Στα ερείπια του «Ολυμπίου», στα χωράφια
Το αρχοντικό του Αμπελοράβδη είναι μια αρχιτεκτονική παραδοξότητα του νησιού
ΚΑΘΩΣ το εθνολογικό μου ταξιδι στην άκρη του κόσμου (μου), που λέγεται Ζάκυνθος, λήγει απόψε, παρέσυρα τον αδελφό μου να πάμε στο Αρχοντικό του Αμπελοράβδη. Φάση, ο Κλοντ-Λεβί Στρος στους Μπορόρο. Η πύλη ανοιχτή. Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί κατ΄ευφημισμόν διατηρητέο ― απλώς το αφήνουν να γκρεμίζεται σιγά- σιγά. Μέγα κρίμα. Είναι πολύ χαριτωμένο κτίριο, μοναδικό σ΄ένα νησί, που έχει γεμίσει αρχιτεκτονικές τούρτες με γύψινους ψευδοθυρεούς.
Η ιστορία του κτιρίου ξεκινάει στις αρχές του 20ού αιώνα στον οικισμό Καλιπάδο στο κεντρικό δρόμο που συνδέει τη Χώρα με τις Αλυκές όπου ανοικοδομείται κτίσμα σ’ενα υπερυψωμένο μέρος του κτήματος το οποίο άνηκε στην αριστοκρατική οικογένεια των Βούλτσων με βασική χρήση αυτού ως εξοχική κατοικία.Ο πύργος αποτελεί το κεντρικό κτίσμα μιας έκτασης 140 στρεμμάτων που περιλαμβάνει καλλιέργειες ελιάς, σταφίδας, αμπελιού και κάποιων εσπεριδοειδών,εντος της οποίας υπάρχουν διάφορα οικοδομήματα.
Το 1928 ο πύργος επέρχεται στην ιδιόκτησια των αδελφών Αμπελοράβδη λόγω οικονομικών δυσχεριών των μέχρι πρότινος ιδιοκτητών του και ανακατασκευάζεται πλήρως.Ονομάζεται «Ολύμπιον» όπως αναγράφεται στην μαρμαρινη επιγραφή στην πρόσοψη του κτιρίου η οποία είχε επιχρυσωθεί απο τον ζωγράφο Πλαίσα Νίκα.Τα αδέλφια Δημήτριος και Αντώνιος Αμπελοράβδης δημιούργησαν τραπεζικό οίκο, ενώ παράλληλα η έντονη ενασχολήση με το εμπόριο και συγκεγκριμένα η εξαγωγή τοπικών προιόντων, όπως σταφίδα και ποτάσα, τους επέφερε πολλά κέρδη.
Δημιουργούν λοιπόν ένα συγκρότημα μνημειακού χαρακτήρα που αν και δεν φέρει γνήσια αρχιτεκτονικά στοιχεία τοπικών αρχοντικών εξοχής της Ζακύνθου,λειτουργικά και σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα κτίσματα που διαρθρώνονται σε αυτό όπως αμαξοστάσιο και παρατηρητήριο ,ικανοποιεί τις πολλαπλές λειτουργίες του συγκροτήματος.Επηρεασμένοι από τα ταξίδια τους στο εξωτερικό υιοθέτησαν στον νέο τους κτίριο αρχιτεκτονικές μορφές και τύπους που συνηθίζονταν τον περασμένο αιώνα στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα δανείστηκαν στοιχεία από την μεσαιωνική εποχή ,όπως έχει ήδη αναφερθεί ,από την γοτθική, τα λεγόμενα νεογοτθικά.
Με μία ματιά στην κύρια όψη του πύργου μπορεί κάποιος να παρατηρήσει τις πόρτες και τα παράθυρα που καταλήγουν σε οξυκόρυφα τόξα καθώς και τους δύο πύργους αριστερά και δεξιά. Στο σύνολο τους τα παραπάνω καθιστούν τον πύργο ένα μοναδικό αρχιτεκτόνημα νεογοτθικής αρχιτεκτονικής για την Ζάκυνθο του οποίου η επιβλητικότητα αντανακλούσε σε κάθε του πτυχή την οικονομική υπεροχή της οικογένειας Αμπελοράβδη. Ενδεικτικό στοιχείο αυτού αποτελούσε η ύπαρξη του επιχρυσωμένου Οικοσήμου στον περιβάλλον χώρο του πύργου το οποίο πλέον έχει κλαπεί και το οποίο απεικόνιζε ένα ανδρικό στήθος.
Στοιχεία από την πανεπιστημιακή εργασία των φοιτητριών στο Πανεπιστήμιο Πάτρας Ελένης Αυδαλά, Γεωργίας Μπίρμπα, Μαρίας- Αθανασίας Παναγιωτοπούλου και το βιβλίο Αρχιτεκτονική Ζακύνθου του Δ. Ζήβα.
