Μια «Τraviata» είναι πάντα μια πολλά υποσχόμενη εμπειρία

anna moffo Facebook Twitter
Η Moffo, έχοντας ερμηνεύσει μέχρι το 1965 τον ρόλο της Βιολέτας ήδη 400 φορές (από τις 900 σε όλη της την καριέρα), προσδίδει στη Βιολέτα στη διάρκεια της πρώτης πράξης μια πονηρή και παιχνιδιάρικη διάθεση ιδίως κατά τη γνωριμίας της με τον Αλφρέντο αλλά και την καμπαλέτα «Sempe libera». Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0



ΑΝ ΚΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΜΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
 στο Google για τον Giuseppe Verdi, είναι σίγουρο ότι το πρώτο έργο που θα εμφανιστεί μπροστά του θα είναι η πασίγνωστη όπερα «La Traviata» που παίζεται ετησίως σε δεκάδες θέατρα όλου του κόσμου λόγω της μουσικής της εμβέλειας αλλά και της θεατρικής της υπόστασης, ενώ έχει ερμηνευθεί από τους μεγαλύτερους κατά καιρούς καλλιτέχνες, από τη Ρόζα Πόνσελ του 1930 μέχρι και τη Nadine Sierra το 2024. 

Ιστορικά, μόλις παρουσιάστηκε η όπερα το 1853 στο Teatro La Fenice της Βενετίας το κοινό τη δέχθηκε με μεγάλη δυσπιστία και επιφυλακτικότητα, δεδομένου του αμφιλεγόμενα ηδονιστικού χαρακτήρα της πρωταγωνίστριας Βιολέτας. Μάλιστα, ο Verdi σε επιστολή προς έναν φίλο του γράφει χαρακτηριστικά: «Η χθεσινή παράσταση της «La traviata» ήταν μια αποτυχία. Άραγε να έφταιγε η μουσική μου ή οι τραγουδιστές. Θα δείξει στο μέλλον». Ωστόσο, με την πάροδο τον χρόνο η δημοφιλία της διαδόθηκε σε τέτοιο βαθμό ώστε να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του προγράμματος της σεζόν σχεδόν κάθε θεάτρου όπερας σε όλο τον κόσμο από το 1860 μέχρι και σήμερα.

Αν ποτέ δοθεί η ευκαιρία, το να παρακολουθήσει κανείς μια «Τraviata» είναι πάντα μια πολλά υποσχόμενη εμπειρία, εφόσον κάθε τραγουδίστρια δίνει τον δικό της χαρακτήρα στη Βιολέτα.

Σε ό,τι αφορά τη μουσική, μπορεί κανείς να εντοπίσει τη διάθεση του Verdi να ξεφύγει από τους άτυπους κανόνες της ιταλικής όπερας, που έχουν μια συγκεκριμένη δομή. Με εξαίρεση τη σκηνή και άρια της Βιολέτας από την πρώτη πράξη, «È strano… Ah, fors’ è lui… Sempre libera» που ακολουθεί το πρότυπο ρετσιτατίβο-καβαντίνα-ρετσιτατίβο-καμπαλέτα, η υπόλοιπη όπερα είναι οργανωμένη μουσικά με τέτοιο τρόπο ώστε να ταιριάζει στις δραματικές απαιτήσεις του έργου, με χαρακτηριστικό το ντουέτο της Βιολέτας και του Τζόρτζιο στην δεύτερη πράξη. Φυσικά, δεν πρόκειται για έργο εκτός της κατηγορίας του bel canto, απλώς θα έλεγε κανείς πως παρουσιάζει αρκετές καινοτομίες που απομακρύνουν την όπερα από τα καθιερωμένα ροσινιακά πρότυπα των προηγουμένων δεκαετιών.

Η σημαντικότερη από αυτές είναι η εμφάνιση μιας πολύ πρώιμης και καθόλου εξελιγμένης, ωστόσο αισθητής μορφής ενός leitmotiv, δηλαδή μιας μελωδίας που εμφανίζεται συχνά μέσα στην όπερα και είναι συνδεδεμένη με ένα πρόσωπο ή κάποιο αντικείμενο, ιδέα που εξελίχθηκε από τον Richard Wagner. Πρόκειται για μια μελωδία που τραγουδά ο Αλφρέντο στη Βιολέτα εκφράζοντας τον έρωτά του, που επαναλαμβάνεται σε αρκετά κρίσιμα σημεία μέσα στην όπερα, από τη σκηνή της ερωτευμένης πρωταγωνίστριας μέχρι και λίγο πριν από τον θάνατό της. Βάζει έτσι τον ακροατή-θεατή μέσα στη συναισθηματική κατάσταση της Βιολέτας, που δεν παύει ούτε στιγμή να αγαπά τον Αλφρέντο.

Πρέπει να σημειωθεί ότι πρόκειται για μια όπερα με τρεις κύριους συντελεστές: μία σοπράνο που υποδύεται τη Βιολέτα, έναν τενόρο στον ρόλο του Αλφρέντο και έναν βαρύτονο που ερμηνεύει τον Τζόρτζιο Ζερμόν. Παρότι οι δύο τελευταίοι ρόλοι έχουν ερμηνευτεί από μία σειρά από τραγουδιστές όπως οι Carlo Bergonzi, Luciano Pavarotti, Jose Carreras, Rolando Villazon, Roberto Alagna, Jonas Kaufmann και Robert Merill, Sherill Milnes αντίστοιχα, με τεράστια επιτυχία ο καθένας με τον τρόπο του, ο ρόλος της Βιολέτας είναι αυτός που παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα. Κάθε μεγάλη λυρική σοπράνο αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο, ωστόσο καθεμία φαίνεται να καλύπτει μία μόνο μεριά του περίπλοκου αυτού χαρακτήρα.

maria callas Facebook Twitter
Φωτ.: Getty Images/Ideal Image

Αρχικά, η Μαρία Κάλλας, διακεκριμένη σε αυτόν τον ρόλο, προσφέρει από τη μία τη δραματικότητα και τον φωνητικό ενθουσιασμό με τις χαμηλές κυρίως νότες της, όμως φαίνεται να αδυνατεί να απεικονίσει με την ηρωική της φωνή τη λεπτότητα της Βιολέτας ως μιας νέας γυναίκας που υποκύπτει στις ηδονές του έρωτα, ιδίως στην πρώτη πράξη (με εξαίρεση τις δύο παραστάσεις του 1958 στη Λισαβόνα και το Λονδίνο).

Στον αντίποδα βρίσκεται η Τζόαν Σάδερλαντ που εστιάζει στην ομορφιά της γλυκιάς γυναικείας φωνής της. Παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα στην άρθρωση που αντιμετώπιζε ιδίως στην ηχογράφηση του 1965 εμποδίζουν τον ακροατή να απολαύσει την ομορφιά του λιμπρέτου. Βεβαίως, να τονίσω πως οι ερμηνείες από τις δύο αυτές σοπράνο είναι πολύ σημαντικές προσθήκες στην οπερατική ιστορία και σε καμία περίπτωση δεν υποτιμάται η αξία τους.

Αν χρειαζόταν να επιλέξουμε την «καλύτερη» (σε εισαγωγικά, γιατί η τέχνη δεν διαβαθμίζεται σε καλύτερη και χειρότερη) ερμηνεία, αυτή είναι η ηχογράφηση με την Anna Moffo από το 1965. Η Moffo, έχοντας ερμηνεύσει μέχρι το 1965 τον ρόλο της Βιολέτας ήδη 400 φορές (από τις 900 σε όλη της την καριέρα), προσδίδει στη Βιολέτα στη διάρκεια της πρώτης πράξης μια πονηρή και παιχνιδιάρικη διάθεση ιδίως κατά τη γνωριμίας της με τον Αλφρέντο αλλά και την καμπαλέτα «Sempe libera». Στη δεύτερη πράξη αλλάζει το ύφος της και μας παρουσιάζει μια ώριμη γυναίκα που έχει συναίσθηση των πράξεων και της ηθικής της απέναντι στον πεθερό της, για ολοκληρώσει την εικόνα της στην τρίτη πράξη που πλέον, όχι υπερβολικά δραματικά, αλλά ούτε και τρελά ερωτευμένα, αποχαιρετά τον αγαπημένο της Αλφρέντο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της όπερας, όμως, εμπνέει μια φρεσκάδα και νεανικότητα μόνο με τη ζεστασιά της φωνής της, σε συνδυασμό με φωνητικά «πυροτεχνήματα» (κόντρα μι στο τέλος της «Sempe libera», αλλά και ψηλού μι στο τέλος της δεύτερης πράξης).

H Anna Moffo ως Βιολέτα στην «Τraviata»

Κλείνοντας, αυτή η ανάλυση της όπερας και συγκεκριμένα της Βιολέτας αποτελεί απλώς έναν οδηγό και όχι κριτική άλλων ερμηνειών. Άλλωστε, υπάρχουν αξιόλογες παραστάσεις από την Anna Netrebko (Salzburg, 2005), που δίνει χροιά μικρού κοριτσιού στην πρωταγωνίστρια, τη Lisette Oropesa και τη Nadine Sierra (Met, 2023), που είναι εστιασμένες περισσότερο στην ομορφιά της φωνής τους, την Diana Damrau (Met, 2017), μια ασφαλώς ώριμη και αποφασιστική ερμηνεία, την Angela Gheorghiu (Royal Opera House, 1996) και πολλές άλλες. Έτσι, αν ποτέ δοθεί η ευκαιρία, το να παρακολουθήσει κανείς μια «Τraviata» είναι πάντα μια πολλά υποσχόμενη εμπειρία, εφόσον κάθε τραγουδίστρια δίνει τον δικό της χαρακτήρα στη Βιολέτα, μαζί και τους υπόλοιπους συμπρωταγωνιστές της, αφού φυσικά δεν είναι λύση να μένει κανείς προσκολλημένος σε μία, γι' αυτόν, τέλεια ηχογράφηση του παρελθόντος, αδιαφορώντας για την όπερα στη σύγχρονη εποχή.

O Φίλιππος Δρόλιας είναι φοιτητής Ιατρικής και ιδιοκτήτης του δημοφιλούς προφίλ στο Instagram @operafanatic_

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το παρόν και το μέλλον της όπερας

Αφιέρωμα Εθνική Λυρική Σκηνή / Το παρόν και το μέλλον της όπερας: Η εξέλιξη του είδους, οι προκλήσεις, η πολιτική διάσταση

Μια συζήτηση με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργο Κουμεντάκη, τον υπεύθυνο καλλιτεχνικού προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ Αλέξανδρο Ευκλείδη, τον συνθέτη Χαράλαμπο Γωγιό και τον σκηνοθέτη Θέμελη Γλυνάτση.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Η σύγχρονη δημιουργία στην όπερα

Θέατρο / Η σύγχρονη δημιουργία στην όπερα

Πέντε νέοι Έλληνες συνθέτες (Μιχάλης Παρασκάκης, Κορνήλιος Σελαμσής, Γιώργος Δούσης, Ζήσης Σέγκλιας, Σπύρος Καλλιβωκάς) μιλούν για τις όπερες που έγραψαν και παρουσίασαν στη Λυρική και για το πόσο τα έργα τους επικοινώνησαν με το κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLATANIAS KARATHANOS

Αφιέρωμα Εθνική Λυρική Σκηνή / Πλατανιάς - Καραθάνος: «Η όπερα έχει μια μοναδική υπερβολή, συνώνυμό της είναι μόνο τα νιάτα»

Ο Νίκος Καραθάνος και ο Δημήτρης Πλατανιάς συνεργάζονται στην «Καβαλλερία ρουστικάνα» και τους «Παλιάτσους», δύο σπουδαία έργα του βερισμού που ανεβαίνουν στη Λυρική.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Μαρία Καλλας: H γυναίκα πίσω από το μύθο

Μαρία για πάντα / Μαρία Κάλλας: H γυναίκα πίσω από τον μύθο

Από την πρώιμη σκληραγώγηση της στη γενέτειρα της, το Μανχάταν, ως την προσωπική κι επαγγελματική ενηλικίωση στην Αθήνα, κι από τα πρώτα βήματα στην Ιταλία ως την παγκόσμια καταξίωση, η ζωή της Μαρίας Καλλας ήταν γεμάτη ανεπανάληπτη δόξα, διαρκείς προσωπικές ματαιώσεις, αγιάτρευτες ψυχικές πληγές, σαθρές οικογενειακές σχέσεις, αυτοκαταστροφική τόλμη, μοναξιά.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Subset Festival, η συναρπαστική σκηνή της σύγχρονης μουσικής δημιουργίας 

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / Subset Festival: Η συναρπαστική μουσική του μέλλοντος είναι ήδη εδώ

Το φεστιβάλ νέας μουσικής παρουσιάζει καταξιωμένους καλλιτέχνες της διεθνούς σκηνής που συνομιλούν με τα νέα μέσα, αποκαλύπτοντας τις άπειρες δυνατότητες της σύγχρονης δημιουργίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ηρώδειο: Όπερα, θέατρο και πολλή μουσική

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / Ηρώδειο: Όπερα, θέατρο και πολλή μουσική

«Τουραντότ» και «Ριγολέττο» από την Εθνική Λυρική Σκηνή, συναυλίες των Raining Pleasure και Stranglers, καθώς και οι κορυφαίοι Max Richter και Youssou N’Dour, είναι μερικές μόνο από τις πολυαναμενόμενες εκδηλώσεις που θα παρουσιαστούν στο ρωμαϊκό ωδείο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PinkPantheress: H απόλυτη ποπ σταρ της Gen Z

Μουσική / PinkPantheress: Από το παιδικό της δωμάτιο στo παγκόσμιo Billboard

Η καριέρα της γεννήθηκε μέσα από τα social media, αλλά είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η μουσική της, μια lo-fi μείξη bedroom pop, drum ‘n’ bass και UK garage, δεν μπαίνει σε κανένα κουτάκι, είτε ηχητικό είτε αισθητικό.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Παύλος Παυλίδης: «Δεν ξέρω αν τελικά θα σώσει τον κόσμο η ομορφιά, θέλω όμως να την εμπιστευτώ»

Μουσική / Παύλος Παυλίδης: «Δεν ξέρω αν τελικά θα σώσει τον κόσμο η ομορφιά, θέλω όμως να την εμπιστευτώ»

Με αφορμή την εμφάνισή του στο φετινό Release Athens, ο δημοφιλής τραγουδοποιός μιλά στη LiFΟ για το νέο του άλμπουμ «Μπρανκαλεόνε», για την ποίηση, την τραπ και τον ΛΕΞ, τις ευκαιρίες που δίνει στους ανθρώπους, καθώς και για την ωμή, απρόκλητη βία που τον οδήγησε να γράψει το τραγούδι «Ένα αλλιώτικο παιδάκι» για τον Ζακ Κωστόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Θέατρο / 13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τέχνη με φαντασία, αστείρευτη δημιουργία, πρωτοποριακές προσεγγίσεις: ένα επετειακό, εορταστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από 83 επιλογές από το θέατρο, τη μουσική και τον χορό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Απλώνοντας ρούχα με τη Δανάη στο κέντρο του κόσμου

Μουσική / Απλώνοντας ρούχα με τη Δανάη στο κέντρο του κόσμου

Η Δανάη Δέδε γιορτάζει τα 20 της στην Αθήνα με μια κιθάρα στο χέρι και πολλά λουλούδια γύρω της. Της αρέσει η θάλασσα της πόλης, αλλά προτιμά αυτήν της Ρόδου, όπου και μεγάλωσε. Το κομμάτι της «Αύριο» την έκανε γνωστή, αλλά σίγουρα δεν την τρομάζει ‒ μάλλον την ενθουσιάζει. Η μαμά της πιστεύει πως θα ήταν πολύ καλή ως ψυχολόγος.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ
Όταν ο Τσαϊκόφσκι περιέγραφε τη μοίρα του με μια Συμφωνία

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Όταν ο Τσαϊκόφσκι περιέγραφε τη μοίρα του με μια Συμφωνία

Την Παρασκευή 30 Μαΐου, ο αρχιμουσικός Διονύσης Γραμμένος και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών φέρνουν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το δράμα της Πέμπτης Συμφωνίας του Τσαϊκόφσκι, ενός έργου που περιγράφει την ένταση ανάμεσα στις προσταγές της μοίρας και την προσωπική ελευθερία τού συνθέτη.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
AEON: Η «ντίβα από την Κρήτη» που παντρεύει τη ραπ με τη λύρα

Μουσική / AEON: Η «ντίβα από την Κρήτη» που παντρεύει τη ραπ με τη λύρα

Ξεκίνησε από την παραδοσιακή μουσική, όμως, η ανάγκη της για κοινωνικοποίηση την οδήγησε στη ραπ. Με αφορμή το τελευταίο της άλμπουμ, «Χαϊμαλίνα», η 25χρονη AEON μιλά για τον σεξισμό που αντιμετώπισε στα πρώτα της βήματα και για το πώς συνδύασε την κρητική μπουκόλυρα με ραπ ρυθμούς.
M. HULOT
56’ με τον Degear0001

Μουσική / Το νέο διαστημικό άλμπουμ του Degear0001 έχει ήχους από παιδικά παιχνίδια

Ο νεαρός μουσικός, που πειραματίζεται με παιδικά πλήκτρα και «χακαρισμένα» αντικείμενα, μόλις κυκλοφόρησε ένα spacey άλμπουμ με weird pop, που σίγουρα θα ήθελες να χορέψεις σε ένα παραληρηματικό πάρτι με χαμόγελα και φλούο χρώματα.
M. HULOT
Νέγρος του Μοριά: «Mιλάω για τη σκοτεινή πλευρά της Ελλάδας»

Μουσική / Νέγρος του Μοριά: «Mιλάω για τη σκοτεινή πλευρά της Ελλάδας»

Ο ταλαντούχος μουσικός κυκλοφόρησε ένα από τα καλύτερα ραπ άλμπουμ της χρονιάς, στο οποίο εξερευνά την εμπειρία του να είσαι μαύρος στην Ελλάδα του 2025 και το οποίο αποθέωσε η Guardian. Μιλά αποκλειστικά στη LiFO, λίγο πριν τη συναυλία του στις 31 Μαΐου στο Universe Multivenue Open Air.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Μουσική / Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Η Aγγελίνα είναι μια τραγουδοποιός 22 ετών που μεγάλωσε στην Αθήνα. Όταν ήταν μικρή ήθελε να γίνει ηθοποιός και συγγραφέας, αλλά ο δρόμος την πήγε στη μουσική κι έτσι έβγαλε το πρώτο της τραγούδι το 2023, που λέγεται «Sta Riha». Αγοράζει ακόμη μπουρμπουλήθρες από τα περίπτερα και της αρέσει να οδηγάει το σαράβαλό της. Κοιμάται καλά τα βράδια, αν δεν σκέφτεται πολύ. Όταν ανεβαίνει στην σκηνή, λέει μέσα της πως το άγχος της είναι ενθουσιασμός.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΚΟΥΛΑΚΗ