Τρύπιες δικαιολογίες και μεγάλες καταστροφές

Τρύπιες δικαιολογίες και μεγάλες καταστροφές Facebook Twitter
Θα μπορούσε να βρισκόμασταν στην κόλαση και το ότι δεν είμαστε κόλαση μας καθιστά παράδειγμα επιτυχημένης και ευημερούσας νεωτερικής χώρας. Φωτ.: Costas Baltas/Anadolu via Getty Images/Ideal Image
0



ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΙΩΣΟΥΜΕ
με τις μεγα-πυρκαγιές, τη ξηρασία, τις μεταβολές στο κλίμα, την ερημοποίηση. Εξάλλου είναι γεγονότα που μας υπερβαίνουν, γεωλογικές δυνάμεις και φαινόμενα που κατανικούν και τα πιο ισχυρά κράτη. Και έπειτα, οι ευθύνες των καταστροφών διαχέονται σε άπειρα υποσύνολα: μεμονωμένους γέροντες που καίνε κλαδιά, πυρομανείς εφήβους, "σκοτεινούς αλλοδαπούς", τυχαία προσανάμματα. Και έπειτα η ενοχή μοιράζεται σε Δήμους, Περιφέρειες, δασικές υπηρεσίες, ενδιάμεσα όργανα.

Ως γνωστό η γραφειοκρατία φέρνει το χάος, οπότε (ας συμπεράνουμε λοιπόν) ορισμένες εξελίξεις είναι περίπου ‘μοιραίες’. Είναι άλλωστε η μοίρα των μεσογειακών τόπων, το είχε γράψει και ο Καθηγητής Μάργαρης πριν από δεκαετίες ότι οι πυρκαγιές είναι αναγεννητικές. Είμαστε, εννοείται, με το ένα πόδι στην Ευρώπη και το άλλο στην Αφρική και στους τροπικούς. Ψάρια του Ινδικού και της Ερυθράς θάλασσας κολυμπούν στο Αιγαίο, τι άλλο θέλετε πια για να πιστέψτε ότι τίποτα δεν μπορεί να αποτραπεί (εκτός φυσικά από τον άμεσο θάνατο ανθρώπων, αυτό αποφεύγεται με συστήματα εκκένωσης και προειδοποίησης).

Σε τελική ανάλυση, κάποιος-α οφείλει να είναι ευχαριστημένος που ζει, που δεν πεθαίνει βίαια και μπορεί να σχολιάζει ελεύθερα τα άσχημα και τα όμορφα γύρω του. Αυτή είναι το βασικό πόρισμα των συγκεκριμένων κυβερνώντων και περισσότερο ακόμα όσων υπερασπίζονται την κυβέρνηση στα social media και αλλού: ότι οφείλουμε να είμαστε ευγνώμονες για ό,τι έχουμε γιατί θα μπορούσε να ήμασταν Τζιμπουτί, Λιβύη, Γάζα.

Όλη η φιλοσοφία της υπόκλισης στην αναπότρεπτη "φυσική" πραγματικότητα αντηχεί στα παραπάνω λόγια που τα διαβάζουμε και τα ακούμε κάθε φορά που ελέγχουμε την πολιτική εξουσία και ιδίως τη συγκεκριμένη κυβέρνηση.  Η ίδια βάση δικαιολογιών κυκλοφορεί και για πλήθος άλλα εκκρεμή δεινά από την πολεοδομική κατάντια, τα αδιέξοδα του ελληνικού τουρισμού, τις μεγάλες ανισότητες στις αμοιβές, την εκτεταμένη φοροκλοπή. Όπως και για τις υποκλοπές και παρακολουθήσεις επικοινωνιών. Τι λέει αυτή η διακινούμενη δημόσια φιλοσοφία που παράγει αδιαλείπτως ιδεολογία ενώ πυροβολεί τις ιδεοληψίες; Λέει ότι αφού κάτι ήδη γίνεται και επαναλαμβάνεται σε ευρεία κλίμακα, δεν έχει νόημα να θορυβούμε ζητώντας να πάψει να συμβαίνει. Μπορούμε μόνο να παρεμβαίνουμε στις πιο ακραίες συνέπειες, να περιορίζουμε, όσο είναι δυνατό, τα χειρότερα κακά. Και έπειτα: κάποιες αποζημιώσεις, καταγραφές, λόγια ηθικής αναγνώρισης και περισπούδαστος αναστοχασμός περί αποτυχιών και επιτευγμάτων.   

Η φιλοσοφία αυτή γεννάει διαρκώς "μέτρα" που δεν αποδίδουν, λόγια που δεν παρηγορούν και δηλώσεις που πιστοποιούν ένα βαθύ υπόστρωμα κυνισμού. Με αυτό τον τρόπο η ζωή εκχωρείται στη  βία μιας δεσποτικής φύσης, στις ‘φυσικές’  ανισότητες, στην κληρονομημένη εύνοια των μεν και στην ατυχία των άλλων. Κάθε φορά που έχουμε μια μεγάλη καταστροφή πολιορκούμαστε από  εκλογικευτικές απόψεις για τις θεμιτές προσδοκίες των πολιτών. Σε τελική ανάλυση, κάποιος-α οφείλει να είναι ευχαριστημένος που ζει, που δεν πεθαίνει βίαια και μπορεί να σχολιάζει ελεύθερα τα άσχημα και τα όμορφα γύρω του. Αυτή είναι το βασικό πόρισμα των συγκεκριμένων κυβερνώντων και περισσότερο ακόμα όσων υπερασπίζονται την κυβέρνηση στα social media και αλλού: ότι οφείλουμε να είμαστε ευγνώμονες για ό,τι έχουμε γιατί θα μπορούσε να ήμασταν Τζιμπουτί, Λιβύη, Γάζα. Ένα τέτοιο μήνυμα διαβάζει κανείς για τις καταστροφικές φωτιές, τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου, τις αποκρουστικές αυθαιρεσίες στην αγορά εργασίας, την ακρίβεια των τιμών. Θα μπορούσε να βρισκόμασταν στην κόλαση και το ότι δεν είμαστε κόλαση μας καθιστά παράδειγμα επιτυχημένης και ευημερούσας νεωτερικής χώρας.

Σκέφτομαι ότι απέναντι σε αυτή την φιλοσοφία αλά "staycation", σε αυτή τη νευροπαραλυτική τοξίνη που δικαιολογεί τα πάντα αν δεν τα ρίχνει στην τύχη και κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο, χρειαζόμαστε μια διαφορετική αφετηρία. Ποια αφετηρία; Να αισθανθούμε καταρχήν αυτό που συμβαίνει με τις "φυσικές καταστροφές" ως προσβολή και πολιτική ταπείνωση. Γιατί αν υποθέσουμε ότι ένα μέρος των δεινών είναι, όντως, εξελίξεις μεγάλης κλίμακας που αφορούν την κλιματική αποσταθεροποίηση και τους μετασχηματισμούς των όρων της ζωής στον πλανήτη. Και αυτό βεβαίως σχετίζεται φυσικά με οικονομικές και κοινωνικές επιλογές οι οποίες, ωστόσο, ξεπερνούν την εμβέλεια και τις δυνατότητες μιας εθνικής κυβέρνησης και ενός μικρού κράτους. Το υπόλοιπο όμως είναι υπόθεση τοπικών πλεγμάτων εξουσίας και αποφάσεων. Δεν υπάρχει κανένας νόμος της Ιστορίας και της φύσης που να λέει ότι κάθε χρόνο θα καίγονται εκατό ή διακόσιες χιλιάδες στρέμματα στην Αττική και αλλού. Η προσπάθεια εντέλει να παρουσιαστεί ο ένας ή άλλος όλεθρος ως αναποδιά του καιρού και εθιμικό καπρίτσιο μιας αιώνιας Ελλάδας (ή ενός αιώνιου Νότου) είναι μια αξιολύπητη υπεκφυγή ή μια προσφορά υπηρεσιών σε μια εξουσία που αποτυγχάνει. 

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ