O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Πολ Γκογκέν, «Η Τεχαμάνα έχει πολλούς γονείς» (ή «Οι πρόγονοι της Τεχαμάνα»),1893.

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό.

26

«Μήπως έφτασε η ώρα να σταματήσουμε να βλέπουμε τα έργα του Γκογκέν;». Δεν πρόκειται για ρητορικό ερώτημα αλλά για την εισαγωγική ατάκα του audio guide που ακούνε έκπληκτοι στα ακουστικά τους οι επισκέπτες της έκθεσης «Πορτραίτα του Γκογκέν» που θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Ιουνίου στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και περιλαμβάνει πολλούς από τους πίνακες του που απεικονίζουν τις ανήλικες ερωμένες του στην Ταϊτή, όπως το πορτραίτο «Η Τεχαμάνα έχει πολλούς γονείς» (ή «Οι πρόγονοι της Τεχαμάνα») του 1893.

Όσοι επισκέπτες δεν προμηθεύονται audio guide, μπορούν απλά να διαβάσουν το κείμενο που δεσπόζει στην είσοδο της έκθεσης και αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο διάσημος καλλιτέχνης «σύναψε κατ' επανάληψη σεξουαλικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, "παντρεύτηκε" μάλιστα δύο από αυτά ενώ έκανε και διάφορα παιδιά κατά την παραμονή του στην Ταϊτή, εκμεταλλευόμενος αναμφίβολα την θέση του για να απολαύσει τις σεξουαλικές ελευθερίες που του διατέθηκαν...».



O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Ο Γκογκέν γύρω στα 1890

Σύναψε κατ' επανάληψη σεξουαλικές σχέσεις με νεαρά κορίτσια, "παντρεύτηκε" μάλιστα δύο από αυτά ενώ έκανε και διάφορα παιδιά κατά την παραμονή του στην Ταϊτή, εκμεταλλευόμενος αναμφίβολα την θέση του για να απολαύσει τις σεξουαλικές ελευθερίες που του διατέθηκαν...

Γιος ριζοσπάστη δημοσιογράφου, ο Πολ Γκογκέν γεννήθηκε στο Παρίσι αλλά πέρασε τα πρώτα χρόνια του στο Περού πριν επιστρέψει γύρω στα είκοσι του στη Γαλλία, όπου ξεκίνησε να αφοσιώνεται στη ζωγραφική ενώ παράλληλα εργαζόταν ως χρηματιστής, εργασία που σύντομα εγκατέλειψε μαζί με την σύζυγο και τα παιδιά του. Ήταν ήδη 43 ετών όταν έβαλε πλώρη για την Ταϊτή το 1891, αναζητώντας εξωτικά σκηνικά αντίστοιχα με αυτά που είχε γνωρίσει παιδί στη Λατινική Αμερική. Εκεί, στο νησί Χίβα Όε της Γαλλικής Πολυνησίας, πέρασε τα δώδεκα τελευταία χρόνια της ζωής του, συζώντας με διάφορα κορίτσια στην (πρώιμη συχνά) εφηβεία και ζωγραφίζοντας τα πιο γνωστά έργα του.

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
“Contes Barbares” («Ιστορίες βαρβάρων»), 1902
O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
«Εξωτική Εύα», 1890

Σε μια εποχή όμως υψηλής δημόσιας ευαισθησίας σε ζητήματα φύλου, φυλής και αποικιοκρατίας, αυτά εισέρχονται αναπόφευκτα σε μια διαδικασία αναθεώρησης (ή και ακύρωσης ακόμα) ενώ τα μεγάλα μουσεία υποχρεώνονται να επαναξιολογήσουν την κληρονομιά του.

Η έκθεση αποτελεί μια συμπαραγωγή με την Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά στην Οτάβα, όπου έγιναν τα εγκαίνια στα τέλη του περασμένου Μαΐου, με κάποιες καίριες επεμβάσεις και υποσημειώσεις στους τίτλους και την περιγραφή των έργων. Κάτω από τον τίτλο του έργου «Κεφάλι αγρίου, μάσκα» υπήρχε μια εκτεταμένη ταμπέλα που εξηγούσε ότι λέξεις όπως 'άγριος' και 'βάρβαρος' που θεωρούνται προσβλητικές σήμερα, αντανακλούν κοινές αντιλήψεις στην εποχή του Γκογκέν». Αλλού, η φράση «η σχέση του με μια νεαρή Ταϊτινή γυναίκα» άλλαξε σε «η σχέση του με ένα Ταϊτινό κορίτσι 13 ή 14 χρονών».

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
«Το βασιλικό τέλος», 1892

Σύμφωνα με άλλους επιμελητές ή στελέχη μουσείων πάντως, η επανεξέταση της ζωής καλλιτεχνών του παρελθόντος υπό το πρίσμα του 21ου αιώνα, εμπεριέχει κινδύνους και ενδέχεται να οδηγήσει σε μποϊκοτάρισμα, λογοκρισία ή και ακύρωση σημαντικών έργων τέχνης.

«Μπορώ να αντιπαθώ και να καταδικάζω το άτομο, αλλά το έργο είναι έργο», δηλώνει στους New York Times ο Vicente Todoli, ο οποίος ήταν διευθυντής της Tate Modern όταν φιλοξενήθηκε εκεί μια μεγάλη έκθεση του Γκογκέν το 2010 και τώρα είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Pirelli HangarBicocca art foundation στο Μιλάνο. «Από τη στιγμή που ένας καλλιτέχνης δημιουργήσει ένα έργο, αυτό δεν ανήκει πλέον στον ίδιο, αλλά σε όλο τον κόσμο».

O Γκογκέν κοιμόταν με ανήλικα κορίτσια. Κάποιοι δεν είναι πια ok με αυτό. Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία του Γκογκέν

Με στοιχεία από τους New York Times

Εικαστικά
26

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ