7 εκθέματα που αξίζει να προσέξετε στα αθηναϊκά μουσεία/ Νο1. Ο θάνατος σου πάει πολύ

7 εκθέματα που αξίζει να προσέξετε στα αθηναϊκά μουσεία/ Νο1. Ο θάνατος σου πάει πολύ Facebook Twitter
Η επιδερμίδα είναι λειασμένη και, μαζί με το μαλακό πλάσιμο των όγκων, προσδίδει μια ηδύτητα στη μορφή. Όμως, καθώς οι δάδες που κρατά ο νέος στα χέρια ανάποδα και ο βωμός με τις γιρλάντες που βρίσκεται στο πλάι του αποτελούν ταφικά σύμβολα, θεωρείται ότι παριστάνεται ο Θάνατος. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Πατησίων 44. Φωτο: Φίλιππος Λεμονής/LIFO
1
«Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα
που πλήρης είναι η όρασίς μου...
Γραμμές του σώματος... Κόκκινα χείλη... Μέλη ηδονικά...»

Κ.Π. Καβάφης «Έτσι πολύ ατένισα»

 

 

H Συλλογή Γλυπτών, η οποία αριθμεί σήμερα περί τα 16.000 γλυπτά, με τα πλούσια, μοναδικά της εκθέματα παρουσιάζει την εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής πλαστικής από το 700 π.X. έως τον 5ο αι. μ.X. και είναι η πληρέστερη στον κόσμο. Αγάλματα, αναθηματικά και επιτύμβια ανάγλυφα, αετωματικές συνθέσεις, εικονιστικές κεφάλες, ερμαϊκές στήλες, συμπλέγματα και συντάγματα διαδέχονται το ένα το άλλο σε μια ατελείωτη, σιωπηλή παρέλαση.


Τρεισήμισι λεπτά μετά την αρχή της ταινίας του Ingmar Bergman Η Έβδομη Σφραγίδα (1957), κάνει την εμφάνισή της στην οθόνη μια χλωμή φιγούρα ντυμένη μ' έναν μαύρο χιτώνα με κουκούλα. Η μακάβρια όψη του είναι τόσο αρχετυπική ώστε όταν ο ιππότης Antonius Block τον ρωτάει «Ποιος είσαι;», το κοινό γνωρίζει ήδη πολύ καλά την απάντηση. Ο Bergman είναι ένας μόνο από τους πολλούς καλλιτέχνες οι οποίοι, στο πέρασμα των αιώνων, θέλησαν να προσωποποιήσουν τον θάνατο.

Δεδομένου ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι πρέσβευαν τη σχέση ανάμεσα στο όμορφο και στο καλό, η αναπαράσταση στην τέχνη του Θανάτου ως όμορφου στην όψη, λεπτεπίλεπτου αγοριού μαρτυρά την ανάδυση μιας νέας θεώρησης του θανάτου που ενστερνίζεται την αναγκαιότητα της ύπαρξής του.


Η αρχαιοελληνική θεότητα με το όνομα «Θάνατος» δεν είναι πλάσμα του Κάτω Κόσμου και συνεπώς παίρνει μορφές πολύ πιο αφηρημένες. Γιος της Νυκτός και δίδυμος αδελφός του Ύπνου, ήταν υπεύθυνος για τη μεταφορά των θνητών στον Κάτω Κόσμο. Σε αντίθεση με τους θεούς του Κάτω Κόσμου, ο Θάνατος έχει διαμεσολαβητικό ρόλο, εξού και το αξιοσημείωτα όμορφο παρουσιαστικό του. Δεδομένου ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι πρέσβευαν τη σχέση ανάμεσα στο όμορφο και στο καλό, η αναπαράσταση στην τέχνη του Θανάτου ως όμορφου στην όψη, λεπτεπίλεπτου αγοριού μαρτυρά την ανάδυση μιας νέας θεώρησης του θανάτου που ενστερνίζεται την αναγκαιότητα της ύπαρξής του.

Συναντάς ένα αγαλμάτιο στεφανωμένου νέου από μάρμαρο πιθανότατα πεντελικό. Έχει μικρό ύψος, μόλις 0,65 μ. και είναι συγκολλημένο σε πολλά σημεία. Μπορεί, λόγω του μικρού του μεγέθους, να μη σου προξενήσει μεγάλη εντύπωση αρχικά, ειδικά μέσα στο πλήθος των ανδριάντων Ρωμαίων αυτοκρατόρων που κατακλύζουν τον περιβάλλοντα χώρο.

Επεστράφη από το Λονδίνο το μακρινό 1927 ως κατασχεμένο αντικείμενο και προέρχεται, σύμφωνα με πληροφορίες, από την Κόρινθο. Η επιδερμίδα είναι λειασμένη και, μαζί με το μαλακό πλάσιμο των όγκων, προσδίδει μια ηδύτητα στη μορφή. Όμως, καθώς οι δάδες που κρατά ο νέος στα χέρια ανάποδα και ο βωμός με τις γιρλάντες που βρίσκεται στο πλάι του αποτελούν ταφικά σύμβολα, θεωρείται ότι παριστάνεται ο Θάνατος.

Το αγαλμάτιο είναι παραλλαγή ενός από τα δύο αγάλματα του συμπλέγματος του S. Ildefonso της Μαδρίτης, τα οποία παριστάνουν τον Ύπνο και τον Θάνατο ή, κατ' άλλη εκδοχή, τον Ορέστη και τον Πυλάδη, και θεωρείται δημιουργία της σχολής του Πασιτέλη.

Χρονολογείται είτε στον 1ο αι. π.Χ. είτε στον 1ο αι μ.Χ. ή, θα έλεγε κάνεις, στο έτος 0, τότε που άλλαξε ο κόσμος για πάντα με την έλευση ενός καινούργιου θεού. Στην αυγή μιας νέας εποχής που υποσχόταν τον παράδεισο στους αρνητές της επιθυμίας της σάρκας, ένας νέος και ευειδής Θάνατος σε προ(σ)καλεί να τον αγκαλιάσεις και να χαθείς μαζί του στο ειδωλολατρικό παρελθόν.

** Το αγαλμάτιο αυτή την περίοδο βρίσκεται στην περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου». Γιατί ακόμα και ο θάνατος για τους προγόνους μπορεί να ήταν ωραίος.

 

Αύριο το Νο 2.

Εικαστικά
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
«Στην αυγή μιας νέας εποχής που υποσχόταν τον παράδεισο στους αρνητές της επιθυμίας της σάρκας, ένας νέος και ευειδής Θάνατος σε προ(σ)καλεί να τον αγκαλιάσεις και να χαθείς μαζί του στο ειδωλολατρικό παρελθόν.» Πηγή: www.lifo.grΩστόσο, και στο χριστιανισμό διαμεσολαβητικός παρέμεινε ο ρόλος του...Εξαιρετικό άρθρο πάντως και καλογραμμένοΑναμένουμε το αυριανό