Ένα «κόμικ» τα είχε πει και τα είχε δείξει όλα για την Παλαιστίνη, τρεις δεκαετίες πριν Facebook Twitter

Ένα προφητικό «κόμικ» για την Παλαιστίνη, τρεις δεκαετίες πριν

0

Συγκλονιστικά επίκαιρο παραμένει, τριάντα σχεδόν χρόνια από τότε που έκανε την εμφάνιση του το αριστουργηματικό κόμικ / graphic novel / βιβλίο (όπως θέλει ας το πει κανείς, δεν έχει σημασία, τέτοια κορυφαία δείγματα του είδους στέκονται άνετα πλάι στα πιο σημαντικά βιβλία) που είχε γράψει και σχεδιάσει ο Αμερικανός (μαλτέζικης καταγωγής) Joe Sacco με βάση την εμπειρία του από την παραμονή του στα κατεχόμενα κυρίως αλλά και στο Ισραήλ, ανάμεσα στο 1991 και το 1992, στα τελειώματα της δεύτερης Ιντιφάντα.

Μάζεψε έναν σκασμό βραβεία το Palestine και εδραίωσε το πεπρωμένο του Sacco ως κορυφαίου εκπρόσωπου του εικονογραφημένου ρεπορτάζ μακράς πνοής (ακολούθως θα μετέδιδε καρέ-καρέ τον πόλεμο στη Βοσνία, όπως τον έζησε), και πάλι όμως είναι δύσκολο να αποδοθεί η σημασία του και η εντύπωση που έκανε όταν πρωτοβγήκε. Από εκεί μάθαμε, πολλοί από εμάς που θεωρούσαμε το «Μεσανατολικό» άλυτο και κυρίως πέρα από τα ενδιαφέροντά μας, ή μάλλον από εκεί καταλάβαμε πώς μπορεί να είναι η καθημερινή ζωή σε καθεστώς διαρκούς καταστροφής, κατοχής, καταπίεσης. Επειδή ακριβώς ο Joe Sacco ήταν σαν κι εμάς –με αντίστοιχες προκαταλήψεις, ιδέες, αγκυλώσεις– το Palestine σου άνοιγε τα μάτια. 

Οι Παλαιστίνιοι παραδοσιακά απεικονίζονται με δύο τρόπους: είτε ως τρομοκράτες είτε ως θύματα. Σε κάποιες καταστάσεις μπορεί να υπάρχει αλήθεια και στις δύο περιγραφές, επίσης όμως οι Παλαιστίνιοι είναι άνθρωποι οι οποίοι σε προσκαλούν στο σπίτι τους, πάνε σχολείο, έχουν δουλειές, οικογένειες, ζωές.

Όχι απαραίτητα προς τη μία ή την άλλη πλευρά. Σου έδινε εικόνα πλαίσιο και χαρακτήρες. Σου έδινε τον τόπο και τον χρόνο. Τα σπαράγματα της καθημερινότητας στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη (αλλά και στο Τελ Αβίβ σε κάποιο σημείο, ένας άλλος κόσμος). Τους λασπωμένους καταυλισμούς και τα ατέλειωτα συντρίμμια.

Σου έδινε αλήθεια, που ήταν η δική του αλήθεια, όπως την είδε και την έζησε προσπαθώντας να καταλάβει. Σου έδινε κάτι που δεν μπορεί να κάνει το ρεπορτάζ ή η σκέτη πρόζα. Μια αίσθηση καθημερινής ζωής που κάθε λίγο σπαράσσεται από πράξεις ανείπωτης βίας. 

Ένα προφητικό «κόμικ» για την Παλαιστίνη, τρεις δεκαετίες πριν Facebook Twitter
Τι μπορεί να συμβεί σε κάποιον που νομίζει ότι έχει όλη τη δύναμη; Τι μπορεί να συμβεί σε κάποιον που πιστεύει ότι δεν έχει καμία;
 

Έλεγε αργότερα ο ίδιος: «Οι Παλαιστίνιοι παραδοσιακά απεικονίζονται με δύο τρόπους: είτε ως τρομοκράτες είτε ως θύματα. Σε κάποιες καταστάσεις μπορεί να υπάρχει αλήθεια και στις δύο περιγραφές, επίσης όμως οι Παλαιστίνιοι είναι άνθρωποι οι οποίοι σε προσκαλούν στο σπίτι τους, πάνε σχολείο, έχουν δουλειές, οικογένειες, ζωές».

Το διττό υπαρξιακό ερώτημα στο οποίο προσπαθούσε να απαντήσει μέσα τις συναντήσεις του –που απεικονίζονται με μοναδικό τρόπο στο κόμικ– με μια πανσπερμία αληθινών χαρακτήρων ήταν το εξής: «Τι μπορεί να συμβεί σε κάποιον που νομίζει ότι έχει όλη τη δύναμη; Τι μπορεί να συμβεί σε κάποιον που πιστεύει ότι δεν έχει καμία;».

Όπως σημείωνε ο αείμνηστος Έντουαρντ Σαΐντ (ο τελευταίος επιφανής Παλαιστίνιος διανοούμενος στην Αμερική) στην εισαγωγή της δεύτερης έκδοσης του Palestine: «Οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστράφηκε είναι οι χαμένοι της ιστορίας – εξορισμένοι στις παρυφές, όπου μοιάζουν απελπισμένα να περιφέρονται… Με την εξαίρεση καναδυό πεζογράφων και ποιητών, κανείς δεν απέδωσε ποτέ καλύτερα αυτή την τραγική κατάσταση των πραγμάτων».

Daily
0

Δημήτρης Πολιτάκης

Γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Ξεκίνησε να γράφει το 1994 στο περιοδικό «01».
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για τα πανηγύρια

Daily / Για τα πανηγύρια

Τα πανηγύρια είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος του πακέτου της καλοκαιρινής εμπειρίας. Δεν είναι κακό αυτό. Κι ας απορούμε κάποιοι με την «γιγάντωσή» τους, την οποία δεν θα μπορούσαμε να είχαμε προβλέψει με τίποτα λίγες δεκαετίες πριν.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Πανικοβληθείτε ελεύθερα

Daily / Πανικοβληθείτε ελεύθερα

Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε από το HBO το νέο ‘comedy special’ του πάντα εξαίρετου Μαρκ Μάρον, στη διάρκεια του οποίου το οικουμενικό γίνεται προσωπικό, το προσωπικό πολιτικό και το γέλιο ένα στιγμιαίο αλλά πολύτιμο βάλσαμο για τον πόνο και την σύγχυση.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Το καθαρτήριο των παλιών τηλεοπτικών σειρών

Daily / Το καθαρτήριο των παλιών τηλεοπτικών σειρών

Με μια λύπη παραπάνω πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του Μάλκολμ-Τζαμάλ Γουόρνερ, του «γιου» του Μπιλ Κόσμπι στην πιο διάσημη παγκοσμίως οικογενειακή σειρά της δεκαετίας του ’80, με τον οποίον μεγαλώσαμε συγχρόνως κάποτε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ισχύει πράγματι ότι οι άνδρες δεν διαβάζουν λογοτεχνία;

Daily / Ισχύει πράγματι ότι οι άνδρες δεν διαβάζουν λογοτεχνία;

Το βιβλίο είναι ανάγνωσμα, είναι αναψυχή, αλλά μπορεί να είναι και μια προέκταση του κατόχου του, ένα στοιχείο και ένα αξεσουάρ που υποδηλώνει την «ταυτότητα» ή την «φυλή» του ατόμου που το διαβάζει (ή το περιφέρει νωχελικά στις διακοπές).
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Αποκάλυψη στους Τροπικούς»: Ένα πραγματικά σπουδαίο ντοκιμαντέρ μόλις ανέβηκε στο Netflix  

Daily / «Αποκάλυψη στους Τροπικούς»: Ένα πραγματικά σπουδαίο ντοκιμαντέρ μόλις ανέβηκε στο Netflix  

Η τελευταία ερευνητική δουλειά της βραβευμένης σκηνοθέτριας Πέτρα Κόστα, είναι ένα υποδειγματικό, υποβλητικό ντοκιμαντέρ με κεντρικό άξονα την καθοριστική συμβολή των Βραζιλιάνων Ευαγγελιστών στην άνοδο του «Τραμπ των Τροπικών» στην εξουσία.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Άξιζαν κάτι καλύτερο τα «100 Χρόνια Ελληνικής Δισκογραφίας»

Daily / Άξιζαν κάτι καλύτερο τα «100 Χρόνια Ελληνικής Δισκογραφίας»

Τα δώδεκα επεισόδια της ομώνυμης σειράς βρίσκονται στο Ertflix, η παρακολούθηση της σειράς όμως υπονομεύεται συχνά από την συμβατική και στεγνή προσέγγιση, και η στημένη παρουσία της Χάρις Αλεξίου στο ρόλο της παρουσιάστριας-αφηγήτριας δεν βοηθάει.  
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ