Έντουαρντ Σνόουντεν: O κατάσκοπος που γύρισε από την ποπ κουλτούρα

Έντουαρντ Σνόουντεν: O κατάσκοπος που γύρισε από την ποπ κουλτούρα Facebook Twitter
Η αυτοβιογραφία του έχει εκδοθεί ήδη σε περισσότερες από 20 χώρες και στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Χρήστου Καψάλη.
2

Παρότι περιμένει κανείς να διαβάσει την εξομολόγηση ενός τεχνοκράτη που έτυχε να μυηθεί στις υπηρεσίες παρακολούθησης, το Μεγάλο Φακέλωμα, η αυτοβιογραφία του Έντουαρντ Σνόουντεν, είναι γραμμένο με μπρίο, ζωντανή αφήγηση και αυτοσαρκασμό. Ως γνωστόν, ο 36χρονος πρώην συνεργάτης της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSA) έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο και μετατράπηκε σε Νο1 καταζητούμενο, μαζί με τον Ασάνζ, όταν έδωσε στη δημοσιότητα πολύ μεγάλο αριθμό εγγράφων που αποδεικνύουν ότι οι τηλεφωνικές συνομιλίες και τα προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων πολιτών καταγράφονται και παρακολουθούνται από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ.

Το 2013, σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου του Χονγκ Κονγκ, ο Σνόουντεν θα παρέδιδε τα ντοκουμέντα στην «Guardian» και στην «Washington Post», αποκαλύπτοντας, για πρώτη φορά, πως, όποτε κάποιος μπαίνει στο Διαδίκτυο ή μιλάει στο τηλέφωνο, παρακολουθείται. Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, αποσφραγίζοντας τις κατηγορίες εναντίον του για κατασκοπεία και κλοπή κρατικών περιουσιακών στοιχείων, τον αναγκάζει να ζητήσει καταφύγιο στη Μόσχα, απ' όπου έφυγε πριν από δύο χρόνια. Μόλις πριν από λίγες μέρες ζήτησε και πάλι άσυλο από τη Γαλλία.


Ο 36χρονος που η Αμερική εξακολουθεί να θεωρεί τον Νο1 προδότη φαίνεται να παρακολουθεί την επικαιρότητα, έτσι στη βιογραφία του παραπέμπει σε διάφορα σίριαλ και ταινίες με ανάλογο περιεχόμενο, ενώ δηλώνει φαν του «Sesame Street», του «Family Guy» και των βιντεογκέιμ. Άλλωστε, ομολογεί πως πρώτη φορά κατάλαβε τι σημαίνει να είσαι θνητός χάρη στο Super Mario Βros. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί χωρίς τις online ταινίες ή το πορνό. Επιμένει, εξάλλου, ότι το πορνό συνιστά την πιο... ειρηνοποιό δύναμη του Ίντερνετ, καθώς «αφορά κυριολεκτικά όλους όσοι βρίσκονται online, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, φυλής και ηλικίας, από τον αιμοσταγή τρομοκράτη μέχρι τον πιο γλυκό ηλικιωμένο πολίτη, που θα μπορούσε να είναι παππούς, γονιός ή εξάδελφος ενός τρομοκράτη». Ο ίδιος επιμένει ότι το σεξ είναι κινητήριος δύναμη των πάντων, μαζί με την αίσθηση του παιχνιδιού και την εξουσία. Και τονίζει πως η σύζυγός του Λίντσεϊ Μιλς είναι φοβερή χορεύτρια pole dancing. Την παντρεύτηκε ενώ είχε βρει άσυλο στη Μόσχα, διατηρώντας μια σχέση εξ αποστάσεως – στο βιβλίο, για να δείξει την τραγικότητα των γεγονότων, παραθέτει το δικό της προσωπικό ημερολόγιο, εκτός από τη μεταξύ τους αλληλογραφία.

Απέκτησε χρήματα, φορούσε μόνο μάρκες, άλλαζε συνέχεια κούρεμα, ένιωθε να δελεάζεται από αυτή την καινούργια εικόνα. Δεν καταλάβαινε τον κίνδυνο. Μόνο τώρα, εκ των υστέρων, ομολογεί ότι το σύστημα παρακολούθησης, στο οποίο ο ίδιος πρωτοστατούσε, είχε φτάσει να «χακάρει το σύνταγμα».


Ομολογεί πως εκείνη είναι που τον βοήθησε τις δύσκολες ώρες και του συμπαραστάθηκε σε κρίσιμα ζητήματα υγείας, όπως η επιληψία, από την οποία γράφει ότι υποφέρει. Κατά τα άλλα, οι περιγραφές του είναι μάλλον σαρκαστικές, καθώς αποφεύγει τη δραματοποίηση, αν και αρθρώνει έντονο πολιτικό λόγο, ειδικά κατά της πολιτικής των ΗΠΑ. Ωστόσο, όλες οι μεταφορές του χάκερ που γεννήθηκε μόλις το 1983 είναι παρμένες σχεδόν αποκλειστικά από την ποπ κουλτούρα, με τις σκέψεις του να κατρακυλούν σαν «τουβλάκια του Tetris» ή με τα προβλήματα να «μοιάζουν σαν έναν κύβο του Ρούμπικ».

Εντάχθηκε στις πρώτες ομάδες μυστικών πληροφοριών στα 24 και δεν είναι, όπως ομολογεί, ο μικρότερος. Απέκτησε το παρατσούκλι «Κόμης» «όχι λόγω της αρχοντικής κορμοστασιάς μου, ούτε της κομψότητας που χαρακτήριζε τις ενδυματολογικές επιλογές μου, αλλά επειδή, όπως εκείνος ο τσόχινος δράκουλας από το "Sesame Street", είχα την τάση να προδίδω τη διάθεσή μου να διακόψω την τάξη, σηκώνοντας το δάκτυλό μου, σαν να ετοιμαζόμουν να πω: "Ένα, δύο, τρία, α, χα, χα, τρία πράγματα ξέχασες!"».

Αποκρυπτογραφούσε δεδομένα αλλά έκανε κάτι που ο ίδιος παρομοιάζει με βουντού, δηλαδή αναπαραγωγή οποιασδήποτε πληροφορίας εμφανιζόταν στην οθόνη του υπολογιστή, «χρησιμοποιώντας μονάχα τις ισχνές ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές που προκαλούνται από τον παλμό του ρεύματος, ο οποίος διατρέχει τα εσωτερικά του στοιχεία, που μπορεί να καταγραφούν με τη χρήση της ειδικής κεραίας, μέθοδος που ονομάζεται Υποκλοπή Βαν Εκ». Στη βιογραφία του δεν παραλείπει να αναφέρει λεπτομέρειες όπως το ηλεκτρονικό νέφος ή άλλα είδη τεχνολογικής προόδου, στα οποία φαίνεται να ήταν ο πρωταγωνιστής και παντογνώστης.


Ταξίδεψε, επίσης, παντού, όπως ομολογεί ο ίδιος, στη Χαβάη, κοντά στο Περλ Χάρμπορ, αλλά και στην Ιαπωνία, ακόμα πιο κοντά στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Απέκτησε χρήματα, φορούσε μόνο μάρκες, άλλαζε συνέχεια κούρεμα, ένιωθε να δελεάζεται από αυτή την καινούργια εικόνα. Δεν καταλάβαινε τον κίνδυνο. Μόνο τώρα, εκ των υστέρων, ομολογεί ότι το σύστημα παρακολούθησης, στο οποίο ο ίδιος πρωτοστατούσε, είχε φτάσει να «χακάρει το σύνταγμα». Κατά τη γνώμη του, κάτι τέτοιο γίνεται ακόμα μέσα από τους «αλγόριθμους κρυπτογράφησης, που είναι σειρές μαθηματικών προβλημάτων σχεδιασμένες ώστε να είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιλυθούν ακόμη και από υπολογιστές».

Η αυτοβιογραφία του έχει εκδοθεί ήδη σε περισσότερες από 20 χώρες και στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Χρήστου Καψάλη. Έχει ξεσηκώσει ήδη σάλο, καθώς οι ΗΠΑ διεκδικούν τα έσοδα των πωλήσεων από τον ριζοσπαστικό εκδοτικό οίκο Macmillan. Επιπλέον, ζητούν να παραδώσει στο κράτος τα χρήματα που έχει κερδίσει ο Σνόουντεν από τις βιντεοδιαλέξεις του, καθώς κανείς δεν ξέρει πού ακριβώς βρίσκεται για την ώρα.

Ο ίδιος ισχυρίζεται πως οι αποκαλύψεις του οδήγησαν στην αλλαγή της νομοθεσίας για τα πνευματικά δεδομένα, δεδομένων των υποκλοπών που γίνονταν κατά κόρον πριν από λίγα χρόνια. Ωστόσο, κατά παράδοξο τρόπο, είναι ο ίδιος που εφηύρε τον αποτελεσματικότερο και μαζικότερο τρόπο παρακολούθησης, κάνοντας τους παλιούς πράκτορες να μοιάζουν με καρικατούρες βγαλμένες από αραχνιασμένα σύμπαντα. Σε αντίθεση με το Βερολίνο, που κάποτε θεωρούνταν η πόλη των κατασκόπων, στα χρόνια του Σνόουντεν κέντρο παρακολούθησης ήταν πλέον η Γενεύη.


Εκεί είναι που βρέθηκε στην πρώτη γραμμή εφαρμογής νέων τεχνικών κυβερνο-κατασκοπείας της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας, της οποίας ήταν μέλος. Στην πόλη όπου, όπως ο ίδιος επισημαίνει, εκτυλίσσεται ο «Φρανκενστάιν», ένα από τα αγαπημένα του μυθιστορήματα, σημειώθηκε η μεγαλύτερου εύρους παρακολούθηση στο πλαίσιο της επιχείρησης Human Intelligence. Και όπως γράφει χαρακτηριστικά, αυτή ήταν η αρχή του τέλους για τις ΗΠΑ: «Στους κόλπους της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών το φαινόμενο "Φρανκενστάιν" μνημονεύεται ευρέως, αν και ο δημοφιλέστερος όρος προέρχεται από τη στρατιωτική ορολογία και είναι "ανάκρουση"». Επίσης, ισχυρίζεται πως ο όρος «Φρανκενστάιν» περιγράφει «καταστάσεις όπου διάφορες πολιτικές αποφάσεις που σκοπό είχαν την προώθηση των συμφερόντων της Αμερικής κατέληξαν να την πλήξουν ανεπανόρθωτα», όπως η σύμπραξη με τους Ταλιμπάν και τον Μπιν Λάντεν κατά των Σοβιετικών, αλλά και η απόφαση των ΗΠΑ να αναδιατάξουν τις παγκόσμιες επικοινωνίες. Αυτό που φάνηκε να είναι το κατεξοχήν πλεονέκτημά τους τώρα γύρισε μπούμερανγκ.

Στο τέλος, αν το καλοσκεφτείς, ο Φρανκενστάιν ήταν δημιούργημα του άψυχου εργαστηρίου του δημιουργού του, του οποίου έφερε και το όνομα, καταφέρνοντας να ξεπεράσει σε ικανότητες ακόμα και τη φαντασία του ίδιου. Τερατούργημα της τεχνολογίας ή απλό θύμα, όπως και να 'χει, ο Έντουαρντ Σνόουντεν είναι αναμφίβολα ο πρωταγωνιστής της πιο συναρπαστικής ιστορίας κατασκοπείας του 21ου αιώνα.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έντουαρντ Σνόουντεν: «Οι νέες κάμερες Τεχνητής Νοημοσύνης δεν είναι απλά συσκευές παρακολούθησης, αλλά πλήρως εξοπλισμένα αστυνομικά όργανα»

Διεθνή / Έντουαρντ Σνόουντεν: «Οι νέες κάμερες Τεχνητής Νοημοσύνης δεν είναι απλά συσκευές παρακολούθησης, αλλά πλήρως εξοπλισμένα αστυνομικά όργανα»

Σοκαρισμένος δηλώνει από την υποκρισία της κυβέρνησης Ομπάμα στο βιβλίο απομνημονευμάτων του που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες, ο άνθρωπος που αποκάλυψε το μέγεθος της μαζικής ηλεκτρονικής παρακολούθησης από τις μυστικές υπηρεσίες και ζει εδώ και μια πενταετία ως πολιτικός εξόριστος και ως «προδότης» στη Μόσχα

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

σχόλια

2 σχόλια
" γεννήθηκα λίγο πρίν το ίντερνετ. Ανοίκω στην τελευταία γενιά τα δεδομένα της οποίας δεν αποθηκεύτηκαν ολοκληρωτικά για πάντα πρίν ακόμα γεννηθούν και αφού θα πεθάνουν"Πάρτε το οπωσδήποτε. Η ιστορία του σύγχρονου κόσμου μέσα από ένα καλογραμμένο συναρπαστικό και μάλλον ειλικρινές ημερολόγιο.
Μια απο τις πιο WTF online στιγμες της ζωης μου ηταν οταν εμαθα οτι στο ιδιο φορουμ που γραφαμε για βιντεοπαιχνιδια (πολλα πολλα χρονια πριν) ηταν ενεργο μελος ο σνοουντεν με πολλα και τρομερα ποσταρισματα.