«Ανατολικά της Εδέμ»: Το μαγνητικό ντεμπούτο του Τζέιμς Ντιν επιστρέφει στα θερινά σινεμά

«Ανατολικά της Εδέμ»: Το μαγνητικό ντεμπούτο του Τζέιμς Ντιν επιστρέφει στα θερινά σινεμά Facebook Twitter
H βιβλική τιτανομαχία του Ανατολικά της Εδέμ μετατράπηκε σε ψυχολογική όπερα στα χέρια του Έλια Καζάν. Φωτο: Getty Images
0

Φόρος τιμής στις αχανείς εκτάσεις του Σαλίνας και του Μόντερεϊ της Καλιφόρνια και της μεσοπολεμικής ενδογενεακής ανησυχίας στις ΗΠΑ, το έργο που ο συγγραφέας του, ο νομπελίστας Τζον Στάινμπεκ, θεώρησε το magnum opus μιας λαμπρής καριέρας, κατατάσσοντάς το πάνω ακόμη και από τα Σταφύλια της Οργής, η βιβλική τιτανομαχία του Ανατολικά της Εδέμ μετατράπηκε σε ψυχολογική όπερα στα χέρια του Έλια Καζάν, στη μεγάλη, σινεμασκόπ, έγχρωμη κινηματογραφική του «επιχείρηση» μετά τα ασφυκτικά, ασπρόμαυρα δράματα που του έφεραν τρομερή φήμη («Λεωφορείον ο Πόθος») και πολλά Όσκαρ («Το λιμάνι της αγωνίας»).

Συλλαμβάνει με οπτικό μεγαλείο το τοπίο, τοποθετώντας τους χαρακτήρες στρατηγικά στα πλάνα, και εξανθρωπίζει τη σαφή παραβολή του Κάιν (Κέιλεμπ) με τον Άβελ (Άρον), των δίδυμων αδελφών που παλεύουν για την εύνοια ενός αυστηρού, ανελέητου πατέρα σε ένα αγέλαστο, αρρενωπό σπιτικό χωρίς αγάπη και τρυφερότητα.

Το μεγάλο μυστικό της απούσας, νεκρής μητέρας τους, σύμφωνα με τη μαρτυρία του πατέρα, ανακαλύπτει και σερβίρει εκδικητικά με τη μεγαλύτερη δυνατή οργή ο αεικίνητος Κέιλεμπ που ο Τζέιμς Ντιν ερμηνεύει με ένα κοκτέιλ απωθημένης σύγχυσης και αέναης λαχτάρας για χάδι και αποδοχή ‒ το δεύτερο ήταν το στοιχείο που τον διαφοροποιούσε ουσιαστικά από το είδωλό του, τον πιο ζωώδη, σαφώς σκληρότερο Μάρλον Μπράντο, και ο Καζάν, που ανακάλυψε και λάνσαρε την καριέρα των δυο πιο επιδραστικών εμβλημάτων της ροκ υποκριτικής των ’50s, αντιλήφθηκε με το τρομερό του μάτι για το μοντέρνο.

Ο μανιχαϊσμός του έργου στην πρωτότυπη γραφή αλλά και στη σεναριακή διασκευή εξακολουθεί να απλουστεύει τα βαθύτερα νοήματα και τις ευρύτερες επιδιώξεις της θεματικής που επιδιώκει, αλλά, κινηματογραφικά μιλώντας, το «Ανατολικά της Εδέμ» είναι μια συναρπαστική συνισταμένη του κινηματογραφικού ιδιώματος και της θεατρικής εμπειρίας του σκηνοθέτη.

Στην καρδιά της θρησκευτικά σαθρής Εδέμ και της προς Ανατολάς απόδρασής της από αυτήν, εκεί όπου έμελλε να εξοριστεί ο Κάιν δηλαδή, βρίσκεται η ουσιαστική χειραφέτηση του πυρωμένου εφήβου στη διαχρονική αποτύπωση του μοντέλου του νέου άνδρα που έρχεται σε ρήξη με την αναλγησία του πατριάρχη της οικογένειας.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ **** (1955) Facebook Twitter
Ο Τζέιμς Ντιν σε σκηνή της ταινίας

Στο εκτροχιασμένο ταξίδι της επανόδου από την αυτοαπομόνωσή του τον βοηθά μια γυναίκα με κατανόηση, η υπερβραβευμένη του αμερικανικού θεάτρου, αν και φειδωλής παρουσίας στο σινεμά, Τζούλι Χάρις, όπως ακριβώς η Νάταλι Γουντ στον Επαναστάτη Χωρίς Αιτία, στο μελοδροματικό love story της ταινίας.

Ο Στάινμπεκ συνέθεσε τους χαρακτήρες μέσα από την προβληματική που προέκυψε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (παρούσα και η ξενοφοβία, με το μίσος απέναντι σε έναν Γερμανό), αν και έγραψε το μυθιστόρημά του το 1952, ενώ ο Καζάν κοίταξε μπροστά, αναγνωρίζοντας στην περσόνα που έφερε ο Ντιν έναν νέο τύπο Αμερικανού, συμφιλιωμένου με τη θηλυκή του πλευρά, την ανάγκη για συναίσθημα, καθώς και πρόθυμου να εξερευνήσει διαφορετικά τις πεπαλαιωμένες απόψεις για την ενοχή και την αμαρτία ‒ οι σκηνές κατά τις οποίες σταδιακά έρχεται σε επαφή με τη μητέρα και ιδιοκτήτρια ενός οίκου ανοχής, μαθαίνοντας την άλλη πλευρά της Ιστορίας, είναι οι πιο δυνατές δραματικά, μαζί με εκείνη που πετάει τα χρήματα στο πρόσωπο του πατέρα του.

Ο μανιχαϊσμός του έργου στην πρωτότυπη γραφή αλλά και στη σεναριακή διασκευή εξακολουθεί να απλουστεύει τα βαθύτερα νοήματα και τις ευρύτερες επιδιώξεις της θεματικής που επιδιώκει, αλλά, κινηματογραφικά μιλώντας, το «Ανατολικά της Εδέμ» είναι μια συναρπαστική συνισταμένη του κινηματογραφικού ιδιώματος και της θεατρικής εμπειρίας του σκηνοθέτη.

Από τις τέσσερις υποψηφιότητες στην απονομή των Όσκαρ του 1956, εκείνη του Καζάν για τη σκηνοθεσία, του Πολ Όσμπορν για το σενάριο και την πρώτη από τις δύο μετά θάνατον για τον Ντιν (η άλλη ήταν την αμέσως επόμενη χρονιά για τον «Γίγαντα» του Τζορτζ Στίβενς), η καρατερίστα Τζο βαν Φλιτ ήταν αυτή που τιμήθηκε από την Ακαδημία.

Μάλιστα, επάνω στον χαρακτήρα της Κέιτ σχεδιάζει να βασίσει τη διασκευή του κλασικού έργου στην επερχόμενη μίνι σειρά για λογαριασμό του Netflix με πρωταγωνίστρια τη Φλόρενς Πιου η εγγονή του σκηνοθέτη Ζόι Καζάν, η οποία θα αναλάβει χρέη σεναριογράφου και παραγωγού.

Η ταινία «Ανατολικά της Εδέμ» επιστρέφει στα θερινά σινεμά από την Πέμπτη 28 Ιουλίου.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ανδρέας Αποστολίδης, συγγραφέας, σκηνοθέτης

Οι Αθηναίοι / Ανδρέας Αποστολίδης: «Πλέον το αστυνομικό μυθιστόρημα ανθεί ως παραγωγή, αλλά δεν ανανεώνεται»

Επί δικτατορίας σχετιζόταν με παράνομες οργανώσεις και έφτασε να κατηγορηθεί ως ηθικός αυτουργός της κατάληψης του Πολυτεχνείου. To ταξίδι του με την αστυνομική λογοτεχνια ξεκίνησε με μια μετάφραση του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Σειρά πήραν η Χάισμιθ, ο Ελρόι και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς. Μετά, έγραψε τα δικά του μυθιστορήματα, ασχολήθηκε με την αρχαιοκαπηλία και το ντοκιμαντέρ. O Ανδρέας Αποστολίδης αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Οθόνες / Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Χάρι Λάιτον, όπου ο Χάρι Μέλινγκ συνάπτει μια BDSM σχέση με τον Σκάρσγκαρντ, ήδη από το τρέιλερ έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του Σουηδού πρωταγωνιστή.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Με το «Chasing Dragons» ο Άκης Ζιάκκας ένωσε μονομιάς τις τρεις δρακολίμνες

Οθόνες / Ο Άκης Ζιάκας ενώνει σε μία διαδρομή τις τρεις Δρακόλιμνες

«Chasing Dragons»: 120 χιλιόμετρα, 8.000 μέτρα υψομετρική διαφορά σε μία μέρα. Μια ταινία που διαρκεί μία ώρα και καταγράφει αυτή τη συγκλονιστική διαδρομή που ξεπερνά τα όρια της αντοχής, σωματικής και ψυχολογικής.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Mπιλ Κίντερ στη LiFO: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Οθόνες / Mπιλ Κίντερ: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Ο συνεργάτης του Κόπολα και υπεύθυνος μοντάζ και post-production σε ταινίες όπως το «Wall-e» μάς μίλησε για το μοντάζ στο animation, για την Pixar και για τότε που ένα στούντιο πλήρωσε 80 εκατομμύρια δολάρια τον Κόπολα για να μη γυρίσει μια ταινία. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τζάρεντ Λέτο, Έμα Τόμσον, ο σκύλος Ίντι και άλλοι δύο λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Τζάρεντ Λέτο, Έμα Τόμσον, ο σκύλος Ίντι και άλλοι δύο λόγοι να πάτε σινεμά

Η τρίτη και χειρότερη κατάθεση στο σύμπαν του «Tron», η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου «Good Boy», το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Νταγκ Γιόχαν Χάουγκερουντ και η Έμα Τόμσον ως ένοπλη προστάτιδα. Τι παίζει στα σινεμά από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Οθόνες / Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Το νέο ντοκιμαντέρ με τίτλο «In whose name?» παρουσιάζει τον Kanye West ως μια ιδιοφυΐα εγκλωβισμένη στο σώμα ενός παιδιού που βρίσκεται πάντα στα πρόθυρα ενός ακόμα κακομαθημένου ξεσπάσματος. Αρκεί αυτό για να αγνοήσουμε τα σφάλματά του;
THE LIFO TEAM
10 ταινίες για να μπείτε σε φθινοπωρινή διάθεση

Οθόνες / 10 ταινίες που θέλεις να βλέπεις και να είναι φθινόπωρο

Είναι τα κίτρινα φύλλα του Central Park; Η μελοδραματική ατμόσφαιρα; Αγγλικά τοπία στη βροχή; Κάτι πάντως ενώνει αυτές τις δέκα ταινίες και όταν τις βλέπεις θες να είναι και ο καιρός αλλιώτικος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Οθόνες / Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Όταν αποφάσισε να γίνει κινηματογραφιστής, του είπαν ότι θα πεινάσει, αλλά με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο. Έκανε τις πρώτες του ταινίες κυριολεκτικά με χώμα και νερό, αλλά πλέον τρέχει παράλληλα οκτώ πρότζεκτ. Κάνει σινεμά συνομιλώντας με το σινεμά του Γιάνναρη, του Δαμιανού, του Παπατάκη. Ο Νεριτάν Ζιντζιρία αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Οθόνες / When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της σοβαρά βήματα για να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό γήπεδο του γυναικείου ποδοσφαίρου - Το νέο ντοκιμαντέρ του ΠΣΑΠΠ, “When Nobody’s Watching”, ρίχνει φως στις ζωές των αθλητριών που παλεύουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Ακόμα μια κινηματογραφική μεταφορά του Δράκουλα, ένα κινέζικο animation που είναι η πέμπτη εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αλλά και η επανακυκλοφορία του «Avatar: The Way of Water» - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
THE LIFO TEAM
«Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα» ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οθόνες / «Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα

Η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου του Μπεν Λέονμπεργκ δίνει σάρκα και οστά σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των ιδιοκτητών σκύλου και αντλεί τη συγκίνησή της από τον αρραγή δεσμό ανθρώπου και ζώου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Οθόνες / Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Ο Πέδρο Αλμοδοβάρ που έχει σήμερα γενέθλια παραμένει διαχρονικά ένας από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες. Μαζέψαμε σε ένα αφιέρωμα ό, τι έχουμε γράψει για τις ταινίες του αλλά και κάποια ενδιαφέροντα θέματα για το έργο του που αξίζει να τα διαβάσετε!
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ