«Ρίξαμε σπόρους εκατοντάδες φορές, αλλά τίποτα δεν φύτρωσε. Μόνο τώρα, μετά τον καθαρισμό της από τα ιζήματα, βλέπουμε ξανά τα λουλούδια – σχεδόν 33 χρόνια μετά», λέει ο Μπασίρ Άχμαντ, 65 ετών, που ψαρεύει στη λίμνη Wular του Κασμίρ για τα προς το ζην.
Η Wular υπήρξε κάποτε μία από τις μεγαλύτερες φυσικές λίμνες γλυκού νερού στην Ασία. Βρίσκεται στην κοιλάδα του Κασμίρ, περίπου 30 χλμ βορειοδυτικά του Σριναγκάρ, στους πρόποδες των οροσειρών Πιρ Παντζάλ και Ιμαλαΐων. Ήταν ξακουστή για τα υψηλής ποιότητας άνθη λωτού και στήριζε τα προς το ζην περισσότερων από 5.000 ανθρώπων που συνέλεγαν και πουλούσαν nadru – το εδώδιμο κοτσάνι του λωτού, το οποίο θεωρείται λιχουδιά και έχει εξέχουσα θέση στο wazwan, το παραδοσιακό εορταστικό γεύμα πολλών πιάτων της περιοχής.
Wular Lake in Kashmir is blooming again and it’s nothing short of magical.🪷
— The Better India (@thebetterindia) July 23, 2025
Once silent and shrinking, this lake, India’s largest freshwater lake and Asia’s second-largest now floats under a carpet of pink lotuses.
“I can’t believe my eyes,” says Abdul Rashid Dar, a local to… pic.twitter.com/3VVMIh4XCj
Το 1992, όμως, καταστροφικές πλημμύρες έπληξαν την περιοχή. Έπνιξαν τον πυθμένα της λίμνης με ιζήματα, εξαφανίζοντας τα φυτά του λωτού και βυθίζοντας πολλές οικογένειες στη φτώχεια. Το πολύτιμο κοτσάνι άρχισε σταδιακά να εξαφανίζεται από τις τοπικές κουζίνες.
Τα επόμενα 30 χρόνια, η κατάσταση της λίμνης – που από το 1990 έχει χαρακτηριστεί υγροβιότοπος διεθνούς σημασίας στο πλαίσιο της συνθήκης Ραμσάρ – επιδεινώθηκε, λέει ο Άχμαντ. Τμήματα της μετατράπηκαν σε χωματερές και η συνολική της έκταση μειώθηκε δραματικά. Ενώ το 1911 κάλυπτε 217 τετραγωνικά χιλιόμετρα (εκ των οποίων τα 58 ήταν έλη), μέχρι το 2007 είχε συρρικνωθεί σχεδόν στα δύο τρίτα, φτάνοντας μόλις τα 86 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σύμφωνα με την περιφερειακή κυβέρνηση του Τζαμού και Κασμίρ.
Blooming lotuses 🪷 have turned Wular Lake into a visual spectacle. https://t.co/HP8O3NEuXk https://t.co/K3RbGBZkSt pic.twitter.com/Po0b3A8COp
— Ieshan Wani (@Ieshan_W) July 16, 2025
Έρευνα απέδωσε αυτή τη μείωση κυρίως στη μετατροπή γης σε γεωργικές εκτάσεις, που είχε ως αποτέλεσμα και 17% πτώση στην πανίδα της λίμνης. Η επέκταση φυτειών ιτιάς γύρω από τη λίμνη αύξησε τη συσσώρευση ιζημάτων. Τα δέντρα λειτούργησαν ως εμπόδια, διακόπτοντας τη ροή του ποταμού και προκαλώντας καθίζηση.
Το 2020, η Αρχή Διαχείρισης και Προστασίας της Wular (WUCMA) ξεκίνησε πρόγραμμα εκβάθυνσης της λίμνης για την απομάκρυνση των ιζημάτων και των απορριμμάτων που μετέφεραν ο ποταμός Τζέλουμ και οι παραπόταμοί του. Μέχρι σήμερα, έχουν αφαιρεθεί περισσότερα από 7,9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ιζήματος και έχουν ξεριζωθεί πάνω από 2 εκατομμύρια ιτιές.
Πέντε χρόνια αργότερα, τα άνθη του λωτού ανθίζουν ξανά. Ο Άχμαντ, του οποίου και τα τέσσερα αδέλφια εξαρτώνται από τη λίμνη για το εισόδημά τους, λέει πως η επιστροφή των λουλουδιών μοιάζει με όνειρο που έγινε πραγματικότητα.
«Είχαμε χάσει κάθε ελπίδα ότι θα ξαναβγούν. Κάποιοι στην κοινότητά μας αναγκάστηκαν να στραφούν σε άλλες δουλειές, όπως η χειρωνακτική εργασία. Αλλά εμείς περιμέναμε», λέει.
«Οι πρόγονοί μας συνέλεγαν τους βλαστούς του λωτού και τους πουλούσαν σε διάφορες αγορές στην κοιλάδα, ειδικά σε εορταστικές περιστάσεις», προσθέτει.
«Μετά την εξαφάνιση του λωτού, στράφηκαν στο ψάρεμα, αλλά αυτό δεν αποδείχθηκε βιώσιμο. Η επιστροφή του λωτού έφερε πίσω την ελπίδα».
Ο αδελφός του, Μοχάμαντ Φαγιάζ Νταρ, λέει πως το nadru είχε σταδιακά εξαφανιστεί και από τη διατροφή των κατοίκων. «Αλλά τώρα, πιστεύουμε πως θα επανέλθει πλήρως.»
Τα πιάτα που παρασκευάζονται με nadru έχουν βαθιά πολιτιστική σημασία για τις οικογένειες του Κασμίρ, προσθέτει ο Νταρ.
«Το κοτσάνι του λωτού συνδέει το φαγητό μας με τη γη μας. Η απουσία του άλλαξε τα μενού.»
«Τώρα που επέστρεψε, ετοιμάζουμε τα πιάτα όπως τα έφτιαχναν οι γιαγιάδες μας – αργά, απλά και γεμάτα αναμνήσεις», λέει ο Ταβίρ Άχμαντ, σεφ σε αγορά του Κασμίρ.
Οι υπεύθυνοι της WUCMA δηλώνουν ότι η αναγέννηση του λωτού θα ενισχύσει την τοπική οικονομία, η οποία βρισκόταν στα πρόθυρα κατάρρευσης.
«Ανήκει σε όλους, αλλά όλοι πρέπει να το φροντίζουν», λέει ο Σόουκετ Άχμαντ, υπάλληλος της WUCMA. Παρότι τα βλαστάρια δεν ήταν ορατά επί χρόνια, είναι πιθανό ότι οι ρίζες παρέμεναν σε λανθάνουσα κατάσταση – θαμμένες κάτω από στρώματα ιζημάτων.
«Αφού καθαρίσαμε συγκεκριμένες περιοχές από τα ιζήματα, τα φυτά του λωτού άρχισαν να ξαναφυτρώνουν», εξηγεί.
Ιστορικά, η λίμνη στήριζε κοινότητες ψαράδων και συλλεκτών κάστανου νερού. Παραμένει επίσης κρίσιμος βιότοπος για μεταναστευτικά πουλιά, όπως ο σιβηρικός γερανός.
«Δεν πρόκειται απλώς για την αναγέννηση ενός φυτού, αλλά για την ανάσταση ενός πολιτιστικού οικοσυστήματος», λέει η Μίρα Σάρμα, περιβαλλοντολόγος από το Δελχί.
«Όταν η φύση θεραπεύεται, αναβιώνει τα πάντα όσα είχε θρέψει – τα προς το ζην, τις παραδόσεις, τη βιοποικιλότητα.»
«Η επιστροφή του λωτού στη Wular είναι μια βαθιά υπενθύμιση ότι η περιβαλλοντική αποκατάσταση δεν είναι μόνο θέμα αισθητικής ή στατιστικών – είναι θέμα επανασύνδεσης του ανθρώπου με τη γη.»
«Το να βλέπει κανείς αυτά τα λουλούδια να ανθίζουν ξανά μετά από δεκαετίες είναι σαν να βλέπει την Ιστορία να αναπνέει», καταλήγει.
Με πληροφορίες από Guardian
