Δεν μας επιτρέπεται πια η ρουτίνα

Δεν μας επιτρέπεται πια η ρουτίνα Facebook Twitter
Με κάποιον τρόπο πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η μελλοντική επιβίωση της δημοκρατίας και ιδίως η ανανέωση των υποσχέσεών της περνάει από την αναμέτρηση με τα τυφλά σημεία και τις αμηχανίες τους. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΚΑΘΩΣ ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ ΠΡΟΣ το μέλλον, αφήνοντας πίσω τη μία κρίση μετά την άλλη –δίχως να βγαίνουμε ποτέ από αυτή την κατάσταση–, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε κάτι τρομακτικό: ο κόσμος γύρω μας έχει πολλά τυφλά σημεία. To καλάθι των βασικών εννοιών και αξιών μας, η αναδιανομή των πόρων, οι ατομικές ελευθερίες, το κράτος δικαίου, η συμπερίληψη, χτυπούν πάνω στο μέταλλο μιας όλο και πιο κακόπιστης και χαοτικής πραγματικότητας.

Κυρίως όμως βλέπουμε –όχι κατ’ ανάγκη στη χώρα μας, μιλώ για το μεγάλο πλάνο εδώ– ότι οι κόσμοι της πολιτικής όπως τη γνωρίζαμε δεν μπορούν να χειριστούν όψεις του σύγχρονου κόσμου. Δεξιόστροφες και αριστερόστροφες κυβερνήσεις και ενδιάμεσα σχήματα αγκομαχούν να εννοήσουν τις κοινωνίες που έχουν αναδυθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Οσφραινόμαστε την αλήθεια μιας πολιτισμικής και σχεδόν ανθρωπολογικής αλλαγής, δύσκολα όμως το ομολογούμε στον εαυτό μας.

Η αριστερά και οι κόσμοι της δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά αυτά τα θέματα και θεάματα: η βαριά ανασφάλεια, οι συμμορίες, η διάσπαση των αστικών περιοχών σε ζώνες ανομίας είναι πράγματα που δεν χωρούν στη φαντασία του προοδευτικού ανθρώπου.

Πώς να παραδεχτεί κανείς ότι αναλυτικά εργαλεία και υποθέσεις έχουν αποδειχτεί μετέωρα και εν μέρει αποτυχημένα; Να, τώρα, αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία με το ξέσπασμα ενός θηριώδους πολέμου συμμοριών και τα σχέδια για επέμβαση του στρατού. Τι είναι τούτο; Από πού έρχεται; Το έχουμε συναντήσει από χρόνια στο σκανδιναβικό νουάρ μυθιστόρημα (που είναι ένας στοχασμός με θέμα την αυταπάτη περί παράδεισου, τις προδομένες διαθήκες της αιώνιας σοσιαλδημοκρατικής ειρήνης), αλλά η πραγματικότητα δείχνει πιο άγρια από τη συγγραφική φαντασία. Αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία τώρα είναι ένα τυφλό σημείο για τα φιλελεύθερα, προοδευτικά και συμπεριληπτικά όνειρα.

Η αριστερά και οι κόσμοι της δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά αυτά τα θέματα και θεάματα: η βαριά ανασφάλεια, οι συμμορίες, η διάσπαση των αστικών περιοχών σε ζώνες ανομίας είναι πράγματα που δεν χωρούν στη φαντασία του προοδευτικού ανθρώπου και κυρίως όχι στη θεμελιώδη πρόσληψη για τα «λαϊκά προάστια». Φυσικά, ερμηνείες και σοβαρές απαντήσεις συνεχίζουν να δίνονται από κοινωνικούς επιστήμονες, ειδικούς και ακτιβιστές. Από την άποψη της γνώσης και της χαρτογράφησης προβλημάτων υπάρχει τεράστια πρόοδος. Πολιτικά όμως και από την άποψη της κρατικής πολιτικής οι νέες μορφές ηθικής αποσύνθεσης είναι τυφλό σημείο για την αριστερά και πηγή προφανούς «δικαίωσης» για την ακροδεξιά.

Κάτι αντίστοιχο, με άλλους όρους, συμβαίνει σε ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων της δεξιάς στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ: σε αυτούς δεν προκαλούν αμηχανία οι πόλεμοι συμμοριών (αφού στη δεξιά είναι συμφιλιωμένοι με την ιδέα ότι «ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο») όσο η κλιματική καταστροφή και όλα όσα βάζουν εμπόδια στη συμβατική λογική της οικονομικής ανάπτυξης και των καπιταλιστικών λύσεων. Ως πιο ευέλικτοι και πραγματιστές, φυσικά, κάποιοι Ευρωπαίοι συντηρητικοί έχουν αναγνωρίσει την αλήθεια της κλιματικής απορρύθμισης και δεν απορρίπτουν την ανάγκη για πράσινη μετάβαση. Ο κόσμος της δεξιάς, όμως, το κάνει με τον ίδιο ψυχρό και απρόθυμο τρόπο με τον οποίο κάποιοι στην αριστερά έχουν αρχίσει πια να παραδέχονται το πρόβλημα της εγκληματικότητας και της ανομικής απόσχισης κοινοτήτων.  

Διάφορα σημεία της πολιτικής εξακολουθούν όμως να είναι ζώνες σοβαρής αμηχανίας ή στερεότυπων διεκπεραιωτικών αποκρίσεων. Περισσότερη αστυνομία παπαγαλίζουν οι συντηρητικοί, περισσότερη κοινωνιολογία και κριτική παιδαγωγική απαντούν οι προοδευτικοί. Ο λαϊκισμός των αυστηρότερων ποινών για τους μεν, η κατανοητική επιείκεια και οι εκκλήσεις κοινωνικής πολιτικής για τους δε. Την ίδια στιγμή έχουν δοκιμαστεί πολιτικές και των δύο εκδοχών, δίχως να εμποδίζουν τις νέες μορφές ανθρώπινης βαναυσότητας.

Τα πολιτικά σχήματα αγωνιούν επιχειρώντας να σταθούν σε έναν κόσμο επώδυνων εκπλήξεων και ντροπιαστικών ανατροπών. Πώς να κυβερνηθεί μια όλο και πιο αδιανόητη πραγματικότητα; Πώς να σχεδιάσουμε πολιτικά τα επόμενα χρόνια, όταν οι συνεχείς καταστροφές στη φύση και τα απρόβλεπτα γεγονότα υπονομεύουν τα δεδομένα των προγραμματισμών;

Η πολιτική χρειάζεται χώρους και χρόνους δοκιμής, ωρίμανσης, «ξεδιπλώματος». Περιέχει παραδοσιακά μια ιδέα αργού χρόνου. Διαμορφώθηκε σε καιρούς που το έκτακτο συμβάν μπορούσε να διαχωριστεί από το τακτικό και υπήρχε ένα ασφαλές σύνορο μεταξύ ρουτίνας και ανατροπής της ρουτίνας. Η ρουτίνα ήταν κάτι σταθερό, η ανατροπή της έφερνε την αστάθεια, την έκπληξη, τον αιφνιδιασμό. Όταν όμως τα αιφνίδια γεγονότα και η αστάθεια παράγονται ανά πάσα στιγμή, δηλαδή όταν δεν μας παραχωρείται πια η ρουτίνα, τότε τα τυφλά σημεία γίνονται πιο ισχυρά.

Με κάποιον τρόπο, λοιπόν, πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η μελλοντική επιβίωση της δημοκρατίας και ιδίως η ανανέωση των υποσχέσεών της περνάει από την αναμέτρηση με τα τυφλά σημεία και τις αμηχανίες τους. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

CHECK Κρήτη: καμιά δομή-χιλιάδες πρόσφυγες

Ρεπορτάζ / Κρήτη: Kαμiα δομή - χιλιάδες πρόσφυγες

Αντιμέτωπη με ένα πρωτόγνωρο κύμα μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών βρίσκεται η Κρήτη. Και ενώ η συχνότητα και ο αριθμός των αφίξεων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει δημιουργήσει καμία οργανωμένη δομή υποδοχής στο νησί για τους ανθρώπους αυτούς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τόσο πολύ την κυβέρνηση Νετανιάχου;

Οπτική Γωνία / Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τόσο πολύ την κυβέρνηση Νετανιάχου;

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, αγνοώντας τις επικρίσεις που δέχεται, καθώς δεν θέλει να διαταράξει τη «στρατηγική σχέση» και τα μεγάλα επιχειρηματικά deals.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
To μίσος για τους άλλους…

Οπτική Γωνία / To μίσος για τους άλλους

Για τους περισσότερους η αλήθεια δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Eίδαν κάπου μια εικόνα που εξυπηρετεί το προσωπικό τους αφήγημα, το οποίο συνήθως προσεγγίζεται με συναισθηματικούς όρους, όπου κυριαρχεί το μίσος, κι αυτό τους αρκεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Γιατί η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με μια επικίνδυνη αποσταθεροποίηση στα σύνορά τους;

Οπτική Γωνία / Η στρατηγική του χάους και το μέλλον της Μέσης Ανατολής

Γιατί η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με μια επικίνδυνη αποσταθεροποίηση στα σύνορά τους; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, Σωτήρης Ντάλης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χάρβαρντ: Οι τελευταίοι των διεθνών

Οπτική Γωνία / Χάρβαρντ: Οι τελευταίοι των διεθνών

Ο Ισπανός επισκέπτης ερευνητής στο Χάρβαρντ, Αλμπέρτο Λόπεζ Ορτέγκα, γράφει στην El País ότι αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι απλώς μια επίθεση στο ίδρυμα ή στους διεθνείς φοιτητές, αλλά μια επίθεση στην ίδια την ιδέα της γνώσης ως παγκόσμιου εγχειρήματος.
THE LIFO TEAM