Ανώτατοι διπλωμάτες της Τουρκίας και της Ρωσίας θα συναντηθούν την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη, εν μέσω ραγδαίων εξελίξεων στη μετα-Άσαντ εποχή στη Συρία. Η συνάντηση έρχεται λίγες ημέρες αφότου ο προσωρινός πρόεδρος της Συρίας, Άχμεντ αλ-Σαράα, δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση ακυρώνει όλες τις προηγούμενες διεθνείς συμφωνίες του καθεστώτος Άσαντ.
«Θα υπάρξει μια συνολική ανταλλαγή απόψεων για θέματα της περιοχής, κυρίως τη Συρία και την Παλαιστίνη», δήλωσε πηγή του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Στις συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας συμμετέχουν ο Νουχ Γιλμάζ, αναπληρωτής ΥΠΕΞ της Τουρκίας και ο Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, ειδικός απεσταλμένος της Ρωσίας για τη Μέση Ανατολή.
Η Ρωσία αποτελεί, σύμφωνα με την Άγκυρα, «κρίσιμο συνομιλητή» για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ειδικά καθώς Τουρκία και Ρωσία υποστήριξαν αντίπαλα στρατόπεδα κατά τη διάρκεια του 12ετούς εμφυλίου στη Συρία.
Τι αλλάζει στη Συρία μετά τον Άσαντ
Ο Μπασάρ αλ-Άσαντ εκδιώχθηκε τον Δεκέμβριο και έχει βρει άσυλο στη Ρωσία, σύμφωνα με ρωσικά μέσα — χωρίς επίσημη επιβεβαίωση. Στη θέση του ανέλαβε ο Άχμεντ αλ-Σαράα, ισλαμιστής και παλιό στέλεχος της αντιπολίτευσης, με στενές σχέσεις με την Άγκυρα.
Η νέα κυβέρνηση της Συρίας δηλώνει πως:
«Ακυρώνουμε τις παλιές συμφωνίες με ξένες χώρες και ετοιμάζουμε νέες – με βάση τη νομιμότητα και τα εθνικά συμφέροντα».
Παράλληλα, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συμφωνίας με τη Ρωσία για τις στρατιωτικές της βάσεις, υπό νέους όρους.
Τι θα γίνει με τις ρωσικές βάσεις - Ο ρόλος της Τουρκίας
Οι βάσεις της Χμέιμιμ (αεροπορική) και της Ταρτούς (ναυτική) είναι το μοναδικό στρατιωτικό αποτύπωμα της Ρωσίας στη Μεσόγειο. Το μέλλον τους είναι αβέβαιο, όμως ο πρόεδρος Σαράα δήλωσε:
«Η στρατιωτική παρουσία πρέπει να συμβαδίζει με το νομικό μας πλαίσιο. Η Ρωσία είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Έχουμε όπλα, τρόφιμα και ενέργεια από τη Ρωσία».
Η Τουρκία είναι ο βασικός σύμμαχος της νέας κυβέρνησης στη Δαμασκό, μετά από χρόνια στήριξης των αντικαθεστωτικών δυνάμεων. Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα φέρεται να διαπραγματεύεται νέα στρατιωτική συμφωνία με τη Συρία που θα περιλαμβάνει:
- Εκπαίδευση του συριακού στρατού από τουρκικές δυνάμεις
- Παροχή υποστήριξης και οπλισμού
- Πρόσβαση της Τουρκίας σε στρατηγικές βάσεις στο κέντρο της Συρίας
Η Συρία είναι πλέον πεδίο στρατηγικού ανταγωνισμού Άγκυρας – Μόσχας, αλλά και εδαφικής συνεννόησης, ειδικά με δεδομένο ότι:
- Η Τουρκία επιδιώκει αναγνώριση της νέας κυβέρνησης και σταθεροποίηση των βόρειων συνόρων
- Η Ρωσία επιδιώκει να διατηρήσει την επιρροή και τις βάσεις της στη χώρα
- Η Δύση παρακολουθεί χωρίς ενεργή εμπλοκή, με τις ΗΠΑ να περιορίζονται σε δηλώσεις
Μήνυμα Πούτιν στον νέο πρόεδρο της Συρίας
Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, εξέφρασε τη στήριξή του στις προσπάθειες «σταθεροποίησης» της Συρίας σε επιστολή προς τον προσωρινό Σύριο πρόεδρο Άχμεντ αλ-Σαράα, σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου την Πέμπτη.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο Πούτιν δήλωσε την υποστήριξή του: «στις προσπάθειες σταθεροποίησης της κατάστασης στη χώρα το συντομότερο δυνατό, προς όφελος της κυριαρχίας, ανεξαρτησίας, ενότητας και εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας».
Παράλληλα, εξέφρασε την ετοιμότητα της Ρωσίας να συνεχίσει τη διμερή συνεργασία σε όλο το φάσμα θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, για να ενισχυθούν οι «παραδοσιακά φιλικές ρωσο-συριακές σχέσεις».
Πρόκειται για τη δεύτερη επίσημη επαφή των δύο ηγετών μετά το πρώτο τηλεφώνημα που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο, κατά το οποίο ο Πούτιν είχε ευχηθεί επιτυχία στον νέο ηγέτη και προσέφερε ανθρωπιστική και τεχνική υποστήριξη για την ανοικοδόμηση της χώρας.
Η επιστολή έρχεται ενώ περισσότεροι από 8.000 Σύριοι, κυρίως Αλαουίτες, έχουν βρει καταφύγιο στη ρωσική αεροπορική βάση Χμέιμιμ, έπειτα από σφαγές με θρησκευτικά κίνητρα στην παράκτια περιοχή. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τουλάχιστον 830 Αλαουίτες πολίτες σκοτώθηκαν, μαζί με 231 στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας και 250 μαχητές φιλο-καθεστωτικών πολιτοφυλακών. Η βία πυροδοτήθηκε μετά από ενέδρα φιλο-Άσαντ δυνάμεων κατά μονάδων της νέας κυβέρνησης, που απάντησε με μεγάλης κλίμακας επιχείρηση ασφαλείας.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, Ρώσοι αξιωματούχοι επέκριναν έντονα τη συριακή κυβέρνηση σε κλειστή συνεδρίαση του ΟΗΕ, συγκρίνοντας τις σφαγές των Αλαουιτών με τη γενοκτονία της Ρουάντα και εκφράζοντας ανησυχία για την άνοδο τζιχαντιστικών στοιχείων. Μέλη πρώην εξτρεμιστικών οργανώσεων όπως η Hayat Tahrir al Sham (παρακλάδι της Αλ Κάιντα) έχουν αναλάβει θέσεις στη νέα κυβέρνηση ασφαλείας, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για ριζοσπαστικοποίηση της διοίκησης Σαράα, με τον ίδιο τον Σαράα να αποτελεί κατά το παρελθόν ηγέτη της αλ Κάιντα στη Συρία και εκλεκτό του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάτι ιδρυτή και ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους, προτού ασπαστεί την τουρκική ιδέα (και τα χρήματα) και ανοίξει την πόρτα της Συρίας στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
