ΜΕ ΕΝΑ ΕΝΤΟΝΟ déjà vu βρίσκονται αντιμέτωποι οι Γάλλοι το τελευταίο διάστημα. Η απειλή οικονομικού εκτροχιασμού, σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο απώλειας ενός ακόμη πρωθυπουργού λόγω της προσπάθειας περιορισμού του δημόσιου χρέους, έχει φέρει τη γαλλική κυβέρνηση στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Αυτήν τη φορά, οι δυσοίωνες προειδοποιήσεις δεν αφορούν την Ελλάδα, την Ιταλία ή την Πορτογαλία. «Η χώρα μας κινδυνεύει επειδή βρίσκεται στο κατώφλι της υπερχρέωσης», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Φρανσουά Μπαϊρού. Ωστόσο, αν η Γαλλία βρεθεί στη δίνη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι όροι θα είναι δυσβάστακτοι: οι περικοπές αμείλικτες, το ίδιο και οι φόροι, και το κοινωνικό θερμόμετρο έτοιμο να «χτυπήσει κόκκινο». Η μνήμη, άλλωστε, του κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων» παραμένει νωπή.
«Εάν η δεύτερη οικονομία της Ευρώπης χρειαστεί "χείρα βοηθείας" από το ΔΝΤ, οι αγορές σίγουρα θα πανικοβληθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αγορές πανικοβλήθηκαν όταν η μικρή Ελλάδα, με ποσοστό συμμετοχής μόνο 1,3% στο ΑΕΠ της Ε.Ε., ζήτησε πακέτο διάσωσης το 2010 και μετά».
Την ίδια ώρα, το κοινοβουλευτικό αδιέξοδο και η άνοδος των λαϊκιστικών δυνάμεων περιπλέκουν περαιτέρω το σκηνικό, οδηγώντας τη χώρα σε νέα περίοδο πολιτικής αστάθειας. Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση; Ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας πιθανής προσφυγής της Γαλλίας στο ΔΝΤ; Και πώς ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση; Αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα θέσαμε στον καθηγητή Χρηματοοικονομικών του University of Liverpool Κώστα Μήλα.

καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ
— Πόσο κινδυνεύει η Ευρώπη από την κρίση στη Γαλλία;
Η Γαλλία αποτελεί τη δεύτερη σε μέγεθος (μετά τη Γερμανία) οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), με ποσοστό συμμετοχής 16,5% στο ΑΕΠ της. Συνεπώς, οι όποιες θετικές ή αρνητικές εξελίξεις στη γαλλική πολιτική σκηνή και οικονομία επηρεάζουν και την υπόλοιπη Ε.Ε. Σήμερα, μάλλον περισσότερο από πριν καθώς η αλλοπρόσαλλη πολιτική δασμών του Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Γαλλία θα αναπτυχθεί μόνο κατά 0,6% το 2025. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας εκτιμάται στο 5,5% του ΑΕΠ το 2025, και το δημόσιο χρέος στο 116,3% του ΑΕΠ. Λόγω του υψηλού ελλείμματος και της πολιτικής αστάθειας, το δεκαετές κόστος δανεισμού της Γαλλίας κινείται στο 3,53%. Αυτό υπερβαίνει (κάπως) το αντίστοιχο κόστος δανεισμού της Ελλάδας, το οποίο κινείται στο 3,46%.
Με άλλα λόγια, οι αγορές μάλλον «εμπιστεύονται» την Ελλάδα περισσότερο από τη Γαλλία. Η συζήτηση εδώ δεν είναι θεωρητική. Το υψηλό κόστος δανεισμού της Γαλλίας σημαίνει ότι, κάθε φορά που αυτή δανείζεται προκειμένου να αποπληρώσει παλαιό χρέος, σίγουρα επιβαρύνει τη δημοσιονομική της κατάσταση (λόγω του δυσμενούς επιτοκίου δανεισμού). Αυτό ανησυχεί όλο και περισσότερο τις αγορές, με αποτέλεσμα η κρίση εμπιστοσύνης να οξύνεται. Εάν, λοιπόν, η δεύτερη οικονομία της Ευρώπης χρειαστεί «χείρα βοηθείας» από το ΔΝΤ, οι αγορές σίγουρα θα πανικοβληθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αγορές πανικοβλήθηκαν όταν η μικρή Ελλάδα, με ποσοστό συμμετοχής μόνο 1,3% στο ΑΕΠ της Ε.Ε., ζήτησε πακέτο διάσωσης το 2010 και μετά.
— Τι θα σημάνει μια προσφυγή της Γαλλίας στο ΔΝΤ; Μπορεί να αποτραπεί αυτή η λύση;
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αρνητικό σενάριο. Προκειμένου να μειωθεί το υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα και να αποκλιμακωθεί το κόστος δανεισμού, το ΔΝΤ θα ζητήσει πολιτική λιτότητας με μεγάλη αύξηση της φορολογίας και μείωση των κρατικών δαπανών (ήτοι «ψαλίδι» σε δημόσιες επενδύσεις και μισθούς στο Δημόσιο). Λογικά, λοιπόν, η οικονομία της Γαλλίας θα «γυρίσει» σε βαθιά ύφεση. Βέβαια, το πακέτο διάσωσης της Γαλλίας θα μπορούσε να είναι λιγότερο σκληρό. Αυτό θα συμβεί εφόσον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρέμβει με πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης (ήτοι αγορά κρατικών ομολόγων της Γαλλίας και άλλων χωρών οποίες θα επηρεαστούν από τη γαλλική κρίση) προκειμένου να μειωθεί το κόστος δανεισμού στην Ευρώπη.
— Επανερχονται μνήμες από τα Κίτρινα Γιλέκα;
Πιθανώς ναι. Εάν, όμως, η Γαλλία προσφύγει στο ΔΝΤ για οικονομική βοήθεια, οι «βαθμοί ελευθερίας» της (όποιας) κυβέρνησης προκειμένου να εξευμενίσει τα Κίτρινα Γιλέκα κρίνονται περιορισμένοι.
— Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο;
Ένα όνομα και ένα επώνυμο: Ντόναλντ Τραμπ. Έχει την –κάκιστη– συνήθεια να επεμβαίνει παντού. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να «μεσολαβήσει» προκειμένου η «καλή φίλη» Γαλλία να λάβει πακέτο διάσωσης από το ΔΝΤ με όχι ιδιαίτερα σκληρούς όρους. Στη χειρότερη των περιπτώσεων, ο Τραμπ θα μπορούσε να «απαιτήσει» δικαστική «εξιλέωση» της Λεπέν προκειμένου να συναινέσει σε πακέτο διάσωσης από το ΔΝΤ (οι ΗΠΑ έχουν μεγάλη οικονομική συνεισφορά στο ΔΝΤ και, συνεπώς, επηρεάζουν/καθορίζουν τις αποφάσεις του). Σενάριο επιστημονικής φαντασίας; Μάλλον. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι ο Τραμπ επιβάλλει οικονομικούς δασμούς της τάξης του 50% στην Βραζιλία λόγω της δικαστικής δίωξης κατά του πρώην Προέδρου (και φίλου του) Μπολσονάρου.