Ακριβώς πριν από 100 χρόνια, ο 20χρονος Ναμπόκοφ έφτανε ως πρόσφυγας στον Πειραιά

Ακριβώς πριν από 100 χρόνια, ο 20χρονος Ναμπόκοφ έφτανε ως πρόσφυγας στον Πειραιά Facebook Twitter
Η οικογένεια Ναμπόκοφ στην Αγία Πετρούπολη γύρω στα 1907. Τρίτος από δεξιά ο μικρός Βλάντιμιρ και όρθιοι οι γονείς του Βλάντιμιρ Ντιμιτρίεβιτς Ναμπόκοφ και Έλενα Ιβάνοβα.
0

Αφού είχε περάσει πολλούς μήνες στο «καθαρτήριο» της Γιάλτας όπου είχαν συγκεντρωθεί πολλοί από όσους αντιφρονούντες είχαν διαφύγει νύχτα από τη Ρωσία μετά την επικράτηση της Επανάστασης, η οικογένεια Ναμπόκοφ – ο πατέρας του Βλάντιμιρ Ντιμιτρίεβιτς ήταν μέλος της μεταβατικής αστικής κυβέρνησης που είχε οριστεί μετά την πτώση του Τσάρου το 1917 – αναζήτησε καταφύγιο αρχικά στην Κωνσταντινούπολη.

Οι αρμόδιες αρχές εκεί όμως, ήδη πελαγωμένες από το κύμα προσφύγων που κατέφθανε από τη Ρωσία, τους έκαναν γνωστό ότι δεν μπορούν να τους προσφέρουν άσυλο. Αναγκάστηκαν τότε να επιβιβαστούν σε ένα ελληνικό φορτηγό πλοίο με προορισμό τον Πειραιά όπου έφτασαν στις 22 Απριλίου του 2019 ανήμερα των εικοστών γενεθλίων του συγγραφέα. Τη Ρωσία δεν θα την έβλεπε ποτέ ξανά.

Από την Αθήνα, η οικογένεια ξεκίνησε τη διαδρομή της κατά μήκος της Ευρώπης που θα την οδηγούσε αρχικά στην Αγγλία. Ο Βλάντιμιρ Ναμπόκοφ μπορεί να ήταν προνομιούχος γόνος μεγαλοαστών που όπως έλεγε χαριτολογώντας είχε ανατραφεί ως «ένα συνηθισμένο τρίγλωσσο παιδί», το είχε σκάσει όμως από την πατρίδα του χωρίς τα απαραίτητα χαρτιά για την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο.

«Τίποτε» θα έλεγε αργότερα, «δεν με κάνει να πλήττω μέχρι θανάτου όσο οι πολιτικές νουβέλες και η λογοτεχνία της κοινωνικής αναταραχής».

Τελικά τα κατάφερε να μπει στο Κέιμπριτζ και όταν αποφοίτησε πήγε να ξαναβρεί την οικογένειά του που είχε εγκατασταθεί στο Βερολίνο, όπως άλλωστε και η πλειοψηφία των Ρώσων εμιγκρέδων. Εκεί γνώρισε και την Βέρα Σλόνιμ, τη μέλλουσα σύζυγο του, η οποία είχε επίσης βιώσει μια περιπετειώδη απόδραση από την Αγία Πετρούπολη, αντιμετωπίζοντας επιπλέον δυσχέρειες επειδή ήταν Εβραία σε μια εποχή που ο αντισημιτισμός ήταν διαδομένος σε όλες τα στρώματα της ρωσικής κοινωνίας.

Η οικογένεια της είχε καταφέρει να διασχίσει σώα την Ουκρανία εν μέσω πογκρόμ και να φτάσει στο Βερολίνο, όπου λίγο καιρό μετά όμως ο πατέρας της θα δολοφονείτο σε μια πολιτική συγκέντρωση (το θέμα της οποίας ήταν «Η Αμερική και η Αναστήλωση της Ρωσίας») από έναν ακροδεξιό φανατικό.

Απρόθυμος να ενταχθεί στους γερμανικούς κύκλους ή να μάθει πάνω από μερικές φράσεις της γερμανικής γλώσσας, ο Ναμπόκοφ βιοποριζόταν στο Βερολίνο παραδίδοντας μαθήματα αγγλικών, πυγμαχίας και τένις. Μετέφρασε επίσης την «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» από τα αγγλικά στα ρωσικά. Η Βέρα εργαζόταν ως γραμματέας.

Τα πράγματα όμως είχαν αρχίσει να ζορίζουν, ειδικά από τη στιγμή που γεννήθηκε ο γιος τους το 1934. Λίγο αργότερα η Βέρα έχασε τη δουλειά της. Το φθινόπωρο του 1936 ο Ναμπόκοφ είχε ήδη ξεκινήσει επαφές στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει τη μετάβαση της οικογένειας του στο Παρίσι που έμοιαζε η προφανής επιλογή νέου προορισμού.

Ακριβώς πριν από 100 χρόνια, ο 20χρονος Ναμπόκοφ έφτανε ως πρόσφυγας στον Πειραιά Facebook Twitter
Vladimir Nabokov’s immigrant identification card, Η ταυτότητα μετανάστη του Ναμπόκοφ κατά την έλευσή του στις ΗΠΑ το 1940.

«Αργοπεθαίνουμε από την πείνα και κανείς δε νοιάζεται», έγραφε το 1937 σε ένα ξάδελφό του στο Παρίσι, λίγο πριν ευοδωθούν τελικά οι προσπάθειες μετάβασης στη γαλλική πρωτεύουσα με την εξασφάλιση επαγγελματικής βίζας για εκείνον και τη γυναίκα του που έφτασε λίγο μετά για να αντικρύσει τις τεράστιες υψωμένες σβάστικες στο γερμανικό περίπτερο που είχε σχεδιάσει ο Άλμπερτ Σπεερ για την Διεθνή Έκθεση του Παρισιού.

Στο μεταξύ ο Ναμπόκοφ είχε ξεκινήσει τη συνεργασία του με μια ατζέντισα στη Νέα Υόρκη η οποία προς μεγάλη του απογοήτευση τον ενθάρρυνε να γράψει κάτι επίκαιρο και πολιτικό. «Τίποτε» θα έλεγε αργότερα, «δεν με κάνει να πλήττω μέχρι θανάτου όσο οι πολιτικές νουβέλες και η λογοτεχνία της κοινωνικής αναταραχής».

Παρ' όλα αυτά, λίγες εβδομάδες αργότερα, στο μπάνιο του παρισινού του διαμερίσματος, ξεκίνησε με βαριά καρδιά – «σαν πρωταθλητής καλλιτεχνικού πατινάζ που υποχρεώνεται να φορέσει πατίνια» - να γράφει στα αγγλικά. Τον ίδιο καιρό μια αμερικανική οργάνωση προσφύγων του εξασφάλισε βίζες για την Αμερική με την προοπτική να παραδώσει σειρά διαλέξεων με θέμα τη «μεταφυσική αναζήτηση», όμως έπρεπε να βρεθούν και τα ναύλα.

Τελικά τα ναύλα βρέθηκαν κι έτσι στις 19 Μαΐου του 1940, την ημέρα που οι Ναζί παράκαμπταν με άνεση τη γραμμή Μαζινό, οι Ναμπόκοφ σαλπάριζαν για την Αμερική. Ένα μήνα μετά από την άφιξή τους στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι Γερμανοί έμπαιναν θριαμβευτικά στο Παρίσι.

Με στοιχεία από τους New York Times

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM
Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ