1943: Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση γιορτάζει την επέτειο του «Όχι» στο Κάιρο Facebook Twitter
Το εορταστικό πρωτοσέλιδο της ελληνικής εφημερίδας του Καΐρου, «ΦΩΣ», το 1943, ανήμερα της τρίτης επετείου της 28ης Οκτωβρίου, κοσμεί επετειακό έργο του Αιγυπτιώτη ζωγράφου Σταμάτη Βασιλείου.

1943: Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση γιορτάζει την επέτειο του «Όχι» στο Κάιρο

0

Μετά τη γερμανική εισβολή, τoν Απρίλιο του 1941, ο Βασιλιάς της Ελλάδος Γεώργιος Β', επικεφαλής της ελληνικής κυβέρνησης, εγκατέλειψε την Αθήνα με προορισμό την Κρήτη αρχικά και στη συνέχεια το Κάιρο, όπου και παρέμεινε ως την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, στις 17 Οκτωβρίου του 1944. Εκεί είχε την έδρα της η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, που αν και ήταν αναγνωρισμένη παγκοσμίως, είχε ελάχιστη επιρροή εντός της Ελλάδας.

Το εορταστικό πρωτοσέλιδο της ελληνικής εφημερίδας του Καΐρου, «ΦΩΣ», το 1943, ανήμερα της τρίτης επετείου της 28ης Οκτωβρίου, κοσμεί επετειακό έργο του Αιγυπτιώτη ζωγράφου Σταμάτη Βασιλείου. Κορυφαίος τίτλος «Γενική οπισθοχώρησις των Ναζί εκ του Δνειπέρου και της Κριμαίας», αφού ήδη από το 1942 και τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν είχε αλλάξει η καμπή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, υπέρ των συμμάχων χωρών κατά του άξονα. Τα άρθρα «Στώμεν καλώς έναντι του ιδίου μας Μεγαλείου» του αρχισυντάκτη της εφημερίδας και «Η αθάνατη στιγμή της Ελλάδος» του Φρέιζερ Σάθερλαντ, καθώς και μικρότερες μόνιμες στήλες της εφημερίδας συνοδεύουν το κύριο θέμα της ημέρας «Επί τη σημερινή επετείω, Η Α.Μ., ο Βασιλεύς προς τον Ελληνικόν λαόν και τας ένοπλας δυνάμεις».

Με ενότητα και αυτοθυσία εκερδίσαμεν τον πόλεμον. Μόνο με ενότητα και αγάπην θα κερδίσωμεν και την ειρήνη.


Η Α.Μ. ο Βασιλεύς των Ελλήνων Γεώργιος ο Β', πορτρέτο του οποίου συνοδεύει το δημοσίευμα, είχε απευθύνει την παραμονή της επετείου από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Καΐρου, διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό προαναγγέλλοντας πως «η ώρα του λυτρωμού πλησιάζει. Η Ελλάς θα εγερθεί και πάλι άσπιλος και φωτεινή αξία του υψηλού παρελθόντος της και κυρία των πεπρωμένων της, εις ηθικόν ανάστημα υπέρποτε μεγάλη. Βαθειά τραύματα έχομεν να επουλώσωμεν. Με ενότητα και αυτοθυσία εκερδίσαμεν τον πόλεμον. Μόνο με ενότητα και αγάπην θα κερδίσωμεν και την ειρήνη. Ο λαός που υπήρξε τόσο μεγάλος στον αγώνα, θα φανή σώφρων και προορατικός εις την νίκην».

Ο ομιλητής υπήρξε όντως προορατικός αναφέροντας στην ομιλία του ότι «η εποχή αυτή θα μείνει θρυλλική στον αιώνα τον άπαντα. Εφόσον υπάρχουν άνθρωποι ελεύθεροι εις την ζωήν δεν θα λησμονηθούν αι νίκαι του στρατού μας, στην Ήπειρο, στην Αλβανία, στην Μακεδονία και στην Κρήτη».

Λίγο παρακάτω καταλήγει με σιγουριά πως «ο φασισμός συνετρίβη και υπετάγη άνευ όρων» και ολοκληρώνει το διάγγελμά του με την υπόσχεση «θα πράξω παν ότι θα υποβοηθήσει τον ιερόν αυτόν σκοπόν. Ο θεός βοηθός. Ζήτω η μεγάλη Ελλάς». 

Από τον ίδιο ραδιοφωνικό σταθμό απηύθυνε Ημερήσια Διαταγή προς τις Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, ορίζοντας ήδη από το 1943 και την τρίτη επέτειο του ΟΧΙ, ότι η 28η Οκτωβρίου και η 25η Μαρτίου θα είναι οι δύο μεγάλες εθνικές μας γιορτές, συγχαίροντας όλους τους στρατευμένους και αναφέροντας πως «έστε βέβαιοι, ότι δεν θα βραδύνη πλέον πολύ η ημέρα όπου η Σημαία μας την οποία εκρατήσατε υψηλά διαρκώς νικηφόρον, θα κυμματίσει και πάλιν υπερήφανα εις την Ακρόπολιν και θα είναι το καμάρι των απανταχού Ελλήνων, ελεύθερων πλέον και ηνωμένων εις μιαν μεγάλη οικογένειαν».

1943: Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση γιορτάζει την επέτειο του «Όχι» στο Κάιρο Facebook Twitter
Ύψωση σημαίας στην Ακρόπολη, εφημερίδα «ΦΩΣ», 31 Οκτωβρίου 1944.


Λιγότερο από έναν χρόνο μετά, στις 18 Οκτωβρίου 1944, η ελληνική σημαία υψώθηκε στον βράχο της Ακρόπολης (φωτογραφία από την εφημερίδα «ΦΩΣ», 31/10/1944)

Την επόμενη ημέρα, στις 29 Οκτωβρίου του 1943, η εφημερίδα «ΦΩΣ» δημοσιεύει την ανταπόκριση της «επί τη χθεσινή επετείω» με τίτλο «Ο Ελληνισμός της Αιγύπτου εις πάνδημον δέησιν υπέρ των πεσόντων» και υπότιτλους «Η δέησις εν Καΐρω, εν ατμοσφαίρα πατριωτικής συγκινήσεως. – Παρουσία του Βασιλέα των Ελλήνων και ξένων επισήμων. – Θερμόταται λαϊκαί εκδηλώσεις υπέρ του Βασιλέως. – Αι λεπτομέρειαι της τελετής».

Η ανταπόκριση ενημερώνει τους δεκάδες χιλιάδες αναγνώστες της εφημερίδας της κραταιάς ακόμη Ελληνικής Παροικίας, πως «η Εν Καϊρω Δέησις ετελέσθη εν τω Πατριαρχικώ Ναώ του Αγίου Νικολάου (σ.σ στο Χαμζάουι, στην περιοχή Χαν Αλ Χαλίλι) με εξαιρετική επισημότητα και ευρύτατην λαϊκήν εκπροσώπησην της παροικίας μας. Τμήματα της Αιγυπτιακής αστυνομίας επί της οδού Αζχαρ είχον επιφορτισθεί με την ρύθμιση της τροχαίας κινήσεως. Εις την προς τον ναόν άγουσα δίοδον, τμήμα του Ελληνικού Στρατού εν παρατάξει διεφύλαττε την είσοδον ελευθέραν, ενώ εις το προαύλιο του Ναού ευρίσκοντο παρατεταγμένατμήματα του Σώματος Προσκόπων, υπό τον αρχηγόν των κ. Κουρμούλη, Ομάδες Ναυτοπροσκόπων, και στρατιωτικόν απόσπασμα δια την απονομήν τιμων. Πλήθη κόσμου συνωθούντο όπισθεν των στρατιωτικών γραμμών εν τω προαυλίω, την δίοδον και την λεωφόρον Αζχαρ εν αναμονή της διελεύσεως των επισήμων... Ώρα 10.50 ο Ναός ήτο κατάμεστος κόσμου. Είχον ήδη καταλάβει τας θέσεις των εις τον Ναόν, ο Πρωθυπουργός μετά της κυρίας Τσουδερού, ο αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως κ. Ρούσος, ο υπουργός της Αεροπορίας κ. Βούλγαρης, ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας κ. Θεοφανίδης, ο τέως αντιπρόεδρος κ. Κανελλόπουλος, οι Πρέσβεις παρά τη Ελληνική Αυλή Μεγ. Βρεττανίας, Αμερικής, Αιγύπτου, Γιουγκοσλαβίας, Τουρκίας, Ολλανδίας, ο Πρόεδρος Ελεύθερων Γάλλων, ανώτεροι αξιωματικοί συμμαχικών κρατών, ο αρχηγός του Στρατιωτικού οίκου, ο αρχηγός του Πολιτικού Οίκου, ο Διευθυντής Υπουργείου Εξωτερικών, ο τέως πρέσβυς της Ελλάδος εν Ρώμη, ο Πρέσβυς της Ελλάδος εν Καΐρω, κ. Παππάς, ο Γεν. πρόξενος, κ. Καλλέργης, ο ιδιαίτερος γραμματέας του Πρωθυπουργού, στρατηγοί και κατώτεροι αξιωματικοί πάντων των όπλων, Αδελφαί Νοσοκόμαι. Ομοίως ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καϊρου κ. Μαύρος, μετά των Κοινοτικών επιτρόπων κ.κ. Μακκά, Μουστάκα, Κομνηνού και Κατσάνη, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Ελλήνων Ισραηλιτών Καΐρου κ. Μπέσος, ο Πρόεδρος Ελληνικής Κοινότητας Ηλιούπολεως κ. Λυκίσσας, ο Περιφερειακός έφορος Προσκόπων κ. Λιούφης κ.ά... Πλήθος κόσμου είχε καταλάβει τας δύο πτέρυγας του ναού, ο δε γυναικωνίτης, ήτο κατάμεστος κυριών.

Ώραν 11ην ακριβώς τα έξωθεν του Ναού πλήθη εκσπούν εις παρατεταμένας ουρανομήκεις ζητωκραυγάς. "Έρχεται ο Βασιλεύς!"

1943: Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση γιορτάζει την επέτειο του «Όχι» στο Κάιρο Facebook Twitter
Ο βασιλιάς Γεώργιος Β' στο Χαμζάουι.


Συνοδεύεται υπό της Α.Β.Υ. του Πρίγκιπος Πέτρου, του Αρχηγού της Αυλής συνταγματαρχου κ. Λεβίδ και του υπασπιστού του ιλάρχου κ. Σταθάτου. Την Αυτού Μεγαλειότητα υποδέχεται εις την είσοδον του Ναού ο Πρωθυπουργός κ. Τσουδερός και ο εν Καίρω Πατριαρχικός Επίτροπος..." Στο τέλος της τελετής "ο Βασιλεύς ακολουθούμενος υπό των επισήμων εξέρχεται του Ναού. Εις το πέρασμα του γίνεται αντικείμενον θερμότατων εκδηλώσεων εκ μέρους των Ελλήνων του Καΐρου οι οποίοι δεν εύχοντο παρά να δουν απελευθερωμένην την Πατρίδα των και τον ηρωικόν Βασιλέα των αποκαθιστάμενον εις μιαν μεγάλην ομονοούσαν και ευημερούσαν Ελλάδα».

1943: Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση γιορτάζει την επέτειο του «Όχι» στο Κάιρο Facebook Twitter
Πρωτοσέλιδο «ΦΩΣ», 1943.

* Ο Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος είναι στιχουργός, διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου. Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό του αρχείο.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ελλάδα ως αγγλικό τσιφλίκι

Διονύσης Χαριτόπουλος / Η Ελλάδα ως αγγλικό τσιφλίκι

Η αγγλική παρουσία στην κατεχόμενη Ελλάδα συνιστά μια απροσχημάτιστη, ωμή αποικιοκρατική επιχείρηση που οδήγησε στις συγκρούσεις μεταξύ αντιστασιακών οργανώσεων, στα Δεκεμβριανά και, τέλος, σε αυτό που είχαν οι ίδιοι από το 1943 προεξοφλήσει, τον ελληνικό Εμφύλιο (1946-1949).
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
«Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση»: Η πρώτη σημαντική έκθεση για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του '21

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση»: Η πρώτη σημαντική έκθεση για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του '21

Η νέα έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου εστιάζει στις αρχαιότητες και στον ρόλο που έπαιξαν στην ενίσχυση του Αγώνα μέσα από το κίνημα του φιλελληνισμού.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρήνεια: Το νησί των νεκρών απέναντι από τη Δήλο

Ιστορία μιας πόλης / Ρήνεια, η άλλη Δήλος

Ένα νησί που δεν προοριζόταν για ζωή αλλά για θάνατο. Απέναντι από τη λαμπρή Δήλο, η Ρήνεια κουβαλά τα πιο σιωπηλά –και ίσως πιο ανθρώπινα– μυστικά του Αιγαίου. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ