Πώς να δημιουργήσετε «βλαχικό ζήτημα» εκ του μη όντος

Πώς να δημιουργείτε «βλαχικό ζήτημα» εκ του μη όντος; Facebook Twitter
Βλάχικος γάμος στις Σέρρες το 1925.
0

ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ ΕΝ ΕΤΕΙ 2021, να ηγεμονεύουν απόψεις που θεωρούν ότι στην Ελλάδα υπάρχει ρουμάνικη ή έστω ρουμανίζουσα βλάχικη μειονότητα; Αν κρίνει κανείς από τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, την υπόθεση μικρής χορηγίας στην Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, όχι μόνο υπάρχουν, αλλά φαίνεται πως και η ίδια η υπουργός εκ των πραγμάτων τις ενστερνίζεται.

Η κυρία Μενδώνη, αφού πρώτα ενέκρινε μετ’ επαίνων την πρόταση της Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, της μόνης επιστημονικής ομάδας που ασχολείται με τη βλάχικη γλώσσα στην Ελλάδα, με πρόεδρο τον καθηγητή Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Βασίλη Νιτσιάκο, που ζήτησε επιχορήγηση για τη δημιουργία μιας ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων, στη συνέχεια ανακάλεσε την απόφασή της με προσχηματικούς ισχυρισμούς πως τάχα η Εταιρία δεν εκφράζει το σύνολο των Βλάχων και άλλα συναφή. Αυτά ισχυρίστηκε η υπουργός στη Βουλή κατόπιν. Η τυπική ανάκληση της απόφασης επιχορήγησης ήταν απλώς αναιτιολόγητη. 

Λες και υπάρχει περίπτωση ένα οποιοδήποτε επιστημονικό ή μη σωματείο να εκφράζει το σύνολο των απόψεων της κοινωνίας στην οποία απευθύνεται.

Το επιχείρημα όμως δεν είναι απλώς έωλο. Είναι και βαθιά αντιδημοκρατικό καθώς υπονοεί ότι η επιστημονική έρευνα για να διεξάγεται χρειάζεται και πιστοποιητικά –αν όχι νομιμοφροσύνης, όπως παλιότερα, αλλά– αντιπροσώπευσης. 

Η Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων παλεύει να γράψει τη γλώσσα αυτή αλλά οι ύστεροι χωροφύλακες της εθνικοφροσύνης επειδή, ανάμεσα σε άλλα, φοβούνται ότι θα βγούνε στη φόρα τα άπλυτα των πολιτικών και βιολογικών τους προγόνων, προσπαθούν να λογοκρίνουν κάθε αναφορά στη γλώσσα.

Το χειρότερο όμως είναι ότι με την απόφαση αυτή η υπουργός είναι σαν να παραδέχεται ότι θεωρεί πως μια υποτιθέμενη μειονότητα «ρουμανίζοντων Βλάχων» ζητάει να γίνει γραπτή η γλώσσα της και για τον λόγο αυτό, το υπουργείο τελικώς απορρίπτει την πρόταση με φοβερό επιχείρημα ότι τα βλάχικα δεν είναι γλώσσα, αλλά «διάλεκτος» ή «ιδίωμα». Επομένως, αφού δεν είναι γλώσσα αλλά κάτι υποδεέστερο, τότε δεν χρήζει προστασίας. Αν όμως υποθέσουμε πως τα βλάχικα δεν είναι γλώσσα αλλά διάλεκτος, τίθεται το αμείλικτο ερώτημα τίνος γλώσσας είναι διάλεκτος ή ιδίωμα;

Εδώ, λοιπόν, φαντάζομαι εν τη άγνοια της αυτή τη φορά, η υπουργός ολισθαίνει στο επιχείρημα που θα σκορπίζει χαμόγελα σε ρουμάνικους εθνικιστικούς κύκλους πως τάχα τα βλάχικα δεν είναι γλώσσα διότι είναι ρουμάνικα. Διότι, ελληνική διάλεκτος τα βλάχικα δεν είναι με κανένα θεό. Με κανέναν απολύτως! 

Η θέση της υπουργού λοιπόν δεν δείχνει απλώς άγνοια αλλά γεννά και προβλήματα συνάμα. Αυτά τα οποία κόπτεται να προλάβει! Οι Βλάχοι σε όλα τα Βαλκάνια έχουν μια πολύ ιδιαίτερη και όχι ομοιογενή συνείδηση για το πώς καθορίζουν την ταυτότητά τους. Στη χώρα μας υπάρχουν Έλληνες Βλάχοι με βούληση να κρατήσουν τη γλώσσα τους για την οποία είναι περήφανοι.

Οι Βλάχοι ωστόσο παντού στα Βαλκάνια έχουν μια συνείδηση γλωσσικής ετερότητας που συγκροτεί μια ταυτότητα που δεν έχει καμία σχέση με εθνικά ή εθνικιστικά χαρακτηριστικά: οι Βλάχοι δεν διεκδίκησαν έδαφος. Σχεδόν πάντα ενσωματώνονταν στις εθνικές κοινότητες του κράτους που ζούνε και μάλιστα με προνομιακό τρόπο, και η ζωή συνεχίζονταν. Αυτό συνέβη και στην Ελλάδα με μικρές εξαιρέσεις ως τη δεκαετία του ’40: 80 ολόκληρα χρόνια πίσω. 

Ακριβώς λοιπόν επειδή το μόνο που διακρίνει τους Βλάχους από τους υπόλοιπους Έλληνες είναι η γλώσσα, σε ένα σημαντικό τμήμα του 20ού αιώνα, η προπαγάνδα του ρουμανικού κράτους προσπαθούσε να προσεταιριστεί την ταυτότητά τους σβήνοντας ή απωθώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η Ρουμανία δηλαδή ήθελε να βλέπει τους Βλάχους ως μια ρουμάνικη εθνότητα ενώ η Ελλάδα έβλεπε στους Χριστιανούς Ορθόδοξους Βλάχους των Βαλκανίων πάντα ένα έρεισμα μιας αυτοτελούς ταυτότητας συγγενώς προσκείμενης στην ελληνική (λόγω ορθοδοξίας), πλην όμως ατελώς λόγω της βλάχικης γλώσσας.

Στην Ελλάδα όμως σήμερα δεν υπάρχουν «Ρουμανόβλαχοι». Υπάρχουν άνθρωποι με την πεποίθηση ότι αξίζει να διατηρήσουν τη γλώσσα τους και για τους οποίους η Ρουμανία είναι όσο ξένο κράτος είναι και για έναν βέρο Αθηναίο ή η Αλβανία για έναν Αρβανίτη των Μεσογείων.

Υπάρχουν, τέλος, και κάποιοι άλλοι που έχουν αυτόκλητα ή με τη συνέργεια κάποιων κρατικών υπηρεσιών χριστεί θεματοφύλακες του ελληνικού πατριωτισμού, όταν θεωρούν πως «ανακινείται» βλάχικο ζήτημα. Έτσι λοιπόν καταφέρνουν οι ίδιοι με τις παραληρηματικές τους αντιδράσεις να το ανακινούν.

Πώς να δημιουργείτε «βλαχικό ζήτημα» εκ του μη όντος; Facebook Twitter
Νέοι Αρμάνοι (Βλάχοι) από τη Βέροια, 1900-1910. Φωτ.: Συλλογή Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων Βέροιας

Έτσι ακριβώς, από τη μανία τους να μην υπάρχει τίποτε που να θυμίζει την ύπαρξη μιας γλώσσας (επειδή αυτό θεωρείται ύποπτο και φέρνει μνήμες ενοχής διότι ένα τμήμα της κοινότητας συνεργάστηκε με τον κατακτητή στην κατοχή), φτάνουν στο σημείο να μην ανέχονται να ακούγεται στη δημόσια σφαίρα της χώρας απόψεις που διαφέρουν με τη δική τους. Και κυρίως, να μην ακούγεται ότι υπάρχει βλαχική γλώσσα!

Οι φορείς αυτού του παροξυσμού –στους οποίους προστέθηκε και η νυν υπουργός Πολιτισμού– για να λύσουν το πρόβλημά τους μας βεβαιώνουν πως οι Βλάχοι δεν έχουν γλώσσα αλλά ένα «σύνολο προφορικών ιδιωμάτων», επομένως τίποτε άξιο λόγου που να χρήζει προστασίας ή προβολής.

Και ξαναρωτάω λοιπόν: τίνος γλώσσας ιδιώματα; Της ελληνικής αποκλείεται, καθώς τα βλάχικα ανήκουν στη νεολατινική οικογένεια γλωσσών της λατινικής. Επομένως, έτοιμο το δωράκι σε όποιους Ρουμάνους εθνικιστές βλέπουν στην Ελλάδα να μιλιούνται ρουμάνικα. Συγχαρητήρια στην κυρία Μενδώνη και τους όποιους υποβολείς της!

Σε όλα τα Βαλκάνια οι περισσότεροι Βλάχοι παλεύουν να γράψουν τη γλώσσα τους και να δώσουν το στίγμα που θα την διακρίνει από τις συγγενικές της. Στην Ελλάδα αυτό θεωρείται εθνικώς επικίνδυνο από τους καθ’ έξιν θεματοφύλακες της νέας εθνικοφροσύνης, διότι τάχα δεν μιλάμε για γλώσσα!

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η υπουργός τελικά ανακάλεσε την αρχική της απόφαση: διότι της μετεφέρθη «αρμοδίως» –αφού προηγουμένως είχε εκτεθεί εγκρίνοντας την πρόταση– ότι ο εγγραμματισμός της γλώσσας είναι «αντεθνική δουλειά» υπόπτων επιστημόνων που είτε αφελώς ανακατεύονται στα νερά των βαλκανικών αλυτρωτισμών είτε συνειδητά δουλεύουν για κείνους. 

Τι είναι όμως που κάνει τη φοβική αντίδραση της υπουργού να διαφέρει από μια ανώδυνη μανία καταδίωξης που παντού βλέπει εχθρούς; Το πρώτο είναι ότι έτσι δίνει όντως πάτημα για αναβίωση ενός ζητήματος που ουσιαστικά εδώ και χρόνια δεν τίθεται σοβαρά από κανέναν. Το δεύτερο κρίσιμο είναι ότι με τον τρόπο αυτό φαλκιδεύεται το συστατικό της δημοκρατίας δικαίωμα η επιστημονική έρευνα να είναι ελεύθερη, με την ανάπτυξη και την προαγωγή της να αποτελεί υποχρέωση του κράτους (Άρθρο 16 Συντάγματος). Το θλιβερό είναι ότι το 2021, ανοίγει πάλι μια πόρτα στιγματισμού «αντεθνικώς δρώντων» Ελλήνων. 

Η Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων παλεύει να γράψει τη γλώσσα αυτή αλλά οι ύστεροι χωροφύλακες της εθνικοφροσύνης επειδή, ανάμεσα σε άλλα, φοβούνται ότι θα βγούνε στη φόρα τα άπλυτα των πολιτικών και βιολογικών τους προγόνων, προσπαθούν να λογοκρίνουν κάθε αναφορά στη γλώσσα.  

Δεν τους το κάνουμε το χατίρι. Θα μιλάμε για όποια γλώσσα θέλουμε και σε όποια γλώσσα θέλουμε. Δεν θα χαριστούμε στους όψιμους εμπόρους της εθνικοφροσύνης, τους ταγούς της λογοκρισίας και του εμπορίου του εθνικού παροξυσμού. Αν μπορεί κάποιος να μιλήσει στα βλάχικα, με γεια του, με χαρά του. Αν θέλει να γράψει τα βλάχικα στα λατινικά, επίσης. Αν θέλει να τα γράψει ελληνικά, το ίδιο. Αν ο άλλος θέλει να μιλάει τη γλώσσα του και να ασχολείται με το να τη διασώσει, δεν θα ακούσει εκείνους που του λένε ότι «κάνεις λάθος, δεν μιλάς γλώσσα αλλά σύνολο προφορικών διαλέκτων». Αυτά είναι ανοησίες.

Αν κάποιοι πάλι θέλουν να ξεχάσουν τη γλώσσα τους, διότι θέλουν να μιλάνε ελληνικά και αγγλικά πιθανώς, κανένα πρόβλημα. Αν κάποιοι επιστήμονες θέλουν να γράψουν τη γλώσσα και να την κωδικοποιήσουν, θα το κάνουν και δεν θα πάρουν την άδεια των τροχονόμων της εθνικοφροσύνης στην Ελλάδα του 2021.

Στις δημοκρατίες οι άνθρωποι είθισται να διαφωνούν, οι απόψεις να διασταυρώνονται στη δημόσια σφαίρα και, κάπως έτσι, η δημόσια σφαίρα να συγκροτείται. Η δημοκρατία με τη σιωπή δεν συμβαδίζει. Η λογοκρισία βλάπτει σοβαρά την υγεία του πολιτεύματός μας.

Βλέπουμε λοιπόν πόσο εύκολα ολισθαίνουμε σε πρακτικές ενός ακροδεξιού λόγου που παντού ψάχνει εχθρούς μέσα στην ίδια την επιστημονική έρευνα. Ενός λόγου που έχει μάθει να αναπνέει στις υπόγειες διαδρομές των μανδαρίνων του κράτους και του βαθέος κράτους που φυσικά δεν έχει το σθένος να διαλεχτεί, διότι ξέρει ότι η δύναμή του είναι η σιωπή μας. Δεν θα τους τη χαρίσουμε. 

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ