ΤΟ 1995 Η ΒΡΕΤΑΝΙΔΑ καλλιτέχνις Τρέισι Έμιν έφτιαξε τη «Σκηνή» ή «Όλοι οι άνθρωποι με τους οποίους έχω κοιμηθεί, 1963-1995». Το έργο, που προκάλεσε σάλο όταν εκτέθηκε στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου, ήταν μια σκηνή σαν τέντα κάμπινγκ, στην οποία η Έμιν είχε κεντήσει όλα τα ονόματα των ανθρώπων με τους οποίους είχε μοιραστεί το κρεβάτι της: εκατόν δύο άτομα ακριβώς, από εραστές και φίλους μέχρι τη γιαγιά της.
Μετά τη σύλληψη του τύπου που ακολούθησε την κοπέλα στη Νέα Σμύρνη, σκέφτηκα ότι πριν από πέντε, δέκα, δεκαπέντε χρόνια θα ήταν ανήκουστο να βγάλει κάποια το βίντεο εκείνου που την παρενόχλησε στα social media, ότι θα έπρεπε σχεδόν να απολογηθεί που έκανε φασαρία επειδή κάποιος τη «θαυμάζει».
Αυτό που με σόκαρε δεν είναι πόσο πολλές αντίστοιχες ιστορίες διάβασα μετά το συμβάν αλλά το ότι θυμήθηκα την ελαφριά συγκατάβαση με την οποία αντιμετώπιζα πάντα τις αντίστοιχες δικές μου· όχι γιατί δεν με είχαν τρομάξει ή στενοχωρήσει, αλλά επειδή τις σκεφτόμουν ως κάτι όχι ακριβώς φυσιολογικό, αλλά αναμενόμενο. Γράφοντάς τες, βέβαια, συνειδητοποίησα πως δεν υπήρχε απολύτως τίποτα αναμενόμενο ή φυσιολογικό σε καμία από αυτές.
1992: Είμαι δώδεκα χρονών και κάθομαι με την καλύτερή μου φίλη στα ΜcDonald’s στο Σύνταγμα, μπροστά στη μεγάλη τζαμαρία που βλέπει στην πλατεία. Περιμένω τη μητέρα μου να ξεπαρκάρει το αυτοκίνητο και να έρθει να με πάρει. Από την πλευρά του πεζοδρομίου μάς πλησιάζει ένας κύριος. Μου κάνει εντύπωση, γιατί είναι καραφλός και το κεφάλι του γυαλίζει. Φτάνει ασφυκτικά κοντά στο τζάμι και ανοίγει την καμπαρντίνα του. Ξέρω πολύ καλά πως δεν πρέπει να μιλάω σε ξένους, να παίρνω πράγματα από αγνώστους ή να περπατάω μόνη μου από τη στάση του λεωφορείου ως το σπίτι μου. Έχω καταλάβει καλά, χωρίς να μου το έχει πει κανείς ξεκάθαρα, ότι οι άντρες μπορούν να μου κάνουν κακό. Επίσης, γνωρίζω (δεν έχω ιδέα πώς, μάλλον με έχει διαφθείρει η υπερβολική κατανάλωση ποπ κουλτούρας και η ενήλικη λογοτεχνία που διαβάζω) ότι υπάρχουν άντρες που κάνουν αυτό το πράγμα. Κλείνω τα μάτια μου πολύ σφιχτά για να μην τον δω γυμνό.
Αυτό που με σόκαρε δεν είναι πόσο πολλές αντίστοιχες ιστορίες διάβασα μετά το συμβάν αλλά το ότι θυμήθηκα την ελαφριά συγκατάβαση με την οποία αντιμετώπιζα πάντα τις αντίστοιχες δικές μου· όχι γιατί δεν με είχαν τρομάξει ή στενοχωρήσει, αλλά επειδή τις σκεφτόμουν ως κάτι όχι ακριβώς φυσιολογικό, αλλά αναμενόμενο.
2008: Είμαι είκοσι οκτώ χρονών. Είμαι με μια φίλη μου και έχουμε πάει να κάνουμε μπάνιο σε κάτι κατσάβραχα στο Λαύριο. Όλα μοιάζουν χωμάτινα γύρω μας, ο δρόμος, η παραλία, τα βράχια, οι πινακίδες. Είμαστε μόνες μας ή, τουλάχιστον, έτσι νομίζουμε. Στην ανηφόρα του γυρισμού συναντάμε στη μέση του πουθενά έναν τύπο που είναι γυμνός και αυτοϊκανοποιείται. Βγάζουμε ένα επιφώνημα έκπληξης, λοξοδρομούμε. Μας ακολουθεί κι εμείς αρχίζουμε να τρέχουμε και προλαβαίνουμε να μπούμε στο αυτοκίνητο της φίλης μου. Στην επιστροφή, κολλάμε στην κίνηση.
2019: Είμαι τριάντα εννιά χρονών. Έχω πάρει τον ηλεκτρικό από το κέντρο για να πάω στην Κηφισιά. Είναι Ιούλιος και από τα ανοιχτά παράθυρα μπαίνει ζεστός αέρας. Όσο πιο βόρεια πηγαίνει το τρένο, Περισσός, Πευκάκια, Νέα Ιωνία, το βαγόνι αδειάζει. Έχουμε μείνει εγώ, ένα κορίτσι στην εφηβεία που κοιμάται αποκαμωμένο κι ένας τύπος που διαβάζει διαφημιστικά φυλλάδια από σούπερ-μάρκετ, από αυτά που διαφημίζουν προσφορές: «Κοτόπουλο 6,14 ευρώ το κιλό», «Μπίρες εξάδα 3,5 ευρώ». Κάπου στο Νέο Ηράκλειο, λίγο πριν από τη γέφυρα, σηκώνω το κεφάλι μου από το βιβλίο που διαβάζω και βλέπω πως χρησιμοποιεί το φυλλάδιο περίπου σαν προσωπικό παραβάν. Το ένστικτό μου μού λέει να κάνω αυτό που ξέρω καλύτερα, δηλαδή να προσποιηθώ ότι δεν συμβαίνει τίποτα ή να φύγω, αλλά παίρνω την απόφαση να βάλω τις φωνές, το κορίτσι ξυπνά τρομαγμένο, 2-3 επιβάτες στο βαγόνι μας κοιτούν κάπως έκπληκτοι. Κανείς δεν αντιδρά.
Η «Σκηνή» της Έμιν κάηκε σε μια μεγάλη φωτιά το 2004. Η ίδια αρνήθηκε να την ξαναφτιάξει. Στο πάτωμα της σκηνής, κάτω από τα ονόματα, είχε γράψει: «Με τον εαυτό μου. Πάντα ο εαυτός μου. Χωρίς να ξεχνώ».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια