Εισαγωγή στο σύμπαν της Μάγδας Κοτζιά

Εισαγωγή στο σύμπαν της Μάγδας Κοτζιά Facebook Twitter
Το χαμόγελό της ήταν πλατύ, απαστράπτον, ευφρόσυνο. Η δουλειά της –τα βιβλία, η γνώση, η ομορφιά– ήταν η ζωή της. Και ήταν πλούσια και ελεύθερη ζωή. Μια ζωή πλήρης εν τέλει...
1

Τι θα ήμασταν, και πού θα βρίσκαμε ντουβάρι να κοπανήσουμε το κεφάλι μας, αν δεν είχαμε διαβάσει εκείνα τα κρίσιμα βιβλία που μας άνοιξαν τα μάτια στην κρίσιμη ηλικία και στην κρίσιμη στιγμή; Τι θα ήμασταν, και πόσα λάθη άραγε δεν θα μας είχανε στείλει ντουγρού στις ξέρες, όπου θα τσακίζαμε τη βαρκούλα μας; Πώς μπορούμε να υπολογίσουμε την ανυπολόγιστη ευγνωμοσύνη που οφείλουμε σ' εκείνους τους ανθρώπους που μας δώρισαν τα βιβλία τους και μέσα από τις σελίδες αυτών των βιβλίων μάς άνοιξαν τα μάτια, μας έδειξαν στις ανοιχτωσιές, μας πρόσφεραν μια ζωή πλήρη εν τέλει.

Η Μάγδα Κοτζιά ήταν πίσω από όλα αυτά τα θαύματα. Και από δεκάδες, εκατοντάδες άλλα. Θυμήσου: Ταχτσής και το Φοβερό Βήμα. Θυμήσου: Μάνος Χατζιδάκις και τα Σχόλια του Τρίτου. Όλη η Μεταπολίτευση πάλι εδώ. Στον Εξάντα.


Οι Καπετάνιοι, του Δομένικου Αυδή, όπως επιμέναμε να λέμε τον Dominique Eudes, μας έβγαλαν από τη ρότα προς την τότε πανίσχυρη ΚΝΕ και μας οδήγησαν σε άλλες ατραπούς και τώρα, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά, ξέρω πόσο πολύτιμη ήταν η συνάντηση μ' εκείνο το πολυσέλιδο παθιασμένο ιστορικό μελέτημα. Μια συνάντηση που χρωστάμε στη Μάγδα Κοτζιά και τον εκδοτικό της οίκο, τον Εξάντα.


Κι ύστερα, εκείνη η μαγεία της γλώσσας, τα θαύματα, οι εκλάμψεις που πέτυχε ο Δημήτρης Δημητριάδης, μεταφράζοντας το Ημερολόγιο ενός Κλέφτη και την Παναγία των Λουλουδιών του Ζαν Ζενέ. Σε χαρτόδετες εκδόσεις τότε, όπως και η Φιλοσοφία του Μπουντουάρ του Θεϊκού Μαρκήσιου, και η Ιουστίνη, χαρτόδετη και κυνηγημένη από κομπλεξικούς εισαγγελείς, στην αυγή της Μεταπολίτευσης, απαγορευμένη. Και τότε συνασπίστηκαν κάμποσοι εκδότες και προχώρησαν σε κοινή έκδοση, αναγκάζοντας την πολιτεία να υποχωρήσει. Και μετά, απανωτά, έρχεται η Αναφορά του Μπρόντι, Μπόρχες, εκρήξεις στο κρύο κρέας του κρανίου, και σαν να μην έφτανε αυτό, να και ο αδιανόητος πυραυλοκίνητος Φίλιπ Κ. Ντικ και το Ούμπικ και η σαρωτική αντιστροφή των πραγματικοτήτων στον Άνθρωπο από το Ψηλό Κάστρο, παρέα με τα Λουλούδια για τον Άλγκερνον, και λίγο πιο μετά η Μπέττυ και το Πόσο πάει; – κι έτσι τινάζονται στον αέρα τα στερεότυπα και περνάς μάνι-μάνι σ' εκείνη την ιδιαίτερη ενηλικίωση που σου εξασφαλίζει μια παρατεταμένη νεότητα στο μέσα σύμπαν σου και στην περιπέτεια που αντιλαμβάνεσαι ότι είναι η ζωή η ίδια.


Η Μάγδα Κοτζιά ήταν πίσω από όλα αυτά τα θαύματα. Και από δεκάδες, εκατοντάδες άλλα. Θυμήσου: Ταχτσής και το Φοβερό Βήμα. Θυμήσου: Μάνος Χατζιδάκις και τα Σχόλια του Τρίτου. Όλη η Μεταπολίτευση πάλι εδώ. Στον Εξάντα. Στον οίκο, στο σπίτι, στο κονάκι της Μάγδας. Στην οδό Τζαβέλλα αρχικά, με ξύλινη σκάλα που έτριζε και σόμπα κουκουνάρα και μυστηριώδεις τύπους να παίζουνε μανιωδώς χαρτιά, να πίνουν ουίσκι, να καπνίζουν άφιλτρα από πακέτο κασετίνα, να μιλάνε όλοι μαζί, παθιασμένα, μελωδικά, τραχιά, ειρωνικά, ευγενέστατα, σοφά. Μετά στην αρχή της Διδότου, απέναντι από το καφενείο που έγινε μπαρ και που γύρισε πάλι σε καφενείο, όπου καταφεύγαμε, η Μάγδα κι εγώ, πριν μεσημεριάσει, και αρχίζαμε τα ποτά και τα λόγια. Εκεί μου είπε πολλά για τον Χόρχε Σεμπρούν, αυτόν το δανδή της εξέγερσης που έζησε από κοντά τα κορυφαία γεγονότα του 20ού αιώνα.

Τέλος εποχής, αλλά και αρχή μαζί. Αρχή μιας άλλης εποχής που σίγουρα θα σκύψει να δει τι έκανε η Μάγδα και οι άνθρωποι που της έμοιαζαν.


Τι θα ήμασταν χωρίς μορφές σαν τη Μάγδα Κοτζιά; Θυμήσου: Emil Cioran και Εγκόλπιο Ανασκολοπισμού – σε τρομερά μεταφραστικά κέφια ο Κωστής, που θα πιάσει λίγο μετά και τις Φλόγες της Ζηλοτυπίας του Ρενέ Ζιράρ, ένα πόνημα που βρέθηκε σε χρόνο ρεκόρ στα σπίτια των φίλων και της παρέας. Τι θα ήμασταν χωρίς τους παίκτες/ρέκτες που έδωσαν ό,τι είχαν και, κυρίως, δεν είχαν για τις τυπωμένες σελίδες που εμπεριέχουν τα πάντα, τον κόσμο όλο; Παίκτες/ρέκτες που τολμούν να εκδώσουν τον Χώρο της Λογοτεχνίας του Μωρίς Μπλανσό, σε ανύποπτο χρόνο, και το άγνωστο αριστούργημα του Στέλιου Αναστασιάδη, αυτής της μοναδικής μποέμ μορφής που γύρισε με τα πόδια όλη την Ευρώπη και συναντήθηκε με τον Σταύρο Τορνέ. Παίκτες/ρέκτες που έχουν διαίσθηση και πάθος και λογική, έτσι ώστε να υλοποιούν αλλόκοτα, με την πρώτη ματιά, σχέδια, και να είναι πάντα ένα βήμα μπροστά από τους καιρούς τους.


Ο Χρήστος Κωνσταντινίδης που έστησε τη Διεθνή Βιβλιοθήκη και το Μαύρο Ρόδο για να μας συστήσει τις άγνωστες και διόλου δημοφιλείς επαναστάσεις, ο Ευγένιος Αρανίτσης που ιδρύει τις εκδόσεις Άκμων και μας συστήνει τη λυρική ριζοσπαστική υποκειμενικότητα του Ραούλ Βανεγκέμ και του Άλεν Γκίνσμπεργκ, ο Μανώλης Μανουσάκης που αποκαθιστά τη Λολίτα του Ναμπόκοφ και να μας γαλουχεί στον επίμονο, αθόρυβο ρομαντισμό με τις τότε ασπρόμαυρες εκδόσεις Ερατώ, ο Σούλης Χαρμάνης που τυπώνει Τέοντορ Αντόρνο και Χέρμπερτ Μαρκούζε στα ύψιλον/βιβλία, ο Σταύρος Πετσόπουλος και η Άγρα που υπερβαίνει την υπερβάλλουσα υπερπολιτικοποίηση της εποχής και ξενοδοχεύει το τότε υπό διωγμόν αστυνομικό και νουάρ μυθιστόρημα. Και ανάμεσά τους, μαζί τους, πάντα κοντά τους, η Μάγδα Κοτζιά, με τον Εξάντα, να προσφέρει, ναι, να δωρίζει και να δίνει και να δονεί, ζώντας με όλη την ψυχή της στην επικράτεια της Σόλωνος που είναι συνεκδοχή του σύμπαντος.


Τέλος εποχής, αλλά και αρχή μαζί. Αρχή μιας άλλης εποχής που σίγουρα θα σκύψει να δει τι έκανε η Μάγδα και οι άνθρωποι που της έμοιαζαν – που ήταν, δηλαδή, γενναίοι και ευγενικοί και είρωνες και άρχοντες και καλλιεργημένοι και τολμηροί και παιγνιώδεις και κοσμοπολίτες και Έλληνες ωραίοι.


Η Μάγδα εξέδωσε με ασίγαστο πάθος και μεράκι μεγάλους συγγραφείς, τους κλασικούς του 20ού αιώνα, τον Ερνέστο Σάμπατο, τον Πέτερ Χάντκε, τον Μισέλ Τουρνιέ, τον Τόμας Μπέρνχαρντ. Και τόσους άλλους. Το χαμόγελό της ήταν πλατύ, απαστράπτον, ευφρόσυνο. Η δουλειά της –τα βιβλία, η γνώση, η ομορφιά– ήταν η ζωή της. Και ήταν πλούσια και ελεύθερη ζωή. Μια ζωή πλήρης εν τέλει.

Βιβλίο
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ

σχόλια

1 σχόλια
Αγαπητέ Γιώργο-Ίκαρε Μπαμπασάκη,καταρχήν χρόνια σου πολλά-καλά και δημιουργικά.Αν και δεν μου αρέσει η φθορά της έκφρασης... "σε συγχαίρω" : για όσα έγραψες με αφορμή το θάνατο της παιδικής μου φίλης Μάγδας Κοτζιά. Για να θυμόμαστε οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι και οι επερχόμενοι.Με συγκίνησες...Θέμης Λιβεριάδης