Η περιπέτεια της Λογικής

Τι είναι το Logicomix;

Είναι το μυθιστόρημα μιας μεγάλης πνευματικής περιπέτειας σε μορφή κόμικ ή, αν προτιμάτε, graphic novel.

Ποια είναι η πραγματικότητα στην οποία βασίζεται;

Η δράση διαρκεί κάπου πενήντα χρόνια, από τα μέσα της δεκαετίας του 1880 μέχρι την έναρξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Αφηγητής και κεντρικός πρωταγωνιστής είναι ο Μπέρτραντ Ράσελ και η ιστορία στην οποία πρωταγωνιστεί είναι η αγωνιώδης απόπειρα κάποιων πνευματικά υπερφιλόδοξων, ιδιοφυών αλλά και βασανισμένων ανθρώπων να αποδείξουν ότι τα μαθηματικά οδηγούν στην απόλυτη αλήθεια, η περιπέτεια που ονομάζεται «αναζήτηση των θεμελίων».

Ήρωές σας είναι μαθηματικοί όπως ο Χίλμπερτ και ο Γκέντελ και φιλόσοφοι όπως ο Βίτγκενσταϊν και τα μέλη του περίφημου «Κύκλου της Βιέννης». Πώς συναντιέται η πραγματική ζωή και το έργο τους με τη μυθοπλασία;

Ένας βιογράφος θεωρητικά προσπαθεί να μην αλλοιώνει την πραγματικότητα - μάταιος κόπος, βέβαια, γιατί η αλλοίωση είναι στη φύση της αφήγησης. Όμως εμείς, με τον Χρίστο Παπαδημητρίου, ξεκινήσαμε μεν από πραγματικά γεγονότα, είχαμε όμως εξαρχής τη διάθεση να πούμε την ιστορία με δικό μας τρόπο, με μυθιστόρημα, όχι βιογραφία. Έτσι κι αλλιώς, η ιστορία μας είναι μακρόχρονη και πολυπρόσωπη, κι η προσαρμογή της σε ένα ενιαίο αφηγηματικό σύνολο απαιτεί μεγάλα άλματα αφαίρεσης και σύνθεσης, άρα και φαντασίας. Θα έλεγα λοιπόν ότι στοLogicomixσυμβαίνει ένα παράδοξο απ' αυτά που τρέμουν οι μαθηματικοί: Ενώ βασίζεται στην πραγματικότητα, είναι ταυτόχρονα έντονα μυθοπλαστικό με πολλές σημασίες του όρου.

Παίζει ρόλο η Αθήνα στην εξέλιξη της ιστορίας, αποτελεί μέρος του καμβά;

Η κύρια ιστορία κυλάει ανάμεσα σε τρία κεφάλαια, όπου οι συγγραφείς, ο Χρίστος κι εγώ, κι οι καλλιτέχνες, ο Αλέκος κι η Αννί, ερχόμαστε αντιμέτωποι ο ένας με τον άλλο και με το υλικό, προσπαθώντας να καταλάβουμε καλύτερα τα γεγονότα και το νόημά τους, στο τότε και στο σήμερα. Τα κεφάλαια αυτά εξελίσσονται στη σημερινή Αθήνα.

Γιατί επιλέξατε graphicnovelγια να μιλήσετε για τη λογική και τα μαθηματικά; Μήπως στοχεύετε σε ένα περισσότερο νεανικό κοινό;

Μα δεν «μιλάμε για τη λογική και τα μαθηματικά»! Λέμε μια ιστορία βαθιά ανθρώπινη, της οποίας οι πρωταγωνιστές είναι μπλεγμένοι σε μια αναζήτηση υπαρξιακή - άλλο αν οι αφορμές της είναι η λογική και τα μαθηματικά. Όσο για το κόμικ: είναι μια εκφραστικά υπερπλήρης γλώσσα, το πάντρεμα δύο μεγάλων τεχνών, της λογοτεχνίας και της ζωγραφικής, που φτιάχνει μια τρίτη, αυτόνομη. Με αυτή την έννοια, τα κόμικς δεν έχουν κανένα λόγο -εκτός από την ιστορική συγκυρία και τις προτιμήσεις κάποιων δημιουργών- να στοχεύουν σε κοινό συγκεκριμένης ηλικίας. Το κοινό του Logicomix είναι το κοινό ενός μυθιστορήματος. Βέβαια, το νεανικό κοινό είναι ευπρόσδεκτο - αλλά καλεσμένοι είναι όλοι!

Ποια η προσωπική σας εμπλοκή στο εικαστικό σκέλος;

Το σενάριο γράφτηκε με την τεχνική που λέγεται «full script». Δηλαδή, ξεκινώντας από τη δράση και τους διαλόγους, που γράψαμε μαζί με τον Χρίστο, εγώ έκανα στη συνέχεια το ντεκουπάζ, το σπάσιμο της δράσης σε καρέ, περιγράφοντάς τα με γλώσσα κινηματογραφική, καθώς κι ο Αλέκος κι εγώ έχουμε περάσει από το σινεμά. Από εκεί και πέρα αρχίζει η καθαρά εικαστική δουλειά του Αλέκου και της Αννί. Το ταλέντο τους είναι το εκ των ων ουκ άνευ του βιβλίου.

Πόσο δύσκολο ήταν να υποχωρήσουν οι λέξεις απέναντι στις εικόνες; Ποιοι συμβιβασμοί ή προκλήσεις εμφανίζονται στο πέρασμα από τη λογοτεχνία στο κείμενο για ένα γραφικό μυθιστόρημα;

Κανένας συμβιβασμός, μόνο προκλήσεις και δυνατότητες. Το graphic novel δεν υστερεί σε εκφραστική δυνατότητα και νοηματικό βάθος ούτε του μυθιστορήματος, ούτε του θεάτρου, ούτε του κινηματογράφου. Έχει βέβαια τους δικούς του κανόνες - όπως κάθε τέχνη.

Βοηθάει το κόμικ στην αποκατάσταση της επικοινωνίας της λογικής και των μαθηματικών με το ευρύ κοινό; Είναι μια χρήσιμη εκλαΐκευση;

Δεν πιστεύω ότι η επικοινωνία οποιουδήποτε είδους βοηθιέται με κάτι άλλο από την καλή διάθεση και το μεράκι μόνο, πράγματα που μπορεί να βρεθούν οπουδήποτε. Πάντως, εμείς δεν νοιώθουμε ιεραπόστολοι των μαθηματικών ούτε μας ενδιαφέρει να κάνουμε «εκλαΐκευση» - έννοια που, μεταξύ μας, αντιπαθώ ιδιαίτερα. Λέμε μια ιστορία πάνω σε ένα θέμα που μας παθιάζει κι αυτό το πάθος είναι ο μόνος οδηγός μας.

Ποια θα είναι η διεθνής πορεία του;

Έχει ήδη αγοραστεί από τον Bloomsbury, οίκο με μεγάλη λογοτεχνική παράδοση - αλλά γνωστότερο πια ως «εκδότη του Χάρι Πότερ»! Θα το κυκλοφορήσει σε Αμερική και Αγγλία την άνοιξη ως το πρώτο του graphic novel. Επίσης, έχουν αρχίσει να γίνονται πωλήσεις σε εκδότες άλλων χωρών, ευρωπαϊκών αλλά και ασιατικών.

Ποιο ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα στη δημιουργία του;

Χωρίς καμία αμφιβολία τα πέντε χρόνια και βάλε της διάρκειάς του. Έργο υπομονής και επιμονής, μακρύτατης και αδιάλειπτης προσήλωσης - δύσκολο πράγμα!

Είναι μια ιστορία με happyend;

Α, μη ρωτάτε συγγραφέα να σας μιλήσει για το τέλος! Το μόνο που μπορώ να πω είναι το παλιό εκείνο «η συνέχεια επί της οθόνης»... Ή, σωστότερα, «επί της σελίδας!».