Ο Πέτρος Ζούλιας σκηνοθετεί φέτος δύο εξαιρετικές παραστάσεις με πρωταγωνιστές ορισμένους από τους σημαντικότερους Έλληνες ηθοποιούς. Η Μαρίκα είναι μια θεατρική βιογραφία βασισμένη στη ζωή της Μαρίκας Κοτοπούλη, ενώ οι Φάλαινες του Αυγούστου βασίζονται στο έργο του Ντέιβιντ Μπέρι. Ο σκηνοθέτης μας μιλά για τις νέες του δουλειές και τη συνεργασία του με τα κορυφαία ονόματα της ελληνικής υποκριτικής.
— Πώς εμπνέεστε όταν σκηνοθετείτε μια παράσταση και γιατί επιλέξατε φέτος τα έργα Μαρίκα και Φάλαινες του Αυγούστου;
Όσο περνούν τα χρόνια, δύο είναι τα ισχυρά κριτήρια στην επιλογή των έργων που ανεβάζω. Το πρώτο είναι να με αφορά προσωπικά η ιστορία, να ενεργοποιεί μια βαθιά εσωτερική μου ανάγκη να ανοίξω μαζί του σκηνικό διάλογο. Το δεύτερο κριτήριο έχει να κάνει με το κοινό. Θέλω να του πω κάτι που να αφορά τη ζωή του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά.
Τι με εμπνέει; Αγαπώ τους ήρωες που πάνε κόντρα στα κοινωνικά πρότυπα. Η Μαρίκα Κοτοπούλη είναι μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, μια γυναίκα πολύ μπροστά από την εποχή της. Ακραία, ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα. Στις Φάλαινες τα πρόσωπα επιμένουν να περάσουν τα στενά όρια που βάζει η τρίτη ηλικία. Διεκδικούν τη ζωή ως το τέλος. Δεν παραιτούνται. Δεν συμβιβάζονται.
Αγαπώ τους ήρωες που πάνε κόντρα στα κοινωνικά πρότυπα. Η Μαρίκα Κοτοπούλη είναι μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, μια γυναίκα πολύ μπροστά από την εποχή της. Ακραία, ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα. Στις Φάλαινες τα πρόσωπα επιμένουν να περάσουν τα στενά όρια που βάζει η τρίτη ηλικία. Διεκδικούν τη ζωή ως το τέλος.
— Υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στα δύο έργα;
Η ανάγκη να αγωνίζεται κανείς ως το τέλος της ζωής του είναι το μόνο κοινό στοιχείο των δύο έργων. Η άρνηση της παραίτησης, της παθητικής στάσης απέναντι στο μεγάλο θέμα της επιβίωσης. Η Μαρίκα, όπως η Σάρα και η Λίμπι στις Φάλαινες, με σύμμαχο την ουτοπία, αντιδρούν στη στασιμότητα, στον συμβιβασμό, στην αποδοχή μιας μονότονης και ισοπεδωτικής πραγματικότητας.
— Χρειάστηκε έρευνα και ενδελεχής μελέτη για να δημιουργηθεί το κείμενο της Μαρίκας. Μιλήστε μας γι' αυτήν τη διαδικασία.
Αν και έχω, πια, μια εμπειρία στην αναζήτηση στοιχείων, στον τρόπο έρευνας ενός προσώπου που βιογραφείται θεατρικά, πρέπει να πω ότι στην περίπτωση της Κοτοπούλη δυσκολεύτηκα. Καταρχάς, δεν διασώζεται σχεδόν καμία οπτικοακουστική εγγραφής της. Έφτασε ως τις μέρες μας ο μύθος της, αλλά είναι άγνωστος στα αυτιά και στα μάτια μας ο τρόπος της ερμηνείας της. Διάβασα σχετικά βιβλία, άκουσα μαρτυρίες και ταξίδεψα σε μια μακρινή εποχή. Αφού πέρασα από την αντικειμενικότητα των γεγονότων, άφησα τον εαυτό μου να ταξιδέψει ελεύθερα και δημιουργικά. Έγραψα ένα έργο με αφορμή την Κοτοπούλη και όχι με όριο αυτήν.
— Ποια η διαφορά ανάμεσα στην παρουσίαση μιας βιογραφίας και μιας φανταστικής ιστορίας;
Σίγουρα, η βιογραφία σε δεσμεύει. Το πρόσωπο όπως πραγματικά υπήρξε, με την αντικειμενικότητα της ιστορίας του, με τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν. Δεν μπορείς να παραχαράξεις την ιστορία του. Δεν μπορείς να αυθαιρετήσεις. Οφείλεις να τα σεβαστείς όλα αυτά. Στη μυθοπλασία είσαι πιο ελεύθερος να δώσεις τη δική σου ανάγνωση σε σχέση με το θέμα που πραγματεύεσαι.
— Στις Φάλαινες του Αυγούστου, ένα έργο που αφορά τον επερχόμενο θάνατο, το γέλιο εναλλάσσεται με το δάκρυ. Πόσο χιούμορ πιστεύετε ότι «χωράει» σε ένα τέτοιο θέμα;
Πιστεύω ότι το χιούμορ είναι ο καταλύτης του έργου. Πάντα, πίσω και από το πιο δραματικό γεγονός, ενεδρεύει, ευτυχώς, το κωμικό στοιχείο. Αυτή είναι η ανθρώπινη ύπαρξη. Ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας μαύρο χιούμορ, σαρκάζει το αδιέξοδο, την απειλή του επερχόμενου τέλους.
— Οι ηθοποιοί που ερμηνεύουν τους ρόλους και στις δύο παραστάσεις είναι από τα πιο σημαντικά ονόματα του ελληνικού θεάτρου. Μιλήστε μας για τη συνεργασία μαζί τους.
Και στις δύο μου δουλειές έχω την τύχη να συναντιέμαι με πολύ άξιους συνεργάτες. Είναι από τις περιπτώσεις που, ενώ διδάσκεις, διδάσκεσαι. Η Τζένη Ρουσσέα, ο Νίκος Γαλανός και η Έρση Μαλικένζου, εκτός των χιλιομέτρων της υποκριτικής τους πορείας, διαθέτουν ένα σπάνιο, παλιό ήθος που δικαιώνει την έννοια της λέξης «ηθοποιός». Φέρνουν στην πρόβα την ευγένεια και τον πολιτισμό μιας άλλης εποχής. Τους ευχαριστώ για την απίστευτη διαθεσιμότητά τους. Με τη Νένα μας συνδέουν μεγάλες συγκινήσεις. Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου νομίζω ότι και για τους δυο μας ήταν μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Την αγαπώ τη Νένα. Με εμπνέει για δύσκολες, αλλά πάντα από καρδιάς σκηνικές ακροβασίες. Ελπίζω ότι με τη Μαρίκα θα πάμε λίγο πιο μακριά την κοινή μας πορεία στο θέατρο.
Info:
Θέατρο Χώρα
Αμοργού 20, Κυψέλη, 210867394
«Οι Φάλαινες του Αυγούστου» (1)
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετ. 18:30, Παρ.-Σάβ. 21:00, Κυρ. 18:30
«Μαρίκα» (2)
Από 13 Δεκεμβρίου, Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετ. 18:00, Παρ.-Σάβ. 21:00
