Enki Bilal: «Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει»

Enki Bilal: «Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει» Facebook Twitter
3
Enki Bilal: «Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει» Facebook Twitter

Το έργο του κομίστα και σκηνοθέτη Ένκι Μπιλάλ, κορυφαίου εκπροσώπου και ανανεωτή των κόμικ επιστημονικής φαντασίας, έχει κοσμήσει εξώφυλλα βιβλίων, περιοδικών και φοιτητικά δωμάτια, έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία, έχει γίνει ταινία και video game. Οι ζοφερές, αλλόκοτες ιστορίες του, με το υπόγειο χιούμορ και τις εξπρεσιονιστικές εξάρσεις, φέρουν τον απόηχο της σκοτεινής ευρωπαϊκής ιστορίας, τον αυταρχισμό των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, το αδιέξοδο και τον παραλογισμό του σύγχρονου κόσμου. Οι ήρωές του ζουν στο μεταίχμιο της φαντασίας με την πραγματικότητα. Κάποιοι από αυτούς κλαίνε με μπλε δάκρυα, απαγγέλλουν Μπωντλαίρ, συμβιώνουν με τέρατα και Αιγύπτιους θεούς, έχουν βιώσει πυρηνικούς πολέμους και καταπίνουν παράξενα χάπια για να ξεχάσουν τα τρομερά εγκλήματα που διαπράττουν.


Την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου, στις 19:00, ο Γάλλος κομίστας, εμιγκρές από την πρώην Γιουγκοσλαβία με πατέρα Βόσνιο και μητέρα Τσέχα, θα βρεθεί στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών. Μαζί με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Γιώργο Αρχιμανδρίτη θα συζητήσουν για τα κόμικ και το σινεμά, για τη σχέση του έργου του με την πολιτική και την οικολογία, για τα Βαλκάνια και την πρώην Γιουγκοσλαβία όπου γεννήθηκε, πριν μεταναστεύσει, σε ηλικία 9 ετών, μαζί με τους γονείς στο Παρίσι. Από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, στο Παρίσι, μας λέει ότι είναι η πρώτη φορά που έρχεται στην Ελλάδα για επαγγελματικούς λόγους. Τις δύο φορές που έχει βρεθεί έως τώρα στη χώρα μας ήρθε ως τουρίστας. Στη διάρκεια της κουβέντας μας μίλησε για τους αγαπημένους του ήρωες, τον Ντόναλντ Ντακ και τον Οδυσσέα, για τη ζωγραφική, το στυλ και τις επιρροές του, και για τη σεισμογενή, πολιτικά, περιοχή των Βαλκανίων.

Enki Bilal: «Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει» Facebook Twitter
Ένκι Μπιλάλ,


Αν και Γάλλος πια, πολίτης μιας χώρας που αναγνώρισε το ταλέντο του από νωρίς, ο Μπιλάλ θεωρεί ότι έχει σημαδευτεί ποικιλοτρόπως από τη χώρα καταγωγής του. «Γεννήθηκα στο Βελιγράδι, σε μια χώρα που έβγαινε από έναν πόλεμο, στην ατμόσφαιρα ενός σοσιαλιστικού, ολοκληρωτικού καθεστώτος, την εποχή του Τίτο, σε ένα περιβάλλον διαφορετικών θρησκειών. Όλα αυτά μεταφέρθηκαν, κατά κάποιον τρόπο, και στη δουλειά μου».


Ο πατέρας του ήταν μια εποχή ράφτης του Τίτο. Κρυφή επιθυμία του ήταν, όμως, να φύγει στο εξωτερικό. «Αρχικά ήθελε να πάει στην Αμερική. Τελικά, βρεθήκαμε στο Παρίσι, όπου το επάγγελμα του ράφτη είναι σημαντικό. Η επιλογή του δεν ήταν μόνο επαγγελματική, είχε και μια έντονη προσωπική και πολιτική διάσταση. Δεν ήθελε να είναι μέλος του κομμουνιστικού κόμματος και γι' αυτό και μετά τη φυγή μας, και όσο ζούσε ο Τίτο, επισκεπτόταν σπανίως την πατρίδα» θυμάται ο  Ένκι Μπιλάλ.


Στη Γαλλία, ο μικρός Μπιλάλ αγάπησε με πάθος τη γαλλική γλώσσα και τα κόμικ. Σε ηλικία 14 ετών βρέθηκε στον κύκλο του δημιουργού του Αστερίξ, Ρενέ Γκοσινί, στο γόνιμο περιβάλλον του περιοδικού «Pilote». Εκεί παρουσίασε το 1972, με την ενθάρρυνση του Γκοσινί, την πρώτη του ιστορία με τίτλο «Le bal maudit». Εκεί γνώρισε καλά τη δουλειά του Ζαν Ζιρό (Mœbius), του Πιερ Κριστέν και πολλών άλλων κορυφαίων εκπροσώπων του είδους. «Ήταν άνθρωποι δημιουργικοί, με ταλέντο, που άλλαξαν την ιστορία του κόμικ στην Ευρώπη» λέει.

Enki Bilal: «Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει» Facebook Twitter


Αν και οι ιστορίες που αφηγείται μοιάζουν να αφορούν το κοντινό μέλλον, ο ίδιος δεν θεωρεί ότι δημιουργεί κλασικά φουτουριστικά κόμικ. «Όταν σχεδιάζω έναν φουτουριστικό κόσμο, δεν έχω πρόθεση να μιλήσω για το μέλλον αλλά για το παρόν. Και πάντα αφηγούμαι ιστορίες με πολιτικό υπόβαθρο. Η επιλογή του μέλλοντος στις ιστορίες μου είναι ο δικός μου τρόπος για να μιλήσω πιο άμεσα και πιο ελεύθερα για το παρόν. Το μέλλον, βέβαια, αν και άγνωστο, βρίσκεται διανοητικά με κάποιον τρόπο μέσα μας. Οι αναφορές στο παρελθόν και σε ιστορικά γεγονότα στη δουλειά μου συνδέονται με τις ζωές μας, με την εξέλιξη των κοινωνιών, επειδή θεωρώ ότι η Ιστορία πρέπει να μας προειδοποιεί για τα μελλοντικά γεγονότα. Δεν ασπάζομαι τις φιλοσοφικές απόψεις που αποκλείουν τη διάσταση του μέλλοντος από τη ζωή μας, επειδή είναι άυλο, δεν προσδιορίζεται και μας φοβίζει. Το παρελθόν μάς ακολουθεί. Βρίσκεται στα βιβλία και στη μνήμη μας. Το μέλλον μάς φοβίζει, είναι μια περιοχή που μοιάζει διαταραγμένη, προβληματική και άυλη. Αυτές οι άυλες περιοχές με ενδιαφέρουν περισσότερο».


Ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα καταγωγής του, την πρώην Γιουγκοσλαβία, εισχώρησε, κάποια στιγμή, στις αλληγορικές ιστορίες του. «Συνειδητά ή ασυνείδητα, ο πόλεμος που διαμέλισε τη χώρα μου, ο εθνικισμός, ο σκοταδισμός και η θρησκευτική διάσταση αυτού του πολέμου αναγνωρίζονται με διάφορους τρόπους στο έργο μου. Τα Βαλκάνια, από πολιτικής άποψης, είναι μια σεισμογενής ζώνη του πλανήτη. Μην ξεχνάτε ότι από το Σεράγεβο, με τη δολοφονία του Φραγκίσκου Φερδινάνδου, πυροδοτήθηκε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος».


Μπορεί να θεωρεί την έννοια του έθνους σήμερα μια ιδέα οπισθοδρομική και ξεπερασμένη, αλλά στο Παρίσι αισθάνεται πρώην Γιουγκοσλάβος. «Δυστυχώς», προσθέτει, «η οικονομική κρίση κλείνει κάθε κράτος στον εαυτό του, το κάνει εσωστρεφές και γι' αυτό η Ευρώπη οφείλει να εξελιχθεί και να γίνει μια ένωση πραγματικής αλληλεγγύης. Οι νεότερες γενιές πρέπει να δημιουργήσουν νέους κανόνες. Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει, γιατί έφτασε στα όρια της δικής του λογικής. Πρέπει να μεταμορφωθούμε, ειδικά τώρα που υπάρχει μια πλανητική διαμάχη ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, με θρησκευτικά, κυρίως, χαρακτηριστικά».

Enki Bilal: «Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που πρέπει να αλλάξει» Facebook Twitter

Κόμικ και ζωγραφική


Ο Mπιλάλ υπενθυμίζει ότι το έργο του έχει και μια έντονη χιουμοριστική διάσταση και μιλάει με πάθος για τη ζωγραφική. Αγαπά την τέχνη του Ντελακρουά, του Ελ Γκρέκο και του Ζερικό, από τους οποίους και έχει επηρεαστεί. Γι' αυτό και στη δημιουργία των κόμικ του ακολουθεί τους κανόνες της ζωγραφικής: χρησιμοποιεί πινέλα, μολύβια, παστέλ και απολαμβάνει «τον αισθησιασμό του πινέλου, του χαρτιού και του καμβά». Είναι λογικό να νιώθει έκπληκτος όταν συναντά ανθρώπους που θεωρούν ότι οι χαρακτήρες και τα σχέδιά του δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η χρωματική του παλέτα χαρακτηρίζεται από αντιθέσεις, σε κάποια έργα του κυριαρχεί το γκρι χρώμα, σε άλλα το κόκκινο ή το μπλε. «Αυτές οι επιλογές δεν είναι λογικές, έχουν σχέση με το ένστικτο και τη διαίσθησή μου. Η χρωματική αρμονία ή δυσαρμονία ενός έργου υπαγορεύεται από την αφήγηση» προσθέτει.


Θεωρεί τον εαυτό του αισιόδοξο ή απαισιόδοξο; «H φράση που με αντιπροσωπεύει λέει ότι απαισιόδοξος είναι ένας αισιόδοξος καλά ενημερωμένος. Γενικότερα, θα έλεγα ότι είμαι αισιόδοξος και κατά κάποιον τρόπο πραγματιστής, ικανός να κατανοήσω την πραγματικότητα. Αυτή η διαύγεια με κάνει ορισμένες φορές πεσιμιστή».

Μια συζήτηση με τον Enki Bilal,

27 Φεβρουαρίου 2013, 19:00,

Κεντρική Σκηνή
Λεωφόρος Συγγρού 107-109
Εισιτήρια: 210 900 5 800
www.sgt.gr

3

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Καμιά φορά μιλάω για τα έργα μου και ακούγεται σαν να μιλάω για προζύμι ή κεφίρ»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης πέταξε τον Πλάτωνα σε ένα escape room για την Μπιενάλε

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο συναρπαστικός εξπρεσιονισμός του Ζορζ Ρουό 

Εικαστικά / Ζορζ Ρουό: Ο μεγάλος λησμονημένος του εξπρεσιονισμού

Ο Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης συνδέθηκε με τα κινήματα της μοντέρνας τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά ξεχάστηκε μετά τον θάνατό του. Μια έκθεση με σημαντικά του έργα τον επαναφέρει στο προσκήνιο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«ΤΕΧΝΗ – ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ»: Η διαρκής συμβολή των δύο ομάδων στην ανεπανάληπτη πολιτισμική κίνηση της Θεσσαλονίκης

Εικαστικά / «Διαγώνιος» και «Τέχνη»: Πρόσφεραν παιδεία στη Θεσσαλονίκη. Τώρα συναντιούνται ξανά σε μια έκθεση

Η «Διαγώνιος» του Ντίνου Χριστιανόπουλου και η Καλλιτεχνική Εταιρεία «Τέχνη» επιστρέφουν στο προσκήνιο μέσα από ένα αφιέρωμα στο Τελλόγλειο Ίδρυμα, που αναδεικνύει δύο ιστορικές ομάδες της πνευματικής ζωής της Θεσσαλονίκης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «λίστα Τραμπ» και τα «απαράδεκτα έργα τέχνης» οδηγούν σε μια άλλη Αμερική

Εικαστικά / Tο μένος του Τραμπ για το Smithsonian: Λογοκρισία, ρατσισμός, λίστες με «απαράδεκτα» έργα

Με στόχο το μεγαλύτερο συγκρότημα μουσείων και ερευνητικών κέντρων στον κόσμο, ο Τραμπ επιχειρεί να ασκήσει έλεγχο και λογοκρισία σε έργα τέχνης και στο περιεχόμενο εκθέσεων, κατηγορώντας το Smithsonian ως «woke» και απειλώντας με περικοπές της χρηματοδότησής του.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

3 σχόλια
πολύ αγαπημένος από τα κόμικς του.μετά που τα παράτησε και έκανε ταινίες και αμιγώς εικαστικά έργα δεν έχει να μου πει κάτι.πήγα στην συζήτηση. βαρετή, δεν τσούλαγε με τιποτα.έφυγα στη μέση.
Από την ομιχλώδη γκρι αποπληξία της βάναυσης και γενικευμένης κλιματικής απορρύθμισης…ανάμεσα σε μηδενιστές, νέο-νιτσεϊστές, κυνηγούς, μονομάχους, ινφοβομβητές, υβριδικούς ανθρώπους…‘κάποιος’ μας υπενθυμίζει μια φράση του Κάφκα «Υπάρχει το τέρμα, αλλά όχι ο δρόμος που οδηγεί σε αυτό. Αυτό που ονομάζουμε δρόμο είναι μια αβεβαιότητα»[φυλλομετρώντας το graphic novel ANIMAL’Z ,Enki Bilal (Μαμουθκομιξ)]