Με παλαιότερα έργα και νέες αναθέσεις διεθνών καλλιτεχνών – της Κυριακής Γονή (Ελλάδα, 1982), της Lucie Payoux (Γαλλία, 1993) και του Luca Vanello (Ιταλία- Σλοβενία, 1986) η έκθεση εξετάζει τις αρχές της προσαρμογής και της επιβίωσης του οικοσυστήματος της Γης. Υπό το φως των επικείμενων περιβαλλοντικών καταστροφών η Purposeful Evolutionary Transformation λειτουργεί ως μεταφορά της μεταμόρφωσης μέσω της εξαφάνισης και της ανθεκτικότητας.

 

Μεταφέροντας τον θεατή σε ένα άγνωστο αλλά ονειρικό τοπίο, νέες υβριδικές βλαστήσεις και εξελιγμένες μορφές ζωής καλούν σε συνέργεια μεταξύ των ζωντανών οργανισμών. Οι προσεγγίσεις των τριών καλλιτεχνών συντονίζονται με το αξίωμα της «συμβίωσης» της Βελγίδας επιστήμονικής φιλοσόφου Isabelle Stengers, σύμφωνα με το οποίο οι συνδέσεις μεταξύ ετερόκλητων όντων οδηγούν σε νέες επιστήμες και νέες πραγματικότητες.

 

Το έργο The Mountain Islands Shall Mourn Us Eternally (Dolomites Data Garden) της Κυριακής Γονή ανατέθηκε από την 8η Μπιενάλε Gherdeina στο Νότιο Τιρόλο της βόρειας Ιταλίας. Περιλαμβάνει ένα βίντεο προσομοίωσης, ένα ξύλινο γλυπτό και μία σειρά από μεταξοτυπίες. Στο βίντεο, η καλλιτέχνιδα συγχέει τη μυθοπλασία με επιστημονικά δεδομένα και δίνει φωνή σε ένα φανταστικό φυτό των Δολομιτών που αφηγείται τη μετανάστευση και την προσαρμοστικότητά του. Η προσομοίωση εκτείνεται από αρχαίες εποχές μέχρι το προβλεπτό μέλλον, σε ένα τοπίο που μετατρέπεται από τροπικό αρχιπέλαγος σε υψηλότερα και πιο δροσερά υψόμετρα. Το νέο υβριδικό φυτό, μάρτυρας συνεχών οικολογικών αλλαγών, απευθύνει έκκληση στο ανθρώπινο είδος να κατανοήσει πως χωρίς την “μεταξύ ειδών” αλληλεγγύη, η επιβίωση τίθεται σε κίνδυνο.

 

Εμπνευσμένη από την επιστημονική φαντασία και τις φυσικές επιστήμες, η Lucie Payoux ζωγραφίζει φανταστικά μετα-αποκαλυπτικά τοπία χωρίς ανθρώπινη παρουσία. Ως ζωγράφος, ενσωματώνει στην πρακτική της ψηφιακά εργαλεία που θολώνουν τα όρια της κλασικής ζωγραφικής. Στην παρούσα ανάθεση, παρουσιάζει μια εγκατάσταση που αποτελείται από μια χειροποίητη ζωγραφισμένη κουρτίνα και πίνακες. Σε αυτό το νυχτερινό και απόκοσμο τοπίο, ένα ζευγάρι γάντια και ένας αμφορέας – ίχνη ανθρώπινης παρουσίας ή μύθος; – τοποθετούνται δίπλα σε ένα δέντρο. Η σύνθεση μοιάζει να διαχέεται μέσα στο ίδιο της το καθρέφτισμα και ο θεατής απολαμβάνει να φαντάζεται τι μπορεί να έχει συμβεί. Tαλαντεύoμενη ανάμεσα στην ρομαντική παραδόση των τοπίων και σε φουτουριστικές εικόνες, η Payoux καλεί τον θεατή να σκεφτεί τις πολλαπλές προελεύσεις και μεταμορφώσεις τόσο της εικόνας όσο και των οργανισμών.

 

Ο Luca Vanello δημιούργησε μια in-situ εγκατάσταση ειδικά για την έκθεση. Πραγματοποίησε ένα ερευνητικό ταξίδι στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 2025, όπου συνέλεξε φυτά από αρχαίους* και σύγχρονους* θεραπευτικούς κήπους. Στη συνέχεια, τα συνέδεσε με χειροποίητα οργανικά στοιχεία και τεχνολογικά εξαρτήματα, συνδυάζοντας έτσι τη φύση, τον άνθρωπο και την τεχνολογία. Συνδέοντας τα φυτά με την έννοια της φροντίδας, τόσο λόγω των φαρμακευτικών τους ιδιοτήτων όσο και της θεραπευτικής διαλογιστικής εμπειρίας της κηπουρικής, τα υβριδικά τοπία του εμπεριέχουν την υπόσχεση αποκατάστασης και ανασυγκρότησης κατεστραμμένων οικοσυστημάτων. Οι μικρές αυτές υβριδικές μορφές λειτουργούν σαν φουτουριστικά φυλαχτά (ή τάματα), αντικείμενα προσφοράς όταν επιζητούνται και πραγματοποιούνται ως θεραπευτικά θαύματα.

 

Κριστέλ Τσιλιμπάρη, επιμελήτρια του Κέντρου Καλών Τεχνών - Bozar, Βρυξέλλες