ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ αισιόδοξα μηνύματα του τελευταίου καιρού –για το σινεμά, για την αίθουσα, για τις ευαισθησίες του κοινού– είναι η επιτυχία της ταινίας Aftersun που βγήκε στους κινηματογράφους λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα και συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της, ενισχυμένη και από την υποψηφιότητα του ενός εκ των δύο πρωταγωνιστών της, του Πολ Μεσκάλ, για Όσκαρ πρώτου ανδρικού ρόλου.
Δεν ήταν αυτό όμως το καθοριστικό στοιχείο για την επιτυχία αυτής της μικρής ανεξάρτητης ταινίας με το μεγάλο συναισθηματικό εκτόπισμα που ήταν σα να ήρθε από το πουθενά (ή από μια μακρινή ανάμνηση), ούτε και τα βραβεία και οι διθυραμβικές κριτικές που έχει αποσπάσει. Ήταν μια διαρκής μετάδοση ενθουσιασμού και συγκίνησης από στόμα σε στόμα. Μια συνωμοσία του καλού.
Η εκπληκτική πορεία της ταινίας ανά την κινηματογραφική υφήλιο έφερε ξανά στην επικαιρότητα αυτές τις μέρες ένα κείμενο που είχε γράψει η σκηνοθέτριά της, Σάρλοτ Γουέλς από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν το ταξίδι του «Aftersun» στις καρδιές του παγκόσμιου κοινού μόλις ξεκινούσε, και είχε δημοσιευτεί στο site της εταιρείας παραγωγής και διανομής A24. Ένα κείμενο που εκ των υστέρων μοιάζει εξαιρετικά χρήσιμο σε όσους είδαν και αγάπησαν την ταινία.
«Οι περισσότερες ταινίες είναι προσωπικές, αυτή εδώ όμως ακόμα περισσότερο… Πρόκειται σαφώς για μυθοπλασία, μέσα της όμως βρίσκεται μια αλήθεια που είναι δική μου, μια αγάπη που είναι δική μου».
«Η μνήμη είναι ολισθηρό πράγμα – οι λεπτομέρειες θολές, ασταθείς», έγραφε. «Όσο περισσότερο πασχίζεις να δεις, τόσο λιγότερο βλέπεις. Η ανάμνηση μιας ανάμνησης που διαβρώνεται μόνη της αδιάκοπα. Έπιασα τον εαυτό μου να ισχυρίζεται πρόσφατα ότι το συναίσθημα είναι πιο ανθεκτικό στον χρόνο, δεν είμαι βέβαιη όμως. Όταν ανακαλούμε ένα σημείο στον χρόνο, το πλαισιώνουμε με ένα καινούριο συναίσθημα – το συναίσθημα του τι σημαίνει εκείνη η στιγμή για μας τώρα. Στα τουρκικά, μια γλώσσα πλούσια σε λεξιλόγιο που δεν αποδίδεται εύκολα στα αγγλικά, υπάρχει η λέξη hasret που σημαίνει έναν συνδυασμό λαχτάρας, αγάπης και απώλειας. Μου φαίνεται πολύ ταιριαστή σ’ αυτό το πλαίσιο και σ’ αυτήν την ταινία».
«Το Aftersun περιστρέφεται γύρω από έναν 30χρονο πατέρα και την 11χρονη κόρη του στις διακοπές που έκαναν μαζί στην Τουρκία στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Την ταινία αφηγείται –διακριτικά– το κορίτσι, είκοσι χρόνια μετά περίπου, ενώ βρίσκεται πλέον στην ηλικία που ήταν τότε ο πατέρας της. Μια ανάμνηση οικειότητας από ένα σημείο απόστασης. Hasret. Συσσωρεύεται σε ένα συναίσθημα το οποίο μπορώ να εκφράσω μέσω της γλώσσας του κινηματογράφου ("ch-inema") και όχι με λόγια ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο».
Στο κείμενό της, η Γουέλς αναφέρεται και στον «ελέφαντα στον δωμάτιο», δηλαδή τον βαθμό στον οποίο η ταινία της είναι προσωπική ή αυτοβιογραφική, προσκομίζοντας και φωτογραφία της ίδιας και του μπαμπά της στην ηλικία των δύο κεντρικών χαρακτήρων του Aftersun:
«Οι περισσότερες ταινίες είναι προσωπικές, αυτή εδώ όμως ακόμα περισσότερο… Πρόκειται σαφώς για μυθοπλασία, μέσα της όμως βρίσκεται μια αλήθεια που είναι δική μου, μια αγάπη που είναι δική μου. Η ταινία περιλαμβάνει φωτογραφίες και βίντεο, συνεπώς μου φαίνεται ταιριαστό να καταθέσω κι εγώ μία εδώ. Μια φωτογραφία του μπαμπά μου και μια δική μου. Είμαστε στην Τουρκία. Είμαι 10 ή 11, όσο η Σόφι στην ταινία. Ο Μπαμπάς μου είναι 31, 32, λίγο νεότερος απ’ όσο είμαι εγώ τώρα».
Και ως υστερόγραφο, χρησιμοποιεί ένα απόσπασμα από το Burnt Norton, το πρώτο από τα Τέσσερα Κουαρτέτα του Τ.Σ. Έλιοτ, ένα κομμάτι που μιλάει για «το ακίνητο σημείο του κόσμου που γυρίζει» και θα μπορούσε να είναι το κλειδί κατανόησης της ταινίας, αν κανείς χρειάζεται σώνει και καλά κάτι τέτοιο…
Στο ακίνητο σημείο του κόσμου που γυρίζει. Ούτε σάρκα ούτε χωρίς σάρκα.
Ούτε από, ούτε προς· στο ακίνητο σημείο, εκεί είναι ο χορός,
Αλλά ούτε στάση ούτε κίνηση. Και μην το αποκαλέσεις σταθερότητα,
Εκεί που συγκεντρώνονται το παρελθόν και το μέλλον. Ούτε κίνηση από, ούτε προς,
Ούτε άνοδος, ούτε πτώση. Χωρίς το σημείο, το ακίνητο σημείο,
Ο χορός δεν θα υπήρχε, και μόνο ο χορός υπάρχει.
