Διαβάστε ένα αθησαύριστο άρθρο της Σέμνης Καρούζου για την Ηγησώ στον Κεραμεικό.

Διαβάστε ένα αθησαύριστο άρθρο της Σέμνης Καρούζου για την Ηγησώ στον Κεραμεικό. Facebook Twitter
0

Στα παλαιότερα χρόνια της Αθήνας, όταν ο ρυθμός της ζωής άφηνε καιρό για απόδραση προς τα περασμένα, για ανύψωση πάνω από την καθημερινότητα, όταν η πολύκοσμη κενή κοινωνικότητα δεν είχε αμβλύνει το συναισθηματικό κόσμο των ανθρώπων, η εύρεση ενός αρχαίου αναστάτωνε πολύν καιρό κάθε αισθαντική καρδιά. Ύστερ' από το θάνατο του Σικελιανού είναι ζήτημα αν υπάρχει πια ανάμεσα μας ο ποιητής που θα αφιέρωνε εμπνευσμένους στίχους σε αρχαία έργα που χάρισε η αθηναϊκή γη, όπως έκανε άλλοτε ο Παλαμάς για τους τάφους του Κεραμεικού.


Το ποίημα του για την Ηγησώ, πολυλογότερο και γλωσσικά απλούστερο από το άλλο που εμπνεύστηκε από το μνημείο του Δεξίλεω έχει ωστόσο καλές εικόνες και μια δροσερή πνοή.


Δεν μπορούμε πια να ξέρουμε αν οι στίχοι του στάθηκαν αφορμή που τα έργα αυτά έμειναν τότε στη θέση τους, μέσα στους οικογενειακούς τάφους και ετόνιζαν τόσο τη φυσιογνωμία του κλασσικού τούτου νεκροταφείου. Κυκλωμένο σήμερα από λάσπη και από τους νεκρούς τοίχους γειτονικών εργοστασίων δεν μαρτυρεί υψηλή στάθμη πολιτισμού. (Πόση πράσινη ομορφιά θα είχαν δημουργήσει γύρω με κάθε θυσία οι Ιταλοί αν μπορούσαν να έχουν κληρονομήσει μια όμοια πανάγια περιοχή, πόση απήχηση θα έβρισκε η μόνιμη διαμαρτυρία των αρχαιολόγων για τη βεβήλωση τούτη του ιερού χώρου!).

Διαβάστε ένα αθησαύριστο άρθρο της Σέμνης Καρούζου για την Ηγησώ στον Κεραμεικό. Facebook Twitter
Λεπτομέρεια της στήλης της Ηγησώς

Μερικές επιτύμβιες στήλες γοητεύουν με την έκφραση της ανείπωτης πίκρας για τη χαμένη ζωή, μιάν έκφραση αρχοντικά κυριαρχημένη και υπερήφανη. Άλλες γιατί ο γλύπτης βρήκε όμορφο τρόπο να συνδέσει το νεκρό ή τη νεκρή με τους δικούς τους, τη μητέρα με το παιδί, τη γυναίκα με τον άντρα, να υποδηλώσει μ' έναν αραχνένιο συμβολισμό ότι κάπου θα ξανασμίξουν όλοι μαζί, όπως ήταν σε τούτη τη γη.


Ακριβώς επειδή τα δύο αυτά επιτύμβια έργα είχαν γίνει περίφημα –γιατί ήταν και έξοχα έργα τέχνης- έπρεπε να φυλαχτούν από τη διαβρωτικήν επιρροή του αττικού ήλιου πάνω στα αρχαία μάρμαρα. Έτσι εδώ και μερικές δεκαετίες μεταφέρθηκε από μια σοφή πρόνοια η επιτύμβια στήλη της Ηγησώς στο Εθνικό Μουσείο∙ το ανάγλυφο του Δεξίλεω στεγάστηκε πρίν από τον πόλεμο μέσα στο συμπαθέστατο μικρό Μουσείο του Κεραμεικού και μόνο το τρίτο από τα τραγουδημένα μνήματα η στήλη με την επιγραφή Κοράλλιον, Αγάθωνος γυνή που έχει ανθρώπινο περισσότερο παρά καλλιτεχνικό περιεχόμενο, μένει ακόμα όρθια στη θέση της.

 

Διαβάστε ένα αθησαύριστο άρθρο της Σέμνης Καρούζου για την Ηγησώ στον Κεραμεικό. Facebook Twitter
Η στήλη της Ηγησώς στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

 

Εκεί που είχε εκτεθή τότε η Ηγησώ, στη στενόμακρη βορεινήν αίθουσα του Εθνικού Μουσείου, δίπλα σε τόσες άλλες καλές, σπουδαίες ή μέτριες, παλαιότερες, σύγχρονες και νεώτερες επιτύμβιες στήλες, στερημένη από το πλαγινό φως, που βοηθάει την ανάδειξη της πλαστικής υπόστασης, αδικήθηκε χωρίς άλλο από κάθε άποψη, αλλά εσώθηκε από τη σιγανή φθορά. Όμως ο τάφος του Κεραμεικού, που άλλοτε τόσο τον εστόλιζε έμεινε χωρίς την άυλη παρουσία της∙ την αναζητούσαμε ιδίως γιατί τα δύο άλλα μνήματα του οικογενειακού τάφου δεν είχαν την ίδια λάμψη. Έτσι υπήρχε πάντα διάχυτη η επιθυμία να μπεί στην άδεια θέση ένα ομοίωμα από μάρμαρο ή άλλο υλικό, αφού το γύψινο εκμαγείο δεν αντέχει στην ατμοσφαιρικήν επίδραση. Επί τέλους, εδώ και λίγε εβδομάδες, ένα εκμαγείο από λευκό τσιμέντο, που ένας έμπειρος αρχιτεχνίτης το εργάστηκε με το λιγώτερο δυνατό μηχανικό τρόπο, στήθηκε στο ίδιο σημείο απ' όπου είχε αφαιρεθή η στήλη και η εικόνα της Ηγησώς θα κυριεύει πάλι τους διαβάτες.


Είναι η ευγενέστερη αττικη επιτύμβια στήλη. Από τις τόσες που εσώθηκαν έως τις ημέρες μας συμπεραίνουμε πόσο συχνά πρέπει να έπαιρνε στα αρχαία χρόνια ο Άδης παιδιά, νέους, νέες, ώριμους και γέρους, πόσο ανυπεράσπιστοι ήταν τότε οι άνθρωποι ενάντια στην αρρώστεια και στο θανατικό. Μερικές επιτύμβιες στήλες γοητεύουν με την έκφραση της ανείπωτης πίκρας για τη χαμένη ζωή, μιάν έκφραση αρχοντικά κυριαρχημένη και υπερήφανη. Άλλες γιατί ο γλύπτης βρήκε όμορφο τρόπο να συνδέσει το νεκρό ή τη νεκρή με τους δικούς τους, τη μητέρα με το παιδί, τη γυναίκα με τον άντρα, να υποδηλώσει μ' έναν αραχνένιο συμβολισμό ότι κάπου θα ξανασμίξουν όλοι μαζί, όπως ήταν σε τούτη τη γη.

Διαβάστε ένα αθησαύριστο άρθρο της Σέμνης Καρούζου για την Ηγησώ στον Κεραμεικό. Facebook Twitter
Λεπτομέρεια της στήλης της Ηγησώς


Οι αττικές επιτύμβιες στήλες, ακόμη και οι πιο χειρωνακτικές, έχουν μια βαθειά, διακριτικά τραγικήν ανθρωπιά, πρωτόφαντη τότε στον κόσμο. Οι καλύτερες είναι αληθινά έργα τέχνης, γιατί τις εργάστηκαν σπουδαίοι τεχνίτες. Ένα τέτοιο θαυμαστό δημιούργημα μας έδωσε και ο γλύπτης της Ηγησώς. Στο πρόσωπο της, στις κινήσεις της δεν αποτύπωσε κανένα παράπονο, καμμία διαμαρτυρία. Μας συγκινεί γιατί την αντικρύζουμε αρχοντική, ανάλαφρη και ωραία, να κάθεται άνετα στην κομψότατη καθέδρα κρατώντας στα δάχτυλα της –σ'αυτά τα τόσο μελωδικά δάχτυλα –ένα περιδέραιο. Το χέρι αυτό, το αττικότερο από τα γυναικεία χέρια των στηλών, καθώς βρίσκεται στο κέντρο της σύνθεσης, συγκεντρώνει τα βλέμματα των μορφών. Δεν θέλησε ο γλύπτης να βαρύνει την εικόνα με περισσότερα πρόσωπα∙ μόνο η νεαρή δούλη, που κρατάει το κουτί με τα διαμαντικά –όπως γινόταν αληθινά στο σπίτι εκείνο που το ελάμπρυνε κάποτε η Ηγησώ- είναι όρθια απέναντι στην κυρά της. Η Ηγησώ είναι ελεύθερη, υψωμένη πάνω από κάθε ατομικό γνώρισμα, σαν συμβολική εικόνα της περαστικής, αλλά αφηρωϊσμένης νεότητας.


Η στήλη μας φέρνει στο νου μιάν άλλη μαρμάρινη ομορφιά από τα νεώτερα χρόνια, την «Κοιμάμενη» του Χαλεπά, στο Α′ Νεκροταφείο γιατί και τούτη είναι πάναγνη, υψωμένη σε άλλη σφαίρα. Η κλασσική τέχνη όμως αρνήθηκε να παραστήσει τους νεκρούς νικημένους από τον «λυγρόν» θάνατο, τον «ανθρωποραϊστήν»∙ μόνο τον υποδήλωνε παρασταίνοντας την καλήν όψη της ζωής, την τόσο σύντομη. Αντίθετα στην κλασσικιστική τέχνη των αρχών του 19ου αιώνα συναντούμε την εξαϋλωση των νεκρών νέων με το μέσο του θανάτου. Οι Γερμανοί γλύπτες της εποχής εκείνης, στα έργα τους που στάθηκαν πρότυπα για την «Κοιμάμενη», ιδίως ο Βολφ και ο Σάντορυ, εικονίζοντας τον νεκρό ή την νεκρή νέα να κοιμούνται τον «ανεξύπνητον ύπνο θανάτου», φύσηξαν πάνω τους, με την ευαισθησία της εποχής, συγκερασμένη με το ελληνικό ιδανικό, κάποια πνοή από τα Ηλύσια, που είχαν πάρει τότε σ'όλη την Ευρώπη ένα καινούργιο ποιητικό νόημα.

Στο πρόσωπο της, στις κινήσεις της δεν αποτύπωσε κανένα παράπονο, καμμία διαμαρτυρία. Μας συγκινεί γιατί την αντικρύζουμε αρχοντική, ανάλαφρη και ωραία, να κάθεται άνετα στην κομψότατη καθέδρα κρατώντας στα δάχτυλα της –σ'αυτά τα τόσο μελωδικά δάχτυλα –ένα περιδέραιο. Το χέρι αυτό, το αττικότερο από τα γυναικεία χέρια των στηλών, καθώς βρίσκεται στο κέντρο της σύνθεσης, συγκεντρώνει τα βλέμματα των μορφών.


Την «ασημένια λάμψη» τη διάχυτη, όπως όμορφα ετονίστηκε από έναν αρχαιολόγο, πάνω στο ανάγλυφο της Ηγησώς, την ευνόησε όχι μόνο η πνευματική γαλήνη του θέματος αλλά και το είδος της αναγλυφικής δουλειάς∙ οι μορφές και τα φορέματα με τις αραιές πτυχές κρατούν την καλλιγραμία από το αρχικό σχεδίασμα, ενώ σε άλλες στήλες η πλαστική έξαρση των μορφών είναι εντονώτερη. Ας μην ξεχνούμε όμως ότι στην αρχαιότητα το βάθος της στήλης –η επιφάνεια που επίτηδες κρατήθηκε ελεύθερη για να μην ταράζονται με τρίτη μορφή τα περιγράμματα της Ηγησώς και η θεϊκή ηρεμία της εικόνας- το κενό αυτό βάθος ήταν χρωματιστό, πιθανώτατα γαλάζιο. Έτσι αναδείχνονταν καλύτερα όχι μόνο τα δάχτυλα του δεξιού χεριού, αλλά και η διάφανη καλύπτρα που σκεπάζοντας το κεφάλι πέφτει κάτω από το πρόσωπο. Του άλλου χεριού την οριζόντια την ξαναδίνει ο μηρός ο γυμνός από πτυχές, ο διαγραφόμενος τόσο καλά κάτω από τον λεπτό, τον λινό χιτώνα. Την υπογραμμίζει τέλος το κυλινδρικό δοκάρι του καθίσματος, που είναι και αυτό σμιλεμένο με αίσθηση πλαστική.


Δεν συμπαθούσε τις απότομες γωνίες ο γλύπτης, γι αυτό, αντί πάνω από τα κεφάλια των μορφών∙ να τραβήξει ολόϊσα την οριζόντια που συγκρατεί το αέτωμα, προτίμησε να τη μεταμορφώσει σ'ένα κυλινδρικό ανάλαφρο κυμάτιο, στολισμένο με ζωγραφιστά κοσμήματα.


Ποιά να ήταν η νέα αυτή γυναίκα με την άφραστην ευγένεια στη θωριά και στην κορμοστασιά που την ύμνησε η τέχνη και τη σεβάστηκε ο χρόνος; Δεν ξέρουμε γι αυτήν τίποτα περισσότερο απ' ό,τι λέει η επιγραφή με τα πάγκαλα, τα απλά κλασσικά γράμματα: Ηγησώ Προξένο.

 

Φαίνεται πιθανότερο ότι ήταν κόρη του Προξένου και ότι ετάφηκε στον οικογενειακό τάφο του ανδρός της, αλλά ούτε οι τελευταίες ανασκαφές στο κλασσικό τμήμα του νεκροταφείου, που γίνονται τώρα με ξεχωριστήν επιμέλεια δεν εφώτισαν έως την στιγμή τούτη το πρόβλημα.

Διαβάστε ένα αθησαύριστο άρθρο της Σέμνης Καρούζου για την Ηγησώ στον Κεραμεικό. Facebook Twitter
Λεπτομέρεια της στήλης της Ηγησώς


Στον ιστορικό της αρχαίας τέχνης προβάλλει εντονώτερο ένα άλλο ερώτημα. Είναι άραγε η σύνθεση και το θέμα ευρήματα του αριστοτέχνη γλύπτη που έπλασε τη στήλη ή μήπως άλλος πριν απ' αυτόν προχώρησε προς τη μελετημένη, τη σοφήν απλότητα που ανακαλεί χορικά των κλασσικών τραγικών και σελίδες του Συμποσίου; Ξέρουμε ότι οι αρχαόι καλλιτέχνες δεν έδιναν σημασία στο θέμα, αλλά περισσότερο στη σύνθεση της εικόνας και στην ποιότητα της εργασίας. Ότι προ πάντων στον 4ον αιώνα όταν ένας γλύπτης ή ζωγράφος έδινε ανανεωμένο κάποιο παλιό θέμα ή πετύχαινε να παρουσιάσει ένα δικό του όραμα, έσπευδαν όχι μόνο οι απλοί μαρμαράδες αλλά και πιο αξιόλογοι τεχνίτες να το αντιγράφουν ελεύθερα σε διάφορες παραλλαγές. Κάποτε από ένα ξακουσμένο πρωτότυπο δε έχουμε παρά την ανταύγεια των αντιγράφων, όπως γίνεται στην επιτύμβια στήλη του Εθνικού Μουσείου με τη νιόνυφη που ξεκινάει για περίπατο, ένα έργο με συναρπαστική σύνθεση, και με αβρό συμβολισμό, αλλά με εκτέλεση κατώτερη.


Στη στήλη της Ηγησώς είναι τόση η ενότητα του θέματος, και της καλλίγραμης μορφής, της έκφρασης, της ποιότητας, ώστε δεν γίνεται αμφιβολία ότι πρώτος ο γλύπτης αυτός ο άγνωστος σ' εμάς –να έχουμε άραγε και κάποιο άλλο έργο από το χέρι του; -έπλασε με το νου του, που αντί να τον θολώσει, τον εφώτισε η ερήμωση του θανάτου, και εσμίλεψε ο ίδιος γύρω στα 400π.χ. την Ηγησώ. Μόνο στην Αθήνα, την πολιτεία με την παλιάν ιστορία και την τόση αρχοντιά μπορούσε να πλαστεί μια τέτοια εικόνα. Τι και αν ένας Σπαρτιάτης στρατηγός είχε γκρεμίσει λιγα χρόνια πριν τα καλοχτισμένα τείχη της; Αυτή έμεινε πάντα η πρώτη, η κυρίαρχη στο πνεύμα και στην τέχνη που εξαΰλωνε το θάνατο και του χάριζε την παντοτεινή ζωή.

 

_____

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ελευθερία το 1953

Επιμέλεια: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ