Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού!

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Κώστας Στανέλλος/ LIFO
1

Ετυμολογία

Η λέξη «περίπτερο» προέρχεται από την αρχαία λέξη «περίπτερος», που προσδιορίζει έναν ναό περιστοιχισμένο από κίονες.

 

1828

Οι ρίζες των περιπτέρων βρίσκονται στα μικρά καπνοπωλεία που εμφανίζονται μετά την απελευθέρωση στο Ναύπλιο και στη συνέχεια στην Αθήνα.

 

Ίρις

Ήταν το πρώτο φιλολογικό περιοδικό που πωλήθηκε σε αυτά τα καπνοπωλεία με τιμή 25 λεπτά.

 

1889

Τα πρώτα περίπτερα εμφανίζονται στην επαρχία ως μορφή οικονομικής βοήθειας σε τραυματίες και ανάπηρους στρατιώτες.

 

1897

Μετά τον καταστροφικό για την Ελλάδα πόλεμο με την Τουρκία, τα περίπτερα αρχίζουν να πληθαίνουν.

 

Φοροεισπρακτικός μηχανισμός

Στα περίπτερα δόθηκε αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων, κατι που λειτούργησε στην αρχή ως φοροεισπρακτικός μηχανισμός για να εξασφαλίζει το κράτος έσοδα από την πώληση του καπνού. Πριν από την εμφάνισή τους, χύμα τσιγάρα και καπνό πωλούσαν πλανόδιοι που δεν μπορούσαν να ελεγχθούν αποτελεσματικά.

 

1911

Το πρώτο περίπτερο εμφανίζεται στην Αθήνα. Βρίσκεται στην οδό Πανεπιστημίου.

 

1914

Η όψη των περιπτέρων γίνεται ομοιόμορφη σε όλη τη χώρα: 0,70x0,70 μ.

 

1919

Ο Σωτήρης Σκίπης, σε άρθρο του στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠΤ, εξυμνεί τα περίπτερα ως μέσο εξάπλωσης του ελληνικού εντύπου.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

1922

Όλα τα περίπτερα της χώρας παραχωρούνται στην «Πανελλήνιον Ένωσιν Τραυματιών Πολέμου 1912-1921» από το υπουργείο Περιθάλψεως. Τα περίπτερα δεν μπορούν να πωληθούν, να μεταβιβαστούν, να υποθηκευτούν η να υπομισθωθούν. Μετά τον θάνατο του δικαιούχου παραχωρούνται για πέντε έτη στα παιδιά ή στη γυναίκα του.Το ποσό μισθώσεως ξεκινούσε από τις 20 δραχμές και έφτανε μέχρι τις 250. Τα έσοδα αυτά πήγαιναν στο ειδικό «Ταμείο προικοδοτήσεως θυγατέρων και τραυματιών πολέμου».

 

Μεσοπόλεμος

Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου στα περίπτερα πωλούνταν μόνο εφημερίδες, χύμα τσιγάρα και κάποια υποτυπώδη ζαχαρώδη προϊόντα.

 

1934

Ο Γιάννης Γεωργακάς ίδρυσε το περίπτερο με το όνομα Μινιόν, αρχικά στην οδό Σταδίου και μετά στην Αιόλου 104. Για πρώτη φορά κλείνει τις δύο πλαϊνές πτέρυγες του περιπτέρου και τις μετατρέπει σε βιτρίνες όπου εκθέτει διάφορα είδη: στυλό, γυαλιά, είδη ξυρίσματος, σουγιάδες, ψαλίδια κ.λπ. Το εγχείρημά του έμελλε να γίνει ο προπομπός του πολυκαταστήματος «Μινιόν».

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

1940

Ξεκίνησε η πώληση «ζαχαρωδών» (κυρίως από την εταιρεία ΙΟΝ), αναψυκτικών (λεμονάδες και γκαζόζες ΗΒΗ), φύλλων τσίχλας με γεύση δυόσμο και έπειτα σοκολάτας.

 

1943-’44

Εισέρχονται και άλλες κατηγορίες δικαιούχων: θύματα πολέμου και θύματα ειρηνικής περιόδου.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

 

1950

Αυτήν τη δεκαετία εγκαθίστανται τηλέφωνα στα περίπτερα.

1970

Έως τη δεκαετία αυτή οι διαστάσεις είχαν μεγαλώσει (1,30x1,50 μ.), ενώ είχαν εγκατασταθεί ρολά και ψυγεία.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter
Περίπτερο στο Σύνταγμα το 1958

 

1980

Αρχίζει να παραχωρείται κοινόχρηστος χώρος στα περίπτερα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

 

1997

Μετά τις εργασίες για το μετρό που γίνονταν στην περιοχή, κατέρρευσε το πρώτο περίπτερο της Αθήνας.

 

2002

Επιτρέπεται και σε ανάπηρους του άμαχου πληθυσμού, π.χ. άνθρωποι που τραυματίστηκαν από νάρκες, να αποκτήσουν άδεια περιπτέρου. Είχαν ενταχθεί ήδη από τη δεκαετία του 1980 οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, οι ανάπηροι του Δημοκρατικού Στρατού.

 

Προϊόντα

Τα προϊόντα που πωλούνται στο περίπτερο έχουν φτάσει τους 2.500 κωδικούς.

 

2006

Οι διαστάσεις των περιπτέρων αυξήθηκαν κατά 20 πόντους. Οι καινούργιες είναι 1,50x1,70. Το εμβαδόν είναι 2,55 τ.μ.

 

2007

Δίνεται άδεια και σε βετεράνους του πολέμου στην Κύπρο και σε άτομα με σοβαρή αναπηρία.

 

Δήμος Αθηναίων

Ο Δήμος Αθηναίων επιτρέπει στα περίπτερα να καλύψουν με ρολά χώρο 4,25 τ.μ. και επιπλέον χώρο μέχρι τα 6,35 τ.μ. για δύο ψυγεία με την πληρωμή τέλους κατάληψης κοινόχρηστου χώρου.

 

Ενοίκιο

Τα ενοίκια προ κρίσης κυμαίνονταν κατά μέσο όρο από 700 έως και 1.300 ευρώ, ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκονταν.

 

Η ιστορία του ελληνικού περιπτέρου, ναι, ως θεσμού! Facebook Twitter

 

 

2010

Στο περίπτερο επί της Χ. Τρικούπη απέναντι από τη Στοά του Βιβλίου ο κύριος Γρηγόρης εγκαθιστά το antistress system: ένας χάρτινος σωλήνας μεταφέρει τα ρέστα σου σε γυάλινο μπολ ακριβώς μπροστά σου.

 

2012

Το υπουργείο Άμυνας αποφάσισε την απελευθέρωση των αδειών, εκχωρώντας το 70% των περιπτέρων στους δήμους και το 30% σε άτομα με ειδικές ανάγκες και πολύτεκνους με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Ο νόμος 4046/2012 προβλέπει ότι οι υφιστάμενες άδειες περιπτέρων διατηρούνται σε ισχύ, αλλά δεν μεταβιβάζονται, ούτε κληρονομούνται.

 

Νέες άδειες

Η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των υπόλοιπων θέσεων (εκτός δηλαδή του 30%) παραχωρούνται με δημοπρασία. Ο χρόνος παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 10 χρόνια. Απαγορεύεται η αναμίσθωση ή υπεκμίσθωση, μια πρακτική δεκαετιών.

 

Κατάργηση περιορισμών

Την ίδια χρονιά καταργήθηκαν πρακτικά οι περιορισμοί με βάση πληθυσμιακά κριτήρια, η ύπαρξη περιορισμένου αριθμού προσώπων που τα εκμεταλλεύονται, ο περιορισμός της μόνιμης κατοικίας, ο περιορισμός της εκμίσθωσης μόνο σε φυσικά πρόσωπα

 

2013

Τα περίπτερα ανέρχονται σε 10.000 περίπου σε όλη την Ελλάδα. Από αυτά, 3.500 βρίσκονται στην Αττική. Από τα 1.300 του Δήμου Αθηναίων έχουν εγκαταλειφθεί από την αρχή της κρίσης περίπου τα 500.

 

Kioskys

Το δίκτυο των σύγχρονων περιπτέρων περιλαμβάνει 275 «κιόσκια» στην Αττική.

 

Τζίρος

Ο τζίρος των περιπτέρων σε όλη την Ελλάδα υπολογίζεται σε 5 δισ. ευρώ. Το κέρδος που μένει στους ιδιοκτήτες είναι της τάξεως του 9-10%.

 

2014

Ο Δήμος Αθηναίων εφαρμόζει πρόγραμμα κατεδάφισης των εγκαταλελειμμένων περιπτέρων που έχει ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς, τα οποία υπολογίζονται σε περίπου 300.

Urban Culture
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πέντε διαφορετικές βόλτες στην Αθήνα

Αθήνα / Πέντε διαφορετικές βόλτες στην Αθήνα

Πέρα από τα πάρκα και τους λόφους της Αθήνας, που όλοι γνωρίζουμε και επισκεπτόμαστε συχνά, υπάρχουν πολλές ακόμα ενδιαφέρουσες εναλλακτικές διαδρομές που αξίζει να εξερευνήσουμε.
ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ: Α. ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ, Γ. ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ, Λ. ΛΙΑΚΑΚΟΥ, M. HULOT, Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Urban Culture / Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Ένα μικρό οδοιπορικό σε περισσότερο ή λιγότερο γνωστά τοπόσημα και γειτονιές του Πειραιά που παρουσιάζουν ιστορικό, αρχιτεκτονικό, κοινωνιολογικό αλλά και πολιτιστικό ενδιαφέρον με «ξεναγό» τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου, Νίκο Διαμαντή.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύχτα είναι μεγάλη στο λιμάνι του Πειραιά

Urban Culture / Η νύχτα είναι μεγάλη στο λιμάνι του Πειραιά

Μια βόλτα τον χειμώνα στο βραδινό λιμάνι μοιάζει με μεταμεσονύκτια προβολή στο σινεμά. Μόνο που εδώ η εικόνα και ο ήχος δεν έρχονται από την οθόνη αλλά από την «αστική ευθύνη» που έχει η πρωτεύουσα να υποδέχεται και να αποχαιρετά εμπορεύματα, ταξιδευτές και νησιώτες σε μια αδιάκοπη ανθρωπολογική ταλάντωση.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Ο Στέφανος ερωτεύτηκε τα picó με την πρώτη ματιά

Μουσική / Ο Στέφανος και το picó του: Η κουλτούρα του καρναβαλιού της Κολομβίας έφτασε στην Αθήνα

Ένας Ελληνοαρμένιος από την Αιθιοπία θέλει να μετατρέψει την αθηναϊκή νύχτα σε ένα μεγάλο πάρτι σαν αυτά που γίνονται στο καρναβάλι της Καραϊβικής Ακτής της Κολομβίας.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Οι Αθηναίες κυκλοφορούν "οπλισμένες": Neon, γκλιτεράτα μπρελόκ και γατο-σιδηρογροθιές - Μικροπράγματα

Urban Culture / Οι Αθηναίες κυκλοφορούν «οπλισμένες»: Neon, γκλιτεράτα μπρελόκ και γατο-σιδηρογροθιές

Έξι Αθηναίες μάς μιλούν για τα όχι και τόσο αθώα μπρελόκ αυτοάμυνάς τους, για αυτές τις φούξια γάτες που κρεμούν στα κλειδιά τους για να μη φοβούνται να επιστρέψουν μόνες στο σπίτι τα βράδια.
ΒΑΝΑ ΚΡΑΒΑΡΗ
Τι συμβαίνει με το lean στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Lean: Το ναρκωτικό της γενιάς του τραπ

Το κωδεϊνούχο κοκτέιλ που συνδέθηκε με την κουλτούρα του τραπ είναι ένα φτηνό ναρκωτικό και πολύ εύκολο στην παρασκευή του, που έχει γίνει το αγαπημένο των εφήβων και των νεαρών ηλικιών. Και είναι ένα πολύ δημοφιλές ναρκωτικό που για την Ελλάδα είναι σαν να μην υπάρχει.
M. HULOT