Ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ Σύλλογος «Επιμένουμε Πεδίο του Άρεως», μια δυναμική συλλογικότητα που είναι το μάτι και το αυτί της ενεργής κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή, ισχυρίζεται ότι με την αντικατάσταση των παλιών ξύλινων κατασκευών συντελέστηκε μια «αδικαιολόγητη καταστροφή», κόντρα «στη μνήμη και την ιστορία του πάρκου».
Συνήθως οι πολίτες διαμαρτύρονται όταν δεν γίνονται έργα αναβάθμισης των υποδομών στις γειτονιές τους. Αυτήν τη φορά η διαμαρτυρία αφορά ένα τέτοιο έργο που υλοποιείται. Οι πολίτες δεν διαφωνούν με το σύνολο των εργασιών που πραγματοποιούνται, αλλά με τις παρεμβάσεις που εξαφανίζουν στοιχεία από την ιστορική εικόνα του πάρκου.
Οι πολίτες πιστεύουν ότι τα ξύλινα παγκάκια με τον μαντεμένιο σκελετό είναι ένα λειτουργικό και αισθητικό στοιχείο που συνδέεται με την ιστορία του πάρκου, ως δημόσιου χώρου αναψυχής, το οποίο αχρηστεύεται, ενώ θα μπορούσε να διασωθεί. «Όποιος θυμάται το Πεδίο του Άρεως από παλιά, είναι αδύνατο να μη θυμάται και αυτά τα παγκάκια. Είναι μέρος της μνήμης και της ιστορίας του πάρκου μας», λέει στη LifΟ o Δημήτρης Τσιαμπούρης, μηχανικός, που είναι γραμματέας του Περιβαλλοντικού και Πολιτιστικού Συλλόγου «Επιμένουμε Πεδίο του Άρεως».
Οι πολίτες που αντιδρούν στην αφαίρεση και την αντικατάσταση των παγκακιών ισχυρίζονται ότι, πέρα από το μεγάλο ζήτημα «της ιστορικής και αισθητικής τους αξίας», το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να παραβλέψουν, όπως λένε, με τη συγκεκριμένη παρέμβαση ακυρώνεται η λογική της επαναχρησιμοποίησης.
Ανθεκτικά, με υψηλή αισθητική αξία
Οι πολίτες που αντιδρούν στην αφαίρεση και την αντικατάστασή τους ισχυρίζονται ότι, πέρα από το μεγάλο ζήτημα «της ιστορικής και αισθητικής τους αξίας», το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να παραβλέψουν, όπως λένε, με τη συγκεκριμένη παρέμβαση ακυρώνεται η λογική της επαναχρησιμοποίησης και η κυρίαρχη «πράσινη» κουλτούρα, δηλαδή της κυκλικής οικονομίας. «Για πολλά από αυτά τα παγκάκια θα αρκούσε μια στοιχειώδης συντήρηση. Ένα βάψιμο, η αντικατάσταση ενός φθαρμένου ξύλου ή κάποιων φθαρμένων καρφιών. Πρόκειται για παγκάκια κατασκευασμένα με παραδοσιακή τεχνική, μεγάλης αντοχής, πλήρως λειτουργικά, αρκετά από τα οποία αντικαταστάθηκαν χωρίς κανέναν προφανή λόγο», μας εξηγεί ο Δημήτρης Τσιαμπούρης.
Προβληματισμός για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των έργων
Τα ξύλινα παγκάκια με τον μαντεμένιο σκελετό είναι μία από τις χαρακτηριστικές περίτεχνες υποδομές του πάρκου. Τοποθετήθηκαν πριν από 70 περίπου χρόνια και πολλά από αυτά επέζησαν μέσα στην τρικυμία της παρακμής που γνώρισε αυτός ο σημαντικός ελεύθερος χώρος της Αθήνας από το 1990 και μετά, και για περίπου τρεις δεκαετίες.
Στο πάρκο μπήκαν και καινούργια παγκάκια το 2013 που παρουσίασαν μέσα στον χρόνο πολύ μεγαλύτερη φθορά από τα πρώτα ξύλινα παγκάκια, τα οποία σήμερα οι πολίτες ζητάνε να αποκατασταθούν και όχι να ξηλωθούν.
Στην ανακοίνωση που έβγαλε ο σύλλογος «Επιμένουμε Πεδίο του Άρεως» πριν από μερικές μέρες, θέτει ερωτήματα γι' αυτή την «αδικαιολόγητη παρέμβαση» και παράλληλα δημιουργεί προβληματισμό για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που έχουν τα έργα αναβάθμισης στους δημόσιους χώρους της πόλης: «Ακόμη και αν αφήσουμε στην άκρη –αν και δεν μπορούμε– το ζήτημα της αισθητικής και της ιστορικής αξίας, περίσσευαν χρήματα στην Περιφέρεια που δεν μπορούσαν να διατεθούν για πιο ουσιαστικές ανάγκες του πάρκου; Ήταν πραγματικά αυτή η αντικατάσταση προτεραιότητα, όταν υπάρχουν τόσες εκκρεμότητες;
Σπασμένα μάρμαρα, εγκαταλειμμένα παρτέρια, δυσλειτουργικές βρύσες, ασυντήρητες χωμάτινες διαδρομές, ανενεργές γεωτρήσεις, ένα διαλυμένο ποτιστικό σύστημα – αυτά δεν είχαν μεγαλύτερη ανάγκη συντήρησης; Δεν θα αρκούσε ένα βάψιμο ή αντικατάσταση των φθαρμένων ξύλων, ένα καρφί εκεί που έλειπε, μια στοιχειώδης συντήρηση; Δεν θα ήταν αυτό ένδειξη οικονομίας, νοικοκυροσύνης και σεβασμού προς τον χώρο; Δεν θα έδειχνε αγάπη και αναγνώριση στην ιστορία και τη σημασία του; Αυτά δεν είναι πραγματικά ουσιώδη στοιχεία για τη σωστή διαχείριση ενός τόσο σημαντικού πάρκου όπως το Πεδίο του Άρεως;», λένε.
Η τοποθέτηση των νέων παγκακιών εντάσσεται σε ένα ευρύτερο έργο αναβάθμισης των υποδομών του πάρκου που τρέχει από την Περιφέρεια Αττικής. Ο Δημήτρης Τσιαμπούρης μας εξηγεί ότι ο σύλλογος που εκπροσωπεί προφανώς επικροτεί τα έργα αναβάθμισης που γίνονται. Αυτή η εργολαβία όμως, όπως ισχυρίζεται, δεν μπορεί να συμπαρασύρει την ιστορία και την αισθητική του πάρκου. Μας λέει ότι τα νέα παγκάκια μπορούν να τοποθετηθούν σε χώρους του πάρκου στους οποίους δεν υπάρχουν σήμερα καθόλου παγκάκια, ενώ κάποια άλλα, καινούργια, μπορούν να αντικαταστήσουν μερικά από τα κατεστραμμένα παγκάκια που τοποθετήθηκαν την περασμένη δεκαετία και είναι ιδιαίτερα άβολα.
Πόσα παγκάκια έχουν ξηλωθεί;
Αυτό άλλωστε πρότειναν και με επιστολές τους προς την Περιφέρεια Αττικής με τις οποίες ζήτησαν να σταματήσει το ξήλωμα των παλιών ξύλινων κατασκευών σε μία από τις πιο κεντρικές διαδρομές του πάρκου. Στον λιθόστρωτο δρόμο που ξεκινά από το άγαλμα του Κωνσταντίνου Α' και οδηγεί προς το εσωτερικό του πάρκου, αντικαταστάθηκαν, σύμφωνα με τον σύλλογο, όλα τα παλιά ξύλινα παγκάκια της μίας πλευράς με καινούργια.
Με την επιστολή τους, ζήτησαν στην άλλη πλευρά του δρόμου να παραμείνουν τα παλιά που είναι λειτουργικά, ενώ στα κενά που υπάρχουν πρότειναν να τοποθετηθούν αυτά που αποσύρθηκαν, μετά από κάποια επισκευή.
Οι πολίτες υπολογίζουν ότι έχουν απομακρυνθεί από το πάρκο περίπου 25 παγκάκια. Πιστεύουν, μάλιστα, ότι αρκετά από αυτά έχουν καταστραφεί κατά τις εργασίες απομάκρυνσής τους από τον χώρο: «Επειδή είναι από μαντέμι και είναι κολλημένα γερά, τα χτυπάνε για να τα ξεκολλήσουν. Και το μαντέμι, άμα σπάσει, δεν ξανακολλάει», λένε.
Τελικά, από το απόγευμα της Τρίτης, και στην άλλη πλευρά του δρόμου τοποθετήθηκαν εννέα καινούρια παγκάκια, ενώ έχουν μείνει στη θέση τους έξι από τα παλιά ξύλινα. Υπάρχουν ακόμη τρεις ελεύθερες θέσεις και οι πολίτες περιμένουν τουλάχιστον να μπουν κάποια από τα παλιά ξύλινα παγκάκια που θα επισκευαστούν.
Περιφέρεια: Απομακρύνθηκαν μόνο όσα δεν επισκευάζονται
Για την Περιφέρεια Αττικής, που έχει υπό την ευθύνη της τη διαχείριση του πάρκου, η απομάκρυνση των ξύλινων κατασκευών «ήταν μια αναγκαία παρέμβαση που στοχεύει στην ασφάλεια των πολιτών και την αισθητική αναβάθμιση του δημόσιου χώρου».
Η Ρίτα Μωραϊτάκη-Πικρού, εντεταλμένη σύμβουλος για θέματα Αλσών-Πάρκων & Υγείας Ζώων στην Περιφέρεια Αττικής, υποστηρίζει ότι δεν αντικαταστάθηκαν όλα τα παλιά ξύλινα παγκάκια, αλλά μόνο εκείνα που ήταν τόσο κατεστραμμένα που δεν μπορούσαν να επισκευαστούν: «Τα παγκάκια που αφαιρέθηκαν και θα αντικατασταθούν είναι εκείνα που δεν γινόταν να επισκευαστούν. Υπάρχει μια στρατηγική ανάπτυξης αυτών των κατασκευών μέσα στον χώρο και δεν πρόκειται να αντικατασταθούν όλα τα παλιά παγκάκια, τα οποία είναι σημαντικά για την ιστορική εικόνα του χώρου», μας λέει.
Η Ρίτα Μωραϊτάκη-Πικρού μας λέει ότι η διάθεση της Περιφέρειας είναι να λαμβάνει σοβαρά τη γνώμη των πολιτών, κάτι που το αποδεικνύει έμπρακτα μέσα από τη διαδικασία διαβούλευσης που ξεκίνησε για τα έργα ανάπλασης στα τρία πάρκα της Αθήνας.
Μένει να φανεί αν αυτό θα συμβεί. Όπως μένει να φανεί αν θα γίνουν πράγματι οι επιδιορθώσεις που χρειάζονταν αυτές οι κατασκευές για να ξαναγίνουν λειτουργικές και να επανατοποθετηθούν στο πάρκο ή αν θα επαληθευτούν οι φόβοι των πολιτών ότι τα περισσότερα από τα παγκάκια που ξηλώθηκαν τελικά αχρηστεύτηκαν.
