«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Η συντηρήτρια Στεφανία Βασιλείου καθαρίζει τη "μαγεμένη λεκάνη", σαρκοφάγο του Χαπμέν, 600 π.Χ., που εκτίθεται στην αίθουσα 4 του Βρετανικού Μουσείου, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της μεγάλης έκθεσης "Ιερογλυφικά: ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο". © The Trustees of the British Museum

«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια καθηλωτικη έκθεση

0

Για αιώνες, η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο αποτελούσε ένα μυστήριο. Μόνο μια κλεφτή ματιά μπορούσαμε να ρίξουμε σε έναν κόσμο που παρέμενε απίστευτα γοητευτικός και μυστηριώδης για αιώνες, έναν κόσμο που ακόμα και σήμερα εξακολουθεί να ασκεί έλξη σε εκατομμύρια ανθρώπους με τον πλούτο του και την ανάπτυξη των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών.

Η ανακάλυψη της Στήλης της Ροζέτας έδωσε το κλειδί για την αποκωδικοποίηση των ιερογλυφικών, επιτρέποντάς μας να διαβάσουμε αυτή την αρχαία γραφή. Η ανακάλυψη αυτή διεύρυνε την κατανόησή μας για την ανθρώπινη ιστορία κατά περίπου 3.000 χρόνια. Η Στήλη της Ροζέτας ανακαλύφθηκε τυχαία στο πλαίσιο μιας οχυρωματικής επιχείρησης στις 15 Ιουλίου 1799 από Γάλλους στρατιώτες, που με επικεφαλής τον αξιωματικό Πιερ-Φρανσουά Μπουσάρ συμμετείχαν στην εκστρατεία που πραγματοποιούσε ο Μέγας Ναπολέων στην Αίγυπτο το 1798-1801. 

Με αφορμή τα 200 χρόνια από την αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών, η μεγάλη έκθεση που οργανώνει το Βρετανικό Μουσείο με τίτλο «Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο» από τις 13 Οκτωβρίου 2022 έως τις 19 Φεβρουαρίου 2023 μας μεταφέρει στις δοκιμασίες και τη σκληρή δουλειά που προηγήθηκε και στις αποκαλύψεις που ακολούθησαν αυτή την πρωτοποριακή στιγμή.

Τα ιερογλυφικά δεν ήταν απλώς όμορφα σύμβολα, αλλά αντιπροσώπευαν μια ζωντανή, ομιλούμενη γλώσσα. Από τη ρομαντική ποίηση και τις διεθνείς συνθήκες μέχρι τις λίστες αγορών και τις φορολογικές δηλώσεις, οι ιερογλυφικές επιγραφές και τα αρχαία χειρόγραφα σε αυτή την έκθεση αποκαλύπτουν ιστορίες με αφάνταστη ποικιλία. Εκτός από την ακλόνητη πίστη στη δύναμη των φαραώ και την υπόσχεση της μεταθανάτιας ζωής, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι απολάμβαναν το καλό φαγητό, έγραφαν γράμματα και έκαναν αστεία.

Τα ιερογλυφικά δεν ήταν απλώς όμορφα σύμβολα, αλλά αντιπροσώπευαν μια ζωντανή, ομιλούμενη γλώσσα. Από τη ρομαντική ποίηση και τις διεθνείς συνθήκες μέχρι τις λίστες αγορών και τις φορολογικές δηλώσεις, οι ιερογλυφικές επιγραφές και τα αρχαία χειρόγραφα σε αυτή την έκθεση αποκαλύπτουν ιστορίες με αφάνταστη ποικιλία.

Η έκθεση θα καταγράψει τον αγώνα για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών, από τις αρχικές προσπάθειες των μεσαιωνικών Αράβων περιηγητών και των μελετητών της Αναγέννησης μέχρι την πιο εστιασμένη πρόοδο του Γάλλου μελετητή Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν (1790-1832) και του Άγγλου Τόμας Γιανγκ (1773-1829). Η στήλη της Ροζέτας, που ανακαλύφθηκε το 1799, με το διάταγμα γραμμένο σε ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακή και τη γνωστή γλώσσα των αρχαίων ελληνικών, έδωσε το κλειδί για την αποκωδικοποίηση των αρχαίων σημείων. Τα αποτελέσματα της ανακάλυψης του 1822 αποδείχθηκαν συγκλονιστικά.

«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Βρετανικό Μουσείο: Η Στήλη της Ροζέτας. Ρασίντ, Αίγυπτος, Πτολεμαϊκή εποχή, 196 π.Χ. © The Trustees of the British Museum
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Μουσείο Champollion: Πορτρέτο του Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν (1790-1832), του Ευγένιου Σαμπολιόν, μελάνι σε χαρτί, 19ος αιώνας. Μουσείο Champollion - les Écritures du Monde | Figeac

Χρησιμοποιώντας επιγραφές στα ίδια αντικείμενα που μελέτησε ο Σαμπολιόν και άλλοι μελετητές, αυτή η έκθεση ξεκλειδώνει έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς του κόσμου με πάνω από 240 αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων δανείων από εθνικές και διεθνείς συλλογές, πολλά από τα οποία θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά.

O Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν γεννήθηκε το 1790 στο Φιζάκ και από την παιδική του ηλικία ήδη επέδειξε ασυνήθιστη γλωσσολογική δεξιότητα. Ήδη στην ηλικία των 16 ετών γνώριζε αρκετές γλώσσες και είχε παρουσιάσει ένα δοκίμιό του στην Ακαδημία της Γκρενόμπλ σχετικά με την κοπτική γλώσσα, ενώ σε ηλικία 24 ετών συνέγραψε το «Η Αίγυπτος την εποχή των Φαραώ». Εξαιτίας του ενδιαφέροντός του για τις ανατολικές γλώσσες, ιδιαίτερα την κοπτική, του ανατέθηκε το καθήκον της αποκρυπτογράφησης της τότε νεοανακαλυφθείσης στήλης της Ροζέτας. Η δημοσίευση (1824) του «Précis du système hiéroglyphique» έγινε αιτία ανάπτυξης της σύγχρονης Αιγυπτιολογίας. Το 1828 και το 1829, ο Σαμπολιόν ηγήθηκε της γαλλοτοσκανικής αποστολής στην Αίγυπτο, μαζί με τον Ιππόλυτο Ροζελίνι, τον καθηγητή ανατολικών γλωσσών στο πανεπιστήμιο της Πίζα. Ταξίδεψε προς τις πηγές του Νείλου και μελέτησε έναν μεγάλο αριθμό μνημείων και επιγραφών.

«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Βρετανικό Μουσείο: "Η μαγεμένη λεκάνη". Σαρκοφάγος του Χαπμέν, μαύρος γρανίτης. al-Hawd al-Marsud, Αίγυπτος, 26η Δυναστεία, 600 π.Χ. © The Trustees of the British Museum
Βρετανικό Μουσείο: "Η μαγεμένη λεκάνη". Σαρκοφάγος του Χαπμέν, μαύρος γρανίτης. al-Hawd al-Marsud, Αίγυπτος, 26η Δυναστεία, 600 π.Χ. © The Trustees of the British Museum
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από το Βιβλίο των Νεκρών της βασίλισσας Nedjmet, πάπυρος, Αίγυπτος, 1070 π.Χ., 21η Δυναστεία. © The Trustees of the British Museum
Λεπτομέρεια από το Βιβλίο των Νεκρών της βασίλισσας Nedjmet, πάπυρος, Αίγυπτος, 1070 π.Χ., 21η Δυναστεία. © The Trustees of the British Museum

Ένα άλλο συναρπαστικό αντικείμενο που εκτίθεται σπάνια είναι ο πλούσια εικονογραφημένος πάπυρος του Βιβλίου των Νεκρών της βασίλισσας Νεντζμέτ που είναι ηλικίας άνω των 3.000 ετών και μήκους άνω των τεσσάρων μέτρων. Η απαγγελία των κειμένων καταδεικνύει τη δύναμη του προφορικού λόγου. Ο πάπυρος θα παρουσιάζεται μαζί με ένα σύνολο τεσσάρων αγγείων, στα οποία διατηρούσαν τα όργανα των νεκρών. Αυτά είχαν διασκορπιστεί σε γαλλικές και βρετανικές συλλογές μετά την ανακάλυψή τους, και είναι η πρώτη φορά που αυτό το σύνολο δοχείων επανενώνεται από τα μέσα του 1700.

«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Βρετανικό Μουσείο: Το υπέρθυρο του ναού του βασιλιά Amenemhat III, Hawara, Αίγυπτος, 12η Δυναστεία, 1855-08 π.Χ. © The Trustees of the British Museum
Βρετανικό Μουσείο: Το υπέρθυρο του ναού του βασιλιά Amenemhat III, Hawara, Αίγυπτος, 12η Δυναστεία, 1855-08 π.Χ. © The Trustees of the British Museum

Μεταξύ των εξαιρετικών δανείων της έκθεσης είναι το σάβανο της μούμιας Aberuait από το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, που δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πρόκειται για αναμνηστικό από μία από τις πρώτες «εκδηλώσεις ξετυλίγματος σάβανου μούμιας» το 1600, όπου οι συμμετέχοντες έπαιρναν ένα κομμάτι από το λινό ύφασμα, κατά προτίμηση χαραγμένο με ιερογλυφικά. Η έκθεση θα συγκεντρώσει επίσης προσωπικές σημειώσεις του Σαμπολιόν από τη Bibliothèque Nationale de France και του Γιανγκ από τη Βρετανική Βιβλιοθήκη. Μια ράβδος μέτρησης ηλικίας 3.000 ετών από το Museo Egizio στο Τορίνο αποτέλεσε βασικό στοιχείο για τον Σαμπολιόν ώστε να ξεδιαλύνει τα αιγυπτιακά μαθηματικά, ανακαλύπτοντας ότι οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν μονάδες εμπνευσμένες από το ανθρώπινο σώμα.

«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Museo Egizio Τορίνο: Βασιλική ράβδος των πήχεων της Αμενέμοπης, ξύλο, Αίγυπτος, 18η Δυναστεία. Τορίνο, Museo Egizio
Museo Egizio Τορίνο: Βασιλική ράβδος των πήχεων της Αμενέμοπης, ξύλο, Αίγυπτος, 18η Δυναστεία. Τορίνο, Museo Egizio
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Σαρκοφάγος της κυρίας Baketenhor. Αίγυπτος, τέλη της 22ης δυναστείας, μεταξύ 945 και 715 π.Χ. Ευγενική παραχώρηση της Εταιρείας Φυσικής Ιστορίας της Northumbria. Φωτο: © Tyne & Wear Archives & Museums.
Σαρκοφάγος της κυρίας Baketenhor. Αίγυπτος, τέλη της 22ης δυναστείας, μεταξύ 945 και 715 π.Χ. Ευγενική παραχώρηση της Εταιρείας Φυσικής Ιστορίας της Northumbria. Φωτο: © Tyne & Wear Archives & Museums.

Η μούμια της κυρίας Baketenhor, δάνειο από την Εταιρεία Φυσικής Ιστορίας της Northumbria, μελετήθηκε από τον Σαμπολιόν τη δεκαετία του 1820. Σε αλληλογραφία με συναδέλφους του στο Νιουκάστλ, ο Γάλλος αρχαιολόγος αναγνώρισε σωστά την επιγραφή στο κάλυμμα της μούμιας ως μια προσευχή που απευθύνεται σε διάφορες θεότητες για την ψυχή της νεκρής, λίγα μόνο χρόνια αφότου αποκωδικοποίησε το σύστημα ιερογλυφικής γραφής. Η Baketenhor έζησε περίπου 25-30 χρόνια, κάπου μεταξύ 945 και 715 π.Χ.

Πολλοί άνθρωποι στην αρχαία Αίγυπτο δεν μπορούσαν να διαβάσουν ή να γράψουν, οπότε η γλώσσα ακουγόταν μέσα από αναγνώσεις, απαγγελίες και παραστάσεις. Η έκθεση θα περιλαμβάνει ψηφιακά μέσα και ήχο για να ζωντανέψει τη γλώσσα παράλληλα με τα αντικείμενα που εκτίθενται.

«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Λούβρο: Επίδεσμος μούμιας του Aberuai, λινό, Σακκάρα, Αίγυπτος, Πτολεμαϊκή περίοδος. Φωτογραφία (Γ) Μουσείο του Λούβρου, Dist. RMN-Grand Palais / Georges Poncet
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Λούβρο: Άγαλμα γραφέα, ασβεστόλιθος, Αίγυπτος, 6η Δυναστεία. Φωτογραφία (Γ) Μουσείο του Λούβρου, Dist. RMN-Grand Palais / Georges Poncet
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Υπέρθυρο του ναού του βασιλιά Amenemhat III, Hawara, Αίγυπτος, 12η Δυναστεία, 1855-08 π.Χ. © The Trustees of the British Museum
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Η συντηρήτρια Στεφανία Βασιλείου καθαρίζει τη "μαγεμένη λεκάνη", σαρκοφάγο του Χαπμέν, 600 π.Χ., που εκτίθεται στην αίθουσα 4 του Βρετανικού Μουσείου, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της μεγάλης έκθεσης "Ιερογλυφικά: ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο". © The Trustees of the British Museum
«Ιερογλυφικά: Ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο», μια έκθεση για τα μυστικά του Αιγυπτιακού πολιτισμού Facebook Twitter
Η συντηρήτρια Στεφανία Βασιλείου και o φοιτητής συντήρησης Shoun Obana καθαρίζουν τη σαρκοφάγο "The Enchanted Basin" του Χαπμέν, 600 π.Χ., που εκτίθεται στην Αίθουσα 4 του Βρετανικού Μουσείου, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της μεγάλης έκθεσης "Ιερογλυφικά: ξεκλειδώνοντας την αρχαία Αίγυπτο". © The Trustees of the British Museum.
Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Να επιστραφεί η Στήλη της Ροζέτας στην Αίγυπτο ζητούν Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι

Να επιστραφεί η Στήλη της Ροζέτας στην Αίγυπτο ζητούν Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι

Ο πρώην υπουργός αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, κορυφαίος αρχαιολόγος της χώρας Zahi Hawass ζητα να επιστραφούν στην Αίγυπτο η περίφημη Στήλη της Ροζέτας, η προτομή της Νεφερτίτης και ο ζωδιακός κύκλος της Ντεντέρα.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Χρυσές γλώσσες, το «διαβατήριο» της μετά θάνατον ζωής για να μιλήσεις στον Όσιρι

Χρυσές γλώσσες, το «διαβατήριο» της μετά θάνατον ζωής για να μιλήσεις στον Όσιρι

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν δύο τάφους, που περιέχουν τα μουμιοποιημένα λείψανα ενός άνδρα και μιας γυναίκας με τις γλώσσες τους να έχουν φύλλο χρυσού, ενώ ένας από τους τάφους δεν είχε ανοιχθεί ποτέ, κάτι σπάνιο στην περιοχή.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Τι βρήκαν οι αρχαιολόγοι στον τάφο του βασιλικού ταμία από την εποχή του Ραμσή Β’

Τι βρήκαν οι αρχαιολόγοι στον τάφο του βασιλικού ταμία από την εποχή του Ραμσή Β’

Οι τοίχοι του τάφου φέρουν ζωγραφισμένες σκηνές με άνδρες που φέρνουν ζώα ως προσφορές για τον νεκρό, σφαγές των ζώων και σκαλίσματα του ίδιου του ιδιοκτήτη του τάφου, ενός άνδρα που ονομάζεται Ptahemwia.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ

Μέσα στον ιστορικό 1ο Πυροσβεστικό Σταθμό Αθηνών

Μέσα στον ιστορικό 1ο Πυροσβεστικό Σταθμό Αθηνών

Μπήκαμε στον παλαιότερο Πυροσβεστικό Σταθμό της Αθήνας και παρουσιάζουμε την ιστορία του αλλά και τη μεγάλη του σημασία στη σημερινή πραγματικότητα με αποκλειστικές φωτογραφίες και ιστορικές εικόνες-ντοκουμέντα από τις εν μέρει χαρακτηρισμένες διατηρητέες εγκαταστάσεις, τις οποίες οι σύγχρονοι Αθηναίοι αγνοούν εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ
Σωκράτης Μαυρομμάτης: «Στις επικρίσεις για τα έργα στην Ακρόπολη έγινε μια “κατάχρηση εξαπάτησης”»

Σωκράτης Μαυρομμάτης: «Στις επικρίσεις για τα έργα στην Ακρόπολη έγινε μια “κατάχρηση εξαπάτησης”»

Μια συζήτηση με τον επί σειρά ετών επικεφαλής φωτογράφο της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης για τις πρόσφατες εργασίες στον ιερό βράχο αφενός, που τόσο επικρίθηκαν, για την αρχαιολογική φωτογραφία, τον ρόλο, τις χρήσεις και τις ιδιαιτερότητές της από έναν κορυφαίο της εκπρόσωπο αφετέρου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Μπάρσκι: Ένας Ουκρανός προσκυνητής του 18ου αιώνα εικονογραφεί το Άγιον Όρος

Μπάρσκι: Ένας Ουκρανός προσκυνητής του 18ου αιώνα εικονογραφεί το Άγιον Όρος

Οι περιηγητικές εντυπώσεις του Βασίλι Μπάρσκι από τα δυο ταξίδια του στο Άγιον Όρος, το 1725 και το 1744, είναι ένας θησαυρός. Αποτυπώνουν με σχολαστικότητα την εικόνα των μοναστηριών, τα κειμήλιά τους, την φύση ολόγυρα και το μόχθο των μοναχών, όχι μόνο με κείμενα απλά και αβίαστα, αλλά κυρίως με σχέδια που παρά την αφελή τους χάρη, έχουν την ακρίβεια του ιστορικού ντοκουμέντου και δημοσιεύονται πρώτη φορά στο διαδίκτυο.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

THE GOOD LIFO ΔΗΜΟΦΙΛΗ