Όταν οι κάμπιες μιας όμορφης πεταλούδας εισήχθησαν στο μικροσκοπικό νησί Sottunga στο αρχιπέλαγος Åland, οι επιστήμονες ήλπιζαν να μελετήσουν πώς αυτές θα κατάφερναν να επιβιώσουν στο περιβάλλον.
Όμως δεν συνειδητοποίησαν ότι η εισαγωγή της Glanville fritillary (Melitaea cinxia) οδήγησε στην εμφάνιση τριών άλλων ειδών στο νησί της Βαλτικής Θάλασσας, που ξεπήδησαν μέσα από την πεταλούδα σαν να ήταν ρωσική μπάμπουσκα. Μερικές από τις κάμπιες περιείχαν μια παρασιτική σφήκα, την Hyposoter horticola, η οποία «σκάει μέσα» από την κάμπια προτού αυτή μεταμορφωθεί σε πεταλούδα.
Μέσα στις σφήκες ζούσε ένα ακόμη πιο μικροσκοπικό, πιο σπάνιο παράσιτο, μια «υπερπαρασιτοειδής» σφήκα γνωστή ως Mesochorus (stigmaticus). Αυτή σκοτώνει την παρασιτική σφήκα την ίδια στιγμή, που εκείνη σκοτώνει την κάμπια και βγαίνει 10 ημέρες αργότερα από τη σορό της κάμπιας.
Μέσα στις θηλυκές παρασιτικές σφήκες Hyposoter horticola, υπήρχε με τη σειρά και ένα βακτήριο που μεταφέρεται και μεταδίδεται στους απογόνους της σφήκας. Με κάποιο άγνωστο μηχανισμό, το Wolbachia pipientis αυξάνει την ευαισθησία της παρασιτικής σφήκας στην διαδικασία αναπαραγωγής.
Ίσως το πιο εκπληκτικό όλων είναι ότι δεδομένου ότι οι μικροί πληθυσμοί των νησιών στο αρχιπέλαγος είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην εξαφάνιση των ειδών, και τα τέσσερα είδη εξακολουθούν να επιβιώνουν στο νησί των 27 τετραγωνικών χιλιομέτρων 30 χρόνια μετά την αρχική «μετακόμισή» τους εκεί.
Μια μελέτη για τη γενετική της παρασιτικής σφήκας και του βακτηρίου της, έδειξε ότι αυτή η επιβίωση είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη, επειδή η μεσογειακή Glanville έχει υποστεί αρκετές μειώσεις του πληθυσμού της στο Sottunga.
«Ο πληθυσμός της Glanville είχε υποστεί συντριπτικές απώλειες κατά καιρούς τα τελευταία 30 χρόνια και περιμέναμε ότι θα υπήρχε πολύ χαμηλή γενετική ποικιλομορφία τα χρόνια που ακολούθησαν», δήλωσε η Δρ Anne Duplouy από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Αλλά αυτή η πεταλούδα κατά κάποιο τρόπο φαίνεται να ανακάμπτει από τις απώλειες αυτές. Παράλληλα, η γενετική ποικιλομορφία στο αρχιπέλαγος εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακά υψηλή, παρά τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει η πεταλούδα», πρόσθεσε.
Τα παράσιτα μπορεί να επέζησαν στο νησί λόγω των ανώτερων πτητικών τους δεξιοτήτων. Σε αντίθεση με πολλές πεταλούδες, η Glanville fritillary είναι ένας φτωχός διακομιστής και τα άλλα είδη που ζουν σε γειτονικά νησιά δεν μπορούν να πετάξουν πάνω από 7 χιλιόμετρα απόσταση σε ανοιχτή θάλασσα μέχρι τη Sottunga, για να ενσωματωθούν στον πληθυσμό τους.
Αλλά η μικροσκοπική παρασιτική σφήκα Hyposoter horticola φαίνεται ότι μπόρεσε να πετάξει ή τουλάχιστον να μετακινηθεί από τους ισχυρούς ανέμους για να κινηθεί μεταξύ νησιών στο αρχιπέλαγος Åland, μια αυτόνομη περιοχή της Φινλανδίας.
Από τότε που η Hyposoter horticola εισήχθη κατά λάθος στο Sottunga, η σφήκα εντοπίστηκε και σε άλλα νησιά στα βόρεια, όπου δεν είχε καταγραφεί προηγουμένως.
Η Duplouy είπε ότι η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Molecular Ecology, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση για project, που επιδιώκουν την επανεισαγωγή ή την αποκατάσταση σπάνιων ειδών, δείχνοντας πόσο εύκολα άλλοι οργανισμοί ή παθογόνοι παράγοντες μπορούν να απελευθερωθούν ακούσια παράλληλα με το είδος -στόχο.
«Η επανεισαγωγή των απειλούμενων ειδών προέρχεται από την καλή διάθεση όλων αλλά έχουμε πολλά να μάθουμε για τα είδη που επανεισάγουμε και για τον βιότοπο όπου θέλουμε να τα επαναφέρουμε πριν το πράξουμε», είπε.
Το βακτήριο, Wolbachia pipientis, βρίσκεται σε έντομα παγκοσμίως (τουλάχιστον στο 40% όλων των ειδών), αλλά αν εισαχθεί κατά λάθος σε μη μολυσμένους πληθυσμούς, θα μπορούσε να μειώσει την επιτυχία αναπαραγωγής των ειδών που προσπαθούν να βοηθήσουν οι επιστήμονες.
Ενώ οι πεταλούδες Glanville και τα παράσιτα που σχετίζονται με αυτές έχουν επιβιώσει, αντίθετα με τις πιθανότητες στο νησί Sottunga, η Duplouy είπε ότι οι απώλειες του πληθυσμού - που συνήθως προκαλούνται από ξηρασία στο νησί - δείχνουν επίσης τους κινδύνους της κλιματικής κρίσης.
Περισσότερες ξηρασίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγαλύτερη απώλεια γενετικής ποικιλομορφίας, από την οποία η πεταλούδα και τα εξαρτώμενα είδη της δεν θα μπορούσαν να ανακάμψουν.
Οι ερευνητές μετρούν τους πληθυσμούς της Glanville κάθε Σεπτέμβριο, όταν οι κάμπιες είναι ιδιαίτερα ορατές. «Οι πεταλούδες είναι ακόμα εκεί, αλλά αυτή τη στιγμή οι συνθήκες είναι πραγματικά δύσκολες λόγω της ξηρασίας», είπε η Duplouy. «Κάθε χρόνο ανησυχούμε πραγματικά ότι δεν θα είναι εκεί, αλλά προς το παρόν επιβιώνουν».
Με πληροφορίες του Guardian
