Η ευγένεια του απέριττου του Γιώργου Ρόρρη
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο
Σε αυτή την έκθεση σχεδόν εξήντα πίνακες και σχέδια επιχειρούν να ανιχνεύσουν την καλλιτεχνική εξέλιξη του Γιώργου Ρόρρη μέσα από τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα αναλύει τη σχέση του ζωγράφου με το ατελιέ του, τον χώρο που του χρησιμεύει ως εργαστήριο, διέξοδο και καβούκι. Πρόκειται για θεμελιώδες στοιχείο της δημιουργικής του πορείας, που τον βοήθησε να διαμορφώσει τη σχέση του με τον εξωτερικό κόσμο. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στις επιδράσεις που δέχτηκε από τους δασκάλους του και στον διάλογο που άνοιξε μαζί τους μέσω της ζωγραφικής του. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην αδιάκοπη εξερεύνηση του σώματος, φτιαγμένου «από σάρκα και οστά». Μέσω των παραλλάξεων στις οποίες το υποβάλλει, αναδεικνύεται στο πιο συγκινητικό σύμβολο της ανθρώπινης ιδιότητάς μας, της θνητότητας. Και η ζωγραφική του Ρόρρη έχει την ικανότητα, με τίμημα μια δουλειά που δεν δέχεται ούτε συγκατάβαση ούτε ανοχή, να αποδίδει αυτήν τη σπίθα αθανασίας.
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Άνδρος, 3/10
BUMS
Μια ομαδική έκθεση για τα οπίσθια στα Δύο Χωριά στη Μύκονο
Τίποτα δεν είναι τόσο θεμελιώδες και βαθιά ριζωμένο στον ανθρώπινο ψυχισμό όσο τα οπίσθια: χάρη στην εξέλιξη, δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την έλξη που μας ασκούν. Σε όλη την ιστορία της τέχνης ως αναπαράσταση της ρώμης ή του ηδονοβλεπτικού ερωτισμού, από τις νωπογραφίες του Μικελάντζελο μέχρι το «Vénus à son miroir» του Βελάθκεθ και την περιβόητη Étude de fesses του Βαλοτόν, τα οπίσθια έχουν υπάρξει ένα οικουμενικό και αποδεκτό θέμα· εντούτοις σπάνια έχουν αφιερωθεί εκθέσεις αποκλειστικά σε αυτό. Η έκθεση που οργανώνουν στη Μύκονο τα Δύο Χωριά, σε επιμέλεια της ομάδας SKIP Gallery, εξετάζει το θέμα των οπισθίων, όπως το αντιλαμβάνονται οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν σε αυτήν: Aggtelek, Sports Banger, Markus Birdman, Jeremy Deller, Maja Djordjevic, Paul Kindersley, Dion Kitson, MC Llamas, Sarah Maple, Elizabeth Prentis, Ally Rosenberg, Sol Golden Sato, Stuart Semple, David Shrigley, Max Siedentopf, Xu Yang.
Δύο Χωριά, Μύκονος, 15/9
Javier Calleja: Drop by Drop
Δύο Χωριά, Αθήνα
Με τίτλο της μια ρήση που εκφράζει την αργή και σταθερή, αλλά ταυτόχρονα ασταμάτητη πρόοδο, η έκθεση «Drop by Drop» αποτελεί τη διακριτική, ωστόσο εστιασμένη και αδιάλειπτη εξέλιξη της πρακτικής του Javier Calleja.
Περιδιαβαίνοντας ακάματα τον κόσμο της τέχνης «βήμα βήμα» και συνδέοντας με συνέπεια το ταπεινό ξεκίνημά του με τις πρόσφατες επιτυχίες του, η καινούργια παρουσίαση του Calleja περιλαμβάνει κάποιες ποιητικές γέφυρες ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Απαρτιζόμενη αποκλειστικά από έργα σε χαρτί, συγκεκριμένα από δέκα σχέδια, η έκθεση αξιοποιεί για ακόμα μία φορά την αγάπη του καλλιτέχνη γι’ αυτό το πλέον ειλικρινές μέσο, καθώς και για το παιχνίδισμα με τις κλίμακες. Ο καλλιτέχνης επαναφέρει στο έργο του τη χρήση της τυπογραφίας, παραπέμποντας στην αισθητική των βιβλίων και υποδηλώνοντας την ύπαρξη μιας ευρύτερης ιστορίας γύρω από κάθε μεμονωμένη «σελίδα».
Δύο Χωριά, Αθήνα, 31/7, Μαντζουράκη 16, Ψυχικό
Ατομική έκθεση του Νίκου Μπάικα
Εκθεσιακός χώρος «The Intermission»
Η ζωγραφική του Νίκου Μπάικα δημιούργησε με τα χρόνια ένα σπάνιο σώμα εικόνων και συγχρόνως ένα πολύπλοκο σύστημα σκέψης πάνω στην ίδια την εικόνα. Η ύλη της ζωγραφικής για τον Μπάικα είναι το μολύβι και θεωρείται αναπόσπαστα δεμένο με το όνομά του. Η εξαντλητική κάλυψη της επιφάνειας του χαρτιού από το μολύβι τα τελευταία χρόνια καθοδηγείται όλο και περισσότερο από μια αυστηρότερη σύνταξη και γεωμετρία. Τα έργα του έχουν χαρακτηριστεί ως οπτικά δοκίμια. Όλη η δουλειά του είναι μια έρευνα πάνω στη γνώση. Ο Μπάικας ερευνά τις λανθάνουσες δομές της πραγματικότητας και δημιουργεί θεωρήματα πάνω σ’ αυτές. Ο διεθνής Έλληνας καλλιτέχνης έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις στην Ευρώπη και την Αμερική και έχει λάβει μέρος σε πολλές διεθνείς ομαδικές εκθέσεις, καθώς και στην Documenta IX του 1992.
«The Intermission», 30/9, Πολυδεύκους 37A, Πειραιάς
«Omnia Caritatis» του Βαγγέλη Γκόκα
Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων
Οι εικόνες του Βαγγέλη Γκόκα, ιδίως στα τελευταία του σχέδια, αποπνέουν μια αίσθηση γαλήνης και ευλάβειας. Τόσο οι χώροι όσο και τα πρόσωπα παραμορφώνονται, όπως σε ένα όνειρο. Η ρητορική της ασάφειας (obscurity) που χαρακτηρίζει αυτά τα έργα επιβεβαιώνει τη σχέση του Γκόκα με τον ρομαντισμό. Στην post mortem αυτοψία που επιχειρεί ο ζωγράφος, η ποιητική του αινίγματος είναι τελικά εκείνη που θα εμφυσήσει πνοή στο πτώμα της ζωγραφικής.
Η έκθεση «Οmnia Caritatis», σε επιμέλεια Χριστόφορου Μαρίνου, είναι μια επιλεκτική αναδρομή στο ζωγραφικό έργο του Βαγγέλη Γκόκα. Όπως διευκρινίζει, όμως, ο καλλιτέχνης, η ταυτότητα των εικόνων του είναι διαφεύγουσα, ρευστή κι αυτό κλονίζει την καθαρότητα των ειδών. Περιλαμβάνει πίνακες της τελευταίας δεκαετίας, δίνοντας κυρίως έμφαση στην πρόσφατη δουλειά του, μια σειρά από σχέδια μεγάλων διαστάσεων με κάρβουνο. Στο σύνολό της η έκθεση επιχειρεί να δείξει την εξελικτική πορεία, το προσωπικό ιδίωμα και τις εμμονές του ζωγράφου.
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων (κτίριο Μεταξουργείου), έως 26/9
The Greek Gift από το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ
Σφαγεία της Ύδρας
Η έκθεση «The Greek Gift», υπό τον συντονισμό του Massimiliano Gioni, συγκεντρώνει μια σειρά από νέα και παλιότερα έργα μαζί με objets trouvés, τοποθετημένα στους χώρους των Σφαγείων της Ύδρας, παρατεταγμένα σαν παιχνίδια μέσα σε κουκλόσπιτο, περιστοιχισμένα από τη ρήση του Marcel Duchamp «A Guest + A Host = A Ghost», που λειτουργεί ως έμπνευση. Όπως κάθε δώρο, συνιστά ένα περίπλοκο μείγμα γενναιοδωρίας και υπολογισμού. Η έκθεση «The Greek Gift» περιλαμβάνει έργα και αντικείμενα τέχνης, κατασκευής ή επιλογής των: Pawel Althamer, Matthew Barney & Elizabeth Peyton, Ashley Bickerton, Kerstin Brätsch, Louise Bourgeois, Maurizio Cattelan, George Condo, William Copley, Roberto Cuoghi, Nathalie Djurberg, Cheryl Donegan, Marcel Duchamp, Χάρις Επαμεινώνδα, Urs Fischer, Robert Gober, Jenny Holzer, ∆άκη Ιωάννου, Jeff Koons, Paul McCarthy & Mike Kelley, Tim Noble & Sue Webster, Chris Ofili, Seth Price, Charles Ray, David Shrigley, Josh Smith, Kiki Smith, Χριστιάνας Σούλου, Kaari Upson, Andra Ursuta, Meyer Vaisman, Nari Ward, Christopher Wool, Chen Zhen, Jakub Julian Ziolkowski, και ανώνυμων καλλιτεχνών.
Ίδρυμα ∆ΕΣΤΕ, Σφαγεία Ύδρας, 31/10
«Animated Connotations» του Νίκου Μόσχου
Πύργος Μπαζαίου, Νάξος
Στον Πύργο Μπαζαίου στη Νάξο παρουσιάζονται δεκαοχτώ έργα ζωγραφικής του Νίκου Μόσχου, νέα αλλά και παλαιότερα, κάποια προερχόμενα από ιδιωτικές συλλογές και την γκαλερί Ζουμπουλάκη, μαζί και δύο γλυπτά που για πρώτη φορά φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης. Η ζωγραφική του Μόσχου βάλλει τις αισθήσεις σαν μια γροθιά στο στομάχι ή μια λάμψη στο μάτι. Υπνωτίζει και αναισθητοποιεί· κλονίζει τη μνήμη και όλες τις αισθήσεις. Σε καθένα από τα έργα του υπάρχει η πρόθεση να περιγράψει μορφές και τύπους, ξεκινώντας από τη γνωστική τους διαδικασία και την ικανότητά τους να δημιουργούν νέους κόσμους μέσα από παγκόσμια στερεότυπα της πραγματικότητας, από την οποία όλοι προερχόμαστε και που πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε. Η αρθρωτή εικονογραφική του αφήγηση ακυρώνει την ακινησία του πίνακα, ωθώντας αυτόματα την ανθρώπινη αντίληψη να θέσει σε κίνηση τις εικόνες που παρατηρεί, δημιουργώντας συλλογισμούς και διεισδύοντας ταυτόχρονα στα παγκόσμια αρχέτυπα μέσω της δικής του προσωπικής γλώσσας.
Πύργος Μπαζαίου Νάξος, 26/9
Διαδρομές του Κρις Γιανάκου
Γκαλερί Citronne, Πόρος
Ο Κρις Γιανάκος, Έλληνας της διασποράς, πρωτοπόρος καλλιτέχνης με ευρεία καταξίωση, που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, εκθέτει έργα-σταθμούς της περιόδου 1980-2020, έργα «της πανδημίας», ως αντίδραση στον Covid, και δύο νέες εγκαταστάσεις του 2021, έργα φτιαγμένα ad hoc για τη συγκεκριμένη έκθεση. Ο τίτλος της, «Διαδρομές», υποδηλώνει ένα πέρασμα από έργα που έγιναν με διαφορετικά μέσα σε διαφορετικό χρόνο. Όταν τα βλέπετε ανεξάρτητα από το μέσο ή τον χρόνο, γίνεται αντιληπτή η κίνηση του χεριού του και αισθάνεστε τους προβληματισμούς του γύρω από την αρχιτεκτονική, τους αρχαίους ελληνικούς τόπους και τη Μηχανική. Η βάση του έργου του Κρις Γιανάκου είναι ένα πεδίο έρευνας γύρω από έναν άξονα γεωμετρίας. «Διαδράμει» τον χώρο με νοητές προεκτάσεις, τις οποίες δημιουργεί η γεωμετρική γραφή μέσα στο περιβάλλον – προσέγγιση την οποία καθιέρωσε εξαρχής στην εικαστική του πορεία. «Διαδράμει», επίσης, τον χρόνο, καθώς έλκεται από τον χαρακτήρα της αρχαίας τέχνης, της κλασικής αρχιτεκτονικής και, κυρίως, τον λόγο, δηλαδή τη σχέση της με τη γεωμετρία.
Γκαλερί Citronne, Πόρος, 11/9
«The Tenth Anniversary»
Χώρος τέχνης Artflyer, Κηφισιά
Κορυφαίοι Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες και προσωπικότητες από τον χώρο της τέχνης συμμετέχουν στην εναρκτήρια επετειακή έκθεση «The Tenth Anniversary» με ένα έργο τέχνης ή ένα προσωπικό αντικείμενο που τους αντιπροσωπεύει και έχει επηρεάσει καθοριστικά τη δημιουργική τους έκφραση. Σπάνιες δημιουργίες από τον χώρο της τέχνης, της μόδας και του design, αλλά και αντικείμενα μοναδικής αξίας, που πρώτη φορά παρουσιάζονται σε μια συλλογική πρωτοποριακή έκθεση. Συμμετέχουν οι: Adel Abdessemed, Ron Arad, Tony Cragg, Urs Fischer, Jacques Grange, Dakis Joannou, Marina Karella, Mary Katrantzou, Harold Koda, Christian Louboutin, Jean-Michel Othoniel, Nicolas Party, Laudomia Pucci, Imran Qureshi, David Shrigley, Kiki Smith, Joana Vasconcelos, Bethan Laura Wood, Erwin Wurm. Η έκθεση, σε επιμέλεια Αλεξίας Αντσακλή-Βαρδινογιάννη, σκοπό έχει να αποτελέσει αφορμή για έναν γόνιμο διάλογο μεταξύ πρωτοπόρων σύγχρονων δημιουργών και του ελληνικού κοινού. Ο νέος χώρος τέχνης στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο στην καρδιά της Κηφισιάς, το οποίο χτίστηκε από τον καθηγητή Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγή Λορεντζάτο.
Artflyer, Αργυροπούλου 15 Κηφισιά, 26/9
«Υπερβατικά τοπία. Ιπτάμενα γλυπτά. Φωτεινές σφαίρες» του Ιβάν Κλιουν
MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Θεσσαλονίκη
Υπερβατικά τοπία, ιπτάμενα γλυπτά, φωτεινές σφαίρες, σχήματα, φόρμες, σχέδια, μελέτες χρωμάτων με αποκορύφωμα ένα εκτυφλωτικό κόκκινο φως, αλλά και παραστατικές και ταυτόχρονα συμβολικές μορφές συνθέτουν τη μεγάλη πρώτη διεθνή έκθεση με αντικείμενο το έργο και τη ζωή του Ιβάν Κλιουν, που καταγράφει την καλλιτεχνική ζωή αυτού του σημαντικού Ρώσου ζωγράφου, γλύπτη, συγγραφέα και δασκάλου. Ο ίδιος πέρασε απ’ όλο το φάσμα των κινημάτων και μεθόδων, από τον νεο-ιμπρεσιονισμό και τον συμβολισμό στον κυβοφουτουρισμό και τη μη-αντικειμενική τέχνη. Ασχολήθηκε επίσης με τη δημιουργία τρισδιάστατων μη-αντικειμενικών κατασκευών ήδη από το 1914. Υπήρξε μέλος της ομάδας Σουπρέμους του Καζιμίρ Μαλέβιτς, αλλά στην πορεία ανέπτυξε δική του εκδοχή για τον σουπρεματισμό. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 μελέτησε διεξοδικά τα στοιχεία της φόρμας, του φωτός και του χρώματος και δημιούργησε μια δική του καλλιτεχνική μέθοδο, προτείνοντας μη-αντικειμενικά έργα που παρουσιάζουν κυρίως σφαιρικές φόρμες, ακολουθώντας την προσωπική του θεωρία για το φως και την κίνηση στον χώρο.
MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Συλλογή Κωστάκη, Μονή Λαζαριστών, 19/9
«Ενθύμιον Κιουτάχειας»
Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης
«Ενθύμιον Κιουτάχειας» έγραφαν τα περίφημα ενεπίγραφα αγγεία για Έλληνες παραγγελιοδότες από τα τέλη του δέκατου ένατου έως τις αρχές του εικοστού αιώνα από τα εργαστήρια της Κιουτάχειας, η οποία αποτέλεσε για εκατονταετίες διασταύρωση σημαντικών εμπορικών δρόμων και ήδη από τον δέκατο πέμπτο αιώνα υπήρξε γνωστό αγγειοπλαστικό κέντρο. Αυτό είναι το αντικείμενο της έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, ένα ταξίδι στην κεραμική της Κιουτάχειας, όπου παρουσιάζονται αγγεία και πλακίδια με πολύχρωμα μοτίβα, επηρεασμένα από τα κεραμικά Ιζνίκ, και η διαδρομή συνεχίζεται και μετά το 1922, μέσα από έργα Ελλήνων και Αρμενίων κεραμέων που εξακολούθησαν να δημιουργούν κεραμικά στην Αθήνα και την Ιερουσαλήμ. Εντάσσοντας την κεραμική της Κιουτάχειας στο ιστορικό πλαίσιο της ταραγμένης αυτής περιόδου με τις αλλεπάλληλες πολεμικές συγκρούσεις (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Μικρασιατική Εκστρατεία) και στο περιβάλλον των εργαστηρίων της πόλης, χριστιανών και μουσουλμάνων, η έκθεση επιδιώκει για πρώτη φορά να προσεγγίσει την εποχή, διερευνώντας την επίδραση των ιστορικών γεγονότων στις κοινότητες της πόλης. Η έκθεση διοργανώνεται με την ευκαιρία της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από την κατάληψη της Κιουτάχειας από τον ελληνικό στρατό τον Ιούλιο του 1921.
Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, 16/1/2022
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
