Πόλη Δίχως Εβραίους Facebook Twitter
Πέρα απ' το χαμένο τέλος, εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν και άλλες κομμένες σκηνές που δείχνουν την καθημερινότητα των Εβραίων στη Βιέννη και τον αντισημιτισμό που έπρεπε να υποστούν.

Πόλη Δίχως Εβραίους

0

Ενώ ο αντισημιτισμός ήταν πολύ συνηθισμένος στα πολιτικά πράγματα της Αυστρίας ήδη απ' τα τέλη του 19ου αιώνα -ειδικά στη Βιέννη όπου ζούσε η πλειονότητα των Εβραίων- το Σύνταγμα του 1867 είχε καταργήσει τους νόμους που επέτρεπαν τις διακρίσεις εναντίον των Εβραίων. 

Όμως, όπως γράφει το thehistoryblog, το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η πτώση της μοναρχίας των Αψβούργων και η επακόλουθη πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα βοήθησαν να αναδυθεί μια νέα, πιο βίαιη και οργανωμένη μορφή αντισημιτισμού. Το Antisemitenbund (αντισημιτική ομάδα) ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1919 και τον ίδιο μήνα οκτώ ομιλητές ζήτησαν ενώπιον του Δημάρχου της Βιέννης την εκδίωξη όλων των Εβραίων απ' την πόλη. 5.000 θεατές χειροκρότησαν ενθουσιασμένοι. Όταν το Antisemitenbund οργάνωσε διάσκεψη το 1921 πάνω από 40,000 άνθρωποι συμμετείχαν.

Δεν επρόκειτο απλώς για λόγια. Επιφανείς Εβραίοι -συγγραφείς, διανοούμενοι, εκδότες- έπεφταν θύματα άγριων ξυλοδαρμών στους δρόμους, και τα δικαστήρια δεν προστάτευαν τα θύματα. Ο δημοφιλής συγγραφέας Hugo Bettauer έγινε στόχος των αντισημιτικών κομμάτων (που δεν ήταν και λίγα - μιλάμε για το Κόμμα των Ναζί, το Χριστιανοσοσιαλιστικό Κόμμα και το Λαϊκό Κόμμα της Μεγάλης Γερμανίας) λόγω των γραπτών του.

Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στη Βιέννη στις 25 Ιουλίου του 1924, και παρότι δεν ήταν τόσο επιτυχημένη όσο το βιβλίο, οι Ναζί έκαναν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, και προκάλεσαν ζημιές στα σινεμά.

Γεννημένος το 1872 και γιος εύπορου Εβραίου χρηματιστή, ο Bettauer άλλαξε επισήμως θρησκεία και έγινε Χριστιανός όταν πήγε στρατό στα 18 του. Δεν ήταν γνήσιος ο προσηλυτισμός του - το έκανε μόνο επειδή οι Εβραίοι δεν είχαν καμιά ελπίδα ανέλιξης στις ένοπλες δυνάμεις. Τελικά όμως ήταν υπερβολικά αντισυμβατικός και η καριέρα του στο στρατό -για την οποία άλλαξε θρησκεία- έληξε μετά από μερικούς μήνες.

Έγινε γνωστός γράφοντας σατιρικά κείμενα. Το πιο γνωστό του μυθιστόρημα ήταν το Die Stadt ohne Juden: Ein Roman von Übermorgen (Η Πόλη Δίχως Εβραίους: Ένα Μυθιστόρημα από το Μεθαύριο), που εκδόθηκε το 1922. Η πλοκή διαδραματίζεται στη Βιέννη και το βιβλίο σατιρίζει τον αυξανόμενο αντισημιτισμό στην πολιτική και τις τέχνες. Ένας πολιτικός ονόματι Dr. Karl Schwertfeger -ο χαρακτήρας βασίστηκε στον πρώην Δήμαρχο της Βιέννης Karl Lueger τον οποίο θα εκθείαζε ο Χίλτερ στο "Ο Αγών Μου"- διατάζει την εκδίωξη όλων των Εβραίων απ' τη Βιέννη.

Σε μια κίνηση που σχεδόν προέβλεπε ό,τι θα ακολουθούσε, ο Schwertfeger δανείζεται βαγόνια και διώχνει τους 200.000 Εβραίους της Βιέννης προς τα ανατολικά. Σύντομα όμως η πόλη καταρρέει και οι πολιτικοί παρακαλούν τους Εβραίους να επιστρέψουν. Το βιβλίο έγινε μπεστ σέλερ πουλώντας πάνω από 250.000 αντίτυπα και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. 

Η αντίδραση των αντισημιτικών κομμάτων ήταν άμεση. Κατηγορήθηκε για Κομμουνισμό και «διαφθορέας της νεολαίας». Μάλιστα οι αρχές τον κατηγόρησαν για 16 αδικήματα. Ανέλπιστα, στη δίκη του αθωώθηκε και για τα 16. 

Πόλη Δίχως Εβραίους Facebook Twitter
Δεν επρόκειτο απλώς για λόγια. Επιφανείς Εβραίοι -συγγραφείς, διανοούμενοι, εκδότες- έπεφταν θύματα άγριων ξυλοδαρμών στους δρόμους, και τα δικαστήρια δεν προστάτευαν τα θύματα.

Ένα χρόνο αργότερα, το μυθιστόρημα έγινε ταινία απ' τον σκηνοθέτη Hans Karl Breslauer. Προσπαθώντας να αποφύγει τις διαμάχες που είχε προκαλέσει το βιβλίο, αντί για τη Βιέννη επέλεξε να παρουσιάσει μια επινοημένη πόλη που λεγόταν Ουτοπία και άλλαξε πολλές ομοιότητες με πραγματικά πρόσωπα. Επίσης έδωσε έμφαση στα κωμικά στοιχεία της ιστορίας. Τίποτα απ' αυτά δεν βοήθησε. 

Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στη Βιέννη στις 25 Ιουλίου του 1924, και παρότι δεν ήταν τόσο επιτυχημένη όσο το βιβλίο, οι Ναζί έκαναν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, προκάλεσαν ζημιές στα σινεμά και κατηγόρησαν για άλλη μια φορά τον Bettauer στις εφημερίδες. Ο Αυστριακός ναζιστής Kaspar Hellering έγραψε έναν λίβελο ζητώντας το λυντσάρισμα «αυτών που μολύνουν τους ανθρώπους μας».

Στις 10 Μαρτίου του 1925, ένας Αυστριακός ονόματι Otto Rothstock έκανε ακριβώς αυτό. Πυροβόλησε τον Bettauer στο γραφείο του. Δυο εβδομάδες αργότερα, ο Bettauer υπέκυψε στα τραύματά του.

Ο δολοφόνος υποστήριξε ότι η πράξη του οφειλόταν στην ανηθικότητα του Bettauer (υποστήριζε τις ελεύθερες σχέσεις, έγραφε ερωτικές ιστορίες) αλλά δεν μπορούσε να ήταν σύμπτωση πως ο ίδιος ήταν πρώην μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος. Όσοι τον υποστήριξαν οικονομικά αλλά και νομικά ήταν είτε Ναζί ή είχαν στενούς δεσμούς με το κόμμα. Παρότι ποτέ δεν το παραδέχτηκε, το κίνητρό του ήταν ο αντισημιτισμός του. Δικάστηκε από φιλικά προσκείμενους στο κόμμα δικαστές κι αντί να καταδικαστεί σε φυλάκιση για το φόνο που διέπραξε εστάλη σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Μόλις 18 μήνες αργότερα ήταν και πάλι ελεύθερος.

Πόλη Δίχως Εβραίους Facebook Twitter
Όταν ολοκληρωθεί η αποκατάσταση της κόπιας και χάρη στο πετυχημένο πλέον crowdfunding που έγινε, η Πόλη Δίχως Εβραίους θα μπορέσει επιτέλους να προβληθεί ολόκληρη, 90 ολόκληρα χρόνια μετά την πρεμιέρα της...


Η ταινία λογοκρίθηκε άγρια και απ' την κυβέρνηση αλλά και απ' τις τοπικές αρχές της Βιέννης. Μια πετσοκομμένη, ημιτελής εκδοχή της κατάφερε να διασωθεί σε ένα Ολλανδικό Μουσείο Κινηματογράφου (εντοπίστηκε εκεί το 1991), πράγμα που θεωρείται μίνι θαύμα από μόνο του, αν αναλογιστεί κανείς πόσο δύσκολα διατηρούνται τα υλικά του φιλμ εκείνης της εποχής αλλά και για το πώς γλίτωσε απ' τον πόλεμο. Είναι ένα απ' τα ελάχιστα αυστριακά εξπρεσιονιστικά φιλμ που επέζησαν -έστω και σε κουτσουρεμένη μορφή. 

Ξαφνικά όμως, τον Οκτώβριο του 2015, ένας Γάλλος συλλέκτης επικοινώνησε με το Αρχείο Αυστριακού Κινηματογράφου για να ενημερώσει πως βρήκε ένα ενδιαφέρον φιλμ σε μια υπαίθρια παρισινή αγορά. Όταν οι Αυστριακοί ειδήμονες εξέτασαν το υλικό διαπίστωσαν πως είχαν μόλις βρει την αυθεντική, ολοκληρωμένη κόπια της Πόλης Δίχως Εβραίους, χωρίς περικοπές και με το αυθεντικό της τέλος!

Πέρα απ' το χαμένο τέλος, εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν και άλλες κομμένες σκηνές που δείχνουν την καθημερινότητα των Εβραίων στη Βιέννη και τον αντισημιτισμό που έπρεπε να υπομείνουν. Και γενικότερα, το πολιτικό μήνυμα της ταινίας και η απεικόνιση του δολοφονικού μίσους των αντισημίτων είναι πολύ πιο εμφανή και καυστικά στην κανονική εκδοχή.

Όταν ολοκληρωθεί η αποκατάσταση της κόπιας και χάρη στο πετυχημένο πλέον crowdfunding που έγινε, η Πόλη Δίχως Εβραίους θα μπορέσει επιτέλους να προβληθεί ολόκληρη, 90 ολόκληρα χρόνια μετά την πρεμιέρα της...

 
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Daily / Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Ο Τζον Χαμ υποδύεται τον επιτυχημένο επενδυτή που χάνει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του σ΄αυτή την εκλεκτικά διασκεδαστική, κατά τόπους δραματική και συχνά διεισδυτική σάτιρα ηθών της πλουτοκρατικής ελίτ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Κωστής Χαραμουντάνης / Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Ο 31χρονος σκηνοθέτης νιώθει πως ενηλικιώθηκε μαζί με την πρώτη του βραβευμένη ταινία, «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού», κινηματογραφεί τις αναμνήσεις του και είναι μία από τις πιο μεγάλες ελπίδες του ελληνικού κινηματογράφου.
M. HULOT
«Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Thalia Mavros / «Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Η διεθνώς βραβευμένη παραγωγός και σκηνοθέτις Thalia Mavros μιλά στη LIFO για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η «αυτοκρατορία» του Τραμπ, καθώς και για τη θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που αλλάζει - και όχι προς το καλύτερο.
M. HULOT
«The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Οθόνες / «The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Το πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν της αγαπημένης σειράς του HBO λειτουργεί ως εισαγωγή, συστήνοντας νέους χαρακτήρες, το περιβάλλον της δράσης, τη σχέση των παλιών χαρακτήρων με αυτό αλλά και μεταξύ τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια ‘σύγχρονη’»

Οθόνες / «Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια σύγχρονη»

Ο επιφανής μελετητής του Ομήρου και διευθυντής του New York Times Review of Books, Ντάνιελ Μέντελσον, περιγράφει στην εφημερίδα Telegraph τους τρεις βασικούς κανόνες που ελπίζει να τηρηθούν κατά τη μεταφορά της «Οδύσσειας» στη μεγάλη οθόνη.
THE LIFO TEAM
Movies

Οθόνες / Μια ταινία για τον Bloody Hawκ και άλλοι 8 λόγοι για να πάτε σινεμά

Αυτή την εβδομάδα έχουν την τιμητική τους τα κατασκοπικά θρίλερ, παίζει η επανέκδοση του Delicatessen και ένα ντοκιμαντέρ για τον δημοφιλή ράπερ που δεν απευθύνεται μόνο στο fan base του — όχι άλλο Minecraft.
THE LIFO TEAM
«Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Οθόνες / «Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Μουσείο της Νύχτας, ο Φερμίν Ελόι Ακόστα αναδεικνύει ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο για τη Νέα Υόρκη των δεκαετιών του ’70 και του ’80, ενώ μιλά στη LiFO για την αβεβαιότητα του μέλλοντος του κινηματογράφου στην Αργεντινή και τις πολιτικές αναταράξεις στη χώρα του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
JASON MOMOA

Οπτική Γωνία / Το σινεμά ως τοποθέτηση προϊόντος: Το «Minecraft» σπάει ταμεία

Η τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής διασκευής του δημοφιλούς παιχνιδιού θεμελιώνει μια νέα εποχή στο στουντιακό σινεμά που καθιστά την ταύτιση θεατή και καταναλωτή εντονότερη από ποτέ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Μυθολογίες / «Ο Βέγγος είναι το αγχολυτικό μου»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Από τον Κουροσάβα και τον Μπέργκμαν, από τις ταινίες της Pixar μέχρι τα Batman του Nόλαν, ο ηθοποιός φτιάχνει μια ετερόκλητη και ειλικρινή λίστα και πιστεύει ότι «σινεμά είναι να βλέπεις άλλες πλευρές του κόσμου».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
Εβελίνα Παπούλια: «Δεν μου χαρίστηκε τίποτα»

Oι Αθηναίοι / Εβελίνα Παπούλια: «Δεν μου χαρίστηκε τίποτα»

«Μην παίξεις ποτέ κωμωδία», της είχαν πει, αλλά τελικά το ευρύ κοινό τη λάτρεψε ως Μαρίνα Κουντουράτου. Όταν αποφάσισε να ερμηνεύσει τον ρόλο μιας τρανς γυναίκας, της είπαν «θα καταστραφείς». Ήταν πάντα τολμηρή και άφοβη. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ: «Αν είσαι υπαρξιστής άθεος όπως εγώ, το ανθρώπινο σώμα είναι η ζωή σου»

Pulp Fiction / «Αν είσαι υπαρξιστής άθεος όπως εγώ, το ανθρώπινο σώμα είναι η ζωή σου»

Ο Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ επιστρέφει με το «Ο Κύριος των Νεκρών» και μιλά στη LiFO για τις σκέψεις του πάνω στο πένθος, την τεχνητή νοημοσύνη που του έλυσε τα χέρια, και εξηγεί γιατί ασχολείται διαρκώς με τρομακτικές καταστάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βαλ Κίλμερ: Ο άνθρωπος που θα (μπορούσε να) γινόταν σταρ

Απώλειες / Βαλ Κίλμερ (1959-2025): Ο άνθρωπος που θα μπορούσε να είχε γίνει σούπερσταρ

Έφυγε από τη ζωή ο Κρις του «Heat», ο Iceman του «Top Gun», ο «ξανθός» Μπάτμαν του Τζόελ Σουμάχερ, ο Τζιμ Μόρισον του Όλιβερ Στόουν, ο γκέι ντέτεκτιβ του «Kiss Kiss Bang Bang», ένας ηθοποιός που κατέγραψε μερικές αξέχαστες εμφανίσεις στο ενεργητικό του, μα δεν έκανε την αναμενόμενη καριέρα μεγάλου σταρ λόγω ατυχών συγκυριών αλλά και προσωπικών επιλογών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η Λάιζα Μινέλι σήμερα δηλώνει ευτυχισμένη. ή Λάιζα Μινέλι: Mια απίστευτη ιστορία επιβίωσης.

Οθόνες / Λάιζα Μινέλι: Mια απίστευτη ιστορία επιβίωσης

Gay icon, μια χαρισματικά αφοσιωμένη performer, αλλά και αντικείμενο χλεύης. Το ντοκιμαντέρ του Μπρους Ντέιβιντ Κλάιν «Liza: A Truly Terrific, Absolutely True Story» σίγουρα δεν αφηγείται την ιστορία ενός τυπικού nepo baby.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ