Πάθη, μίση, ατέλειωτοι καβγάδες: Το παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι Facebook Twitter
«Κάθε ταινία ήταν κι ένας αγώνας»: Ο Άντονι Χόπκινς και η Έμμα Τόμσον στο Howards End.
0


ΑΝ ΣΑΣ ΖΗΤΟΥΣΑΝ να μαντέψετε ποιο έγκριτο και επιφανές δίδυμο κινηματογραφικών δημιουργών πέρασε την καριέρα του αναζητώντας απελπισμένα πόρους δεξιά κι αριστερά, αμελώντας να πληρώσουν το καστ και το συνεργείο τους, ανταλλάσσοντας εραστές και φιλονικώντας αγρίως μεταξύ τους σε σημείο που οι γείτονες καλούσαν την αστυνομία, δύσκολα θα πήγαινε το μυαλό σας στην περίπτωση του ντουέτου “Merchant Ivory”.

Όμως ένα νέο ντοκιμαντέρ για τον Ινδό παραγωγό Ισμαήλ Μέρτσαντ και τον Αμερικανό σκηνοθέτη Τζέιμς Άιβορι καθιστά σαφές ότι τα υποβόσκοντα πάθη στις ταινίες τους, όπως το «Δωμάτιο με θέα», το «Χάουαρντς Εντ» και «Τα απομεινάρια μιας ημέρας», δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα.

Από την αρχική τους συνάντηση στη Νέα Υόρκη το 1961 μέχρι το θάνατο του Μέρτσαντ κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης το 2005, το ζευγάρι ήταν τόσο αχώριστο όσο υποδηλώνει το «εταιρικό» τους όνομα, με την απουσία κάθε παύλας ή τελείας ανάμεσα στα δύο επίθετα.

Παρότι έκαναν μαζί ταινίες από την δεκαετία του ’60, θα έπρεπε να περιμένουν μέχρι τα τέλη των ‘80s και την αρχή των ‘90s για να καθιερωθεί πανηγυρικά το κοινό τους brand στο παγκόσμιο κινηματογραφικό box-office, με δημοφιλή βελούδινα δράματα εποχής για καταπιεσμένους Βρετανούς που εκτόξευσαν τις καριέρες ηθοποιών όπως ο Χιου Γκραντ, η Έλενα Μπόναμ Κάρτερ και ο Τζούλιαν Σαντς και ενίσχυσαν την μετεωρική άνοδο αστέρων όπως ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις και η Έμμα Τόμσον.

Η περίοπτη θέση του ντουέτου Merchant Ivory στην κορυφή του βρετανικού κινηματογραφικού σύμπαντος δεν θα μπορούσε να διαρκέσει για πάντα. Μετά την επιτυχία της ταινίας «Τα απομεινάρια μιας ημέρας», η οποία ήταν υποψήφια για οκτώ Όσκαρ, το «εταιρικό σήμα» τους άρχισε να εξασθενεί.

Το σενάριο των περισσότερων από τις ταινίες εκείνες είχε γράψει η Ρουθ Πρόουερ Τζαμπβάλα που συχνά ζούσε μαζί τους στην ίδια πολυκατοικία στο κέντρο της Νέας Υόρκης, ενώ τη μουσική έγραφε συνήθως ο Ρίτσαρντ Ρόμπινς, ο οποίος είχε δεσμό με τον Μέρτσαντ, ενώ παράλληλα διατηρούσε σχέση και με την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ.

Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι Facebook Twitter
Αχώριστο ζευγάρι: Ο Ισμαήλ Μέρτσαντ και ο Τζέιμς Άιβορι. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image

Οι ταινίες μπορεί να ήταν όμορφες, η παραγωγή τους όμως ήταν συχνά πολύ άσχημη και τα χρήματα ήταν πάντα λίγα. Όταν κάποτε ερωτήθηκε πού θα έβρισκε τα χρήματα για την επόμενη ταινία, ο Μέρτσαντ απάντησε: «Όπου να ‘ναι». Αφού οι ενδυματολόγοι Τζένι Μπίβαν και Τζον Μπράιτ κέρδισαν το Όσκαρ κοστουμιών για την ταινία «Δωμάτιο με θέα», ο παραγωγός τους είπε: «Σας έφερα το Όσκαρ σας, πρέπει να σας πληρώσω κι από πάνω;»

Το γύρισμα της ταινίας «Κάψα και σκόνη» με πρωταγωνίστρια την Τζούλι Κρίστι, ήταν ιδιαίτερα φορτισμένο. Μόνο το 30 ή 40% του προϋπολογισμού υπήρχε όταν ξεκίνησαν τα γυρίσματα στην Ινδία το 1982 και ο Μέρτσαντ σηκωνόταν τα ξημερώματα για να κλέψει τα τηλεγραφήματα από τα ξενοδοχεία που έμεναν οι ηθοποιοί, ώστε να μην γνωρίζουν ότι οι ατζέντηδες τους τούς προέτρεπαν να εγκαταλείψουν την παραγωγή.

«Κάθε ταινία ήταν κι ένας αγώνας», λέει ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ Στίβεν Σάουσι. «Η Έμμα Τόμσον είχε έναν τεράστιο καυγά με τον Ισμαήλ στο Howards End επειδή δούλευε 13 συνεχόμενες ημέρες κι εκείνος της ακύρωσε το ρεπό του Σαββατοκύριακου. Η Γκουίνεθ Πάλτροου μισούσε κάθε λεπτό του γυρίσματος της ταινίας "Ο Τζέφερσον στο Παρίσι". Βλέποντας όμως τις ταινίες, δεν μπορείς να καταλάβεις τι συνέβαινε από πίσω».

Το ζεύγος Μέρτσαντ – Άιβορι μάλωνε διαρκώς εντός και εκτός πλατό. «Ω, ήταν πολύ αυθεντικοί», λέει ο Σάουσι και η αυθεντικότητα επεκτεινόταν και στη σεξουαλικότητά τους. Το θέμα της σεξουαλικής τους ταυτότητας δεν συζητήθηκε δημοσίως μέχρι πρόσφατα που ο Άιβορι κέρδισε Όσκαρ για το σενάριο του Call Me By Your Name. «Πρέπει να θυμάστε ότι ο Ισμαήλ ήταν Ινδός πολίτης που ζούσε στη Βομβάη, με μια βαθιά συντηρητική μουσουλμανική οικογένεια», έλεγε ο Τζέιμς Άιβορι το 2018.

Ο Σάουσι είχε ήδη αρχίσει να γυρίζει το ντοκιμαντέρ του (που φέρει απλώς τον τίτλο “Merchant Ivory”) όταν δημοσιεύτηκαν τα ειλικρινή απομνημονεύματά του Τζέιμς Άιβορι, με τίτλο Solid Ivory, τα οποία αναφέρονται με γλαφυρές φαλλοκεντρικές λεπτομέρειες στους εραστές του πριν και κατά τη διάρκεια της σχέσης του με τον Μέρτσαντ, συμπεριλαμβανομένου του διάσημου μυθιστοριογράφου Μπρους Τσάτγουιν.

Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι Facebook Twitter
Ο Τζέιμς Γουίλμπι και ο Χιου Γκραντ στην ταινία Maurice.

Ήταν το βιβλίο αυτό που ενθάρρυνε τον Σάουσι να θέσει ερωτήματα στην οθόνη – μεταξύ άλλων για «το τρελό, περίπλοκο τρίγωνο του Τζέιμς, του Ισμαήλ και του Ντικ (Ρόμπινς)» – που διαφορετικά ίσως να μην είχε τολμήσει να θέσει. Το ντοκιμαντέρ είναι πιο πολύτιμο, ωστόσο, για την προβολή του Άιβορι ως υποτιμημένου υποστηρικτή της γκέι εκπροσώπησης στην οθόνη, ξεκινώντας από την ταινία «Maurice» του 1987.  

Η περίοπτη θέση του ντουέτου Merchant Ivory στην κορυφή του βρετανικού κινηματογραφικού σύμπαντος δεν θα μπορούσε να διαρκέσει για πάντα. Μετά την επιτυχία της ταινίας «Τα απομεινάρια μιας ημέρας», η οποία ήταν υποψήφια για οκτώ Όσκαρ, το «εταιρικό σήμα» τους άρχισε να εξασθενεί. Η ταινία του Σάουσι, όμως, εκτός από υπενθύμιση των ένδοξων ημερών τους, μπορεί επίσης να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για το έργο τους, μεταξύ των νεαρών queer θεατών, των οποίων η μόνη σχέση με τον Άιβορι, ο οποίος είναι 95 ετών σήμερα, είναι μέσω του Call Me By Your Name.

«Νέοι άνθρωποι τον πλησιάζουν στο δρόμο για να του σφίξουν το χέρι και να τον ευχαριστήσουν για τον Maurice», λέει ο Σάουσι. «Ήθελα όμως να συμπεριλάβω επίσης την πιο δυσλειτουργική πλευρά του τρόπου με τον οποίο γυρίστηκαν οι ταινίες τους. Ελπίζω ότι αυτό θα εμπνεύσει τους νέους κινηματογραφιστές καθώς διαπιστώνουν ότι ένα σπουδαίο έργο μπορεί να προκύψει από το απόλυτο χάος».

MERCHANT IVORY (2023) trailer

Με στοιχεία από The Guardian  

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ανδρέας Αποστολίδης, συγγραφέας, σκηνοθέτης

Οι Αθηναίοι / Ανδρέας Αποστολίδης: «Πλέον το αστυνομικό μυθιστόρημα ανθεί ως παραγωγή, αλλά δεν ανανεώνεται»

Επί δικτατορίας σχετιζόταν με παράνομες οργανώσεις και έφτασε να κατηγορηθεί ως ηθικός αυτουργός της κατάληψης του Πολυτεχνείου. To ταξίδι του με την αστυνομική λογοτεχνια ξεκίνησε με μια μετάφραση του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Σειρά πήραν η Χάισμιθ, ο Ελρόι και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς. Μετά, έγραψε τα δικά του μυθιστορήματα, ασχολήθηκε με την αρχαιοκαπηλία και το ντοκιμαντέρ. O Ανδρέας Αποστολίδης αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Οθόνες / Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Χάρι Λάιτον, όπου ο Χάρι Μέλινγκ συνάπτει μια BDSM σχέση με τον Σκάρσγκαρντ, ήδη από το τρέιλερ έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του Σουηδού πρωταγωνιστή.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Με το «Chasing Dragons» ο Άκης Ζιάκκας ένωσε μονομιάς τις τρεις δρακολίμνες

Οθόνες / Ο Άκης Ζιάκας ενώνει σε μία διαδρομή τις τρεις Δρακόλιμνες

«Chasing Dragons»: 120 χιλιόμετρα, 8.000 μέτρα υψομετρική διαφορά σε μία μέρα. Μια ταινία που διαρκεί μία ώρα και καταγράφει αυτή τη συγκλονιστική διαδρομή που ξεπερνά τα όρια της αντοχής, σωματικής και ψυχολογικής.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Mπιλ Κίντερ στη LiFO: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Οθόνες / Mπιλ Κίντερ: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Ο συνεργάτης του Κόπολα και υπεύθυνος μοντάζ και post-production σε ταινίες όπως το «Wall-e» μάς μίλησε για το μοντάζ στο animation, για την Pixar και για τότε που ένα στούντιο πλήρωσε 80 εκατομμύρια δολάρια τον Κόπολα για να μη γυρίσει μια ταινία. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τζάρεντ Λέτο, Έμα Τόμσον, ο σκύλος Ίντι και άλλοι δύο λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Τζάρεντ Λέτο, Έμα Τόμσον, ο σκύλος Ίντι και άλλοι δύο λόγοι να πάτε σινεμά

Η τρίτη και χειρότερη κατάθεση στο σύμπαν του «Tron», η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου «Good Boy», το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Νταγκ Γιόχαν Χάουγκερουντ και η Έμα Τόμσον ως ένοπλη προστάτιδα. Τι παίζει στα σινεμά από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Οθόνες / Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Το νέο ντοκιμαντέρ με τίτλο «In whose name?» παρουσιάζει τον Kanye West ως μια ιδιοφυΐα εγκλωβισμένη στο σώμα ενός παιδιού που βρίσκεται πάντα στα πρόθυρα ενός ακόμα κακομαθημένου ξεσπάσματος. Αρκεί αυτό για να αγνοήσουμε τα σφάλματά του;
THE LIFO TEAM
10 ταινίες για να μπείτε σε φθινοπωρινή διάθεση

Οθόνες / 10 ταινίες που θέλεις να βλέπεις και να είναι φθινόπωρο

Είναι τα κίτρινα φύλλα του Central Park; Η μελοδραματική ατμόσφαιρα; Αγγλικά τοπία στη βροχή; Κάτι πάντως ενώνει αυτές τις δέκα ταινίες και όταν τις βλέπεις θες να είναι και ο καιρός αλλιώτικος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Οθόνες / Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Όταν αποφάσισε να γίνει κινηματογραφιστής, του είπαν ότι θα πεινάσει, αλλά με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο. Έκανε τις πρώτες του ταινίες κυριολεκτικά με χώμα και νερό, αλλά πλέον τρέχει παράλληλα οκτώ πρότζεκτ. Κάνει σινεμά συνομιλώντας με το σινεμά του Γιάνναρη, του Δαμιανού, του Παπατάκη. Ο Νεριτάν Ζιντζιρία αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Οθόνες / When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της σοβαρά βήματα για να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό γήπεδο του γυναικείου ποδοσφαίρου - Το νέο ντοκιμαντέρ του ΠΣΑΠΠ, “When Nobody’s Watching”, ρίχνει φως στις ζωές των αθλητριών που παλεύουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Ακόμα μια κινηματογραφική μεταφορά του Δράκουλα, ένα κινέζικο animation που είναι η πέμπτη εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αλλά και η επανακυκλοφορία του «Avatar: The Way of Water» - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
THE LIFO TEAM
«Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα» ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οθόνες / «Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα

Η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου του Μπεν Λέονμπεργκ δίνει σάρκα και οστά σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των ιδιοκτητών σκύλου και αντλεί τη συγκίνησή της από τον αρραγή δεσμό ανθρώπου και ζώου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Οθόνες / Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Ο Πέδρο Αλμοδοβάρ που έχει σήμερα γενέθλια παραμένει διαχρονικά ένας από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες. Μαζέψαμε σε ένα αφιέρωμα ό, τι έχουμε γράψει για τις ταινίες του αλλά και κάποια ενδιαφέροντα θέματα για το έργο του που αξίζει να τα διαβάσετε!
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ