Ο κώδικας Enigma, που απασχόλησε τον Άλαν Τούρινγκ και την ομάδα του σε μια τιτάνια προσπάθεια αποκρυπτογράφησης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θεωρείται πλέον πως θα «λύνονταν» σχεδόν αμέσως από την τεχνητή νοημοσύνη.
Αν και Πολωνοί επιστήμονες είχαν σπάσει πρώιμες εκδοχές του Enigma ήδη από τη δεκαετία του 1930, κατασκευάζοντας μάλιστα και ειδικές μηχανές κατά του συστήματος, οι αναβαθμίσεις ασφαλείας που ακολούθησαν από τη γερμανική πλευρά ανάγκασαν τον Τούρινγκ να αναπτύξει νέες μηχανές – τις περίφημες «Bombes» – για να βοηθήσει την ομάδα του να αποκρυπτογραφεί τα εχθρικά μηνύματα. Μέχρι το 1943, οι μηχανές μπορούσαν να διαβάζουν δύο μηνύματα ανά λεπτό.
Η ιστορία της προσπάθειας για την αποκρυπτογράφηση του Enigma έχει μείνει στην ιστορία ως κρίσιμος παράγοντας για τη συντόμευση του πολέμου έως και δύο έτη και έχει εμπνεύσει πλήθος κινηματογραφικών παραγωγών. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ειδικοί, σήμερα η αποκρυπτογράφηση του Enigma θα ήταν υπόθεση ρουτίνας.
«Ο Enigma δεν θα άντεχε απέναντι στη σύγχρονη υπολογιστική ισχύ και στις στατιστικές μεθόδους», δηλώνει ο Μάικλ Γούλντριτζ, καθηγητής Πληροφορικής και ειδικός στην Τεχνητή Νοημοσύνη στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Πώς ήταν η μηχανή Enigma
Η μηχανή Enigma, που χρησιμοποιούσαν οι Δυνάμεις του Άξονα, ήταν ηλεκτρομηχανική και έμοιαζε με γραφομηχανή, με τρεις ρότορες που είχαν 26 δυνατές θέσεις, έναν ανακλαστήρα που έστελνε το σήμα πίσω μέσα από τους ρότορες, και έναν πίνακα σύνδεσης που αντάλλασσε ζεύγη γραμμάτων.
Η δομή αυτή σήμαινε πως ακόμα κι αν πατιόταν το ίδιο πλήκτρο δύο φορές, θα παραγόταν διαφορετικό γράμμα κάθε φορά. Επιπλέον, οι αρχικές ρυθμίσεις της μηχανής άλλαζαν καθημερινά.
«Η ισχύς του Enigma βασιζόταν στο αστρονομικά μεγάλο πλήθος δυνατών συνδυασμών για την κωδικοποίηση ενός μηνύματος – υπερβολικά μεγάλο για να εξεταστεί εξαντλητικά από έναν άνθρωπο», εξηγεί ο Γούλντριτζ, τονίζοντας ότι οι «Bombes» ήταν ακατέργαστοι μηχανικοί υπολογιστές που έψαχναν ανάμεσα σε τεράστιους αριθμούς πιθανών εκδοχών για την αποκρυπτογράφηση των ναζιστικών μηνυμάτων.
Ο Δρ Μουσταφά Α. Μουσταφά, ανώτερος λέκτορας Ασφάλειας Λογισμικού στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, προσθέτει ότι το κλειδί για την επιτυχία του Τούρινγκ και της ομάδας του ήταν η ύπαρξη συγκεκριμένων αδυναμιών του συστήματος, όπως το ότι κανένα γράμμα δεν μπορούσε να αντιστοιχηθεί στον εαυτό του κατά την κωδικοποίηση.
«Δοκίμασαν όλους τους πιθανούς συνδυασμούς. Όμως, χάρη σε αυτές τις αδυναμίες, κατάφεραν να το αυτοματοποιήσουν και να το κάνουν αρκετά γρήγορα ώστε να σπάσουν τον κώδικα», λέει ο ίδιος.
Σήμερα, ωστόσο, η διαδικασία θα ήταν απείρως ευκολότερη – κυρίως χάρη στην τεχνολογία που πρώτος ο Τούρινγκ οραματίστηκε: την τεχνητή νοημοσύνη.
«Θα ήταν απλό να αναπαράγεις τη λογική των Bombes σε ένα σύγχρονο πρόγραμμα», λέει ο Γούλντριτζ, προσθέτοντας ότι το ChatGPT κατάφερε ήδη να το κάνει. «Με την ταχύτητα των σύγχρονων υπολογιστών, η κοπιαστική εργασία των Bombes θα ολοκληρωνόταν σε ελάχιστο χρόνο».
Ο ίδιος προσθέτει ότι ένα πλήθος στατιστικών και υπολογιστικών τεχνικών μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν. «Η ισχύς των σημερινών data centers είναι ασύλληπτη», λέει. «Ο Enigma δεν θα είχε την παραμικρή πιθανότητα απέναντί τους».
Σε μια εναλλακτική προσέγγιση – πιο αργή σύμφωνα με τον Γούλντριτζ – ερευνητές κατάφεραν στο παρελθόν να αποκρυπτογραφήσουν κώδικα Enigma μέσα σε 13 λεπτά, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδευμένο στην αναγνώριση της γερμανικής μέσω των παραμυθιών των αδελφών Γκριμ και 2.000 εικονικούς διακομιστές.
Τεχνητή νοημοσύνη: Ο ανθεκτικός αλγόριθμος RSA
Ωστόσο, ενώ ο Enigma θα καταρριπτόταν γρήγορα από τους σημερινούς υπολογιστές, άλλες τεχνικές όπως ο αλγόριθμος Rivest–Shamir–Adleman (RSA), που αναπτύχθηκε το 1977 και βασίζεται σε πολύ μεγάλους πρώτους αριθμούς, παραμένουν ανθεκτικές.
«Στην περίπτωση του RSA, το πρόβλημα είναι η παραγοντοποίηση πολύ μεγάλων αριθμών. Οι τεχνικές brute force απλώς δεν αποδίδουν εδώ», αναφέρει ο Γούλντριτζ, αν και παραδέχεται ότι στο μέλλον ίσως να μην ισχύει το ίδιο. «Αν οι κβαντικοί υπολογιστές πραγματοποιήσουν τις υποσχέσεις τους, τότε θα χρειαστούμε εντελώς νέες μεθόδους για να διατηρήσουμε τα δεδομένα μας ασφαλή», προσθέτει.
Παρότι, λοιπόν, ο Enigma δεν θα άντεχε μπροστά στη σημερινή τεχνολογία, ο Μουσταφά υπογραμμίζει πως η αποκρυπτογράφησή του κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν άθλος ανυπολόγιστης σημασίας.
«Το γεγονός ότι κατάφεραν να τον σπάσουν – τους πήρε μήνες, περισσότερο από έναν χρόνο – αλλά το ότι το κατάφεραν εντός της διάρκειας του πολέμου, ήταν τεράστιο κατόρθωμα», λέει. «Ο Θεός μόνο ξέρει τι θα είχε συμβεί αν δεν προλαβαίναμε να αποκρυπτογραφήσουμε τον Enigma».
Με πληροφορίες από The Guardian