Απόφαση-σταθμός στη Γερμανία: Υποχρεωτικός κατώτατος μισθός στη φροντίδα ηλικιωμένων

Δικαστική απόφαση-σταθμός στη Γερμανία, καθώς κρίθηκε ότι αλλοδαπές που απασχολούνται κατ’ οίκον στη φροντίδα ή φύλαξη ηλικιωμένων πρέπει να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.

Στη δικαιοσύνη είχε προσφύγει μία γυναίκα από τη Βουλγαρία, η Ντομπρίνα Ντ., η οποία το 2015 ήρθε στο Βερολίνο για να φροντίσει μία άρρωστη 96χρονη, έχοντας υπογράψει σύμβαση εργασίας με βουλγαρική εταιρία που «διαμεσολάβησε» για την άφιξή της.

Η σύμβαση προέβλεπε εργασία έξι ωρών ημερησίως και μηνιαία αμοιβή 950 ευρώ καθαρά, ενώ η γυναίκα δεν δεν πλήρωνε νοίκι, καθώς διέμενε στο σπίτι της 96χρονης. 

Ωστόσο, όπως είχε δηλώσει το 2015 στην Deutsche Welle, αναγκαζόταν να βρίσκεται σε ετοιμότητα προς εργασία (stand by) «επί 24 ώρες το 24ωρο», μάλιστα πολλές φορές αναγκαζόταν να ξυπνάει μέσα στη νύχτα για να χορηγήσει τα απαραίτητα φάρμακα ή να αλλάξει τις πάνες της ηλικιωμένης.

Το δικαστήριο, αν και δικαίωσε τη γυναίκα, δεν αποδέχθηκε τον τελικό υπολογισμό του οφειλόμενου ποσού και ζήτησε από το Εφετείο του Βερολίνου να επανεκτιμήσει τον συνολικό χρόνο εργασίας.

Η κυβέρνηση «δε βλέπει λόγο» για αλλαγές

Αποτελεί πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αλλά και γερμανικών δικαστηρίων, ότι ο χρόνος «ετοιμότητας προς εργασία» πληρώνεται όπως ο κανονικός χρόνος εργασίας επειδή ο εργαζόμενος, ακόμη κι αν δεν εργάζεται πραγματικά, έχει δεσμεύσει τον ελεύθερο χρόνο του και δεν μπορεί να προγραμματίσει άλλη δραστηριότητα, γνωρίζοντας ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να κληθεί στην εργασία του.

Μέχρι σήμερα ωστόσο δεν είχε διευκρινιστεί, εάν ο κανόνας ισχύει σε περίπτωση συγκατοίκησης του εργαζόμενου με τον εργοδότη ή εντολέα του, όπως συμβαίνει στη φροντίδα ηλικιωμένων. Το ανώτατο γερμανικό δικαστήριο για θέματα εργασιακού δικαίου (Bundesarbeitsgericht, BAG) έδωσε καταφατική απάντηση στο ερώτημα αυτό.

Διευκρίνισε μάλιστα ότι και για την κατ' οίκον φύλαξη της ηλικιωμένης πρέπει να καταβάλλεται ο προβλεπόμενος από τη νομοθεσία κατώτατος μισθός ή το κατώτατο ωρομίσθιο. 

Μέχρι στιγμής η γερμανική κυβέρνηση δεν επιδιώκει κάποια αλλαγή στην ισχύουσα νομοθεσία για οικιακούς βοηθούς.  

Η συγκεκριμένη σύμβαση ρυθμίζει τον χρόνο εργασίας για τη φροντίδα ηλικιωμένων, αλλά στη Γερμανία προβλέπεται εξαίρεση από την εφαρμογή της σύμβασης σε περίπτωση που ο βοηθός διαμένει στον ίδιο χώρο με τον ηλικιωμένο.

«Σκληρές συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης»

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) στη Γερμανία εργάζονται τουλάχιστον 300.000 άνθρωποι στη φύλαξη και φροντίδα ηλικιωμένων κατ' οίκον.

Πρόκειται κυρίως για γυναίκες από την ανατολική Ευρώπη, που αμείβονται συνήθως με 1.500 έως 1.700 ευρώ μηνιαίως (μεικτά), ενώ πολλές έρχονται για δύο ή τρεις μήνες και στη συνέχεια επιστρέφουν στη χώρα τους.

Το Γερμανικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κάνει λόγο για «σκληρές συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης» για πολλές από αυτές τις γυναίκες.

Ο Τόμας Άιζενραϊχ, διευθυντής του γερμανικού συνδέσμου για την παροχή φροντίδας σε χρονίως νοσούντες (BBD) δηλώνει ότι αν επρόκειτο να εφαρμοστούν πλήρως οι εθνικές διατάξεις για συνεχή εργασία 24 ωρών «θα φτάναμε τα 9.100 ευρώ τον μήνα, κανείς δεν μπορεί να πληρώσει ένα τέτοιο ποσό».  

Με πληροφορίες από Deutsche Welle