Urbana: Πώς θα ήταν μια πόλη σχεδιασμένη από γυναίκες;

Urbana: Πώς θα ήταν μια πόλη σχεδιασμένη από γυναίκες; Facebook Twitter
Η «Urbana» εντοπίζει τις ανισότητες στον δημόσιο χώρο.
1

Ζούμε σε πόλεις που σε ένα συντριπτικό ποσοστό έχουν σχεδιαστεί και χτιστεί από άντρες. Η «Urbana», μια πρωτοβουλία από αρχιτεκτόνισσες, πολεοδόμους, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες, εντοπίζει τις ανισότητες στον δημόσιο χώρο και κάνει κινήσεις για να ξεπεραστούν.

— Τι είναι η «Urbana»;

Είναι μία πρωτοβουλία από αρχιτεκτόνισσες, πολεοδόμους, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που στοχεύει στην υποστήριξη της συμμετοχής όλων των πολιτών στην κοινωνική και χωρική ανάπτυξη της Αθήνας αλλά και εν γένει των ελληνικών πόλεων. Γεννήθηκε από την ανάγκη μας να νιώθουμε πιο άνετα, πιο ασφαλείς και πιο ευχάριστα στην πόλη μας.


Για να μπορεί η πόλη να ανταποκριθεί στην ποικιλία των αναγκών και των επιθυμιών των ανθρώπων της χρειάζεται οι ίδιοι να συμμετάσχουν ενεργά στον κοινωνικό και χωρικό μετασχηματισμό της. Συνδυάζοντας ερευνητικές προσεγγίσεις αλλά και πρακτικές που βιώσαμε σε άλλες πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου θελήσαμε να ξεκινήσουμε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων στην Αθήνα με στόχο την ευαισθητοποίηση των κατοίκων για σύγχρονα ζητήματα της πόλης και την εξοικείωση με μεθόδους συμμετοχικού σχεδιασμού.


Παράλληλα στοχεύουμε και στη συνεργασία μας με τους αρμόδιους φορείς και την συμβολή μας στον σχεδιασμό ολοκληρωμένων αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών παρεμβάσεων βασισμένων στις αρχές της συμπερίληψης, θέτοντας την καθημερινή ζωή στο επίκεντρο του σχεδιασμού της πόλης.

Μέσα από τις δράσεις μας θέλουμε να θέσουμε την καθημερινή ζωή στο επίκεντρο του αστικού σχεδιασμού υποστηρίζοντας τις ίδιες τις κοινότητες να εντοπίσουν τα προβλήματα και τις δυνατότητες της κάθε γειτονιάς και να προτείνουν αλλαγές που πιθανώς να είναι μικρής κλίμακας αλλά θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους.

— Είναι αλήθεια πως οι γυναίκες ζούμε σε πόλεις που έχουν σχεδιαστεί και χτιστεί σε συντριπτικό ποσοστό από άντρες. Τι εργαλεία έχουμε για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτό;

Ήδη από τη δεκαετία του '80 ομάδες γυναικών σε όλο τον κόσμο προβληματίστηκαν σε σχέση με τον επαναπροσδιορισμό του σχεδιασμού της πόλης από την οπτική του φύλου αφήνοντάς μας ως παρακαταθήκη πολύ χρήσιμα εργαλεία για να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση.


Μία από τις πρώτες δράσεις που υλοποιήθηκαν στο Μόντρεαλ του Καναδά για την εξασφάλιση του αισθήματος άνεσης και ασφάλειας των γυναικών στον δημόσιο χώρο και η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς και για εμάς είναι το πρόγραμμα "Femmes et Ville" (Γυναίκες και Πόλη) που προτείνει συγκεκριμένα βήματα αξιολόγησης του δημόσιου χώρου από την οπτική του φύλου.


Στο πρόγραμμα αυτό βασιστήκαμε και για τον σχεδιασμό του εργαστηρίου «Ο δημόσιος χώρος της Αθήνας από την οπτική του φύλου – Urbana» που διοργανώσαμε με την υποστήριξη του ΥΠΠΟΑ και του Εργαστηρίου Σπουδών Φύλου του Παντείου Πανεπιστημίου και τη συμμετοχή 15 φοιτητριών.


Αίσθημα ασφάλειας, προσβασιμότητα, ποιότητα του αστικού εξοπλισμού, ζωτικότητα του χώρου, εκπροσώπηση των φύλων στον δημόσιο χώρο είναι ορισμένοι από τους δείκτες που χρησιμοποιήσαμε με τις συμμετέχουσες για να αξιολογήσουμε την περιοχή γύρω από το Πανεπιστήμιο μέσα από τη διεξαγωγή περιπάτων βιωματικής χαρτογράφησης.


Με τη χρήση πρακτικών εργαλείων όπως οι παραπάνω δείκτες, οι συμμετέχουσες είχαν τη δυνατότητα να θέσουν σε πλαίσιο τα συναισθήματά τους για τον χώρο, να κατανοήσουν πώς σχετίζεται ο σχεδιασμός του χώρου με αυτά και να αναπτύξουν προτάσεις βελτίωσης βασισμένες στην βιωματική τους γνώση και εμπειρία.

— Ποιες είναι κάποιες από τις αλλαγές που θα προτείνατε;

Μέσα από τις δράσεις μας θέλουμε να θέσουμε την καθημερινή ζωή στο επίκεντρο του αστικού σχεδιασμού υποστηρίζοντας τις ίδιες τις κοινότητες να εντοπίσουν τα προβλήματα και τις δυνατότητες της κάθε γειτονιάς και να προτείνουν αλλαγές που πιθανώς να είναι μικρής κλίμακας αλλά θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους.


Οι προτάσεις άρα προκύπτουν κάθε φορά με τρόπο συμμετοχικό καθώς οι ίδιοι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον χώρο είναι οι πλέον κατάλληλοι για να κάνουν προτάσεις γι' αυτόν. Εμείς εμπλουτίζουμε την κατανόησή τους και υποστηρίζουμε παρέχοντας μεθόδους και εργαλεία.


Οι αλλαγές που μπορούν να προκύψουν μέσα από αυτές τις διαδικασίες μπορεί ενδεικτικά να σχετίζονται με την διευκόλυνση ή/και προτεραιοποίηση της κινητικότητας των πεζών (π.χ. διαβάσεις, πεζοδρόμια, διοργάνωση δημόσιων δράσεων), την ενίσχυση του παιχνιδιού στον δημόσιο χώρο, την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας (π.χ. φωτισμός, ενεργοποίηση υπολειμματικών χώρων), την υποστήριξη της ζωτικότητας του δημόσιου χώρου μέσα και από τη διευκόλυνση της παρουσίας παιδιών, νέων, ηλικιωμένων ατόμων και ΑΜΕΑ σε αυτόν (π.χ. τοποθέτηση καθιστικών, ραμπών) κ.ά.

 

Το σχολικό προαύλιο, ένας χώρος συμπερίληψης

— Οι δράσεις σας αφορούν και την σχέση «παιδί-δημόσιος χώρος». Πείτε μου λίγα λόγια για την εμπειρία σας μέσα από τη δράση «Αυλές Συμπερίληψης».

Υλοποιήθηκε πιλοτικά στο 45ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών την άνοιξη του 2019. Βασίζεται στη μεθοδολογία "Εl pati de l'escola en igualtat" (H σχολική αυλή ένας χώρος ισότητας) που αναπτύχθηκε και εφαρμόζεται από την ομάδα Equal Saree στη Βαρκελώνη της Ισπανίας, με την οποία συνεργαζόμαστε.


Το πρόγραμμα στηρίζεται στην παρατήρηση ότι σε μία τυπική αυλή δημοτικού σχολείου τα μοναδικά συνήθως στοιχεία εξοπλισμού που υπάρχουν είναι μπασκέτες και τέρματα ποδοσφαίρου. Τα στοιχεία αυτά υπονοούν μία συγκεκριμένη χρήση του χώρου που σχετίζεται με αυτά τα αθλήματα.

Έτσι παρατηρούμε παιδιά που επιθυμούν να παίξουν μπάσκετ, ποδόσφαιρο ή παρόμοιες δραστηριότητες μεγάλης έντασης, συνήθως αγόρια, να καταλαμβάνουν το κέντρο της αυλής, ενώ παιδιά τα οποία επιθυμούν μία χαμηλότερης έντασης δραστηριότητα να εκτοπίζονται στην περιφέρεια του χώρου με σημαντικά λιγότερες επιλογές για παιχνίδι.


Η σχολική αυλή είναι ο πρώτος δημόσιος χώρος για το παιδί και παρατηρούμε ότι ήδη σε αυτόν τον χώρο δημιουργούνται συγκεκριμένες δυναμικές και ιεραρχίες οι οποίες σχετίζονται και με μία ευρύτερη έμφυλη διάσταση στη χρήση του χώρου ήδη από αυτή την ηλικία.


Τα παιδιά πήραν τον ρόλο ερευνητών και ερευνητριών, παρατήρησαν την χωρική αλλά και την κοινωνική διάπλαση της αυλής, αντιλήφθηκαν δυναμικές, εξοικειώθηκαν με μεθόδους συμμετοχικού σχεδιασμού και έκαναν προτάσεις ανασχεδιασμού της αυλής με στόχο να γίνει πιο συμπεριληπτική.


urbana.gr

Urban Culture
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Minas Kosmidis [Architecture in Concept] - Το γραφείο που από την Θεσσαλονίκη ταξίδεψε την αρχιτεκτονική σε όλο τον κόσμο

Αρχιτεκτονική / Minas Kosmidis [Architecture in Concept] - Το γραφείο που από την Θεσσαλονίκη ταξίδεψε την αρχιτεκτονική σε όλο τον κόσμο

Με έδρα τη Θεσσαλονίκη και έργα καλαίσθητα και πρωτοποριακά, το αρχιτεκτονικό γραφείο του Μηνά Κοσμίδη κατάφερε να περάσει τα σύνορα
ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΑΡΑΜΗΣ
Η αφρόκρεμα της διεθνούς μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Αθήνα και τα νησιά το 1933, σε ένα φιλμ-ντοκουμέντο

Lifo Picks / Η αφρόκρεμα της διεθνούς μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Αθήνα και τα νησιά το 1933, σε ένα φιλμ-ντοκουμέντο

Ισθμός, Αθήνα, Αίγινα, Σέριφος, Ίος, Σαντορίνη, τον Αύγουστο του 1933, στο πλαίσιο του θρυλικού 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Νεώτερης Αρχιτεκτονικής (CIAM) που ξεκίνησε εν πλω στο πλοίο Patris II με αφετηρία την Μασσαλία και προορισμό τον Πειραιά. ― ΜΕΤΑ ΤΟ 9΄ΛΕΠΤΟ ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΣΤΟΝ ΙΣΘΜΟ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Paleo: Πώς ο Γιάννης Καϋμενάκης κατάφερε να δημιουργήσει ένα πετυχημένο wine bar εκτός πιάτσας, αποφεύγοντας το gentrification

Radio Lifo / Paleo: Πώς ένα wine bar στη μέση του πουθενά έκανε επιτυχία

Μακριά από το hip κέντρο, σε έναν δρόμο με εργοστάσια, συνεργεία και παλιά κτίρια, στην περιοχή Ρετσίνα κοντά στο λιμάνι του Πειραιά βρίσκεται το wine bar Paleo. Δεν είναι χθεσινό μαγαζί, φέτος κλείνει τα 8 χρόνια λειτουργίας. H Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τον δημιουργό του Γιάννη Καϋμενάκη για το πώς κατάφερε να συνυπάρξει με μια ιστορική γειτονιά του Πειραιά που εξακολουθεί να ζει στους ρυθμούς της.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Το ice hockey στην Αθήνα είναι στην κυριολεξία το πιο κουλ πράγμα που είδαμε τελευταία

Living / Kύπλωπες και Τιτάνες παίζουν ice hockey στο Αιγάλεω

Μια καλά οργανωμένη ερασιτεχνική λίγκα κάνει γρήγορες τρίπλες, πέφτει με δύναμη στον πάγο, σηκώνεται και συνεχίζει. Κάποιοι έχουν βρει έναν διαφορετικό τρόπο να χαλαρώνουν μετά τη δουλειά και ο αγώνας που παρακολουθήσαμε είναι από τα πιο κουλ πράγματα που είδαμε τελευταία.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Urban Culture / Δέκα σημεία του Πειραιά που δεν γνωρίζουν οι Αθηναίοι

Ένα μικρό οδοιπορικό σε περισσότερο ή λιγότερο γνωστά τοπόσημα και γειτονιές του Πειραιά που παρουσιάζουν ιστορικό, αρχιτεκτονικό, κοινωνιολογικό αλλά και πολιτιστικό ενδιαφέρον με «ξεναγό» τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου, Νίκο Διαμαντή.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ζώδια για την εβδομάδα 29/02 - 06/03/2024

Living / Οι αστρολογικές προβλέψεις της εβδομάδας (29/02 - 06/03/2024)

Ένα ταξίδι που προκύπτει σάς δίνει την ευκαιρία να συνδυάσετε την εργασία με την ψυχαγωγία, να κάνετε καινούργιες γνωριμίες με άτομα που έχετε κοινά ενδιαφέρονται και, κυρίως, να ερωτευτείτε.
ΜΑΡΙΒΙΚΥ ΚΑΛΛΕΡΓΗ
Από πού παίρνουν την πρωτεΐνη τους οι βίγκαν;

Radio Lifo / Από πού παίρνουν την πρωτεΐνη τους οι βίγκαν;

Στο μυαλό των περισσοτέρων, η πρωτεΐνη είναι συνώνυμη με την κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων. Από πού παίρνουν όμως την πρωτεΐνη τους οι χορτοφάγοι, οι βίγκαν ή όσοι απλά θέλουν να περιορίσουν την κατανάλωση κρέατος; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη διατροφολόγο Σοφία Κανέλλου.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Hyper Hypo: Πώς ένα αθηναϊκό βιβλιοπωλείο κατάφερε να έχει πελάτες από όλο τον κόσμο

Radio Lifo / Hyper Hypo: Πώς ένα αθηναϊκό βιβλιοπωλείο κατάφερε να έχει πελάτες από όλο τον κόσμο

O στυλίστας Ανδρέας Κόκκινος και ο γραφίστας Στάθης Μητρόπουλος εξηγούν στη Μερόπη Κοκκίνη πώς έστησαν το βιβλιοπωλείο τους και τι έκαναν όταν ξαφνικά μια μέρα εμφανίστηκε εκεί η Τίλντα Σουίντον.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
(α) Δεν κατανοώ γιατί το μπάσκετ λογίζεται ως κάτι "αγορίστικο" ενώ μιλάμε για κοινωνικά επιβεβλημένους έμφυλους ρόλους. Τα κορίτσια δεν παίζουν μπάσκετ;(β) Τίνι τρόπω, τελικά, επιτυγχάνεται η συμπερίληψη; Διότι είπαμε για Μπαρθελόνες, για γυναίκες, για Αρβελέρ αλλά σαφή πρόταση δεν άκουσα.