"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..."

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
Στην Ελλάδα έχουμε τρομερά σημαντικούς καλλιτέχνες και δυστυχώς αυτοί οι άνθρωποι αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό και να είναι μετανάστες όπως ο Σαπουντζής, ο Αντώνης Πιττας. Πολλοί σημαντικοί καλλιτέχνες. Αν ήταν εδώ δεν θα είχαν τίποτα. Μπορεί να είχαν την ίδια καλή δουλειά αλλά δεν θα την έβλεπαν τόσοι άνθρωποι. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
1

H State of Concept είναι μια μη κερδοσκοπική γκαλερί που ίδρυσε το 2013 η Ηλιάνα Φωκιανάκη. Φέτος το καλοκαίρι φιλοξενεί μια από τις πιο πολιτικές εκθέσεις που έχουν γίνει τελευταία στην Αθήνα, κι επίκαιρη λόγω των εξελίξεων. Το After Europe παρουσιάζει την δουλειά του Jonas Staal. Ο Jonas ζει και εργάζεται στην Ολλανδία και τα τελευταία χρόνια το έργο του επικεντρώνεται πάνω στην οικονομική, πολιτική και ανθρωπιστική κρίση που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μαζί με την Ηλιάνα που κάνει την επιμέλεια, δούλευαν πάνω στο πρότζεκτ για 6 μήνες όπου συναντήθηκαν με πολιτικούς από διάφορα κόμματα, ανθρώπους του πνεύματος και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

 

Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν μια μέρα πριν το Brexit και αυτό την έκανε κάπως προφητική μιας και ένα από τα έργα είναι μια μαύρη σημαία της ΕΕ με ένα από τα αστέρια να απομακρύνεται από τον κύκλο. Κάπως έτσι ξεκινάει η συζήτηση μαζί τους.

«Η βασική ιδέα της έκθεσης ήταν να δούμε το μέλλον της Ευρώπης μέσα από την τέχνη. Μαζί με την Ηλιάνα προσπαθήσαμε να δούμε πώς η τέχνη μπορεί να φανταστεί τι έρχεται μετά από την κρίση αν ποτέ βγούμε από αυτή. Αν μπορούμε να σκεφτούμε νέους συνδυασμούς της ΕΕ μέσα από την τέχνη», αναφέρει ο Jonas.

Η σύγκρουση πολιτικής και τέχνης έγινε το 2004 όταν δολοφονήθηκε από έναν φανατικό μουσουλμάνο ένας πολύ σημαντικός Ολλανδός καλλιτέχνης και κινηματογραφιστής, ο Theo Van Gogh. Τότε άλλαξαν πολύ τα εικαστικά στην Ολλανδία. Ο Van Gogh είχε πολύ δυνατές δεξιές απόψεις και δεν συμφωνούσα καθόλου μαζί του, αλλά με την δολοφονία του χάθηκε η αθωότητα από την τέχνη. Ξαφνικά η τέχνη δεν μπορούσε να υπάρχει εκτός της πολιτικής

«Αν η Αγγλία έμενε στην ΕΕ, η έκθεση θα ήταν μια σειρά από σενάρια και υποθέσεις. Τώρα όμως όπου μια νέα ΕΕ έγινε πραγματικότητα επειδή η προηγούμενη καταρρέει, η έκθεση απόκτησε κάπως προφητικό χαρακτήρα. Πιστεύω ότι η κρίση στην Ευρώπη είναι συστημική. Αν δεν ήταν η Βρετανία, θα ήταν κάτι άλλο. Ίσως να γυρνάγαμε στην Ελληνική κρίση ή να αναδυόταν μια άλλη. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια περίοδο αλλαγής στην ιστορία όπου ή θα επιστρέψουμε σε παλιά μοντέλα διακυβέρνησης όπως σε χώρες κράτη, στον εθνικισμό ή σε ακραίες μορφές φασισμού. Από την άλλη μπορεί να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει να είσαι σε μια συμμαχία όχι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική χωρίς να είναι μόνο ένα καρτέλ που να έχει σχέση μόνο με το εμπόριο», προσθέτει.

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
New Unions - Athens (Flags), 2016, Studio Jonas Staal, installation view © State of Concept, 2016.


«Όταν οι Έλληνες έκαναν το δημοψήφισμα πέρσι, ψήφιζαν για όλους μας. Ήταν μια μορφή οικονομικού εκβιασμού και η λιτότητα στην Ελλάδα τώρα είναι ντροπή για όλους μας. Δείχνει ότι η ΕΕ είναι ένα καρτέλ, ενώ θέλουμε μια πραγματική ένωση. Για μας το Ελληνικό δημοψήφισμα ήταν και δικό μας και όταν γονάτισαν την Ελληνική κυβέρνηση, ήταν επίσης και δική μας αποτυχία. Από την άλλη όμως υπάρχει χώρος για επαναδημιουργία. Οι κρίσεις έχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Μπορεί να είναι ολέθριες και να δημιουργήσουν τις βάσεις για την χειρότερη αυταρχική φασιστική πολιτική αλλά μπορούν εξίσου να μας σπρώξουν να σκεφτούμε από την αρχή επειδή δεν έχουμε άλλη επιλογή. Έτσι πρέπει να σκεφτούμε έξω από αυτά που γνωρίζαμε μέχρι τώρα. Το ίδιο συμβαίνει και με την τέχνη επειδή η τέχνη έχει να κάνει με την φαντασία. Κινείται έξω από τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε. Με ένα τρόπο η κρίση μοιάζει με την τέχνη. Για μένα αυτή η σύγκρουση πολιτικής και τέχνης έγινε το 2004 όταν δολοφονήθηκε από έναν φανατικό μουσουλμάνο ένας πολύ σημαντικός Ολλανδός καλλιτέχνης και κινηματογραφιστής, ο Theo Van Gogh. Τότε άλλαξαν πολύ τα εικαστικά στην Ολλανδία. Ο Van Gogh είχε πολύ δυνατές δεξιές απόψεις και δεν συμφωνούσα καθόλου μαζί του, αλλά με την δολοφονία του χάθηκε η αθωότητα από την τέχνη. Ξαφνικά η τέχνη δεν μπορούσε να υπάρχει εκτός της πολιτικής. Μπορούσε να γίνει τόσο δυνατή, ώστε να φας μια σφαίρα. Οπότε γίνεται πολύ αληθινή υπό αυτή την έννοια. Όπως έγινε εδώ με τον Παύλο Φύσσα».

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
Untitled, 2016, Studio Jonas Staal, installation view © State of Concept, 2016.


Ένα από τα πιο εντυπωσιακά έργα είναι μια εικόνα των ερειπωμένων ολυμπιακών εγκαταστάσεων στο Φάληρο που είναι γεμάτα από μισοθαμμένα στην άμμο, τεράστια μαύρα αστέρια. Τον ρωτάω τι συμβολίζουν.

«Είναι σαν τα αστέρια της σημαίας της ΕΕ να μετακινούνται έξω από αυτήν και να σχηματίζουν αστερισμούς και νέες συνθέσεις. Θα ήθελα να κάνω αυτά τα γλυπτά, συγκεκριμένα εκεί και να προσκαλέσω πολιτικούς και διανοούμενους από όλη την Ευρώπη να μιλήσουν. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος επειδή αντιπροσωπεύει κάτι σαν την αρχαιολογία της κρίσης. Χτίστηκε το 2004 και υποτίθεται ήταν ένα μεγάλο έργο που θα συνέδεε το λιμάνι με την πόλη και μετά ήρθε η κρίση και έμεινε πίσω όπως με όλα τα Ολυμπιακά πρότζεκτ. Το έχω δει να γίνεται σε πολλές χώρες που φιλοξένησαν Ολυμπιακούς και λέει πολλά για την κακομεταχείριση της δημόσιας οικονομίας. Για μένα η διαφορά μεταξύ μιας βουλής και ενός σταδίου είναι πολύ μικρή. Το στάδιο είναι ένα μέρος για σπορ αλλά μπορεί εύκολα να μεταμορφωθεί σε έναν πολιτικό χώρο για συγκεντρώσεις», λέει ο Jonas.

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
New Unions - Athens (Study), 2016, Studio Jonas Staal, installation view © State of Concept, 2016.


Οι γκαλερί μπορεί να γίνουν πολιτικοί χώροι άραγε; Ρωτάω την Ηλιάνα πώς αποφάσισε να κάνει ένα χώρο που να φιλοξενεί εκθέσεις που έχουν τέτοια θεματική.

«Ήμουν Αγγλία για πολλά χρόνια και γύρισα ένα χρόνο μετά τους Ολυμπιακούς, το καλοκαίρι του 2005. Είμαι επιμελήτρια και κριτικός τέχνης αν και περισσότερο έγραφα στην αρχή παρά έκανα επιμέλεια. Είχα κάνει μια έκθεση στην Qbox, στην Ιλεάνα Τούντα, στο Remap, κτλ. Το 2008 είχα κάνει κάποια πρόταση σε ιδρύματα επειδή σκεφτόμουν να κάνω κάτι non-profit. Είχα μιλήσει τότε με το Ίδρυμα Νιάρχου οι οποίοι μας έχουν στηρίξει αρκετά από την αρχή όπως και το OUTSET. Και ήταν δύο πράγματα που είχα παρατηρήσει αρχικά: το πρώτο ήταν ότι ως επιμελήτρια όταν πήγαινα και έκανα studio visits, έβλεπα ότι οι καλλιτέχνες δεν μπορούσαν να εκφράσουν την δουλειά τους, δεν ήξεραν κάποια βασικά πράγματα. Το παρατηρούσα από την πλευρά τους, καθώς το πρώτο μου πτυχίο ήταν καλών τεχνών και εγώ καλλιτέχνης ήθελα να γίνω. Είχα εκπαίδευση στην Αγγλία και κάποια πράγματα για μένα ήταν δεδομένα εργαλεία ως φοιτήτρια, ενώ εδώ στην Ελλάδα δεν ήταν. Αυτό με είχε στενοχωρήσει, το είχα πάρει πολύ προσωπικά επειδή στην Ελλάδα έχουμε τρομερά καλούς καλλιτέχνες αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες μέσα στις οποίες δουλεύουν. Και δεν είναι θέμα κρίσης αυτό- και το 2005 δεν είχαν χρήματα και υποδομές και κρατική στήριξη. Όλοι εμείς στον χώρο, στην ουσία στο περιθώριο ζούσαμε και η σύγχρονη τέχνη δεν είχε ποτέ χρήματα, ούτε από το Υπουργείο Πολιτισμού, ούτε από πουθενά. Σποραδικά και αν. Παρατήρησα αυτό και προσπάθησα να βρω ένα τρόπο πως θα μπορούσε να αλλάξει.  

Είχα κάνει και κάποιες επισκέψεις στην Σχολή και είχα δει ότι και οι καθηγητές εκεί είχαν μια εκπαίδευση πιο κλασική και δεν μπορούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά. Το δεύτερο ήταν τι είδους τέχνη βλέπαμε στην Ελλάδα. Εγώ και πολύς άλλος κόσμος που είχε σπουδάσει έξω, αυτή η περίφημη γενιά των πακέτων Ντελόρ που ονομάζω εγώ, όπου οι γονείς μας τότε μπορούσαν να στείλουν τα παιδιά τους έξω να σπουδάσουν, γυρνούσαμε πίσω στην Ελλάδα και φέρναμε τους φίλους μας καλλιτέχνες από το εξωτερικό. Έβλεπες επομένως πάρα πολύ νέα τέχνη. Το Remap ήταν ένα κλασσικό παράδειγμα. Μετά έχεις τα μεγάλα ιδρύματα, όπου έβλεπες πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες, αλλά υπήρχε ένα τεράστιο κενό στην μέση. Οι καλλιτέχνες που έχουν μια πιο δύσκολη και όχι ευπώλητη δουλειά. Καλλιτέχνες που διαχειρίζονται πολιτικά, κοινωνικά θέματα και θέτουν ερωτήματα τέτοιου τύπου, αυτή την δουλειά δεν την βλέπαμε καθόλου στην Ελλάδα. Οπότε σχηματίστηκε η ιδέα ενός μη-κερδοσκοπικού χώρου, Είχα κάνει μια πρώτη απόπειρα να ξεκινήσω κάτι παρόμοιο με άλλο όνομα το 2011, λεγόταν ArtHub Athens. Τότε ήταν η φάση με το δεύτερο μνημόνιο και σκεφτόμουν μήπως φύγω οριστικά από την Ελλάδα και πάω στο Παρίσι. Μετά είπα γιατί να φύγω το Παρίσι και αυτό είναι προβληματικό σε σχέση με την τέχνη, αρκετά κλειστό. Εδώ είναι πολύ πιο απαραίτητο να γίνει κάτι τέτοιο και πολύ πιο εύκολο οικονομικά επίσης. Οπότε τέλη του 2012 γεννήθηκε επίσημα το State of Concept. Τον Μάρτιο του '14 κάναμε την πρώτη μας έκθεση. Αποφάσισα να κάνω 4 εκθέσεις το χρόνο, 2 ατομικές ξένων καλλιτεχνών για να μπορεί ο κόσμος να δει λίγο σε εύρος την δουλειά και να λειτουργούν κάπως σαν ως ρετροσπεκτίβες επειδή μου αρέσει να δείχνουν και παλιά έργα, ένας Έλληνας καλλιτέχνης και προσκαλούμε πάντα έναν ξένο επιμελητή να κάνει μια ομαδική έκθεση. Έχει λευκή κάρτα να κάνει ότι θέλει, αρκεί να έχει τουλάχιστον ένα Έλληνα καλλιτέχνη στην ομαδική του παρουσίαση. Αυτό είναι καλό επειδή έρχονται εδώ και κάνουν studio visits και γνωρίζουν την Ελληνική τέχνη. . Πέραν αυτού, προσφέρουμε δωρέαν portfolio reviews για φοιτητές και εικαστικούς. Σε γενικές γραμμές, το πρόγραμμα μας έχει μια πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένη θέση. Σπανίως δείχνουμε πράγματα τα οποία δεν έχουν να κάνουν με ζητήματα που αφορούν την κρίση. Προτιμώ καλλιτέχνες που είναι αρκετά πολιτικοποιημένοι και έχουν μια θέση πιο συγκεκριμένη. Στην Ελλάδα το φοβόμαστε λίγο επειδή είχαμε τις προηγούμενες γενιές που ήταν πολιτικοποιημένοι και έγιναν λίγο γραφικοί, εννοώ τους καλλιτέχνες της μεταπολίτευσης. Η δική μου γενιά που είναι τριαντακάτι λίγο φοβηθήκαμε και το αφήσαμε τελείως. Τώρα που βλέπω τα νέα παιδιά στην σχολή δεν φοβούνται. Τα πιάνουν αυτά τα θέματα άμεσα αλλά ακόμη και η ενδιάμεση γενιά δυσκολεύεται. Οι 20αρηδες έχουν τελείως άλλη αντιμετώπιση. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα να το κάνουν. Έχουν μεγαλώσει μέσα σε αυτό το πράγμα και έχουν ενηλικιωθεί και τους καίει και περισσότερο. Ξέρουν ότι η ζωή τους είναι δύσκολη. Μπροστά τους δεν βλέπουν τίποτα. Εμείς π.χ. ότι κάναμε, κάναμε και τώρα απλά προσπαθούμε να το διατηρήσουμε.

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
Δυστυχώς, μας διοικούσαν όλα αυτά τα χρόνια, άνθρωποι που έφτιαχναν καραβάκια. Με εργα που είχα χρηματικές αξίες που δεν έχουν καμιά αξία εκτός Ελλάδας, άνθρωποι που έβγαλαν λεφτά και έφτιαξαν βίλες. Και αυτό είναι το δυστύχημα, επειδή αν υπήρχαν άνθρωποι με όραμα στο Υπουργείο Πολιτισμού, θεωρώ ότι θα γινόντουσαν πολύ σημαντικά πράγματα. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Πρέπει η τέχνη να αφορά την πολιτική;

Η πολιτική πρέπει να αφορά την τέχνη για μένα. Το αντίστροφο δηλαδή. Βέβαια, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι είχαμε απαίδευτους πολιτικούς όλα αυτά τα χρόνια. Και δεν μιλάω για την δεκαετία του '80 που είχαμε μια Μελίνα Μερκούρη και ένα Καραμανλή που έκανε παρέα με τον Μάνο Χατζιδάκι και υπήρχε κάπως μια επαφή με αυτό που συμβαίνει, το avant-garde όχι το τετριμμένο. Δυστυχώς μας διοικούσαν όλα αυτά τα χρόνια, άνθρωποι που γούσταραν τα μπουζούκια και έφτιαχναν καραβάκια. Με έργα που είχαν χρηματικές αξίες που δεν έχουν καμιά αξία εκτός Ελλάδας, άνθρωποι που έβγαλαν λεφτά και έφτιαξαν βίλες. Και αυτό είναι το δυστύχημα επειδή αν υπήρχαν άνθρωποι με όραμα στο Υπουργείο Πολιτισμού, θεωρώ ότι θα γινόντουσαν πολύ σημαντικά πράγματα.


— Πώς βλέπεις την κατάσταση με την Biennale και την Documenta;

H Μπιενάλε υπήρχε από πριν. Αυτό που πάει να κάνει τώρα στην ουσία καταργεί την έννοια της και επιχειρεί να κάνει κάτι διαφορετικό. Η νέα σύνθεση με την Νάγια Γιακουμάκη επίσης θεωρώ ότι θα δώσει νέα ώθηση στον οργανισμό. Η Documenta για μένα, είναι μια τεράστια οργάνωση που έρχεται στην Αθήνα. Το βλέπω το τελευταίο ενάμιση χρόνο που έχει ανακοινωθεί, ότι υπάρχει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον για την Αθήνα από ξένους. Συνέχεια έρχονται άνθρωποι, επιμελητές, δημοσιογράφoι. Και πριν ερχόντουσαν, αλλά τώρα είναι 4 φορές περισσότερο. Άρα αυτό, όλους μας, μας βοηθάει. Έρχονται και βλέπουν τι συμβαίνει εδώ ποια είναι η εικαστική σκηνή. Η Documenta όμως είναι μια μεγάλη έκθεση η οποία θα γίνει και τον Ιούλιο του ‘17, θα τελειώσει. Μετά δεν ξέρω αν θα αφήσει κάτι. Προς το παρόν δεν δείχνει ότι θα αφήσει κάτι. Δημιουργεί ένα ενδιαφέρον ναι, αλλά μετά νιώθω πως θα είναι σαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το χάος δηλαδή. Θέλω να πιστεύω ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν καλές προθέσεις και θέλουν να αφήσουν ένα σπόρο με κάποιο τρόπο. Ο κόσμος, όμως, έχει και ένα σύνδρομο προσοχής πολύ μικρό, και νομίζω ότι θα φύγει η προσοχή από την Αθήνα μόλις τελειώσει η έκθεση. Εκτός κι αν εδραιωθούν κάποιες σχέσεις μεταξύ του εδώ και του εξωτερικού. Αλλά κι αυτό αν γίνει, το θέμα είναι ότι δεν υπάρχουν υποδομές στην Ελλάδα για να στηρίξουμε μια σκηνή. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα για όλους μας και φαίνεται να μην υπάρχει λύση γι' αυτό. Δεν υπάρχει κανένας διάλογος με την πολιτεία ουσιαστικός. Δεν καταλαβαίνουν, δεν έχουν συναίσθηση τι θα πει σύγχρονη εικαστική σκηνή παγκόσμια -και πόσο επίσης χρήμα μπορεί να φέρει στην χώρα, οπότε ήμαστε μόνοι μας με δυο συλλέκτες. Δεν μπορείς να κάνεις και πολλά πράγματα έτσι. Υπάρχουν χώρες που είναι πιο φτωχές από εμάς αλλά εκεί υπάρχει ένα δίκτυο. Γιατί εκεί οι άνθρωποι και οι θεσμοί συνεννοούνται μεταξύ τους π.χ. στην Ρουμανία προωθούν τους καλλιτέχνες προς τα έξω για να βρουν σημαντικές γκαλερί στο Λονδίνο, στο Βερολίνο να συμμετέχουν σε διεθνείς εκθέσεις. Στην Ελλάδα έχουμε τρομερά σημαντικούς καλλιτέχνες και δυστυχώς αυτοί οι άνθρωποι αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό και να είναι μετανάστες όπως ο Γιώργος Σαπουντζής, ο Αντώνης Πίττας για παράδειγμα, πολύ σημαντικοί καλλιτέχνες. Αν ήταν εδώ δεν θα είχαν τίποτα. Μπορεί να είχαν την ίδια καλή δουλειά, αλλά δεν θα την έβλεπαν τόσοι άνθρωποι. 

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
Jonas Staal - After Europe, installation view © State of Concept, 2016.


— Πώς βλέπεις τώρα την σκηνή εδώ; Έχει γίνει περισσότερο DIY;

Πιστεύω ότι έχει να κάνει με την κρίση αρκετά. Πριν από δύο χρόνια οι περισσότεροι εικαστικοί είχαν μια πρωινή δουλειά για να μπορούν να κάνουν τέχνη. Τώρα δεν την έχουν αυτή την πρωινή δουλειά κι αυτό τους έχει πουσάρει να δημιουργούν πιο δυνατά και μεστά έργα. Από την άλλη όμως αν δεν έχεις λεφτά για υλικά, αυτό αλλάζει και την δουλειά σου. Η κρίση έχει επηρεάσει πολλούς εικαστικούς.


— Μήπως γίνονται όμως πολλά πράγματα για λίγο κοινό;

Εμένα με κατηγορούν ότι είμαι λαϊκίστρια πολλές φορές επειδή προσπαθώ να γράφω απλά κείμενα και να κάνω εκθέσεις που αφορούν πολύ κόσμο αλλά η τέχνη είναι σαν το ποδόσφαιρο. Δεν αρέσει σε όλους το ποδόσφαιρο. Για μένα ο τύπος στην Ελλάδα δεν δελεάζει το κοινό. Πολλοί φίλοι μου που δεν είναι στο χώρο πολλές φορές με ρωτάνε αν έχουν είσοδο οι εκθέσεις. Τι είσοδο; Τσάμπα είναι, έλα να δεις. Αντίθετα με τις συναυλίες και το σινεμά, ακόμη και με τις περίεργες ταινίες που πάει ο κόσμος, με τα εικαστικά υπάρχει θέμα. Και το θέμα είναι ότι δεν προωθούνται στα ΜΜΕ με απλό τρόπο αλλά φταίμε και εμείς γι' αυτό. Είμαστε υπερόπτες και έχουμε αυτό το ελιτίστικό χωρίς να ήμαστε ελίτ και γράφουμε ποιήματα στα δελτία τύπου που δεν τα καταλαβαίνει κανείς. Στην ουσία, βλαχομπαρόκ ήμαστε που προσπαθούμε να προσποιηθούμε. Δεν είναι όμως μόνο ελληνικό το πρόβλημα.

Στην Βόρεια Ευρώπη υπάρχει μια πιο βαθιά ακαδημαϊκή παιδεία προς την σύγχρονη τέχνη. Αλλά κι αυτό μπορεί να αποδειχτεί προβληματικό, είναι  παγιδευμένοι στο ακαδημαϊκό. Βέβαια είναι και πιο εκπαιδευμένο το κοινό.  Ένας Γερμανός ή Ολλανδός διδάσκονται εικαστικά από το σχολείο τους. Στην Ελλάδα δεν γίνεται αυτό. Πώς θα τον φέρω τον άλλον στην γκαλερί αν δεν γίνω "λαϊκίστρια" όπως με κατηγορούν. Εμένα μου αρέσουν οι στιγμές που έρχονται άνθρωποι από την γειτονιά στην γκαλερί – επειδή το Κουκάκι είναι γειτονιά – και μου λένε ότι δεν πολυκαταλαβαίνουν τι είναι αλλά έρχονται στα εγκαίνια ή μας φέρνουν γλυκά π.χ. όταν μας βλέπουν και στήνουμε. Μια κυρία μας έφερε πάστα φλώρα τις προάλλες. Με κάποιον τρόπο αυτό ο άνθρωπος ενεπλάκη. Μια συγκεκριμένη κυρία με συγκλόνισε τις προάλλες. Ήταν κλασική συνταξιούχος από αυτές τις κοτσωνάτες κυρίες και μπήκε μέσα και της εξηγούσα για την έκθεση ότι έχει να κάνει με την δημοκρατία και την ακροδεξιά στην Ευρώπη και παθιάστηκε και μου έλεγε "παιδί μου μας έχουν στερήσει την δημοκρατία μας". Μπορεί να μην κατάλαβε ακριβώς τι είδε αλλά το θεωρώ μεγαλύτερο κέρδος από το να έλθει ένας συνάδελφος μου και να μου πει ότι είναι ωραία η έκθεση. Έχω έναν άλλο διάλογο, επικοινωνούμε μεταξύ μας αλλά το θέμα είναι να ανοιχτούμε επειδή πάντοτε υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που τους αφορά.


— Μπορεί τελικά η τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;

«Η τέχνη μπορεί να προτείνει ένα διαφορετικό κόσμο», λέει η Hλιάνα και ο Jonas συμπληρώνει, «Και δεν μπορεί να το κάνει μόνη της αλλά αν λειτουργήσει μαζί με την πολιτική, μπορεί να αλλάξει τον κόσμο».

"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
New World Summit – Rojava (Model and photos), 2015-16, Democratic Self-Administration of Rojava and Studio Jonas Staal, installation view © State of Concept, 2016.
"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
New World Summit – Berlin (Model and video), 2012, Studio Jonas Staal, installation view © State of Concept, 2016.
"Ο πολιτισμός στην Ελλάδα υπήρξε για καιρό υπόθεση ανθρώπων που έφτιαχναν καραβάκια..." Facebook Twitter
New Unions (Map, first draft), 2016, Studio Jonas Staal, detail, installation view © State of Concept, 2016.

Info:

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Οκτωβρίου στην State of Concept [Τούσα Μπότσαρη 19, Κουκάκι)

1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ