«Ανατολικά της Εδέμ»: Το μαγνητικό ντεμπούτο του Τζέιμς Ντιν επιστρέφει στα θερινά σινεμά

«Ανατολικά της Εδέμ»: Το μαγνητικό ντεμπούτο του Τζέιμς Ντιν επιστρέφει στα θερινά σινεμά Facebook Twitter
H βιβλική τιτανομαχία του Ανατολικά της Εδέμ μετατράπηκε σε ψυχολογική όπερα στα χέρια του Έλια Καζάν. Φωτο: Getty Images
0

Φόρος τιμής στις αχανείς εκτάσεις του Σαλίνας και του Μόντερεϊ της Καλιφόρνια και της μεσοπολεμικής ενδογενεακής ανησυχίας στις ΗΠΑ, το έργο που ο συγγραφέας του, ο νομπελίστας Τζον Στάινμπεκ, θεώρησε το magnum opus μιας λαμπρής καριέρας, κατατάσσοντάς το πάνω ακόμη και από τα Σταφύλια της Οργής, η βιβλική τιτανομαχία του Ανατολικά της Εδέμ μετατράπηκε σε ψυχολογική όπερα στα χέρια του Έλια Καζάν, στη μεγάλη, σινεμασκόπ, έγχρωμη κινηματογραφική του «επιχείρηση» μετά τα ασφυκτικά, ασπρόμαυρα δράματα που του έφεραν τρομερή φήμη («Λεωφορείον ο Πόθος») και πολλά Όσκαρ («Το λιμάνι της αγωνίας»).

Συλλαμβάνει με οπτικό μεγαλείο το τοπίο, τοποθετώντας τους χαρακτήρες στρατηγικά στα πλάνα, και εξανθρωπίζει τη σαφή παραβολή του Κάιν (Κέιλεμπ) με τον Άβελ (Άρον), των δίδυμων αδελφών που παλεύουν για την εύνοια ενός αυστηρού, ανελέητου πατέρα σε ένα αγέλαστο, αρρενωπό σπιτικό χωρίς αγάπη και τρυφερότητα.

Το μεγάλο μυστικό της απούσας, νεκρής μητέρας τους, σύμφωνα με τη μαρτυρία του πατέρα, ανακαλύπτει και σερβίρει εκδικητικά με τη μεγαλύτερη δυνατή οργή ο αεικίνητος Κέιλεμπ που ο Τζέιμς Ντιν ερμηνεύει με ένα κοκτέιλ απωθημένης σύγχυσης και αέναης λαχτάρας για χάδι και αποδοχή ‒ το δεύτερο ήταν το στοιχείο που τον διαφοροποιούσε ουσιαστικά από το είδωλό του, τον πιο ζωώδη, σαφώς σκληρότερο Μάρλον Μπράντο, και ο Καζάν, που ανακάλυψε και λάνσαρε την καριέρα των δυο πιο επιδραστικών εμβλημάτων της ροκ υποκριτικής των ’50s, αντιλήφθηκε με το τρομερό του μάτι για το μοντέρνο.

Ο μανιχαϊσμός του έργου στην πρωτότυπη γραφή αλλά και στη σεναριακή διασκευή εξακολουθεί να απλουστεύει τα βαθύτερα νοήματα και τις ευρύτερες επιδιώξεις της θεματικής που επιδιώκει, αλλά, κινηματογραφικά μιλώντας, το «Ανατολικά της Εδέμ» είναι μια συναρπαστική συνισταμένη του κινηματογραφικού ιδιώματος και της θεατρικής εμπειρίας του σκηνοθέτη.

Στην καρδιά της θρησκευτικά σαθρής Εδέμ και της προς Ανατολάς απόδρασής της από αυτήν, εκεί όπου έμελλε να εξοριστεί ο Κάιν δηλαδή, βρίσκεται η ουσιαστική χειραφέτηση του πυρωμένου εφήβου στη διαχρονική αποτύπωση του μοντέλου του νέου άνδρα που έρχεται σε ρήξη με την αναλγησία του πατριάρχη της οικογένειας.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ **** (1955) Facebook Twitter
Ο Τζέιμς Ντιν σε σκηνή της ταινίας

Στο εκτροχιασμένο ταξίδι της επανόδου από την αυτοαπομόνωσή του τον βοηθά μια γυναίκα με κατανόηση, η υπερβραβευμένη του αμερικανικού θεάτρου, αν και φειδωλής παρουσίας στο σινεμά, Τζούλι Χάρις, όπως ακριβώς η Νάταλι Γουντ στον Επαναστάτη Χωρίς Αιτία, στο μελοδροματικό love story της ταινίας.

Ο Στάινμπεκ συνέθεσε τους χαρακτήρες μέσα από την προβληματική που προέκυψε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (παρούσα και η ξενοφοβία, με το μίσος απέναντι σε έναν Γερμανό), αν και έγραψε το μυθιστόρημά του το 1952, ενώ ο Καζάν κοίταξε μπροστά, αναγνωρίζοντας στην περσόνα που έφερε ο Ντιν έναν νέο τύπο Αμερικανού, συμφιλιωμένου με τη θηλυκή του πλευρά, την ανάγκη για συναίσθημα, καθώς και πρόθυμου να εξερευνήσει διαφορετικά τις πεπαλαιωμένες απόψεις για την ενοχή και την αμαρτία ‒ οι σκηνές κατά τις οποίες σταδιακά έρχεται σε επαφή με τη μητέρα και ιδιοκτήτρια ενός οίκου ανοχής, μαθαίνοντας την άλλη πλευρά της Ιστορίας, είναι οι πιο δυνατές δραματικά, μαζί με εκείνη που πετάει τα χρήματα στο πρόσωπο του πατέρα του.

Ο μανιχαϊσμός του έργου στην πρωτότυπη γραφή αλλά και στη σεναριακή διασκευή εξακολουθεί να απλουστεύει τα βαθύτερα νοήματα και τις ευρύτερες επιδιώξεις της θεματικής που επιδιώκει, αλλά, κινηματογραφικά μιλώντας, το «Ανατολικά της Εδέμ» είναι μια συναρπαστική συνισταμένη του κινηματογραφικού ιδιώματος και της θεατρικής εμπειρίας του σκηνοθέτη.

Από τις τέσσερις υποψηφιότητες στην απονομή των Όσκαρ του 1956, εκείνη του Καζάν για τη σκηνοθεσία, του Πολ Όσμπορν για το σενάριο και την πρώτη από τις δύο μετά θάνατον για τον Ντιν (η άλλη ήταν την αμέσως επόμενη χρονιά για τον «Γίγαντα» του Τζορτζ Στίβενς), η καρατερίστα Τζο βαν Φλιτ ήταν αυτή που τιμήθηκε από την Ακαδημία.

Μάλιστα, επάνω στον χαρακτήρα της Κέιτ σχεδιάζει να βασίσει τη διασκευή του κλασικού έργου στην επερχόμενη μίνι σειρά για λογαριασμό του Netflix με πρωταγωνίστρια τη Φλόρενς Πιου η εγγονή του σκηνοθέτη Ζόι Καζάν, η οποία θα αναλάβει χρέη σεναριογράφου και παραγωγού.

Η ταινία «Ανατολικά της Εδέμ» επιστρέφει στα θερινά σινεμά από την Πέμπτη 28 Ιουλίου.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

10 ταινίες για να μπείτε σε φθινοπωρινή διάθεση

Οθόνες / 10 ταινίες που θέλεις να βλέπεις και να είναι φθινόπωρο

Είναι τα κίτρινα φύλλα του Central Park; Η μελοδραματική ατμόσφαιρα; Αγγλικά τοπία στη βροχή; Κάτι πάντως ενώνει αυτές τις δέκα ταινίες και όταν τις βλέπεις θες να είναι και ο καιρός αλλιώτικος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Οθόνες / Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Όταν αποφάσισε να γίνει κινηματογραφιστής, του είπαν ότι θα πεινάσει, αλλά με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο. Έκανε τις πρώτες του ταινίες κυριολεκτικά με χώμα και νερό, αλλά πλέον τρέχει παράλληλα οκτώ πρότζεκτ. Κάνει σινεμά συνομιλώντας με το σινεμά του Γιάνναρη, του Δαμιανού, του Παπατάκη. Ο Νεριτάν Ζιντζιρία αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Οθόνες / When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της σοβαρά βήματα για να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό γήπεδο του γυναικείου ποδοσφαίρου - Το νέο ντοκιμαντέρ του ΠΣΑΠΠ, “When Nobody’s Watching”, ρίχνει φως στις ζωές των αθλητριών που παλεύουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Ακόμα μια κινηματογραφική μεταφορά του Δράκουλα, ένα κινέζικο animation που είναι η πέμπτη εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αλλά και η επανακυκλοφορία του «Avatar: The Way of Water» - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
THE LIFO TEAM
«Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα» ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οθόνες / «Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα

Η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου του Μπεν Λέονμπεργκ δίνει σάρκα και οστά σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των ιδιοκτητών σκύλου και αντλεί τη συγκίνησή της από τον αρραγή δεσμό ανθρώπου και ζώου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Οθόνες / Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Ο Πέδρο Αλμοδοβάρ που έχει σήμερα γενέθλια παραμένει διαχρονικά ένας από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες. Μαζέψαμε σε ένα αφιέρωμα ό, τι έχουμε γράψει για τις ταινίες του αλλά και κάποια ενδιαφέροντα θέματα για το έργο του που αξίζει να τα διαβάσετε!
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη γύρισε μια πανκ αλληγορία για όσα βιώνουμε σήμερα

Οθόνες / Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη γύρισε μια πανκ αλληγορία για όσα βιώνουμε σήμερα

Η περιπετειώδης δημιουργία του «Harvest», της εντυπωσιακής πρώτης αγγλόφωνης ταινίας της ταλαντούχας σκηνοθέτιδας, ζωντανεύει την ονειρική και σκληρή ατμόσφαιρα ενός μεσαιωνικού σκωτσέζικου χωριού καθώς αυτό εξαφανίζεται από τον χάρτη.  
M. HULOT
CHECK 10 τηλεοπτικές σειρές που θα δούμε μέχρι το τέλος του έτους

Οθόνες / 10 σειρές που θα δούμε μέχρι το τέλος του έτους

Από τη νέα σεζόν του «Slow Horses» στο μεγάλο φινάλε του «Stranger Things» κι από ένα φιλόδοξο πορτρέτο του Σκορσέζε στο νέο στοίχημα του δημιουργού του «Breaking Bad», διαλέγουμε δέκα σειρές που αναμένεται να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ