«Ανατολικά της Εδέμ»: Το μαγνητικό ντεμπούτο του Τζέιμς Ντιν επιστρέφει στα θερινά σινεμά

«Ανατολικά της Εδέμ»: Το μαγνητικό ντεμπούτο του Τζέιμς Ντιν επιστρέφει στα θερινά σινεμά Facebook Twitter
H βιβλική τιτανομαχία του Ανατολικά της Εδέμ μετατράπηκε σε ψυχολογική όπερα στα χέρια του Έλια Καζάν. Φωτο: Getty Images
0

Φόρος τιμής στις αχανείς εκτάσεις του Σαλίνας και του Μόντερεϊ της Καλιφόρνια και της μεσοπολεμικής ενδογενεακής ανησυχίας στις ΗΠΑ, το έργο που ο συγγραφέας του, ο νομπελίστας Τζον Στάινμπεκ, θεώρησε το magnum opus μιας λαμπρής καριέρας, κατατάσσοντάς το πάνω ακόμη και από τα Σταφύλια της Οργής, η βιβλική τιτανομαχία του Ανατολικά της Εδέμ μετατράπηκε σε ψυχολογική όπερα στα χέρια του Έλια Καζάν, στη μεγάλη, σινεμασκόπ, έγχρωμη κινηματογραφική του «επιχείρηση» μετά τα ασφυκτικά, ασπρόμαυρα δράματα που του έφεραν τρομερή φήμη («Λεωφορείον ο Πόθος») και πολλά Όσκαρ («Το λιμάνι της αγωνίας»).

Συλλαμβάνει με οπτικό μεγαλείο το τοπίο, τοποθετώντας τους χαρακτήρες στρατηγικά στα πλάνα, και εξανθρωπίζει τη σαφή παραβολή του Κάιν (Κέιλεμπ) με τον Άβελ (Άρον), των δίδυμων αδελφών που παλεύουν για την εύνοια ενός αυστηρού, ανελέητου πατέρα σε ένα αγέλαστο, αρρενωπό σπιτικό χωρίς αγάπη και τρυφερότητα.

Το μεγάλο μυστικό της απούσας, νεκρής μητέρας τους, σύμφωνα με τη μαρτυρία του πατέρα, ανακαλύπτει και σερβίρει εκδικητικά με τη μεγαλύτερη δυνατή οργή ο αεικίνητος Κέιλεμπ που ο Τζέιμς Ντιν ερμηνεύει με ένα κοκτέιλ απωθημένης σύγχυσης και αέναης λαχτάρας για χάδι και αποδοχή ‒ το δεύτερο ήταν το στοιχείο που τον διαφοροποιούσε ουσιαστικά από το είδωλό του, τον πιο ζωώδη, σαφώς σκληρότερο Μάρλον Μπράντο, και ο Καζάν, που ανακάλυψε και λάνσαρε την καριέρα των δυο πιο επιδραστικών εμβλημάτων της ροκ υποκριτικής των ’50s, αντιλήφθηκε με το τρομερό του μάτι για το μοντέρνο.

Ο μανιχαϊσμός του έργου στην πρωτότυπη γραφή αλλά και στη σεναριακή διασκευή εξακολουθεί να απλουστεύει τα βαθύτερα νοήματα και τις ευρύτερες επιδιώξεις της θεματικής που επιδιώκει, αλλά, κινηματογραφικά μιλώντας, το «Ανατολικά της Εδέμ» είναι μια συναρπαστική συνισταμένη του κινηματογραφικού ιδιώματος και της θεατρικής εμπειρίας του σκηνοθέτη.

Στην καρδιά της θρησκευτικά σαθρής Εδέμ και της προς Ανατολάς απόδρασής της από αυτήν, εκεί όπου έμελλε να εξοριστεί ο Κάιν δηλαδή, βρίσκεται η ουσιαστική χειραφέτηση του πυρωμένου εφήβου στη διαχρονική αποτύπωση του μοντέλου του νέου άνδρα που έρχεται σε ρήξη με την αναλγησία του πατριάρχη της οικογένειας.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ **** (1955) Facebook Twitter
Ο Τζέιμς Ντιν σε σκηνή της ταινίας

Στο εκτροχιασμένο ταξίδι της επανόδου από την αυτοαπομόνωσή του τον βοηθά μια γυναίκα με κατανόηση, η υπερβραβευμένη του αμερικανικού θεάτρου, αν και φειδωλής παρουσίας στο σινεμά, Τζούλι Χάρις, όπως ακριβώς η Νάταλι Γουντ στον Επαναστάτη Χωρίς Αιτία, στο μελοδροματικό love story της ταινίας.

Ο Στάινμπεκ συνέθεσε τους χαρακτήρες μέσα από την προβληματική που προέκυψε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (παρούσα και η ξενοφοβία, με το μίσος απέναντι σε έναν Γερμανό), αν και έγραψε το μυθιστόρημά του το 1952, ενώ ο Καζάν κοίταξε μπροστά, αναγνωρίζοντας στην περσόνα που έφερε ο Ντιν έναν νέο τύπο Αμερικανού, συμφιλιωμένου με τη θηλυκή του πλευρά, την ανάγκη για συναίσθημα, καθώς και πρόθυμου να εξερευνήσει διαφορετικά τις πεπαλαιωμένες απόψεις για την ενοχή και την αμαρτία ‒ οι σκηνές κατά τις οποίες σταδιακά έρχεται σε επαφή με τη μητέρα και ιδιοκτήτρια ενός οίκου ανοχής, μαθαίνοντας την άλλη πλευρά της Ιστορίας, είναι οι πιο δυνατές δραματικά, μαζί με εκείνη που πετάει τα χρήματα στο πρόσωπο του πατέρα του.

Ο μανιχαϊσμός του έργου στην πρωτότυπη γραφή αλλά και στη σεναριακή διασκευή εξακολουθεί να απλουστεύει τα βαθύτερα νοήματα και τις ευρύτερες επιδιώξεις της θεματικής που επιδιώκει, αλλά, κινηματογραφικά μιλώντας, το «Ανατολικά της Εδέμ» είναι μια συναρπαστική συνισταμένη του κινηματογραφικού ιδιώματος και της θεατρικής εμπειρίας του σκηνοθέτη.

Από τις τέσσερις υποψηφιότητες στην απονομή των Όσκαρ του 1956, εκείνη του Καζάν για τη σκηνοθεσία, του Πολ Όσμπορν για το σενάριο και την πρώτη από τις δύο μετά θάνατον για τον Ντιν (η άλλη ήταν την αμέσως επόμενη χρονιά για τον «Γίγαντα» του Τζορτζ Στίβενς), η καρατερίστα Τζο βαν Φλιτ ήταν αυτή που τιμήθηκε από την Ακαδημία.

Μάλιστα, επάνω στον χαρακτήρα της Κέιτ σχεδιάζει να βασίσει τη διασκευή του κλασικού έργου στην επερχόμενη μίνι σειρά για λογαριασμό του Netflix με πρωταγωνίστρια τη Φλόρενς Πιου η εγγονή του σκηνοθέτη Ζόι Καζάν, η οποία θα αναλάβει χρέη σεναριογράφου και παραγωγού.

Η ταινία «Ανατολικά της Εδέμ» επιστρέφει στα θερινά σινεμά από την Πέμπτη 28 Ιουλίου.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το τρίο Πασκάλ-Τζόνσον-Έβανς και 9 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Το τρίο Πασκάλ-Τζόνσον-Έβανς και 9 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Μια ταινία που η Τζέιν Όστιν θα ήταν περήφανη να είχε σκηνοθετήσει, η Λίντσεϊ Λόχαν ανταλλάζει σώμα με την Τζέιμι Λι Κέρτις ξανά μετά από 22 χρόνια κι ένας μεταλλαγμένος Μπάμπι εκδικείται για τον θάνατο της μαμάς του. – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Νεαρές μητέρες»: Είναι καλοκαιρινή επιλογή μία ταινία των αδελφών Νταρντέν; 

The Review / «Νεαρές μητέρες»: Tα κατάφεραν πάλι οι αδελφοί Νταρντέν; 

Τι κάνει τις «νεαρές μητέρες» να ξεχωρίζουν από τις προηγούμενες δουλειές των Βέλγων δημιουργών; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητάνε για τη βραβευμένη ταινία που παίζεται στους θερινούς κινηματογράφους της Αθήνας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
American Apparel: Τα βρόμικα μυστικά της πιο ανατρεπτικής εταιρείας των ’00s

Οθόνες / American Apparel: Τα βρόμικα μυστικά της πιο ανατρεπτικής εταιρείας των ’00s

Η American Apparel πουλούσε απελευθέρωση, αλλά πίσω από τις βιτρίνες και το φίνο βαμβάκι το brand ήταν βουτηγμένο στα σκάνδαλα: σεξουαλική παρενόχληση, κατάχρηση εξουσίας και ένα εργασιακό κλίμα που κάθε άλλο παρά cool ήταν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Movies

Οθόνες / Η σπαρταριστή επιστροφή των «Τρελών Σφαιρών» και 9 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Ο Λίαμ Νίσον δείχνει την κωμική στόφα του, η Άλισον Μπρι και ο Ντέιβ Φράνκο πρωταγωνιστούν στην πιο αναμενόμενη ταινία τρόμου της χρονιάς, η νέα ταινία των αδερφών Νταρντέν και 4 επανεκδόσεις – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Είδαμε την ταινία που διασκευάζει ο Γιώργος Λάνθιμος

Οθόνες / Η ταινία στην οποία βασίστηκε ο Λάνθιμος: Ένα κρυμμένο νοτιοκορεατικό διαμάντι

Η επικείμενη κυκλοφορία του «Bugonia» στάθηκε αφορμή για να επισκεφτούμε ξανά την κινηματογραφική του πηγή, το cult «Save the Green Planet!», έναν από τους κρυμμένους θησαυρούς του νοτιοκορεατικού σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Αποκάλυψη στους Τροπικούς»: Ένα πραγματικά σπουδαίο ντοκιμαντέρ μόλις ανέβηκε στο Netflix  

Daily / «Αποκάλυψη στους Τροπικούς»: Ένα πραγματικά σπουδαίο ντοκιμαντέρ μόλις ανέβηκε στο Netflix  

Η τελευταία ερευνητική δουλειά της βραβευμένης σκηνοθέτριας Πέτρα Κόστα, είναι ένα υποδειγματικό, υποβλητικό ντοκιμαντέρ με κεντρικό άξονα την καθοριστική συμβολή των Βραζιλιάνων Ευαγγελιστών στην άνοδο του «Τραμπ των Τροπικών» στην εξουσία.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Το «requel» ενός θρίλερ των 90s και 8 ακόμη λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Το requel ενός θρίλερ των ΄90s και 7 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Η ανάσταση του «I Know What You Did Last Summer», η νέα ταινία του Φρανσουά Οζόν, η έκπληξη των Καννών «Sorry Baby» και η ταινία που εδραίωσε το άστρο της Μόνικα Μπελούτσι - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ MICHAEL DOUGLAS

Οθόνες / Μάικλ Ντάγκλας: Το ήσυχο αντίο ενός ανήσυχου σταρ

«Nepo baby» πριν καν υπάρξει ο όρος, ο Μάικλ Ντάγκλας βρήκε τη δική του φωνή μέσα από ρόλους που σφράγισαν το Χόλιγουντ, φτάνοντας σε μια καριέρα έξι δεκαετιών γεμάτη σκαμπανεβάσματα και δυνατές στιγμές.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
TAINIES

Οθόνες / Ο ανανεωμένος Superman και 6 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Ένας υπερήρωας, μερικοί επικίνδυνοι καρχαρίες, ένα αμερικανικό ρομαντικό δράμα, μπόλικος σουρεαλισμός και γαλλικό chanson: Το κινηματογραφικό μενού της εβδομάδας έχει από όλα - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου cartoon

Oθόνες / Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου καρτούν

Υπερφορτωμένο, κατά διαστήματα απολαυστικό, με μια τετράποδη προσθήκη που θα κάνει τους ζωόφιλους να γαβγίζουν από χαρά, το «Superman» του Τζέιμς Γκαν δεν προσποιείται πως θέλει να προσφέρει τίποτα παραπάνω από δύο ευχάριστες ώρες στο σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ