Πόσο αποτελεσματικά είναι τα πρόστιμα του ΕΣΡ σε δημοσιογραφικές συμπεριφορές τύπου Λιάγκα;

Πόσο αποτελεσματικά είναι τα πρόστιμα του ΕΣΡ σε δημοσιογραφικές συμπεριφορές τύπου Λιάγκα; Facebook Twitter
Δεν δουλεύει πια το κούφιο, αποκλειστικώς οικονομικό ποινολόγιο που αδυνατεί να συλλάβει το μέγεθος της ζημιάς που προξενείται κάθε φορά που εφαρμόζεται μία κατάπτυστη δημοσιογραφική πρακτική, η οποία στοχεύει αποκλειστικά στο «σοκ και δέος» του τηλεθεατή και συνεπώς στα ποσοστά τηλεθέασης, με όποιο κόστος.
0

— Τι ακριβώς συνέβη με την εκπομπή του Γιώργου Λιάγκα;
Πριν από δύο μέρες το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επέβαλε στο κανάλι στο οποίο εργάζεται ο παρουσιαστής πρόστιμο ύψους 190.000 ευρώ για τον τρόπο με τον οποίο κάλυψε από τον αέρα του «Πρωινού» την υπόθεση παιδοβιασμού και μαστροπείας της 12χρονης από τον Κολωνό.

Ειδικότερα και σύμφωνα με την απόφαση που αναρτήθηκε στη «Διαύγεια», η ολομέλεια της Ανεξάρτητης Ραδιοτηλεοπτικής Αρχής τιμώρησε τον ΑΝΤ1 με 50.000 ευρώ για «παράνομη ταυτοποίηση θύματος εγκλήματος κατά της γενετήσιας ελευθερίας», με 50.000 ευρώ για «προσβολή προσώπου», με 50.000 ευρώ για «υποβάθμιση προγράμματος» και με 40.000 ευρώ για «παραβίαση της μυστικότητας της ποινικής προδικασίας».

Όπως επισημαίνεται από το ΕΣΡ, πολλά στοιχεία που μεταδόθηκαν από την εκπομπή της 19ης Οκτωβρίου έκαναν «απολύτως εφικτή την ταυτοποίηση του φερόμενου θύματος», ενώ επίσης έγινε «αναλυτική περιγραφή στο τηλεοπτικό κοινό «των σεξουαλικής φύσεως πράξεων στις οποίες φέρεται να είχε υποχρεωθεί να προβεί η ανήλικη» και αναφέρθηκαν «υποτιμητικοί για την ανήλικη ισχυρισμοί του βασικού κατηγορουμένου της υπόθεσης και τρίτων προσώπων».

— Μάλιστα. Θεωρείται υψηλό το συγκεκριμένο πρόστιμο;
Ναι. Αν σκεφτεί κανείς ότι η λανθασμένη σήμανση προγράμματος (δηλαδή, ένα πρόγραμμα να θεωρείται κατάλληλο για όλους, ενώ πρόκειται, ας πούμε, για ένα γκροτέσκο ή ντροπιαστικό θέαμα που θα έπρεπε να έχει σήμανση 18+) μπορεί να σηκώσει πρόστιμο έως και 30.000, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ένα τσουχτερό –για τον σταθμό– πρόστιμο.

— Από πού βγαίνουν τα πρόστιμα;
Τι ακριβώς εννοούμε;

— Ποιος τα πληρώνει; Το ταμείο των καναλιών, ας πούμε.
Ναι. Η γενική εικόνα είναι αυτή, αν μιλάμε για το «ποιος» πληρώνει το πρόστιμο, Κατά τα λοιπά τα πρόστιμα και η αποπληρωμή τους είναι μια πικρή ιστορία, καθώς πλέον ο κόσμος γνωρίζει ότι τα τηλεφωνήματα (υπερ)υψηλής κοστολόγησης (τύπου «πάρτε τώρα και κερδίστε ένα αυτοκίνητο») βοηθούν κατά πολύ –και συνήθως σχετικά άμεσα– στην αποπληρωμή τέτοιου είδους ποινών.

Το πρόστιμο, ειδικά τα τελευταία χρόνια και λόγω σειράς λαθών που σημειώθηκαν από προηγούμενες διοικήσεις του ΕΣΡ, αντιμετωπίζεται προσχηματικά και  με «έλα, μωρέ» διάθεση. Με λίγα λόγια, όσο δεν υπάρχουν σοβαροί μηχανισμοί ελέγχου της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, τόσο θα σημειώνονται τέτοια εγκληματικά λάθη, τόσο θα επιβάλλονται πρόστιμα και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται από εκπομπή σε εκπομπή, από κανάλι σε κανάλι και κυρίως από πρόθυμο παρουσιαστή σε πρόθυμο παρουσιαστή.

— Μάλιστα. Υπάρχει συμμόρφωση από την επιβολή τέτοιων προστίμων;
Σε γενικές γραμμές –που επιδέχονται πολλές βελτιώσεις–, ναι. Ειδικά τα τελευταία χρόνια και λόγω της κατακραυγής που έλκουν μία σειρά από δημοσιογραφικά ολισθήματα, το μεγαλύτερο μέρος των καναλιών –και συγκριτικά με παλαιότερες τηλεοπτικές περιόδους– είναι αρκετά ευαίσθητο σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο, τη χρήση της γλώσσας, την προσοχή σε ό,τι έχει να κάνει με την ποιοτική στάθμη των προγραμμάτων, και πάει λέγοντας. Ωστόσο, προφανώς και υπάρχουν εξαιρέσεις, γι’ αυτό και βλέπουμε να επαναλαμβάνεται η επιβολή προστίμων σε συγκεκριμένα τηλεοπτικά πρόσωπα, τα οποία κάνουν χρήση συγκεκριμένων δημοσιογραφικών πρακτικών.

— Λέμε ότι δεν έχουν πλέον την ίδια αποτελεσματικότητα και το ίδιο, ας το πούμε, κύρος τα πρόστιμα του ΕΣΡ;
Το ΕΣΡ ως ανεξάρτητη αρχή, οφείλει να σπεύδει, όπου εντοπίζεται παράβαση και να επιβάλλει ποινή που θα διασφαλίζει το συμφέρον και την προστασία του τηλεθεατή. Εκείνο που λέμε εδώ είναι ότι το πρόστιμο, ειδικά τα τελευταία χρόνια και λόγω σειράς λαθών που σημειώθηκαν από προηγούμενες διοικήσεις του ΕΣΡ, αντιμετωπίζεται προσχηματικά και  με «έλα, μωρέ» διάθεση. Με λίγα λόγια, όσο δεν υπάρχουν σοβαροί μηχανισμοί ελέγχου της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, τόσο θα σημειώνονται τέτοια εγκληματικά λάθη, τόσο θα επιβάλλονται πρόστιμα και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται από εκπομπή σε εκπομπή, από κανάλι σε κανάλι και κυρίως από πρόθυμο παρουσιαστή σε πρόθυμο παρουσιαστή.

— Άρα η λογική των προστίμων δεν δουλεύει πια;
Δεν δουλεύει πια το κούφιο, αποκλειστικώς οικονομικό ποινολόγιο που αδυνατεί να συλλάβει το μέγεθος της ζημιάς που προξενείται κάθε φορά που εφαρμόζεται μία κατάπτυστη δημοσιογραφική πρακτική, η οποία στοχεύει αποκλειστικά στο «σοκ και δέος» του τηλεθεατή και συνεπώς στα ποσοστά τηλεθέασης, με όποιο κόστος. Δεν δουλεύει η σκέτη ποινή, χωρίς μηχανισμούς πρόληψης και ανάσχεσης της βλάβης σε πρόσωπα της επικαιρότητας, πόσω μάλλον όταν αυτά είναι ανήλικα.

Να, ας πούμε, η ανηλικότητα, ενώ θα έπρεπε να προστατεύεται με κάθε κόστος απ’ όλους –και κυρίως από τα media–, σε μία σειρά πρόσφατων υποθέσεων (από τη 12χρονη μέχρι την υπόθεση της Κιβωτού και από τα τρία νεκρά παιδιά της Πάτρας μέχρι τα δίχως τέλος περιστατικά παιδοβιασμών) περιφρονείται βαθιά και κεφαλαιοποιείται μόνο για την τηλεθέαση και τα κλικ των sites.

Ειδικά στην περίπτωση της 12χρονης δεν θα έπρεπε καν να γνωρίζουμε την περιοχή στην οποία κινούνταν οι βιαστές της. Αντιθέτως, και χάρη στη μηδενική ενσυναίσθηση κάποιων εκπομπών και των παρουσιαστών τους, ο τηλεθεατής γνωρίζει ακόμα και τον τόπο διαμονής της. Η βλάβη που προξενήθηκε από τα media ειδικά στην περίπτωση του 12χρονου κοριτσιού θα έπρεπε να αποτελεί case study για όλα τα «μη» του σύγχρονου δημοσιογραφικού λόγου. Το παιδί, αφού «κρεμάστηκε» με κάθε πιθανό τρόπο «στα μανταλάκια», τώρα καλείται να αντιμετωπίσει ολομόναχο τις συνέπειες αυτής της ισοπεδωτικής έκθεσης και ενώ είχε προηγηθεί το αβάσταχτο των αλλεπάλληλων βιασμών, της μαστροπείας, του διασυρμού της από όλες εκπομπές και, φυσικά, των διαδοχικών καταθέσεων στις αρχές και απανωτών κλήσεων, προκειμένου να αναγνωρίσει τους βιαστές της.

Όλα αυτά, με τους αρμόδιους φορείς πολύ συχνά να ξεχνούν ότι πρόκειται για ανήλικο άτομο που θα έπρεπε να προστατεύεται τόσο κατά τη διάρκεια της δύσκολης αυτής διαδικασίας, αλλά και μετά από αυτήν προκειμένου να επανέλθει στην καθημερινότητά του. Οπότε, ναι, το «στείρο ποινολόγιο» και δεν δουλεύει πια και ακυρώνει τις όποιες καλές προθέσεις της αρχής.

— Είπαμε ότι τον Οκτώβριο προβλήθηκε η επίμαχη εκπομπή;
Ναι.

— Και το πρόστιμο επιβλήθηκε προχθές..;
Σωστά.

— Συνεπώς θα λέγαμε ότι υπάρχει και μια σαφής καθυστέρηση στην εξέταση τέτοιων υποθέσεων;
Αυτό δεν είναι απαραιτήτως προβληματικό, δεδομένου ότι πρέπει να γίνει ακριβής και αντικειμενική καταγραφή των παραβάσεων. Το προβληματικό είναι στο ότι η καθυστέρηση ευνοεί τους μηχανισμούς λήθης και μετά από μία περίοδο σχετικής ησυχίας –για να ξεχαστεί το ζήτημα, για να το πούμε απλά– επανέρχονται αυτού του είδους οι δημοσιογραφικοί χειρισμοί.

— Είναι η πρώτη φορά που ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος τιμωρείται με τόσο υψηλό πρόστιμο;
Όχι. Έχει προηγηθεί πρόστιμο για τα σχόλιά του σχετικά με την υπόθεση φοιτήτριας του ΑΠΘ που παρενοχλήθηκε ενώ μελετούσε στη βιβλιοθήκη. Τότε, είχε επιβληθεί στον ΣΚΑΪ από το ΕΣΡ πρόστιμο 150.000 ευρώ για «υποβάθμιση της ποιοτικής στάθμης του προγράμματος», ενώ για τις παραβάσεις «της προσβολής της αξίας του ανθρώπου και της δυσμενούς διάκρισης λόγω φύλου» είχε επιβληθεί και κύρωση προσωρινής αναστολής μετάδοσης της εκπομπής για 5 συνεχόμενες ημέρες.

Επίσης και για την ίδια περίοδο, όταν ο δημοσιογράφος εργαζόταν στον ΣΚΑΪ, (έστω και με καθυστέρηση δύο ετών) το ΕΣΡ επέβαλε στον σταθμό άλλα δύο πρόστιμα για χονδροφοβικό σχόλιο του παρουσιαστή, (η αιτιολόγηση του προστίμου ήταν για «προσβολή της αξίας του ανθρώπου», ύψους 30.000 ευρώ και άλλο ένα ύψους 15.000 ευρώ, το οποίο επιβλήθηκε μετά από εξώδικη «δήλωση – διαμαρτυρία – πρόσκληση», για «προσβολή προσωπικότητας ατόμου»).

— Ωστόσο, δεν άλλαξε κάτι;
Αυτό λέμε.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ