lisa, 1914). Ο ζωγράφος Louis Beroud ήταν αυτός που ανακάλυψε πρώτος την κλοπή του έργου, καθώς πήγαινε τακτικά στο Λούβρο για να κάνει σχέδια για το συγκεκριμένο αυτό έργο του.
Η αναγνώριση της Τζοκόντα στη Φλωρεντία. Στην αίθουσα της Galleria degli Uffizi όπου μεταφέρθηκε ο πίνακας, επετράπη η είσοδος μόνο στους G. Poggi, Διευθυντή της Galleria , M. Corrado Ricci, Γενικό Διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών, Luigi Cavenaghi, ζωγράφο που ανέλαβε την αποκατάσταση του Μυστικού Δείπνου, όπως και στον φωτογράφο-ανταποκριτή του μεγάλου γαλλικού περιοδικού "L'Illustration" που τράβηξε και τη φωτογραφία. Δεξιά ο Alfred Geri, ο αντικέρ που δέχτηκε την επίσκεψη του Vincenzo Peruggia προκειμένου ν' αγοράσει το έργο.
Μία πρώτη ομάδα επισκεπτών (πάνω δεξιά) καλείται να δει τον πίνακα που εκτίθεται για ένα μικρό διάστημα μετά την ανευρεσή του στην Galleria degli Uffizi στη Φλωρεντία.
Η επιστροφή της Τζοκόντα με κάθε επισημότητα στο Λούβρο το Γενάρη του 1914, με μία μικρή καθυστέρηση που οφειλόταν σε δύο εκθέσεις που έγιναν για τον πίνακα, η μία στη Ρώμη και η άλλη στη Φλωρεντία.
Μεγάλη επιτυχία γνώρισαν οι καρτ ποστάλ με θέμα την περιπέτεια της Τζοκόντα, και κυρίως οι χιουμοριστικές. Πλανόδιοι πωλητές είχαν ειδικευτεί μάλιστα σ'αυτές.
Η επιστροφή της Τζοκόντα. Φωτογραφία και χιουμοριστικές καρτ ποστάλ της εποχής
Αποκριάτικο άρμα με την απαγωγή της Τζοκόντα, που περιχαρής ορμάει έξω από την κορνίζα της.
Στις γαλλικές Απόκριες, οι καρναβαλιστές δεν έχασαν την ευκαιρία να διακωμωδήσουν με ξεχωριστά άρματα την κλοπή της Τζοκόντα (με θέμα πότε την αρπαγή, και πότε την επιστροφή της).
"Αγαπητέ γαμπρέ μου, αγαπητή μου νύφη. Χαίρομαι που σας στέλνω αυτήν την Τζοκόντα για την οποία μιλάει όλος ο κόσμος. Ρωτήστε παρακαλώ τον Μισέλ αν μπορεί να μου βρει κάνα δυο σακιά πατάτες, αν αυτό βέβαια σας είναι εύκολο. Θα τα πληρώσω μόλις ενημερωθώ για την αξία τους. Υπολογίζοντας στην καλή σας θέληση, σας ευχαριστώ εκ των προτέρων".
Τα οργανωμένα ταξίδια της Τζοκόντα στη Νέα Υόρκη το 1963 (κάτω), και το 1974 στο Τόκιο (πάνω δεξιά) και τη Μόσχα (πάνω αριστερά).
Επιστροφή το 1945 της Τζοκόντα στο Λούβρο.
Φωτογραφία του Michel Maïofis, La Joconde (1943). - Café Mont Lozère - Beaubourg, Paris.
Τζέιν Μάνσφιλντ - Σοφία Λόρεν
On a vole la Joconde (1966), γαλλική ταινία του Michel Deville με τους Γιώργο Τσακίρη και Marina Vlady.
Will Hay και Lilli Palmer, οι πρωταγωνιστές της ταινίας.
Der Raub der Mona Lisa(1931), ταινία του Ούγγρου σκηνοθέτη Géza von Bolváry.
Η Τζοκόντα του Λούβρου και η Τζοκόντα του Πράντο (μετά από την αφαίρεση του μαύρου επιπρόσθετου φόντου).
Η Μόνα Λίσα του βραζιλιάνικου μοντερνισμού ήταν πιο άτυχη. Ο πίνακας με τον τίτλο "Samba" (1925) του βραζιλιάνου ζωγράφου Di Cavalcanti έγινε στάχτη όταν από βραχυκύκλωμα του κλιματισμού πήρε φωτιά και καταστράφηκε η κατοικία του γνωστού συλλέκτη Jean Boghici στο Rio de Janeiro.
Τρεις χιουμοριστικές κάρτες: "Ορίστε τι έδωσε η Μόνα Λίζα στους θαυμαστές της". // "Ευχαριστημένη που μετά από 400 χρόνια βρήκα πάλι την ευκαιρία να το σκάσω". // "Πάω να ανταμώσω τον Ντα Βίντσι μου. Γεια σας αγαπητοί μου και ευχαριστώ".
