Δεν μας επιτρέπεται πια η ρουτίνα

Δεν μας επιτρέπεται πια η ρουτίνα Facebook Twitter
Με κάποιον τρόπο πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η μελλοντική επιβίωση της δημοκρατίας και ιδίως η ανανέωση των υποσχέσεών της περνάει από την αναμέτρηση με τα τυφλά σημεία και τις αμηχανίες τους. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΚΑΘΩΣ ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ ΠΡΟΣ το μέλλον, αφήνοντας πίσω τη μία κρίση μετά την άλλη –δίχως να βγαίνουμε ποτέ από αυτή την κατάσταση–, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε κάτι τρομακτικό: ο κόσμος γύρω μας έχει πολλά τυφλά σημεία. To καλάθι των βασικών εννοιών και αξιών μας, η αναδιανομή των πόρων, οι ατομικές ελευθερίες, το κράτος δικαίου, η συμπερίληψη, χτυπούν πάνω στο μέταλλο μιας όλο και πιο κακόπιστης και χαοτικής πραγματικότητας.

Κυρίως όμως βλέπουμε –όχι κατ’ ανάγκη στη χώρα μας, μιλώ για το μεγάλο πλάνο εδώ– ότι οι κόσμοι της πολιτικής όπως τη γνωρίζαμε δεν μπορούν να χειριστούν όψεις του σύγχρονου κόσμου. Δεξιόστροφες και αριστερόστροφες κυβερνήσεις και ενδιάμεσα σχήματα αγκομαχούν να εννοήσουν τις κοινωνίες που έχουν αναδυθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Οσφραινόμαστε την αλήθεια μιας πολιτισμικής και σχεδόν ανθρωπολογικής αλλαγής, δύσκολα όμως το ομολογούμε στον εαυτό μας.

Η αριστερά και οι κόσμοι της δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά αυτά τα θέματα και θεάματα: η βαριά ανασφάλεια, οι συμμορίες, η διάσπαση των αστικών περιοχών σε ζώνες ανομίας είναι πράγματα που δεν χωρούν στη φαντασία του προοδευτικού ανθρώπου.

Πώς να παραδεχτεί κανείς ότι αναλυτικά εργαλεία και υποθέσεις έχουν αποδειχτεί μετέωρα και εν μέρει αποτυχημένα; Να, τώρα, αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία με το ξέσπασμα ενός θηριώδους πολέμου συμμοριών και τα σχέδια για επέμβαση του στρατού. Τι είναι τούτο; Από πού έρχεται; Το έχουμε συναντήσει από χρόνια στο σκανδιναβικό νουάρ μυθιστόρημα (που είναι ένας στοχασμός με θέμα την αυταπάτη περί παράδεισου, τις προδομένες διαθήκες της αιώνιας σοσιαλδημοκρατικής ειρήνης), αλλά η πραγματικότητα δείχνει πιο άγρια από τη συγγραφική φαντασία. Αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία τώρα είναι ένα τυφλό σημείο για τα φιλελεύθερα, προοδευτικά και συμπεριληπτικά όνειρα.

Η αριστερά και οι κόσμοι της δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά αυτά τα θέματα και θεάματα: η βαριά ανασφάλεια, οι συμμορίες, η διάσπαση των αστικών περιοχών σε ζώνες ανομίας είναι πράγματα που δεν χωρούν στη φαντασία του προοδευτικού ανθρώπου και κυρίως όχι στη θεμελιώδη πρόσληψη για τα «λαϊκά προάστια». Φυσικά, ερμηνείες και σοβαρές απαντήσεις συνεχίζουν να δίνονται από κοινωνικούς επιστήμονες, ειδικούς και ακτιβιστές. Από την άποψη της γνώσης και της χαρτογράφησης προβλημάτων υπάρχει τεράστια πρόοδος. Πολιτικά όμως και από την άποψη της κρατικής πολιτικής οι νέες μορφές ηθικής αποσύνθεσης είναι τυφλό σημείο για την αριστερά και πηγή προφανούς «δικαίωσης» για την ακροδεξιά.

Κάτι αντίστοιχο, με άλλους όρους, συμβαίνει σε ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων της δεξιάς στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ: σε αυτούς δεν προκαλούν αμηχανία οι πόλεμοι συμμοριών (αφού στη δεξιά είναι συμφιλιωμένοι με την ιδέα ότι «ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο») όσο η κλιματική καταστροφή και όλα όσα βάζουν εμπόδια στη συμβατική λογική της οικονομικής ανάπτυξης και των καπιταλιστικών λύσεων. Ως πιο ευέλικτοι και πραγματιστές, φυσικά, κάποιοι Ευρωπαίοι συντηρητικοί έχουν αναγνωρίσει την αλήθεια της κλιματικής απορρύθμισης και δεν απορρίπτουν την ανάγκη για πράσινη μετάβαση. Ο κόσμος της δεξιάς, όμως, το κάνει με τον ίδιο ψυχρό και απρόθυμο τρόπο με τον οποίο κάποιοι στην αριστερά έχουν αρχίσει πια να παραδέχονται το πρόβλημα της εγκληματικότητας και της ανομικής απόσχισης κοινοτήτων.  

Διάφορα σημεία της πολιτικής εξακολουθούν όμως να είναι ζώνες σοβαρής αμηχανίας ή στερεότυπων διεκπεραιωτικών αποκρίσεων. Περισσότερη αστυνομία παπαγαλίζουν οι συντηρητικοί, περισσότερη κοινωνιολογία και κριτική παιδαγωγική απαντούν οι προοδευτικοί. Ο λαϊκισμός των αυστηρότερων ποινών για τους μεν, η κατανοητική επιείκεια και οι εκκλήσεις κοινωνικής πολιτικής για τους δε. Την ίδια στιγμή έχουν δοκιμαστεί πολιτικές και των δύο εκδοχών, δίχως να εμποδίζουν τις νέες μορφές ανθρώπινης βαναυσότητας.

Τα πολιτικά σχήματα αγωνιούν επιχειρώντας να σταθούν σε έναν κόσμο επώδυνων εκπλήξεων και ντροπιαστικών ανατροπών. Πώς να κυβερνηθεί μια όλο και πιο αδιανόητη πραγματικότητα; Πώς να σχεδιάσουμε πολιτικά τα επόμενα χρόνια, όταν οι συνεχείς καταστροφές στη φύση και τα απρόβλεπτα γεγονότα υπονομεύουν τα δεδομένα των προγραμματισμών;

Η πολιτική χρειάζεται χώρους και χρόνους δοκιμής, ωρίμανσης, «ξεδιπλώματος». Περιέχει παραδοσιακά μια ιδέα αργού χρόνου. Διαμορφώθηκε σε καιρούς που το έκτακτο συμβάν μπορούσε να διαχωριστεί από το τακτικό και υπήρχε ένα ασφαλές σύνορο μεταξύ ρουτίνας και ανατροπής της ρουτίνας. Η ρουτίνα ήταν κάτι σταθερό, η ανατροπή της έφερνε την αστάθεια, την έκπληξη, τον αιφνιδιασμό. Όταν όμως τα αιφνίδια γεγονότα και η αστάθεια παράγονται ανά πάσα στιγμή, δηλαδή όταν δεν μας παραχωρείται πια η ρουτίνα, τότε τα τυφλά σημεία γίνονται πιο ισχυρά.

Με κάποιον τρόπο, λοιπόν, πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η μελλοντική επιβίωση της δημοκρατίας και ιδίως η ανανέωση των υποσχέσεών της περνάει από την αναμέτρηση με τα τυφλά σημεία και τις αμηχανίες τους. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ