Η Κούβα πασχίζει οικονομικά να στηρίξει τους πολίτες της αλλά έχει καταφέρει να εμβολιάσει το 90% του πληθυσμού της με εμβόλια εγχώριας κατασκευής.
Ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση των εγχώριων εμβολίων, ενώ το 83% έχει εμβολιαστεί πλήρως. Από χώρες με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου, μόνο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ισχυρότερο ιστορικό εμβολιασμού.
«Η Κούβα είναι θύμα του μαγικού ρεαλισμού», λέει ο Τζον Κερκ, ομότιμος καθηγητής Λατινοαμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Dalhousie του Καναδά.
«Η ιδέα ότι η Κούβα, με μόνο 11 εκατομμύρια ανθρώπους και περιορισμένο εισόδημα, θα μπορούσε να είναι μια δύναμη βιοτεχνολογίας, μπορεί να είναι ακατανόητη για κάποιον που εργάζεται στην Pfizer, αλλά για την Κούβα είναι εφικτό».
Όπως οι περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Κούβα γνώριζε ότι θα δυσκολευόταν να αγοράσει εμβόλια στη διεθνή αγορά.
Έτσι, τον Μάρτιο του 2020, με τα συναλλαγματικά αποθέματα να πέφτουν κατακόρυφα λόγω της απώλειας εσόδων από τον τουρισμό και των νέων σκληρών κυρώσεων των ΗΠΑ, οι επιστήμονες του νησιού έπιασαν δουλειά.
Το στοίχημα απέδωσε: αυτή την άνοιξη η Κούβα έγινε η μικρότερη χώρα στον κόσμο που ανέπτυξε και παρήγαγε με επιτυχία τα δικά της εμβόλια για τον Covid.
Έκτοτε, η άρτια στελεχωμένη, αν και ερειπωμένη καθολική υπηρεσία υγείας, έχει εμβολιάσει άμεσα τον πληθυσμό, ακόμη και μικρά παιδιά. Ειδοποιός διαφορά ότι ο εμβολιασμός στη χώρα είναι εθελοντικός.
Και τα δύο εμβόλια είναι πάνω από 90% αποτελεσματικά, σύμφωνα με κλινικές δοκιμές που διεξήχθησαν στην Κούβα, την περασμένη άνοιξη. Η επιτυχής κυκλοφορία έχει μειώσει τα ποσοστά μόλυνσης, από τα υψηλότερα στο δυτικό ημισφαίριο το περασμένο καλοκαίρι, σε χαμηλά επίπεδα σήμερα.
Τον περασμένο Αύγουστο η Κούβα κατέγραφε εκατοντάδες θανάτους από Covid την εβδομάδα. Την περασμένη εβδομάδα ήταν μόλις τρεις.
Η επιτυχία του εμβολίου είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή όταν αντιπαρατίθεται με την άθλια κατάσταση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης σε άλλους τομείς.
Με τις εισροές ισχυρών νομισμάτων να έχουν μειωθεί στο μισό τα τελευταία δύο χρόνια, τα αντιβιοτικά είναι πλέον τόσο σπάνια που 20 χάπια αμοξικιλλίνης διακινούνται στη μαύρη αγορά για το ισοδύναμο του ελάχιστου κρατικού μισθού ενός μήνα.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι για να τοποθετήσουν γύψο δε, οι γιατροί σε ορισμένες επαρχίες καταφεύγουν σε μία ιδιότυπη πρακτική όπου τυλίγουν τα σπασμένα οστά σε χρησιμοποιημένο χαρτόνι.
«Από την επανάσταση του 1959, οι Κουβανοί ξεκίνησαν αυτές τις μεγάλες σταυροφορίες που είναι δονκιχωτικές αλλά συχνά επιτυχημένες», είπε ο Γκρέγκορι Μπινιόφσκι, δικηγόρος από την Αβάνα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ήταν το όνειρο του Φιντέλ Κάστρο να επενδύσει ένα δισεκατομμύριο δολάρια στη βιοτεχνολογία μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
«Οποιοσδήποτε ορθολογικός σύμβουλος θα έλεγε ότι δεν ήταν η ώρα να επενδύσουμε πόρους σε κάτι που μπορεί να αποφέρει καρπούς σε 25 χρόνια. Και όμως τώρα βρισκόμαστε στο σημείο όπου αυτοί οι καρποί της επένδυσης στη βιοτεχνολογία σώζουν ζωές».
Άλλες αναζητήσεις απέτυχαν δραματικά: το Ten Million Ton Sugar Harvest του 1970 είχε ως στόχο να παράγει μια άνευ προηγουμένου ποσότητα ζάχαρης για να τονώσει την ανάπτυξη. Αλλά για να κόψουν τις σοδειές με τα ζαχαροκάλαμα, οι εργαζόμενοι αποσύρθηκαν από τις κανονικές τους δουλειές, παραλύοντας τη βιομηχανία και προκαλώντας όλεθρο στην οικονομία.
Πέρυσι η Κούβα συγκέντρωσε επτά φορές λιγότερη ζάχαρη από ό,τι το 1959.
«Ως έθνος υπάρχει μια τάση να είναι κάποιος πολύ καλός με τα μεγάλα πράγματα και απαίσιος στα καθημερινά», δήλωσε ο Hal Klepak, ομότιμος καθηγητής ιστορίας και στρατηγικής στο Βασιλικό Στρατιωτικό Κολλέγιο του Καναδά.
«Η όλη ιδέα της ηλεκτροδότησης της χώρας (σε λιγότερο από μια δεκαετία), η κατάργηση του αναλφαβητισμού σε 2,5 χρόνια και ο ιατρικός διεθνισμός, όλα αυτά ήταν απλά τρελά σχέδια. Και τα κατάφεραν.»
Σήμερα, η Κούβα έχει δεκάδες χιλιάδες γιατρούς και νοσηλευτές που κάνουν ανθρωπιστική εργασία στο εξωτερικό, ωστόσο δεν καταφέρνει να έχει αρκετή καλλιέργεια πατάτας για να τραφεί ο πληθυσμός της.
Το εξαιρετικά συγκεντρωτικό, κρατικό σύστημα σχεδιασμού της Κούβας, ένα από τα τελευταία στον κόσμο, εξηγεί κατά κάποιο τρόπο αυτό το παράδοξο.
Όταν υπάρχει πολιτική βούληση από την κορυφή, οι στόχοι μπορούν να προωθηθούν. Όταν υπάρχει έλλειψη προσανατολισμού, η άκαμπτη, καφκική γραφειοκρατία του νησιού μπορεί να μετατρέψει τη μεταβίβαση των δαπανών σε μια μορφή τέχνης, όπως λέει χαρακτηριστικά.
«Στον καπιταλισμό τείνεις να έχεις, ακόμα και με πολύ μικρά πράγματα, κάποιον να "φορτώνει" την αγορά», πρόσθεσε.
«Η διαφορά με την Κούβα είναι ότι για τη λήψη αποφάσεων (των περισσότερων οικονομικών) αποφάσεων, δεν υπάρχει κανένας άλλος εκτός από το κράτος».
Μετά την καταγραφή λιγότερων από 100 κρουσμάτων την ημέρα για αρκετές εβδομάδες, τα ποσοστά μόλυνσης αυξάνονται τώρα λόγω της εξαιρετικά μεταδοτικής μετάλλαξης Όμικρον.
Κουβανοί επιστήμονες δεν έχουν δημοσιεύσει δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων τους κατά της νέας μετάλλαξης αλλά έχουν αρχίσει να εργάζονται πάνω στην αναβάθμιση του εμβολίου κατά της παραλλαγής.
Την ίδια ώρα, το υπουργείο Δημόσιας Υγείας της Κούβας έχει προχωρήσει άμεσα την εκστρατεία για την ενισχυτική δόση του εμβολίου και σκοπεύει να χορηγήσει σχεδόν σε ολόκληρο τον πληθυσμό μια επιπλέον δόση αυτόν τον μήνα.
Με πληροφορίες του Guardian
